YÜKSEK LİSANS TEZİ - Çukurova Üniversitesi

ve niceliksel değişkenlerinin kullanıldığı Solowyen Artığın analizi ile başlayan ve içsel
büyüme teorileri ile devam eden son derece karmaşık ve uzun bir süreç oluşturmaktadır.
Diğer yandan bireysel getirilerin üzerinde durulduğu, beşeri sermayenin maliyet ve
getirilerinin karşılaştırıldığı, maliyetlerin finansmanı için politika önerilerinin
sunulduğu, ekonominin çalışma, maliye, tarım ekonomileri gibi çok çeşitli alanlarında
hizmet veren bir alan haline gelmiştir (Tepecik, 2000,ss.16-17).
1.1.4.3.1. Schultz ve Beşeri Sermaye Teorisi (Schultz Modeli)
Eğitimin ekonomideki rolünü açıklayan en eski yaklaşım olarak kabul edilen
insan sermayesi kuramına ilk teorik katkı Schultz tarafından yapılmıştır. Kurama göre;
insan sermayesi yatırımları üretimi, dolayısıyla da verimliliği arttıran etkili
yatırımlardır. İnsan sermayesi Batı Toplumlarında klasik anlamdaki (insana özgü
olmayan) sermayeden daha hızlı ve büyük oranda bir büyümeye sebep olmaktadır.
Başka bir deyişle, gelişmiş ülkelerin büyümesinin önemli bir bölümü insan
sermayesindeki artışlar ile açıklanmakta ve bu durum insan sermayesinin önemini
açıkça göstermektedir (Tunç, 1993, ss.6-7; Grilliches, 1997, s.331).
Ekonomik büyümede meydana gelen değişmenin bu kısmını “artık faktöre”
dayandıran Schultz, üretim fonksiyonu yardımıyla “artık faktör”ün en önemli
açıklayıcısının beşeri sermaye olduğunu ileri sürerek, modern beşeri sermaye teorisinin
temelini atmıştır (Schultz, 1971, ss.10 -48).
Neo-klasik iktisadın, varsayımlarını ve analiz araçlarını kullanan beşeri sermaye
teorisi, eğitimin ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin hesaplanmasına yöneliktir.
Schultz’un burada beşeri sermaye yatırımları içinden eğitimi kullanmayı tercih
etmesinin nedeni, eğitim harcamalarının öğrencinin gelecekteki verimliliği ve kazancını
arttırması oranında diğer beşeri sermaye yatırımlarına göre önemli bir yatırım olduğunu
düşünmesinden kaynaklanmaktadır (Kurtkan,1977, ss.63-66).
Eğitimin ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin hesaplanması amacıyla ortaya
atılan beşeri sermaye modelinin elde edilmesinde, üretimin emek ve sermaye
26