ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...

3. MATERYAL ve METOD B. Gökhan BASTACIOĞLU
3.2.3.6. Eritme Teknolojileri
Tuz kavernalarında eritme teknolojisini dizayn ederken hedef alınan temel
amaç, ihtiyaç duyulan kaverna boyut ve şekillerini kaya mekaniği hesaplamaları
dahilinde yapmaktır. Aşağıdaki parametreler de göz önünde bulundurulmaktadır
(Kuntsman, Poborska, Urbanczyk, 2007):
• Eritme masrafları,
• Üretilen tuzlu suyun parametreleri (konsantrasyon, kimyasal kalite),
• Eritme süresi.
Eritme teknolojisinde nihai seçim yapılacağı zaman yukarıda verilen
parametrelerin bir orta noktası bulunmalıdır ki genellikle parametrelerin hepsinde
aynı anda olumlu sonuç yakalanamamaktadır. Tuz kavernasının standart eritme
işlemi süresince teknolojiyi tasarlayan uzmanların kullanabileceği olanaklar oldukça
sınırlıdır. Aşağıda, bu sınırlamaların başlıcaları verilmiştir (Kuntsman, Poborska,
Urbanczyk, 2007):
• Kaverna için lokasyon ve şekil dizaynı yapılırken jeolojik analiz ve kaya
mekaniği hesaplamalarına dayalı olarak kavernanın tavan ve taban
pozisyonu ve nihai şekli belirlenmektedir
• Açılan kuyunun çapı, eritme için kullanılacak üretim borularının çap
seçiminde belirleyici rol oynar
• Yer üstü eritme tesisleri, pompalar vasıtasıyla eritme çözücüsünün
(genellikle tatlı su) sınırlı bir maksimum debide basılmasını sağlar
Eritme süresince yalnızca aşağıdaki parametreleri değiştirmek mümkündür:
• Askıda tutulan üretim borusu dizilerinin alt ucunun indirileceği seviye
• Sirkülasyon yönü
• Eritme debisi
• Tavan izolasyon seviyesi
Çok büyük değişkenlik gösteren eritme teknolojisi ile birlikte günümüz
şartlarında, çözelti madenciliği güvenilir standartlara kavuşmuştur. Artık zorunluluk
haline gelen bu standartlar aşağıda listelenmiştir (Kuntsman, Poborska, Urbanczyk,
2007):
69