ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK ...

174
Yazarın Gemileri Yakmak romanı iki farklı zaman diliminde gelişen olayları
konu alır. Bir yandan Kurtuluş Savaşı yıllarının Antep’inde gelişen olaylar anlatılırken
bir yandan da 1940–1970 arası Antep’i anlatılır. İki zaman diliminde Antep’in siyasal
aktörleri romanda öne çıkmaktadır. Yazar romanda işgal altındaki Antep’i anlatırken
reel tarih ögelerini kullanır:
“Evet tam elli yıl önceydi. Antep ilk ölüsünü o gün veriyordu. Ölen on iki
yaşında bir çocuktu.
‘1919 yılı Ocak ayının on beşinci günü ‘bir süvari livası, bir istihkâm müfrezesi,
bir batarya ve otomobilli ağır makineli tüfek kıtalarından mürekkep’ İngiliz kuvvetleri,
‘kışı geçirmek, hayvanlarına yem sağlamak’ amacıyle Antep’i işgal etmişlerdi.’
Ne var ki bu kış, on bir ay yirmi gün sürmüş; kentten ayrılırken de Fransızları
buyur etmişlerdi” 358 .
Yazarın bu romanda her iki dönemi anlatırken tarihsel bazı kişiliklerden ve
kurumlardan yararlandığını bunu yaparken de reel ögeleri kullandığını görürüz.
Bunlardan biri Antep direnişinde simgeleşmiş bir isim olan Şahin Bey hakkında
söylenenlerdir:
“Şahin Bey’den böyle bir uyanıklılık, bilinçlilik beklenirdi. Şahin Bey’i
yakından tanıdım. İşte Murat Bey burada. Ölümünden birkaç saat önce bir aradaydık.
İyi bir örgütçü, yurtsever ve yiğit bir insandı. Doğrusu onun bu satırları yazan biri
olduğunu düşünemezdik! Birinci dünya Savaşı’nda bir süre kaldığı Romanya’da
devrimcilerle ilişki kurmuş olabilir. 1920’lerde İngilizlere esir düştüğünde Mısır’da
Seydi Beşir kampına atmışlardı onu. Orada kaldığı bir yıl içinde Rusya’daki devrimi
izlemiştir” 359 .
Devekuşu Rosa adlı romandaysa roman kişilerinin Türkiye’nin politik ortamı ve
siyasal gelişmeler üzerine görüşlerini belirttikleri bölümlerde reel zaman ögeleriyle
karşılaşırız. Roman, 1980 sonrasında gelişen olayları konu alır. Bu tarihi kesin olarak
bilemesek de romanda yer verilen Gül’ün günlüğüne ait tarihten kullanılan bilgilerin
1980 sonrasına ait olduğunu çıkarırız. Günlükte tarih olarak “1 Kasım 198…” 360
biçiminde bir tarihlendirme yapılmıştır.
Roman kişilerinin tartıştıkları konulardan biri 12 Eylül’dür. Romanda iki yerde
12 Eylül Darbesiyle ilgili yorum vardır ve bu bölümleri reel zaman ögeleri olarak
358 Yusuf Ziya Bahadınlı, Gemileri Yakmak, s.13.
359 Bahadınlı, age., s.137.
360 Bahadınlı, Devekuşu Rosa, s.118.