ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
3. MATERYAL ve METOD B. Gökhan BASTACIOĞLU<br />
ise kavernalar hemen hemen düzensiz olarak nitelendirilebilecek silindirik, konik ve<br />
çana benzer şekillerde oluşturulabilmektedir. Ortaya çıkan şekillerin dikey eksenleri,<br />
kuyu eksenine oldukça yakın bir doğrultudadır.<br />
Tek ve dikey kaverna sisteminde eritilen kavernalar verilen boyutlarda ve<br />
düzenli şekillerde geliştirilebilmektedir, ancak tuz yatağının jeolojik yapısı avantaj<br />
uygun yapıda olmalıdır. Bunun yanında eritme teknolojisi doğru dizayn edilmelidir<br />
ve kontrollü uygulanmalıdır. Eritme teknolojisi dizayn ve kontrolü yer altı<br />
depolamaları için hazırlanan kavernalarda daha fazla hassasiyet ve öneme sahiptir.<br />
3.2.3.2.(1). Sonar Ölçümlemeler (Echolog)<br />
Eritme süresince kavernanın gelişimine, üretim miktarına ve eritme yapılan<br />
seviyelerdeki formasyon yapısına göre değişen sıklıklarda kaverna şekil tayini için<br />
sonar ölçümlemeler yapılmaktadır.<br />
Sonar ölçümün yapılmasında kullanılan cihaz temelde ultrasonik ses<br />
göndericisidir. Kavernada ölçüme başlanacak seviyeye inilmeden önce kuyudan<br />
tuzlu su alınarak kavernadaki basınç düşürülmektedir. Daha sonra iç tubing dizisi<br />
kuyudan çekilmektedir. Cihaz kavernaya indirildikten sonra ultrasonik ses dalgaları<br />
gönderilmeye başlanmaktadır. Ses dalgalarını gönderen parça dönerek yatayda ve<br />
hareketli başlığı sayesinde (broken head) kırılarak dikeyde farklı açılardan gönderim<br />
yapabilmektedir. Kavernanın istenilen seviyelerinde bu işlem tekrar edilmektedir.<br />
Gönderilen ses dalgası çarptığı engelden yansıyarak geri dönmektedir. Gönderim ve<br />
geri gelim zamanları kayda alınarak hesap edilen gecikme ile mesafeler<br />
belirlenmekte ve kaverna hacim ve şekli özel programlarla görüntülenmektedir.<br />
3.2.3.3. Eritme Çözücüsünün Kavernaya Enjekte Edilmesi ve Tuzlu Suyun Geri<br />
Alınması<br />
Günümüzde, kaverna içerisine eritme çözücüsü enjekte edilme yöntemleri<br />
arasında en yaygın metot yer üstünde tesis edilmiş pompalar vasıtasıyla kesintisiz<br />
enjeksiyon yöntemidir. Pompalar ham suyu belli bir basınçla kuyu içerisinden<br />
60
Change language