tc çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü eğitim bilimleri ...

paylaşımı ve sağlıklı, uyumlu ilişkiler kurup sürdürmeyi sağlamaktadır (Akt. Özcan,
Oflaz ve Türkbay, 2003,109)
Empati ayrıca insanlardaki merhamet duygularını harekete geçiren bir etkiye
sahiptir. İnsanlara veya hayvanlara davranışlarımızda rolü vardır. Thompson ve Gullone
(2008), empatinin insan güdümlü prososyal davranış, hayvanlara yaklaşım ve
hayvanlara işkence etme davranışı arasında arabulucu ve bütünleştirici bir rolü
olduğunu bulmuşlardır. Aynı zamanda empati, saldırganlık davranışında azaltıcı bir
etkiye sahiptir. Kişilerin, kendilerini başka bir canlının (insan, hayvan, bitki) yerine
koyarak, saldırgan tutumlarını azaltmaları beklenir.
Yirminci yüzyılın ikinci yarısına damgasını vuran sanayileşme ve kentleşme
olgusu ve bunun getirdiği sosyal, kültürel ve ekonomik değişimler ve zorluklar, insan
ilişkilerinde bir yalnızlaşma duygusunu da beraberinde getirmiş; sosyal dayanışma ve
duyarlılık olgusunu görece aşındırıp daha ikinci plana iterken, yalın bir ifadeyle
bencillik, kendini kurtarma ve “her şey benim için” vurguları ile süslenmiş bir
bireyciliği ön plana çıkarmaya başlamıştır. Böylesi bir durum, bir yandan “ahh ahh
geçmiş bir başkaydı azizim” türü melankolik ve nostaljik söylemleri harekete
geçirirken, diğer yandan da –ülkemiz boyutunda- Anadolu, taşra, kasaba ve köy
ortamındaki insan ilişkilerindeki sıcaklığın bir başka olduğu yolundaki iç çekmelere de
zemin hazırlamaktadır (Kabapınar, 2004).
Böylesi üretim ve rekabet ilişkilerinin yaşandığı bir toplumsal yapı içerisinde
sosyal dayanışma düşüncesini harekete geçirip, toplum içinde yer alan bireylerin
iletişimlerinin nitelik ve kalitesini yükseltecek; sosyal perspektif ve tavır alışların
ardındaki düşünsel ve duygusal nedenleri değerlendirip, hoşgörü ve duyarlılık temelli
bir yaklaşıma dönüştürecek bir eğitim-öğretim ortamının okul düzeyinde yaratılması
daha bir önem kazanmaktadır. Yukarıda sayılan tüm bu beceri ve farkındalıkların
çocuğa kazandırılması sürecinde, sınıfta şekillendirilebilecek bir öğretim yöntemi ve
bunun sonucunda oluşturulacak bir beceri olarak empati karşımıza çıkmaktadır. Bu
bağlamda empati, ilköğretim birinci ve ikinci basamaklarında yer alan Hayat Bilgisi ve
Sosyal Bilgiler dersleri içerisinde kullanılabilecek bir öğretim yöntemi ve bu dersler
bünyesinde öğrencilerde geliştirilebilecek bir beceri olarak karşımıza çıkmaktadır
(Kabapınar, 2004).
21