ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK ...

tava, tencere, tahta kaşık, bir de içi suyla dolu helkeler vardı. Köşede bir küp gördüm.
Ağzındaki örtüyü kaldırdım usulca; raftan aldığım cezveyi daldırdım, tattım, şaraptı ve
nefisti; sonra cam kâseye koyarak içtim, gülüzümünden yapılmış. Ocağın iki yanında
gömme dolaplar, dolaplarda irili ufaklı gözler ve büyüğünde cilt cilt kitaplar vardı” 345 .
164
Romanlarda iç mekân ögesi olarak evlerle, köy evleri dışında kentlerde de
karşılaşırız. Güllüceli Kâzım’da Kâzım okumak için gittiği kentte bir yakınlarını
yanında kalır. Romanda bu evle ilgili ayrıntı verilmemiştir. Bunun dışında Kâzım ve
arkadaşlarının ziyaretine gittikleri din büyüğü “Efendi”nin eviyse kısa tasvirlerle
anlatılmıştır. Bu evin tasvirinde dikkati çeken, evin varlıklı halidir. Yazar, evin durumu
ile “Efendi” arasında işlevsel bir ilişki kurmuştur. Efendi, zengin-yoksul ziyaretçilerinin
verdikleriyle zenginlik içinde yaşamaktadır:
“Ev büyüktü, geniş bir bahçesi vardı. Dış kapıdan büyükçe bir salona
giriliyordu. Salona açılan kapı sayısı yediydi.
[ … ]
Avluda kağnılar, atlar, eşekler vardı. Kağnılarda içi dolu çuvallar yüklüydü.
Köşede bir kuzu bağlıydı, önüne dökülen otu yiyordu” 346 .
Gemileri Yakmak romanında iç mekân ögesi olarak ev sıkça kullanılmıştır.
Yazarın bu romanında da mekân ögesi olarak evler işlevsel olarak kullanılmamıştır.
Evler daha çok diyalogların geçtiği, karşılaşmaların yaşandığı yerlerdir. bu romanda
diğer romanlarda yer alan evlerden farklı olarak, özellikle Kurtuluş Savaşı yılları
Antep’inin anlatıldığı bölümlerde konaklar karşımıza çıkmaktadır. Daha çok varlıklı,
zengin kişiler konaklarda otururken, Musdo ve arkadaşları yoksul mahallelerde ve
derme çatma evlerde oturmaktadırlar.
Bahadınlı’nın Almanya’da yazdığı ve dış mekânın Berlin olduğu Devekuşu
Rosa romanında dış mekân ögeleri yoğun olarak kullanılmıştır. Bu romanda iç mekân
ögesi olarak ev, roman kahramanlarından Gül’ün ilk kez geldiği Almanya’da kalmak
istememesinin de etkisiyle boğucu bir hücre gibi tasvir edilmiştir. Almanya’ya ikinci
defa ve sürekli kalmak üzere gelen Gül için evi bir kez daha onu tutsak kılan bir
hücredir. Yazar, Gül’ün özgürlük arayışı ile bu evden kurtuluşu arasında bir bağ
kurmuştur. Gül’ün kocasıyla birlikte yaşadığı bu ev, kendisini ait hissedemediği bir
yerdir:
345 Yusuf Ziya Bahadınlı, Lidya Gözleri Yaprak Yeşili, s. 17.
346 Yusuf Ziya Bahadınlı, Güllüceli Kâzım, s. 126.