ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK ...

124
Gemileri Yakmak, Antepli kabadayı Memo’nun lümpen kişiliğinin
siyasallaşmayla birlikte değişmesini anlatan bir romandır. Gemileri Yakmak “building
roman” örneği olarak değerlendirilebilir.
Antep’te geçen roman çift zamanlı bir akışla Kurtuluş Savaşı yılları ve 1940-
1970 arası bir dönemde gerçekleşen olayları konu alır. Romanda Antep’te Kurtuluş
Savaşı yıllarında işgal güçleri ve bunlara dost olanlar ile işgale karşı direnenler anlatılır.
Bahadınlı, Gemileri Yakmak romanında bir yandan Kurtuluş Savaşı yıllarının
siyasal panoramasını çizerken bir yandan da 1940-1970 arası Türkiye’sinin siyasal
dinamiklerini aktarır. Romanda geriye dönüşlerle kurgulanan bu ikili yapıda Kürt
Musdo işgal yıllarının onun oğlu Memo ise güncel olayların kahramanıdır.
İşgal yıllarında Antep’in zenginleri işgalcilerle dostluk kurarken, işgale karşı
direnen Anteplilere sırt çevirirler. Yıllar sonra yine aynı kişiler bu defa “vatansever”
kimliğiyle zenginliklerine zenginlik katmaktadırlar. Yazar romanda bu kesimin her
zaman bireysel çıkarının peşinde olduğunu tarihsel süreklilik içinde vermeye
çalışmıştır.
Memo işgale karşı direnişin içinde yer alan yoksul Musdo’nun oğludur. Memo,
yiğit, delidolu fakat işsiz ve başı beladan kurtulmayan bir gençtir. Memo’nun değişimi
Damalı isimli birisinin kendisinden para karşılığı Doktor Ferit Bey’i öldürmesini
istemesiyle başlar. Doktor Ferit Bey, Sosyal Demokrat Parti’nin başkanıdır. Memo,
öldürmek için bir süre takip ettiği Doktor Ferit’i tanımak ister ve tanıdıkça onun
fikirlerinden etkilenir. Takip ettiği doktor Ferit ve karısının bir kır kahvesinde Memo ile
aralarında geçen uzun diyalog hem Doktor Ferit hem de dönemin siyasi aktörleri
hakkında açıklamalarla doludur.
ara:
“Bir kahve söyledi Memo. Bir süre gelişigüzel şeylerden konuştular. Doktor bir
‘Sizi partiye de beklerim’ dedi.
‘Yeriniz nerede?’
‘Kale altında, isterseniz tabiî, çalışmalarımızı görürsünüz. İyi şeyler
yapmadığımızı söyleyenler var. Bol bol yalan uyduruyor, bizi halka sevimsiz göstermek
istiyorlar. Aslında ‘sevimsiz’ sözcüğü en hafifi. ‘Vatan hainiymişiz daha neler neler!..’
(“Damalı’nın dediğini duymuş olmalı. Benim niyetimi de biliyor, kendini bana karşı
temize çıkarmaya uğraşıyor.”)
‘Neden vatan haini diyorlar?’