YÜKSEK LİSANS TEZİ - Çukurova Üniversitesi

edilen ve büyümeyi endojen unsurlarla açıklayan bu yaklaşımlarda, beşeri sermaye
etkin bir rol oynamaktadır (Yumuşak ve Tuna, 2000, s. 4). Böylece beşeri sermayenin
bilgi ve yeteneklerce içerilmiş (embodied) olmasından dolayı, ekonomik büyüme,
teknoloji ve bilimsel bilgideki (beşeri sermaye birikimi) ilerlemelere bağlı olacaktır
(Becker, Murphy ve Tamura, 1990, s. 13).
Neo-klasik ve içsel büyüme modelleri arasındaki en önemli fark sermayenin
getirisine ilişkin kabul ettikleri varsayımdan kaynaklanmaktadır. Neo-klasik büyüme
modelleri sermayenin azalan getirisini kabul ederken, içsel büyüme modelleri beşeri
sermayeyi de kapsayan sermayenin, artan getirisinin olabileceğini ve bu artan getirinin
de uzun dönemde büyümeyi azaltmayacağını kabul etmektedir (Shaw, 1992, s.620;
Solow, 1994, ss. 652 -653).
Ayrıca içsel büyüme modellerinde, ekonomik büyümenin içsel iktisadi temelleri
olacağı söylenmekte ve ülkelerin gelir seviyelerinin kendiliğinden birbirine yaklaşacağı
tezi yıkılmaktadır. Neo-klasik modelin aksine, az gelişmiş ülkeler eğer gerekli önlemleri
almazlarsa gelişmiş ülkeler ile arasındaki fark daha da artacaktır (Romer, 1994, ss. 628-
636).
İçsel büyüme teorilerinin diğer önemli bir varsayımı ise teknolojiyi içsel büyüme
teorisinin bir parçası yapma yani teknolojinin içselleştirilmesi varsayımıdır (Barro,
1998, s.2; Solow, 1994, s.655).
İçsel büyüme teorisinin temelini oluşturan modeller arasında Lucas (1988)’ın
beşeri sermayenin önemini vurgulamak için hazırladığı model, Jones’un (1996) ve
Romer’in (1987, 1989a, 1989b ve 1994) hazırladıkları modeller yer almaktadır.
1.1.4.4.1. Romer
Romer’in çalışmaları içsel büyüme teorilerine farklı bir boyut getirmiştir.
Romer’in modelinde içsel büyüme teorisi teknolojik gelişmeyi, ekonomik modelde içsel
olarak açıklamış (Romer,1990, s.72 ve s.99), yapılan yatırımların bir yan ürün olarak
teknolojik bilgiyi arttırdığı ve diğer üretim süreçlerinde bir nevi bedava girdi olarak
33