n - Çukurova Üniversitesi

6. SbSI Harun AKKUŞ
6.1.2. Ferroelektrik Faz
SbSI kristali yaklaşık 22 o C’de birinci tür faz geçişi yaparak ferroelektrik faza
9
V VI VII
geçer. Bu fazda SbSI kristali mm2 nokta grubundadır ( C uzay grubu). A B C
grubundaki ferroelektrik yarıiletkenler, paraelektrik fazdan ferroelektrik faza geçiş
yaptıkları esas faz geçişinden başka, ferroelektrik fazda iken daha düşük sıcaklıklara
inildiğinde başka faz geçişleri de sergilerler. SbSI kristali de -40 o C’de yapısal bir faz
geçişi daha yapar. Bu geçiş ile kristal simetrisi değişir. Bu değişim monoklinik
9
2
yapıya geçiş şeklindedir: mm2 2 ( C v C ) (Fridkin, 1980). Ferroelektrik fazda 5
→
→
o C’de birim hücredeki atomik pozisyonlar Çizelge 6.2’deki gibidir.
Çizelge 6.2. SbSI kristalinin ferroelektrik fazda birim hücresinde atomik pozisyonlar
(Kikuchi ve ark, 1967)
2
2
Ferro (5 o C)
α Xα Yα Zα
Sb 0.119 0.124 0.298
S 0.843 0.049 0.261
I 0.508 0.828 0.250
Polarizasyon ekseni olan c-kristal ekeseni, z-koordinat ekseni boyunca alındığında
paraelektrik fazdan ferroelektrik faza geçişte atom pozisyonlarındaki kaymalar Şekil
6.2’deki gibi olur (Nakao ve Balkanski, 1973). Curie sıcaklığının altında Sb ve S
atomları iyoda göre polar eksen boyunca yaklaşık olarak sırasıyla 0,2 A o ve 0,05 A o
kayarlar. Bu kaymalar faz geçişinin yer-değiştirmeli (displacive type) olduğunu
gösterir.
6.2. Elektronik Özellikler
Nakao ve Balkanski (1973) yarı deneysel pseudo-potansiyel metodunu
kullanarak SbSI’ın hem paraelektrik hem de ferroelektrik fazı için elektronik bant
63
2v