ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...

3. MATERYAL ve METOD B. Gökhan BASTACIOĞLU
kavernası şekli ve tüm gelişimi üzerinde önemli bir etkisi vardır. Dolayısıyla
Amerikan uzmanlarca mercek altına alınmış bir konudur.
Kaverna tabanına çöken çözünmeyen maddelerin yüzdesini tanımlayan
formül, Sandia Ulusal Laboratuarlarında geliştirilmiştir, kaverna çapı ve debi
parametrelerine bağımlıdır. Formül aşağıda verilmiştir (Kuntsman, Urbanczyk,
1997):
f = 50 ( 1 + e -(0,00835).(Q/D) )
1 + (0,00965).(Q/D)
(3.14)
f : kaverna tabanına düşen çözünmeyen madde yüzdesi
Q: debi [m 3 /h]
D: kaverna çapı [m]
Yukarıda verilen formülden yola çıkılarak hesap edilen değerler ise Çizelge
3.5’te verilmiştir:
Çizelge 3.5. Kaverna çapı ve üretim debisine bağımlı olarak kaverna tabanına çöken
çözünmeyen madde miktarı (Kuntsman, Urbanczyk, 1997)
debi
çap
50 (m 3 /h) 100 (m 3 /h) 150 (m 3 /h) 200 (m 3 /h) 250 (m 3 /h)
0,5 m 0,2647 0,1206 0,0770 0,0580 0,0471
1 m 0,6665 0,4713 0,3471 0,2647 0,2085
1,5 m 0,8270 0,6948 0,5907 0,5071 0,4389
2 m 0,8966 0,8086 0,7327 0,6665 0,6085
2,5 m 0,9318 0,8706 0,8151 0,7647 0,7182
3 m 0,9519 0,9073 0,8657 0,8270 0,7908
3,5 m 0,9643 0,9305 0,8985 0,8682 0,8394
4 m 0,9725 0,9461 0,9209 0,8966 0,8733
4,5 m 0,9782 0,9570 0,9366 0,9169 0,8978
5 m 0,9822 0,9650 0,9482 0,9318 0,9159
Çizelge 3.5’e bağlı grafik ise şekil 3.21’de verilmiştir. Çizelgedeki değerlere
göre 1m çapa sahip bir kavernada 100m 3 /h debi ile çözünmeyenlerin yalnızca %47’si
87