ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
3. MATERYAL ve METOD B. Gökhan BASTACIOĞLU<br />
3.2.3.4. Kaverna Duvarlarının Geliştirilmesi ve Şekillendirilmesi<br />
Eritme işlemi yatay doğrultuda veya dikey doğrultuda olmak üzere iki yönlü<br />
olabilmektedir (ve diğer tüm yönlere de eritme yapılmaktadır). Kaverna tavanından<br />
aşağıya doğru eritme günümüzde uygulanmamaktadır. Standart eritme yönteminde<br />
kavernanın alt seviyelerinden başlanarak, yukarı seviyelere doğru eritme ile<br />
ilerlenmektedir. Kaverna taban seviyesi başlangıç noktası olup, tavana kadar işletim<br />
devam ettirilmektedir. Klasik yatay eritme, kavernanın işletilmeye başlandığı ilk<br />
aşamada uygulanır. Bu aşamaya “başlangıç kavernası” adı verilir (Thoms, 1993).<br />
Daha alt seviyede bulunan üretim borusu, önceden eritilen seviyenin tavan<br />
kısmına indirilmekte ve yeni tavan aynı anda izole edilmektedir. Ancak klasik yatay<br />
eritmenin uygulanması esnasında yüksek konsantrasyona sahip tuzlu su elde etmek<br />
çok zordur.<br />
Pratikte bir kavernanın işletilmesinde yalnız başına dikey eritme yoktur.<br />
Dikey eritmeye en yakın işletme şekli tavan izolasyonu yapılmadan uygulanan<br />
eritmedir. Ancak bu durumda da kaverna tavanı tamamen düz gelişecek, zamanla<br />
aşağı yönde eğim kazanacaktır.<br />
Kavernanın dikey ve yatay gelişimini sağlayan eritme teknolojilerinin<br />
elemanları şu şekilde sıralanabilir:<br />
• Üretim borusu dizisinin yer değiştirilmesi<br />
• Tavan izolasyon seviyesinin değiştirilmesi (izolasyon seviyesi)<br />
• Sirkülasyon yönünün değiştirilmesi (direkt-ters sirkülasyon)<br />
• Çözücü sıvının debisinin değiştirilmesi (eritme debisi)<br />
Üretim borularının yukarı çekilmesi, kavernanın bu kısmında istenilen çapa<br />
ulaşılmasından dolayı eritme prosesini kavernanın bu bölgesinde durdurmak içindir.<br />
Çapın daha fazla genişlemesi istenmeyen bir durumdur. Kavernanın alt bölgesinde<br />
sirkülasyon kesilerek eritme prosesi durdurulmuş olur ve tuzlu su doygunlaşır. Kalın<br />
tuz yataklarında oluşturulan yüksek kavernalarda eritme işlemini gerçekleştirmek<br />
çok sayıda seviye kullanarak (üretim boruları seviyelerinin değiştirildiği üretim<br />
seviyeleri) mümkün olabilmektedir. Hesap edilen her seviyede tavan izolasyonu<br />
66
Change language