YÜKSEK LİSANS TEZİ - Çukurova Üniversitesi

dağılımı, uluslar arası ticaret, becerikli kişilerin uluslar arası hareketliliği, eğitim
hizmetlerinde kaynak dağılımı, ayrımcılığın okul performansındaki motivasyona olan
etkileri, üretim fonksiyonu altında eğitilmiş işgücü ve aile planlamasına kadar
genişletilebilir (Schultz, 1971, s.8).
Bu durumda “Beşeri Sermaye”, işgücünün verimliliğini arttıracak eğitim düzeyi,
yetenek, sağlık, beslenme gibi faktörlerin tesiri altında kalır. Daha iyi eğitilen, beslenen,
sağlıklı ve yetenekli işgücünün daha verimli ve kapsamı geniş bir beşeri sermaye
yaratacağı açıktır (Dülgeroğlu,1997,s.89).
1.1.2. Beşeri Sermayenin Ölçümü
Ülkelerin sahip oldukları beşeri sermaye stoklarının karşılaştırılması ve beşeri
sermayenin başta ekonomik büyüme olmak üzere diğer makro değişkenler üzerindeki
etkisinin araştırılabilmesi için beşeri sermayenin ölçülebilir göstergelerle ifade edilmesi
gerekmektedir (Dura, Atik ve Türker, 2004, s.14).
Bununla birlikte beşeri sermayenin ölçülebilirliği konusu yeni değildir. Geçen
yüzyılda Karl Marx ve 20. yüzyılın ortalarında da Joan Robinson ve Luigi Passinetti’ yi
içeren Cambridge iktisatçıları bu konuyla ilgilenmişlerdir. Mulligian ve Sala-i Martin’in
çalışmaları da beşeri sermaye literatürüne, konuyu çok fazla özelleştirmeden bir dönüş
yapılmasını sağlamıştır (Wachtel, 1997, ss. 193 -196).
Bu bağlamda en çok kullanılan beşeri sermaye göstergelerinin başında eğitim,
sağlık ve göçle ilgili göstergeler gelmektedir. Belirtilen bu beşeri sermaye göstergeleri
içinde ise eğitim özel bir önem taşımaktadır. Bunun temel nedeni beşeri sermayeyi
oluşturan diğer bileşenleri ölçmedeki zorluktur. Ayrıca eğitime yapılan yatırımlar ve
harcamalar vasıtasıyla oluşan işgücü, bir ülkenin beşeri sermaye stokunun ölçümü için
kullanılabilecek en gerçekçi göstergelerin başında gelmektedir.
Yukarıda sayılan bu temel beşeri sermaye göstergelerinden eğitimi
çalışmalarında kullanan bilim adamlarının başında Mankiw-Romer-Weil, Ağır-Kar, O’
7