YÜKSEK LİSANS TEZİ - Çukurova Üniversitesi

sabit olduğu varsayımının gerçekçi olmadığı ortaya çıkmıştır (Ağır ve Kar, 2003,
s.183). Ayrıca neo- klasik öğreti teknolojik değişimin neden olduğundan ziyade hangi
sonuçları olduğu konusuyla ilgilenmiş ve teknolojik yenilikler dışsal bir etken olmaktan
öteye gitmemiştir. Solow‘ un modelinde nereden geldiği belli olmayan dışsal teknolojik
yenilikler, böylece sistem dışına itilmiş oluyor ve teknolojik değişimin nasıl
gerçekleştiği konusu hiç ele alınmıyordu. Böylece neo- klasik doktrinin “akademik”
iktisadi modellerindeki “dengeler” bozulmamış oluyordu. Ama aynı zamanda da neo-
klasik doktrinin gerçek ekonomik olguları algılama ve açıklayabilme konusundaki
kısırlığı da devam etmiş oluyordu (Gürak, 2003, s. 7).
Neo- klasik iktisat teorisinin büyümeyi sadece geleneksel üretim faktörleriyle
açıklamaya çalışması, 1960’ lı yıllara kadar beşeri sermaye kavramının hiç dikkate
alınmamasına neden olmuştur.
İnsanı sermaye olarak almanın ahlaki sorunlar doğuracağı, beşeri sermayenin
piyasası olmadığı için ekonomik etkilerini tespit etmenin zor olduğu, beşeri sermayenin
doğrudan ölçülebilen bir değişken olmadığı, fiziki sermaye olmadan insanın ekonomik
açıdan anlamının olmadığı, hatta bundan dolayı nüfusun dışsal olarak alındığı, maddi
(pozitif) olmayan koşulların dikkate alınmaması gerektiği gibi gerekçelerle beşeri
sermaye büyüme modellerine dahil edilmemiştir (Mathur, 1999, ss. 203- 216).
Ancak, toplumsal gelişmeler ve uygulamalı çalışmalarla büyümenin standart
üretim faktörlerindeki büyümeyle açıklanamadığının tespit edilmesi ve II. Dünya Savaşı
sonrasında Almanya ve Japonya’nın ekonomik kalkınmasında beşeri sermayenin
rolünün anlaşılması, iktisatçıların beşeri sermaye kavramına eğilmesini zorunlu hale
getirmiş ve beşeri sermaye yatırımları iktisadi analiz araçları kullanılarak incelenmeye
başlanmıştır (Gümüş, 2005, s.71).
Böylece beşeri sermaye teorisi, temelleri bulunduğu klasik çağdan sonra neo-
klasik çağda iki farklı ama birbirini tamamlayıcı yönde gelişme eğilimi göstermiştir:
Schultz, Denison, Grillches ve takipçilerinin kullandığı büyüme ve verimliliğin
kaynağını analiz etme yönü olarak beşeri sermaye ve Becker, Mincer ve takipçilerinin
bireysel gelir dağılımında ve genel denge analizlerinde kullandığı beşeri sermaye.
Büyümenin kaynağı olarak kullanılan beşeri sermaye teorisi, ülkelerin makro niteliksel
25