Prof.Dr. Oğuz Ceylan - İSTANBUL (1. Bölge)
Prof.Dr. Oğuz Ceylan - İSTANBUL (1. Bölge)
Prof.Dr. Oğuz Ceylan - İSTANBUL (1. Bölge)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Prof</strong>.<strong>Dr</strong>. <strong>Oğuz</strong> <strong>Ceylan</strong> | MSGSÜ, Mimarlık Fakültesi-Restorasyon Anabilim Dalı
44<br />
Vakıf Restorasyon Yıllığı | Yıl: 2012 | Sayı: 5 | Nuruosmaniye Camii Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyon Projeleri<br />
Çevre Oluşumu:<br />
İstanbul’un tarihi yarımadasında, Bizans döneminde<br />
Constantinus Forumu olarak adlandırılan alanda bulu-<br />
nan Çemberlitaş’ın kuzeybatısında yeralan Nuruosmaniye<br />
Külliyesi, İstanbul kent silüetinde yeralan ilk Barok yapılardandır.<br />
Cami ile kent alanlarının kullanılışındaki tarihi<br />
sürekliliğin ve Osmanlı İmparatorluk kültüründe, yeni bir<br />
dönemin en güçlü simgelerindendir.<br />
Külliyenin kurulduğu alan, Bizans döneminden günümüze<br />
kadar ekonomik ve kültürel etkinlikler bakımından<br />
merkez konumundaki işlevini korumuştur. Bizans’ın ünlü<br />
ticaret aksı olan Mese, bugünkü adıyla Yeniçeriler Caddesi,<br />
Osmanlı döneminde de önemini sürdürmüştür.<br />
Tarihi Gelişim:<br />
Osmanlı Tarihi’nde Nuruosmaniye Külliyesini yeni bir<br />
kültür döneminin simgesi olarak değerlendirmek gerekir.<br />
18. Yüzyılda Osmanlı Kültürü, hâlâ özümseme ve özgün<br />
yaratma gücü olduğunu bu külliye ile belirtmiştir. Bu gücün,<br />
Osmanlı Devleti’nde, önce padişah tarafından göste-<br />
restorasy n<br />
İstanbul’da yer alan ve barok akımın etkisinde inşa edilen Nuruosmaniye Camii ve diğer külliye birimleri,<br />
Osmanlı döneminin en son büyük komplekslerindendir. Bulunduğu doku açısından, iskân devamlılığı olan<br />
bir yerde ve kentin en önemli arterlerinden birinde yer almaktadır. Batı’nın barok özelliklerinin Osmanlı yerel<br />
gelenekleriyle birleşmesi sonucu vücuda gelen cami, son derece özenli bir taş işçiliğine sahiptir. Mekâna hâkim<br />
ana kubbesi, Hünkâr Mahfili, “s” ve “c” kıvrımlarının hâkim olduğu bezemeleri ve eğrisel kemerleri ile sahip<br />
olduğu üslubu en ince detaylarına kadar yansıtmaktadır. Medrese, imaret, türbe, kütüphane, çeşme ve sebilinin<br />
yanında dükkanları ile tam bir külliye hüviyetindedir.*<br />
Anahtar Kelimeler: Barok üslup, ana kubbe, avlu, kompleks, Osmanlı<br />
Nuruosmaniye Complex (mosque and the other buildings), in Istanbul, constructed as baroque, is one of the<br />
last biggest complexes of the Ottoman era. It is located on one of the most important main arteries and surrounded<br />
by a residence pattern. The mosque, constructed by the merger of the Baroque specialties of the west and the<br />
Ottoman local traditions, has a very attentive stone work. The mosque, with the main dome, the sultan’s gathering-place,<br />
the “s” and “c” scrolls and the curvilinear arches, reflects its style in detailed. It is exactly a complex<br />
with the madrasah, almshouse, tomb, library, fountain and water dispenser along with the shops.<br />
Keywords: baroque, main dome, courtyard, complex, Ottoman<br />
rilmesi gerektiği için I. Mahmut’un kültürel eğilimleri Nuruosmaniye<br />
gibi bir külliyenin ortaya çıkmasını sağlamıştır.<br />
Osmanlı İmparatorluğu’nun son büyük anıtsal camisi ve<br />
külliyesi olan Nuruosmaniye Külliyesi, Batı’ya açılma gayretlerinin<br />
de göstergesi sayılabilecek bir formla hem planda<br />
hem de cephe düzeninde barok özellikleriyle dikkat çeken<br />
kültürel bir dönüm noktasıdır.<br />
Dönem Özellikleri ve Barok Üslup:<br />
Mimaride, çeşitli kıvrılmalar, bükülmeler (s,c gibi)<br />
şeklinde kendini hissettiren bu üslup, 17-18. Yüzyıllarda<br />
Avrupa’nın özellikle Katolik ülkelerinde (İtalya, İspanya,<br />
Portekiz, Avusturya, Belçika, Güney Almanya) ve Latin<br />
Amerika’da yayılmıştır. Osmanlı topraklarında, 1730-<br />
1850’li yıllara kadar etkisini gösteren Barok üslupta kıvrımlı<br />
şekiller Osmanlı Klasik üslubunun karakterini değiştirmiş,<br />
bu dönemden itibaren yeni anlayış hâkim olmaya<br />
başlamıştır. Dalgalı yay kemerler, deniz kabukları, kenger/<br />
akanthus yaprakları sıklıkla kullanılan motifler olmuşken<br />
kemer biçimleri “S” ve “C” kıvrımları dışında, duvarlardaki<br />
yön değiştirmeler, ara kesitlere konan plastırların<br />
* Bu makale, 2006 ve 2008 yılları arasında FOMGRUP Mimarlık A.Ş. bünyesinde <strong>Prof</strong>. <strong>Dr</strong>. <strong>Oğuz</strong> <strong>Ceylan</strong> danışmanlığında yapılan Nuruosmaniye Camii ve<br />
Külliyesi Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyon Projelerinin raporlarından yararlanılarak hazırlanmıştır.
asimetrik düzenleri sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Os-<br />
manlılar bu değişimi kullanırken, kopya etmek yerine geç-<br />
mişten gelen deneyimlerle birlikte yenilikleri birleştirmişler;<br />
böylece kendine has yapı ve süsleme tipleri meydana<br />
getirmişlerdir.<br />
Barok mimaride yapıların cephesi simetrik bir düzen<br />
göstermekle birlikte, yan kanatların kademeli olarak öne<br />
alınması yapılarda hareket ve derinlik sağlamıştır. Dışta görülen<br />
bu hareketli düzenlemeler, yapıların iç mekânlarında<br />
da görülür. Yapının her bir cephesi tek başına ele alınacak<br />
şekilde yorumlanmıştır.<br />
III. Ahmet zamanından sonra yaygınlaşan ve 19. Yüzyılın<br />
başlarına kadar geçen sürede yapılan camiler (Beşir<br />
Ağa Camii-1745; Nuruosmaniye Camii-1748/55; Ayazma<br />
Camii-1760; Laleli Camii-1763; Zeynep Sultan Camii-1769;<br />
Beylerbeyi Camii-1778; Selimiye Camii-1806 ve Nusretiye<br />
Camii-1798/1800) barok üslup içinde ele alınarak yorumlanmışlardır.<br />
Nuruosmaniye Külliyesinin banisi, yirmi dördüncü<br />
Osmanlı Sultanı I.Mahmut’tur (1696-1754). Yapı ile ilgili<br />
olarak bilgi veren 1335-1337 H. Tarihli Tarih-i Osmani Encümeni<br />
Mecmuası’nda inşaat süreci ile ilgili bilgiler bulunmaktadır.<br />
Eser, Nuruosmaniye Camii Bina Kâtibi Ahmed<br />
Efendi tarafından kaleme alınmıştır. I. Mahmut dönemindeki<br />
bütün inşaat aşamalarını, malzeme teminini ve diğer<br />
tüm teknik işleri anlatan eser, Osmanlı Mimarisi üzerine<br />
yazılmış önemli bir kaynaktır. (Kuban 1982: 124).<br />
Nuruosmaniye Camii ve Külliyenin<br />
Diğer Birimleri<br />
Nuruosmaniye Camii:<br />
Harim mekânı kare planlı olan Nuruosmaniye Camii,<br />
tek kubbeyle örtülü olup, yarım oval biçimli, geniş bir<br />
dış avluya sahiptir. Mihrap kısmı, Osmanlı cami mimarisinde<br />
alışık olunmadığı tarzda, dışa doğru çıkıntı yapan,<br />
alçak ve küçük bir yarım kubbeyle örtülü olan poligonal<br />
bir plana sahiptir. Çarşı kısmı yüksek bir subasman<br />
üzerine kurulmuş olan camiye on bir basamaklı mermer<br />
bir merdivenle çıkılmakta ve cami ile aynı set üzerindeki<br />
revaklı avlunun ikisi yanlarda, birisi ortada olmak üzere<br />
üç kapısı vardır. Alışılagelindiği üzere içinde şadırvan olması<br />
beklense de avlunun şadırvanı yoktur. Abdest alma<br />
yerleri, subasmanla yükseltilmiş beden duvarı üzerinde<br />
düzenlenmiştir.<br />
Revaklı avluda barok başlıklı sekiz adet porfir sütun<br />
üzerinde dokuz revak kubbesi ve son cemaat yerindeki dört<br />
adet sütun üzerinde de beş kubbe bulunmaktadır. Revaklı<br />
avlunun cami ile birleştiği iki noktada barok taş külahlı,<br />
ikişer şerefeli iki minare yükselmektedir. Caminin mihrap<br />
<strong>Prof</strong>.<strong>Dr</strong>. <strong>Oğuz</strong> <strong>Ceylan</strong><br />
Çizim <strong>1.</strong> Külliyenin vaziyet planı (Fomgrup,Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
duvarı yönünde geniş bir rampayla çıkılan Hünkâr Kasrı<br />
bulunmaktadır.<br />
Caminin 25.75 m. çapındaki kubbesi, dört büyük kemer<br />
ile dört köşedeki ağırlık kulelerine oturtulmuştur.<br />
Yüksek ve geniş kubbeyi duvarlara binen kemerler taşımaktadır.<br />
İç mekân kurgusu, geleneksel ve tek kubbeli<br />
camilerden farklı; orta kubbeye göre alçak ve galeriler şeklinde<br />
değildir. Harimi çepeçevre dolaşan galeriler, duvarda<br />
açılan ve yüksekte dolaşan sürekli localar halindedir. Bunların<br />
altındaki revaklar da diğer camilere göre ana hacmin<br />
içine taşmaktadır.<br />
Mihrabın sağ ve solunda birer mahfil bulunmaktadır.<br />
Soldaki Hünkâr Mahfili; sağdaki, Kadınlar Mahfili’dir. İki<br />
kat halinde altta, sütun; üstte, payelere dayanan dış yan<br />
mahfillerin kemerleri dalgalı şekildedir. Hünkâr Mahfili<br />
katının altında, yol tarafında dükkânlar yer almaktadır.<br />
Yapının bağımsız bir Hünkâr Mahfili olmasa da, bu köprü<br />
galeri; Hünkâr Mahfilleri ile bunlarla bağlantılı kasırların<br />
önem kazanmasına neden olmuştur.<br />
Caminin iç bezemesinde Hüsn-ü hat eserler önemli<br />
yer tutmaktadır. En alt sıra pencerelerinin üzerlerindeki<br />
oval madalyonlar, o çağın ünlü hattatlarının yazılarıyla<br />
süslüdür. Osmanlı mimarisinde, yüzeysel bezeme niteliğini<br />
aşan üç boyutlu bezemeyi ilk kez Nuruosmaniye’de<br />
görmekteyiz. Burada, bilinçli olarak eğri hat, doğru hattın<br />
yerini almıştır.<br />
Kemer biçimleri “S” ve “C” kıvrımları, yön değiştirmeler,<br />
ara kesitlerdeki plastırların asimetrik düzenleri dikkat<br />
çekmektedir (Koç 1994: 102). Nişlerde, kapılarda barok<br />
mukarnas olarak ifade ettiğimiz dairesel profilli ve bu yapıya<br />
özgü kabartmalar, kartuşlar, akanthus yaprağı benzeri<br />
klasik barok motifler, büyük silme takımları, barok sanatın<br />
Osmanlı yorumu olarak nitelendirilen bu yapıda, yeni bir<br />
uygulama alanı bulmuştur.<br />
restorasy n 45
46<br />
Vakıf Restorasyon Yıllığı | Yıl: 2012 | Sayı: 5 | Nuruosmaniye Camii Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyon Projeleri<br />
Medrese:<br />
Caminin güneyinde yan yana inşâ edilmiş medrese,<br />
yanı başındaki imaretle birlikte tek yapıymış gibi algılan-<br />
maktadır. Klasik medrese şemasında, 12x12 m. ölçülerindeki<br />
avlu çevresinde toplanan giriş eyvanı ve avlunun tam karşısındaki<br />
dershane ile oniki odadan ibarettir. Medresenin<br />
külliye avlusuna bakan kesme taş cephesi boyunca cümle<br />
kapısı yükselmektedir. Yuvarlak kemerli revaklı kare avlunun<br />
etrafındaki odalar kubbe, revakların arkasındaki köşe<br />
odalar ise tonoz ile örtülüdür.<br />
İmaret:<br />
Medreseye bitişik olarak inşâ edilmiş olan imaret asimetrik<br />
planlıdır. 8x12 m. Ölçülerinde, küçük bir avlusu vardır.<br />
Avlunun mutfak yönündeki cephesi, köşelerde, girişleri<br />
düzenleyebilmek için hafif pahlarla genişletilmiştir. Bu girişlerden<br />
mutfağa ve medreseye ulaşılmaktadır.<br />
İmaret; yemekhane mekânı, büyük bir mutfak, erzak<br />
ambarı ve ıslak hacimlerden oluşmaktadır. Giriş eyvanının<br />
iki yanında biri büyük, diğeri daha küçük iki oda<br />
bulunmaktadır. Avlunun bir duvarı doğrudan medreseye<br />
bitişik ve sağırdır. Sağır duvarın karşı tarafında dikdörtgen<br />
planlı ve tonoz örtülü yemekhane, avlu girişinin karşısında<br />
da büyük mutfak yer almaktadır. Günümüzde medrese<br />
ve imaret, yatılı Kuran Kursu olarak kullanılmaktadır.<br />
Kullanım sırasında camekânlarla kapatılmış olan revaklar<br />
ve nişler özgün durumda değildir. İmaret ve medrese arasındaki<br />
kemerli kapının da özgün olup-olmadığı bilinmemektedir.<br />
Kütüphane:<br />
Barok üslubun özgün bir örneğini oluşturan kütüphane,<br />
külliye ile birlikte 1755’te açılmıştır. Nuruosmaniye<br />
Camii’nin mihrap duvarı yönündeki Hünkâr Kasrı tarafında,<br />
türbenin yanında yer almaktadır. İki katlı kesme<br />
taş yapı zeminden 2 m. kadar yükseltilmiş ve altında kısmi<br />
bodrum kat düzenlenmiştir. İki ayrı giriş kapısından<br />
Hümayun Kapısı olarak bilinen kapının üzerinde beşikten<br />
mezara ilim talep ediniz anlamında Osmanlıca bir hüsn-ü<br />
hat yer almaktadır.<br />
Çokgen planlı okuma salonu bir ana kubbe ve yarım<br />
kubbelerle örtülüdür. Barok üslubun plana yansımasının<br />
iyi bir örneği olan bu mekânda 14 mermer sütun, barok<br />
kemerlerle birbirine bağlanmıştır. Okuma salonundan geçilen<br />
ve depo olarak kullanılmakta olan bölüm de çokgen<br />
planlıdır.<br />
Alt pencereler lokma parmaklıklı ve içte demir kapaklı,<br />
üst pencereler ise içlik/revzen ve müşebbek/dışlık olarak<br />
düzenlenmiştir. Kütüphanenin depo bölümündeki duvarlarında<br />
yer alan gömme dolaplar yapının kuruluşundan bu<br />
yana kullanılmaktadır.<br />
restorasy n<br />
Kütüphanenin oluşturulması ve işletilmesinde, I.<br />
Mahmut’un kurduğu Ayasofya ve Fatih Kütüphaneleri örnek<br />
alınmıştır (Koç 1994: 104)<br />
1776, 1796, 1845, 1864 ve 1907 yıllarında yapılan kitap<br />
sayımları sırasında hazırlanan kataloglar halen Nuruosmaniye<br />
Kütüphanesi’nde mevcuttur. III.Osman adına düzenlenen<br />
vakfiye ise, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde<br />
muhafaza edilmektedir.<br />
Kütüphane, Tanzimat devrine kadar kurulan kütüphaneler<br />
içinde en zengin koleksiyona sahip kütüphane olmuştur<br />
ve günümüzde hizmet vermeye devam etmektedir.<br />
Sebil ve Çeşme:<br />
Nuruosmaniye Camiinin avlu kısmının batı cephe-<br />
sinde, Kapalıçarşı yönünde yer alan sebil ve çeşme, anıtsal<br />
camii kapısı ile birlikte bir bütünlük göstermektedir.<br />
Sebil, klasik bir plan düzeni içerisinde, zengin, eğrisel<br />
korniş profilleri, kartuşların üç boyutlu tasarımları, sütun<br />
başlıklarındaki volütlerin üzerlerindeki deniztarağı<br />
motifleriyle, iki katlı başlıkları, saçağı ve eğrisel ögelerden<br />
oluşan bitkisel arabesk demir şebekeleriyle barok<br />
üslubun plastik ögelerinden biri olmuştur. Çift gömme<br />
sütunları ve yabancı bir sanatçının elinden çıktığı düşünülebilecek<br />
özgün kabartma bezemeleriyle çeşme de günümüzde<br />
hasar görmüş olmakla birlikte, barok üslubun<br />
özenli bir örneğidir.<br />
Dükkânlar:<br />
Külliyenin konumlandığı suni terasın altındaki avlu-<br />
nun üç tarafına, arazinin kuzeydoğuya doğru olan eğimi-<br />
ne uyarak değişik boyutlarda 142 adet dükkân yerleştiril-<br />
miştir. Güneybatıda, Kapalıçarşı tarafından eğim nedeniy-<br />
le giderek cephe yüksekliği artan bir revak sırası vardır.<br />
Yüksekliğin olanak verdiği yerlerde dükkânların üzerine<br />
mahfil/şirvan katı inşa edilmiştir. Kuzeydoğuyla kuzeybatı<br />
cephesinin bir bölümü de iki katlıdır. Ayrıca Hünkâr<br />
Mahfili’ne çıkan rampanın yol tarafında dükkânlar sıralanmakta,<br />
benzer şekilde meşrutanın yol tarafında da<br />
dükkânlar yer almaktadır. Külliyenin yapıldığı dönemde<br />
bu dükkânlardan elde edilen gelir ile cami ve külliyenin<br />
bakımı yapılmakta ve çeşitli giderleri karşılanmaktaydı.<br />
Kapalıçarşı’nın girişinde yer alan külliye, ticarethanelere<br />
verilen önemi göstermesi açısından da önemlidir. Camiye<br />
gelir getirmesi için yapılan dükkânları da düşünürsek, bu<br />
husus daha iyi anlaşılmaktadır.<br />
Nuruosmaniye Camii, barok üslubun ilk önemli uygulaması<br />
ve geleneksel Osmanlı Mimarisi’nin son anıtsal<br />
camisidir. Avlu planı, anıtsal alt yapısı ve cami içinde yer<br />
alan barok bezeme ve ögeler, üslup özelliklerinin ön plana<br />
çıkmasına neden olmuştur.
Çizim 2. Restitüsyon projesine göre vaziyet planı (Fomgrup,Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
Çizim 3 . Nuruosmaniye Camiinin plan rölövesi (Fomgrup,Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
<strong>Prof</strong>.<strong>Dr</strong>. <strong>Oğuz</strong> <strong>Ceylan</strong><br />
restorasy n 47
48<br />
Vakıf Restorasyon Yıllığı | Yıl: 2012 | Sayı: 5 | Nuruosmaniye Camii Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyon Projeleri<br />
restorasy n<br />
Çizim 4. Caminin güneybatı cephesine ait görünüş rölövesi (Fomgrup,Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
Çizim 5. Cami güneydoğu cephesine ait görünüş rölövesi (Fomgrup,Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)
Çizim 6. Cami kuzeybatı cephesine ait görünüş rölövesi (Fomgrup,Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
Çizim 7. Cami kuzeydoğu cephesine ait görünüş rölövesi (Fomgrup,Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
<strong>Prof</strong>.<strong>Dr</strong>. <strong>Oğuz</strong> <strong>Ceylan</strong><br />
restorasy n 49
50<br />
Vakıf Restorasyon Yıllığı | Yıl: 2012 | Sayı: 5 | Nuruosmaniye Camii Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyon Projeleri<br />
restorasy n<br />
Çizim 8. A-A Kesiti (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
Çizim 9. B-B kesiti (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)
Çizim 10. Cami güneybatı cephesine ait restitüsyon çizimi (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
Çizim 1<strong>1.</strong> Cami güneydoğu cephesine ait restitüsyon çizimi (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
<strong>Prof</strong>.<strong>Dr</strong>. <strong>Oğuz</strong> <strong>Ceylan</strong><br />
restorasy n 51
52<br />
Vakıf Restorasyon Yıllığı | Yıl: 2012 | Sayı: 5 | Nuruosmaniye Camii Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyon Projeleri<br />
restorasy n<br />
Çizim 12. Cami kuzeybatı cephesine ait restitüsyon çizimi (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
Çizim 13. Cami kuzeydoğu cephesine ait restitüsyon çizimi (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)
Çizim 14. A-A restitüsyon kesiti (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
Çizim 15. B-B restitüsyon KESİTİ (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
<strong>Prof</strong>.<strong>Dr</strong>. <strong>Oğuz</strong> <strong>Ceylan</strong><br />
restorasy n 53
54<br />
Vakıf Restorasyon Yıllığı | Yıl: 2012 | Sayı: 5 | Nuruosmaniye Camii Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyon Projeleri<br />
restorasy n<br />
Çizim 16. Cami güneybatı cephesi görünüş, restorasyon projesi (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
Çizim 17. Cami güneydoğu cephesi görünüş, restorasyon projesi (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)
Çizim 18. Cami kuzeybatı cephesi görünüş, restorasyon projesi (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
Çizim19. Cami kuzeydoğu cephesi görünüş, restorasyon projesi (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
<strong>Prof</strong>.<strong>Dr</strong>. <strong>Oğuz</strong> <strong>Ceylan</strong><br />
restorasy n 55
56<br />
Vakıf Restorasyon Yıllığı | Yıl: 2012 | Sayı: 5 | Nuruosmaniye Camii Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyon Projeleri<br />
restorasy n<br />
Çizim 20. Cami A-A kesiti restorasyon projesi (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)<br />
Çizim 2<strong>1.</strong> Cami B-B kesiti restorasyon projesi (Fomgrup, Vakıflar İst.<strong>Bölge</strong> Müd.Arş.)
Kaynakça<br />
Arel, A. (1975) Onsekizinci Yüzyıl İstanbul Mimarisinde Batılılaşma Süreci, İstanbul.<br />
Aslanapa, O. (1985) Osmanlı Devri Mimarisi, İstanbul.<br />
Hünülü, G. (1966) Nuruosmaniye Külliyesi, İst. Üniv. Bitirme Tezi, İstanbul.<br />
<strong>Prof</strong>.<strong>Dr</strong>. <strong>Oğuz</strong> <strong>Ceylan</strong><br />
Koç, H. (1994) Nuruosmaniye Kütüphanesi, İstanbul Ansiklopedisi, C.6, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s.104.<br />
Kuban, D. (1982) Türk ve İslam Sanatı Üzerine Denemeler, İstanbul.<br />
Kuban, D. (1994) Nuruosmaniye Külliyesi, İstanbul Ansiklopedisi, C.6, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s.100-103.<br />
Kuban, D. (1996) İstanbul Bir Kent Tarihi, İstanbul.<br />
Öz, T. (1997) İstanbul Camileri, Ankara.<br />
Tanman, B. (1994) İstanbul Ansiklopedisi, C.4, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.<br />
restorasy n 57
Change language