ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...

3. MATERYAL ve METOD B. Gökhan BASTACIOĞLU
• Tuz yatağının jeolojisi, kaya mekaniği hesaplamaları ve yüzey koşullarına
bağlı olarak uygun aralıklarla açılan kuyular ile tuz yatağına ulaşılır
• Eritme için kullanılan çözücü tuz yatağına kuyuda kullanılan üretim
borularının içerisinden aktarılır
• Kuyunun çıplak kısmında tuz çözünür ve tuzlu su konsantrasyonu artar
• Eritmenin bir sonucu olarak, eritilen bu bölgede kaverna geliştirilir
• Madencilik faaliyeti sonrasında elde edilen ürün olarak tuzlu su,
çözücünün kuyu içerisine girdiği basınç sayesinde yine üretim boruları
aracılığı ile yeryüzüne taşınır
Eritme için kullanılan çözücü madde sadece tuzun çözünmesini sağlayarak
kavernayı meydana getirmekle kalmayıp, çözünen tuzu diğer bir deyişle
zenginleştirilmiş cevheri yeryüzüne taşıyarak ve çözünmeyenlerin kavernada
çökelmesini sağlayarak son derece önemli bir görev üstlenir.
Çözelti madenciliği sonucu elde dilen temel ürünler ise şunlardır:
• Tuzlu su (doygun veya yarı doygun)
• Eritme esnasında oluşturulan ve depolama veya atık bertarafı için
kullanılabilecek kaverna
• Tuzlu su ve kaverna
3.2.3.1. En Yaygın Eritme Teknolojileri
Eritme prosesinde kavernaların dikey bir kuyu aracılığı ile geliştirilmesi tüm
çözelti madenciliği faaliyetlerinde ortak bir uygulama olmasına rağmen, dünyada
uygulanmakta olan eritme teknoloji ve dizaynları farklılık göstermektedir.
Bazı kavernalar birkaç yüz metre derinlikte geliştirilmektedir ve sığ olarak
nitelendirilirler, buna rağmen derinliği 2000 metrelere varan kavernalar da
mevcuttur. Kimi kavernalar 10 m’lik maksimum çapa sahipken, kimisi 150 m’lik
çapa sahiptir. Yine aynı şekilde kaverna yüksekliği birkaç düzine metre ile sınırlı
kavernaların yanı sıra 1000 m’nin üzerinde yüksekliğe sahip kavernalar da
görülebilmektedir (Mogilno, 1998).
54