YÜKSEK LİSANS TEZİ - Çukurova Üniversitesi

yine başlangıç noktasına dönen hareketlerin sonucu olarak verildiği ve bu sürecin
gelişmenin önünü devamlı tıkadığını savunduğu “Kapalı Çember Kuramı”, J.H.Boeke-
W.A.Lewis’ in bugünün GOÜ’ lerinin birbirinden ve ekonomiden yalıtılmış iki ayrı
kesim olduğu gözleminden hareket ettiği “İkili Yapı Kuramları”, W.W.Rostow’ un her
toplumun tarihsel olarak beş aşamadan;
• Geleneksel toplum,
• Hazırlık aşamasındaki geçiş toplumu,
• Harekete geçme aşamasındaki toplum,
• Olgunlaşma yolundaki toplum,
• Kitle tüketim çağındaki toplum,
geçerek kalkınmasını tamamlayacağını ileri sürdüğü “Tarihsel Büyüme Aşamaları
Kuramı”, azgelişmişliğin, bu ülkelerdeki insanların girişim yeteneği ve tercih biçimleri
gibi “temel kişilik niteliklerine” ya da “davranış kalıplarına” bağlandığı “Girişim
Yeteneği ve Davranış Tercihlerine Dayalı Kuramlar” ve O.Hirschman’ ın ekonominin
kendini besleyen bir büyüme sürecine girebilmesi için izlenmesi gereken yolun,
yatırımların ekonominin sektörleri arasında bir denge gözetilmeden gerçekleştirildiğini
savunduğu “Dengesiz Büyüme Modeli” gibi ortaya atılan birçok teori kalkınma
literatürünün oluşmasına katkıda bulunmuştur (İşgüden, Ercan ve Türkay, 1995, ss.140-
157).
Bu temel teorilerin amacı GÜ’ lerle GOÜ’ ler arasındaki gelişmişlik farklarının
azaltılmasını sağlamaktır. Ama bu amaçla birlikte, bu teorilerin hiç birisi tek başına
kalkınma olgusunu tam anlamıyla açıklayamamış, birbirine bağlı olarak, bir sinerji
oluşturabilmişlerdir.
1970’li ve 1980’li yıllarla birlikte dünya petrol krizlerinin yaşanması ve dünya
ekonomisinde yaşanan çevresel bozulma ve toplumsal çözülme gibi diğer pek çok
gelişme, GOÜ’lerin kalkınma sorunlarına verilen önemi azaltmış, ilgiyi farklı alanlara
çekmiştir. 1990’lı yıllarla birlikte teknolojik gelişmenin ve bilginin önem kazanması ve
sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçişle birlikte kalkınma konusu tekrar gündeme
gelmiştir. Böylece tartışmalar ve araştırmalar, sanayi ekonomisinin fiziki
45