ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK ...

169
Her gün olmasa bile sık sık bu kahveye gelecektim, ‘bir kahve!’ diyecektim
‘sade olsun!’ yada çay; sonra bir daha isteyecektim; kahveci Morbenek’i soracaktı, iki
yana başını sallayacaktı; tavla oynayacaktım yada kâğıt oyunu; bir tanıdık gelecekti,
‘buyur bir çay iç’ diyecektim; gazetelerin neler yazdığından konuşacaktık; din ahlak
kalmadı diye bağıracaktı biri; camiden çıkanlar gelecekti kahveye, Nuşlu imamdan
sözedecek, ‘Kur’an’ın buyruğunu yerine getirmeyenlerin yarın huzur ü mahşerde nasıl
yanacağını ne güzel anlattı’ diyeceklerdi; radyoda ‘yalancı dünya’ türküsü söylenecekti;
akşam olacaktı, evimize gidecektik; ertesi gün yine…” 351 .
Gemileri Yakmak romanında kahve, mekân olarak üç defa kullanılmıştır.
Bunlardan birinde Memo, Sevda ile buluşmak için kahvede beklemektedir.
Kahvedekilerin Memo’ya olan sevgisi, onu çepeçevre sarmaları ön plana çıkmıştır.
Memo ile Doktor Ferit Bey ve eşinin karşılaşıp sohbet etmeleri de yine bir kahvede
gerçekleşir. Burası bir kır kahvesidir. Kahveyle ilgili bir ayrıntı verilmemiştir. Son
olarak, Memo ve arkadaşlarının parti çalışmaları dolayısıyla gittikleri Oğuzeli ilçesinde
kahve, siyasi çalışmanın mekânı olarak kullanılmıştır.
3.3.2.3. Resmî Kurumlar
Yazarın romanlarında sıkça karşılaştığımız iç mekânlar biri de resmî
kurumlardır. Resmî kurum olarak okul, Meclis Binası, kaymakamlık, hastahane, cezaevi
romanlarda kullanılan iç mekân ögeleridir.
Okulun mekân ögesi olarak kullanıldığı romanlar içinde Güllüceli Kâzım ve
Lidya Gözleri Yaprak Yeşili romanları öne çıkmaktadır. Bu romanlarda dikkati çeken
ortak özellik, roman kişilerinin okulda karşılaştıkları saldırılardır. Güllüceli Kâzım’da
Kâzım, Lidya Gözleri Yaprak Yeşili’nde ise Lidya benzer şekilde Alevi
kimliklerinden dolayı hem öğretmenleri hem de arkadaşları tarafından aşağılanır ve
saldırılara maruz kalırlar. Bu yönüyle okul, romanlarda ayrımcılığın yaşandığı mekânlar
olarak dikkat çeker. Güllüceli Kâzım’da Kâzım, öğrenci olarak sıkıntı çektiği okullarda
öğretmen olarak çalışırken de türlü zorluklar ve saldırılarla karşı karşıya kalır. Öyle ki
okul, Kâzım için hem öğrenci hem öğretmen olarak sürekli bir şeyler yapmak istediği
fakat her defasında engellerle karşılaştığı bir mekândır. Yazarın diğer romanlarında
mekân ögesi olarak okulla karşılaşmayız.
351 Yusuf Ziya Bahadınlı, Lidya Gözleri Yaprak Yeşili, s.113-114.