n - Çukurova Üniversitesi
n - Çukurova Üniversitesi
n - Çukurova Üniversitesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
6. SbSI Harun AKKUŞ<br />
6. SbSI<br />
V-VI-VII bileşiklerinin (V= Sb, Bi; VI= S, Se, Te; VII= Cl, Br, I) varlığı<br />
yüzyılı aşkın bir süredir bilinmektedir. Ancak bu bileşiklere olan yoğun ilgi Dönges<br />
(1950, 1951) tarafından yapılan çalışmalarla başladı. Dönges bu çalışmalarında bu<br />
üçlü bileşiklerin temel kristal yapılarını belirledi. Ayrıca bu bileşiklerde yapı<br />
kompozisyonuna bağlı renk değişimi gözledi ki bu, görünür bölgede veya<br />
kızılötesine yakın bölgede yasak bant aralıklarının olduğunu göstermekteydi. Bunun<br />
ardından Nitsche ve Merz (1960) bu materyallerin tek kristallerini büyüttüler ve<br />
kompozisyonlarının fonksiyonu olarak fotoelektrik özelliklerini incelediler. Bu<br />
kristaller oldukça yüksek anizotropik özellikler sergiliyorlardı ve 500-800 nm<br />
aralığında bir maksimum foto-akım gözleniyordu. Ayrıca bu kristaller arasında optik<br />
duyarlılığı en yüksek olan antimony sulphoiodide (SbSI) ve antimony sulphobromide<br />
(SbSBr) idi. Fatuzzo ve ark (1962) tarafından SbSI’ın aynı zamanda ferroelektrik<br />
olduğunun belirlenmesiyle bu tür bileşiklere ilgi daha da arttı. Daha sonraları bu<br />
bileşikler serisinin diğer elemanlarının da ferroelektrik olduğu belirlendi (R. Nitsche<br />
ve ark, 1964; Pikka ve Fridkin, 1968). Bu üçlü bileşik grubundan olan SbSI’ın<br />
ferroelektrik Curie sıcaklığı oda sıcaklığı civarındadır (yaklaşık 22 o C).<br />
6.1. Yapısal ve Ferroelektrik Özellikler<br />
SbSI kristalinin birim hücresinde 4 SbSI molekülü (12 atom) vardır. Herbir<br />
SbSI molekülü zincir şeklinde c-ekseni (aynı zamanda polarizasyon ekseni) boyunca<br />
uzanır. Gerzanich ve ark (1982) ve Alward ve arkadaşlarına (1978) göre SbSI’da<br />
kimyasal bağlanma karışık kovalent-iyonik karakterdedir. SbSI molekül zincirinde<br />
antimon ve sülfür atomları arasındaki bağ kovalent iken iyot iyonu, kovalent bağlı<br />
(SbS) + köprüsüne iyonik bağla bağlanmıştır. Zincirler arasındaki zayıf bağ ise van<br />
der Waals tipi bağdır. Bu şekildeki karmaşık kimyasal bağlanmadan dolayı SbSI<br />
kristali anizotropi sergiler ve bu tip kristallerin elektronik bant yapılarının hesabı<br />
oldukça karmaşıktır.<br />
61
Change language