YÜKSEK LİSANS TEZİ - Çukurova Üniversitesi
YÜKSEK LİSANS TEZİ - Çukurova Üniversitesi YÜKSEK LİSANS TEZİ - Çukurova Üniversitesi
edilen ve büyümeyi endojen unsurlarla açıklayan bu yaklaşımlarda, beşeri sermaye etkin bir rol oynamaktadır (Yumuşak ve Tuna, 2000, s. 4). Böylece beşeri sermayenin bilgi ve yeteneklerce içerilmiş (embodied) olmasından dolayı, ekonomik büyüme, teknoloji ve bilimsel bilgideki (beşeri sermaye birikimi) ilerlemelere bağlı olacaktır (Becker, Murphy ve Tamura, 1990, s. 13). Neo-klasik ve içsel büyüme modelleri arasındaki en önemli fark sermayenin getirisine ilişkin kabul ettikleri varsayımdan kaynaklanmaktadır. Neo-klasik büyüme modelleri sermayenin azalan getirisini kabul ederken, içsel büyüme modelleri beşeri sermayeyi de kapsayan sermayenin, artan getirisinin olabileceğini ve bu artan getirinin de uzun dönemde büyümeyi azaltmayacağını kabul etmektedir (Shaw, 1992, s.620; Solow, 1994, ss. 652 -653). Ayrıca içsel büyüme modellerinde, ekonomik büyümenin içsel iktisadi temelleri olacağı söylenmekte ve ülkelerin gelir seviyelerinin kendiliğinden birbirine yaklaşacağı tezi yıkılmaktadır. Neo-klasik modelin aksine, az gelişmiş ülkeler eğer gerekli önlemleri almazlarsa gelişmiş ülkeler ile arasındaki fark daha da artacaktır (Romer, 1994, ss. 628- 636). İçsel büyüme teorilerinin diğer önemli bir varsayımı ise teknolojiyi içsel büyüme teorisinin bir parçası yapma yani teknolojinin içselleştirilmesi varsayımıdır (Barro, 1998, s.2; Solow, 1994, s.655). İçsel büyüme teorisinin temelini oluşturan modeller arasında Lucas (1988)’ın beşeri sermayenin önemini vurgulamak için hazırladığı model, Jones’un (1996) ve Romer’in (1987, 1989a, 1989b ve 1994) hazırladıkları modeller yer almaktadır. 1.1.4.4.1. Romer Romer’in çalışmaları içsel büyüme teorilerine farklı bir boyut getirmiştir. Romer’in modelinde içsel büyüme teorisi teknolojik gelişmeyi, ekonomik modelde içsel olarak açıklamış (Romer,1990, s.72 ve s.99), yapılan yatırımların bir yan ürün olarak teknolojik bilgiyi arttırdığı ve diğer üretim süreçlerinde bir nevi bedava girdi olarak 33
kullanıldığı, bununda taşmalar (spill-over) sonucu sektör geneline yayıldığı anlaşılmıştır (Romer, 1990,ss.73-78). Dolayısıyla neo-klasik modellere nazaran yatırımlar daha düşük maliyetlerle yapılmakta ve getirileri de daha yüksek olmaktadır (Ağır ve Kar, 2003, s.185). Teknolojinin içselleştirildiği Romer çalışmalarında, teknolojik bilgi üretimi hakkında birbirleriyle yakından ilişkili olan şu noktaların üzerinde daha fazla durulduğuna dikkat çekilmektedir (Kibritçioğlu, 1998, s. 217) : • Bilgi (knowledge), kısmen veya tamamen gizli bir kamusal mal niteliğindedir. Başka bir deyişle bilginin kullanımında tüketiciler açısından birbirine rakip olmama ve kimsenin dışlanamaması söz konusudur. • Teknolojik gelişme sonucu ortaya çıkan bilgiden diğer ekonomik birimlerin ne ölçüde yararlanabildikleri hayati bir öneme sahiptir (teknolojik dışsallıklar veya taşma derecesi). • Ortada bir dışsallık varsa, bilginin üretimine özel kesimin yanaşmak istemeyeceği ve böylece piyasanın aksayacağı bir gerçektir. • Teknolojik gelişme (veya bilgi üretimi) ile, fiziki ve beşeri sermaye yatırımları arasında bir bağlantı, etkileşim bulunmaktadır. 1.1.4.4.2. Lucas Romer’in içsel büyüme teorisine önemli katkıları olmasına rağmen, içsel büyüme teorilerinin belkide en çok tanınanı Robert E.Lucas tarafından 1988 yılında geliştirilen modeldir. Lucas 1988’de uzun dönemli büyüme sürecinin belirlenmesinde beşeri sermayenin fiziki sermayeden daha önemli olduğu tezini ileri sürerek, beşeri sermayeye dayalı ilk içsel büyüme teorisini ortaya atmıştır (Lucas, 1988, s.3 ). Lucas, büyüme modelinin temel öngörüsü, beşeri sermayesi güçlü olan ülkelerin zayıf olan ülkelerden daha fazla ekonomik büyüme göstereceğidir. Bu modelde sermaye 34
- Page 1 and 2: T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOS
- Page 3 and 4: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bili
- Page 5 and 6: ABSTRACT THE ROLE AND IMPORTANCE OF
- Page 7 and 8: İÇİNDEKİLER ÖZET..............
- Page 9 and 10: EK ................................
- Page 11 and 12: ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1.1. İ
- Page 13 and 14: kapatılmasındaki fonksiyonu ve to
- Page 15 and 16: BİRİNCİ BÖLÜM BEŞERİ SERMAYE
- Page 17 and 18: açıklayıcı değişkenlerdeki ya
- Page 19 and 20: Neill ve Wolff-Gittleman gelmektedi
- Page 21 and 22: Sağlık konusunda oldukça önemli
- Page 23 and 24: göreceli olarak düşükse, bu dur
- Page 25 and 26: sermayenin fazlalığı teknoloji l
- Page 27 and 28: Tablo 1.1. Bölgelere Göre Eğitim
- Page 29 and 30: Becker ve Tomes tarafından 1986 y
- Page 31 and 32: Smith’ in Ulusların Zenginliği
- Page 33 and 34: hayatlarına mal olacak olsa dahi f
- Page 35 and 36: sonuçlar ekonomik büyüme motorun
- Page 37 and 38: ve niceliksel değişkenlerinin kul
- Page 39 and 40: Ι m h g y = . rm + . rh + g L. sL
- Page 41 and 42: 1.1.4.3.2. Zvi Grilliches Grilliche
- Page 43: için kullanılmaktadır. Ayrıca k
- Page 47 and 48: (1.12.) nolu fonksiyona göre, u(t)
- Page 49 and 50: Bu eşitlikte (u) bireyin toplam za
- Page 51 and 52: Tabi ki kalkınmanın içeriği bu
- Page 53 and 54: İnsani Kalkınma Endeksi Uzun ve s
- Page 55 and 56: ilerleme, ulaşım vb.), ortaya ç
- Page 57 and 58: kaynaklarından ve imkanlarından,
- Page 59 and 60: Rekabet Gücü Hesaplamalarında Ku
- Page 61 and 62: 2.BÖLÜM TÜRKİYE‘NİN KALKINMA
- Page 63 and 64: duymaktadırlar. Bu yüzden de kayn
- Page 65 and 66: yılında %80,6’sı okur-yazardı
- Page 67 and 68: Tablo 2.3.MEB Bütçesinin GSMH Ve
- Page 69 and 70: insan hakkı olarak kabul edilen e
- Page 71 and 72: gerçektir. Dolayısıyla, beşeri
- Page 73 and 74: 2.Politik / Siyasal nedenler: • B
- Page 75 and 76: 3. BÖLÜM ADANA İMALAT SANAYİ Ü
- Page 77 and 78: sektörler arasında anlamlı bir f
- Page 79 and 80: Tablo 3.1. Verilerin Yaş Ve Cinsiy
- Page 81 and 82: Cinsiyet konusunda ise Tablo 3.3.
- Page 83 and 84: Eğitim durumu Toplam Tablo 3.5. E
- Page 85 and 86: 3.1.3.1.1. Babaları ile Bireylerin
- Page 87 and 88: Annenin eğitim durumu Toplam Tablo
- Page 89 and 90: Babanın mesleği Tablo 3.8.Babanin
- Page 91 and 92: 3.1.3.3. Bireylerin Niteliklerine G
- Page 93 and 94: Aylık toplam gelir Tablo 3.11. Ayl
kullanıldığı, bununda taşmalar (spill-over) sonucu sektör geneline yayıldığı anlaşılmıştır<br />
(Romer, 1990,ss.73-78). Dolayısıyla neo-klasik modellere nazaran yatırımlar daha<br />
düşük maliyetlerle yapılmakta ve getirileri de daha yüksek olmaktadır (Ağır ve Kar,<br />
2003, s.185).<br />
Teknolojinin içselleştirildiği Romer çalışmalarında, teknolojik bilgi üretimi<br />
hakkında birbirleriyle yakından ilişkili olan şu noktaların üzerinde daha fazla<br />
durulduğuna dikkat çekilmektedir (Kibritçioğlu, 1998, s. 217) :<br />
• Bilgi (knowledge), kısmen veya tamamen gizli bir kamusal mal niteliğindedir.<br />
Başka bir deyişle bilginin kullanımında tüketiciler açısından birbirine rakip<br />
olmama ve kimsenin dışlanamaması söz konusudur.<br />
• Teknolojik gelişme sonucu ortaya çıkan bilgiden diğer ekonomik birimlerin ne<br />
ölçüde yararlanabildikleri hayati bir öneme sahiptir (teknolojik dışsallıklar veya<br />
taşma derecesi).<br />
• Ortada bir dışsallık varsa, bilginin üretimine özel kesimin yanaşmak<br />
istemeyeceği ve böylece piyasanın aksayacağı bir gerçektir.<br />
• Teknolojik gelişme (veya bilgi üretimi) ile, fiziki ve beşeri sermaye yatırımları<br />
arasında bir bağlantı, etkileşim bulunmaktadır.<br />
1.1.4.4.2. Lucas<br />
Romer’in içsel büyüme teorisine önemli katkıları olmasına rağmen, içsel<br />
büyüme teorilerinin belkide en çok tanınanı Robert E.Lucas tarafından 1988 yılında<br />
geliştirilen modeldir.<br />
Lucas 1988’de uzun dönemli büyüme sürecinin belirlenmesinde beşeri<br />
sermayenin fiziki sermayeden daha önemli olduğu tezini ileri sürerek, beşeri sermayeye<br />
dayalı ilk içsel büyüme teorisini ortaya atmıştır (Lucas, 1988, s.3 ).<br />
Lucas, büyüme modelinin temel öngörüsü, beşeri sermayesi güçlü olan ülkelerin<br />
zayıf olan ülkelerden daha fazla ekonomik büyüme göstereceğidir. Bu modelde sermaye<br />
34
Change language