ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...

3. MATERYAL ve METOD B. Gökhan BASTACIOĞLU
3.2. Metod
3.2.1. Tuz Yatağı İçerisinde Kaverna Konumlandırılması
Kavernanın tuz yatağı içerisinde doğru konumlandırılması, eritme prosesinin
başarılı bir şekilde uygulanmasında önemli bir faktördür. Gerek tuzlu su üretimi,
gerekse depo kavernası inşasına imkân sağlayan en iyi koşullar, saf ve homojen
yapılı büyük tuz yataklarında mevcuttur. Şu da bir gerçek ki, bu tip yataklara nadiren
rastlanır; yatakların çoğu farklı heterojen içeriğe sahiptir ve kendi içyapılarında
kesintiler, süreksizlikler bulunmaktadır. Bu tip yataklarda meydana gelecek kaverna
şekli ve tüm eritme prosesi ve kavernanın sağlıklı konumlandırılması birbirlerine
bağlıdır.
Tuz yatakları içerisindeki ve özellikle de oluşturulacak kaverna için uygun
yer olarak seçilen kısımlarındaki jeolojik koşullar, uygulanacak eritme teknolojisini
belirler. Ayrıca tuzlu su üretiminin ve kavernanın en son şekil, hacim, geçirimsizlik
ve stabilitesi gibi parametrelerinin miktar ve kalitelerini de etkilemektedir.
3.2.1.1. Kaverna Konumlandırmasında Jeolojik ve Madencilik Koşulları
Kavernanın konumlandırılmasını etkileyen jeolojik ve maden işletmeciliği
koşulları (tuz yatağı veya belli bir kısmının kaverna oluşturulması için uygunluğunu
gösteren koşullar) şu şekilde sıralanmaktadır (Charysz, Garlicki, Ziabka,; 1977):
• Tuz yatağı ve onu çevreleyen formasyonların jeolojik karakteristiği
• Eritilecek kaya tuzunun tercih edilen özellikleri
• Belirli madencilik parametreleri
Konumla ilgili koşullar tuzlu su üretimine yönelik kavernalar ve depo
kavernaları için farklılık göstermektedir. Tuzlu su kavernaları için tuzlu su üretimini
daha ekonomik hale getirecek kriterler çerçevesinde koşullar ele alınır. Depo
kavernalarında ise sözü geçen koşullar kaverna konumunun derinliği, şekli, hacmi,
geçirimsizliği vs. gibi ilave parametreler de göz önünde bulundurularak ele alınır.
35