ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK ...

2.5. Zaman
2.5.1. Öykülerde Reel Zaman Ögeleri
Bahadınlı’nın öykülerine baktığımızda reel zaman ögelerinin çok fazla
olmadığını görürüz. Korkmaz’ın da “sosyal zaman” 250 olarak adlandırdığı ve metnin
içerisinde reel tarih bilgilerinin doğrudan kullanıldığı öykü sayısı beştir.
“Haçça Büyüdü Hatiş Oldu” adlı öyküde reel zamanla ilgili öge Almanya’ya
işçilerin gidişidir. Öyküde Almanya’da işçi olarak çalışan Haydar ve ailesinin köylerine
yaptıkları ziyaret anlatılır ve öykü bir zaman tanımı ile başlar:
“ ‘Haydar gelmiş…’
On yıldır Almanya’daydı Haydar. Karısını, ilkokulu yeni bitirmiş kızıyla ondan
iki yaş küçük oğlunu da götürmüştü. Arada bir hep birlikte köye gelir, sonra
dönerlerdi” 251 .
Öyküde köy muhtarlığının kayıtlarında Haydar ve ailesinin hangi tarihte
Almanya’ya gittikleri belirtilir.
“Karalık Kariyesinden ölü Cartlak Ali’nin erkek evladı Haydar ve zevcesi
Emine, kerimesi Haçça, makdumu Hamza, 1968 yılının ilk ayında bir Pazar günü terki
diyar ettiklerinden…” 252 .
1968 yılında köyden ayrılan Haydar ve ailesi, on yıl sonra köye gelmişlerdir. Bu
bilgilerden olay tarihinin 1978 yılı olduğunu çıkarırız.
Yazarın “Sapa” adlı öyküsünde yer alan bir mektubun üzerindeki tarih, reel
zaman ögesi olarak kabul edilebilir. Öğretmenlik yapan Coşkun’un aldığı mektubun
üzerinde “Nünberg’den 12. 5. 1980” 253 tarihiyle karşılaşmaktayız. Bahadınlı’nın 1979
yılında Almanya’ya geldiği düşünüldüğünde orada yazılmış olan bu öykünün yukarıda
geçen tarih ile birebir uyumlu olduğunu kabul edebiliriz.
“Pencere” adlı öyküde ise reel zaman ögesi olarak açık bir tarihi bilgi ile
karşılaşmayız. Fakat öykünün içeriğinden, bu öykünün Köy Enstitülerinin kapatılması
üzerine yazıldığı anlaşılır. Böylece doğrudan tarih vurgulanmamış olsa bile Pencere
öyküsünde 1954 yılını reel zaman ögesi olarak alabiliriz. Köy Enstitülerinin kapatılma
süreci değişim ve reform adı altında bir süre sürmüş, bu okulların fiili tasfiyesi ise 27
250 Ramazan Korkmaz, Sabahattin Ali İnsan ve Eser, s.166
251 Yusuf Ziya Bahadınlı, “Haçça Büyüdü Hatiş Oldu”, Haçça Büyüdü Hatiş Oldu, s.9
252 Bahadınlı, “Haçça Büyüdü Hatiş Oldu”, Haçça Büyüdü Hatiş Oldu, s.13
253 Bahadınlı, “Sapa”, Geçeneğin Karanlığında, s.45
95