YÜKSEK LİSANS TEZİ - Çukurova Üniversitesi

üyüme ilişkisi üzerine kurulu bir büyüme teorisi üretememiştir. Ama gene de içinde
bulunduğu ortama göre bu konuda önemli katkıları olmuştur.
Klasik iktisatçılar arasında büyüme kuramına önemli katkı yapan iktisatçılardan
bir diğeri de Ricardo’ dur. Ricardo, Smith gibi milli gelirin kaynaklarını değil, milli
gelirin üretim faktörleri arasında nasıl dağıtıldığını araştırmıştır (Dinler,2001, ss. 262-
272; Dinler,2002, ss. 434 -442).
Ricardo zamanında İngiltere’ de yatırımlar sayesinde sanayi üretimi ve istihdamı
hızla artmaktaydı. Teknolojik yenilikler kapitalistler için sürekli yeni kar olanakları
yaratıyordu. Ancak Ricardo da, büyüme ile “yeni” teknolojiler arasında bir ilişki kurma
denemesine girişmedi. Oysa Ricardo teknolojik yenilikler sayesinde sanayide artan
verimler yasasının geçerli olduğuna inanıyordu. Buna rağmen bu ilişkiyi gösterme
çabasına girmemesini kendisinin öncelikli olarak daha başka şeyleri ispatlama çabasına
girmesine bağlayabiliriz. Örneğin, Ricardo bir yandan Smith’ in modelinde gördüğü
eksiklikleri eleştirirken, bir yadan da daha tutarlı bir değer/fiyat kuramı oluşturmaya
çalışıyor, ölçüm yapabilmek amacıyla kendi değeri “değişmeyen” bir değer arıyordu
(Ricardo, 1821, ss. 8-38). İlgi duyduğu konulardan biri olan rant kuramıyla, toprak
sahiplerinin uzun dönemde gelir dağılımında daha avantajlı olduklarını göstermeye
çalışıyordu (Ricardo, 1821, ss.39-50). Sanayi sektöründe yeni teknolojilerden
kaynaklanan artan verimlerin tarım için geçerli olmadığını ve uzun dönemde
ekonominin tümünde “azalan verimler yasasının” geçerli olacağını ve eninde sonunda
ekonomik büyümenin duracağını iddia edecek kadar olumsuz düşünerek teknolojik
yeniliklerin etkisini küçümsemiş oluyordu (Gürak, 2003, s.5).
Ricardo, klasik iktisada bu kadar önemli katkılar yapmasına rağmen, yeni
teknolojiler gibi, nitelikli emek kavramı ve büyümeye katkısı da Ricardo’ nun
modelinde gereken yeri ve ilgiyi bulamamıştır.
Smith gibi düşünen H. Von Thünen de, insanlara uygulanan sermaye kavramının
insanların değerini azaltmadığı ve onurlarını, özgürlüklerini zedelemediğini iddia
ederek, tam aksine, sermaye kavramının insanlara uygulanmamasının, özelikle harp
zamanında çok tehlikeli olacağını belirtmiştir. Von Thünen kitabında bu konudaki
fikirlerini şöyle açıklamaktadır: “Muharebede bir topu kurtarmak için yüz insan,
21