ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK ...

153
Romanda Kurtuluş Savaşı yıllarının ve 1940 sonrasının Antep’i anlatılır.
Aksiyonun ön planda olduğu bu romanda, iki dönemin Antep’i için de ayrıntılı bilgi
verilmemiştir. Kent olayların yaşandığı yer olarak vardır. Bunun ötesinde dış mekân
ögesi olarak bir işlevi yoktur. Yazar, Kurtuluş Savaşı yıllarında işgalcilere karşı önemli
bir direnişin sergilendiği Antep kentini bilinçli olarak seçmiştir. Romanının konusu ile
mekân arasında bu yönden bir uyum vardır. Antep, işgale ve sömürüye karşı mücadele
verilen bir kent olarak resmedilmiştir.
Roman kişilerinden Doktor Ferit Bey, parti binasında arkadaşlarıyla sohbet
ederken Antep kentinin bu özelliği üzerine şunları söylemektedir:
“ ‘Şahin Bey olayı Antep için güzel bir rastlantı olsa gerek.’
Doktor, ‘rastlantı dememeliyiz bence’ dedi. ‘Düşünce bir hava gibidir. Hiç
kimse penceresini havaya kapalı tutamaz. Tutsa bile bir süre sonra açmak zorunda kalır.
Rus devrimi, dünyada yeni bir olaydı. Daha sonra bütün dünya bu olaydan istese de
istemese de etkilendi. Türkiye bu etki alanının dışında kalamazdı. Antep’e gelince,
Antep’in koku alma, soluk alma organları biraz fazla duyarlı olsa gerek. Nedenleri var
elbette. Antep’in coğrafi konumu, Ermeni uygarlığı, ta Osmanlılardan beri zorbalığa,
haksızlığa karşı direnme geleneği, Antep Savaşı, Antep aydınlarının çalışmaları bu
duyarlığı sağlıyor. Örneğin bir Yeşil Ordu olgusu var. Antep’in bir çok köyünde hâlâ
Yeşil Ordu’nun gelip halkı sıkıntıdan kurtaracağı düşüncesi yaygındır. Antep halkı
Yeşil Ordu hareketinden çok etkilendi” 325 .
Romanda kentin Kürt Mahallesi, çarşı, genelev gibi yerleri isim olarak anılır
fakat ayrıntı verilmez. Bu mekânlar, romanda olayların geçtiği yerlerdir.
Yazarın dış mekân ögesi olarak daha çok köylerin öne çıktığı romanlarında yer
yer kentler de karşımıza çıkar. Güllüceli Kâzım’da kent, Kâzım’ın okumak için
gitmesiyle romana girer. Romanda geçen kentin hangi kent olduğu belirtilmemiştir.
kente dair ilk bilgi Kâzım çocuk dünyasında yer etmiş olan kent imgesidir:
“İlkokuldan sonra daha okumak istiyordum. Büyük okullar kentteydi.
Güllüce’den ayrılmak bana zor görünüyordu. Ayrıca kentte nasıl okunurdu? Köyde tek
bir örnek vardı: Yılmaz; ancak köye çok az gelirdi. Ben küçüktüm, onunla
konuşamazdım, uzaktan izlerdim. Akıllı, bilgili olduğunu duyardım. Ben de onun gibi
akıllı, bilgili olmak isterdim; ama nasıl olunacağını bilemezdim. Ancak tek yolun
kentlerdeki okullardan birinde okumanın gereğine inanırdım. Yılmaz’ın babası bir
325 Yusuf Ziya Bahadınlı, Gemileri Yakmak, s. 138.