Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
88<br />
az sayıda insanın sınırlı imkânlar içerisinde,<br />
özveriyle gerçekleştirdiği önemli bir başlangıca<br />
imkân veriyor. Rapor kapsamında değerlendirmeye<br />
alınan 432 başvurudan çıkarılan sayısal verilere<br />
göre birinci sırayı 206 başvuru ile hakaret ve<br />
aşağılama, ikinci sırayı 169 başvuru ile kasten<br />
yaralama almakta. Sırasıyla diğer başvurularda<br />
aşırı fiziksel aktiviteye zorlanma, yeterli sağlık<br />
hizmeti alamama, tehdit edilme, orantısız cezalara<br />
çarptırılma, şahsi işlerde çalıştırılma, uykusuz<br />
bırakılma ve devrecilik fiillerine maruz kalındığı<br />
ifade edilmiş. Bunun dışında askerler arasındaki<br />
devrecilik anlayışı ve uygulaması sonucu ortaya<br />
çıkan psikolojik baskı ve şiddet fiilleri, disiplin<br />
amirlerince verilen disiplin cezalarının infaz<br />
edildiği yerler olan disiplin koğuşlarında (disko)<br />
kötü muamele ve işkence görmek gibi hak ihlalleri ve<br />
nihayet psikolojik rahatsızlıkları teşhis etme imkânı<br />
bırakmayan askere alma sistemi sonucu askere<br />
gelen ve askerlik düzeninin işleyişindeki şiddet ve<br />
baskı nedeniyle durumu ağırlaşan askerlerin ölümle<br />
sonuçlanan ya da teşebbüs aşamasında kalan intihar<br />
eylemlerine rastlanmaktadır. Askerlik hizmeti<br />
sırasında hak ihlaline maruz kalmış bir askerin<br />
baskı ortamı içerisinde söz konusu ihlale ilişkin<br />
başvuruda bulunmasının imkânsızlığı, yaşanan<br />
bastırılmışlık durumunun terhisten sonra devam<br />
etmesi ve bu konulardaki hukuki bilinç eksikliği<br />
hak ihlallerindeki gerçek rakamlara ulaşmayı<br />
engellemektedir. Hukuki yollara başvurmak bir<br />
yana, yaşanan hak ihlallerinin medyada ve internet<br />
ortamında yer alması da mümkün değildir. Tüm<br />
bunlara rağmen Asker Hakları inisiyatifinin, kısıtlı<br />
imkânlarla internet ortamı üzerinden açtığı kanala<br />
yönelik ilgi ve hak ihlallerinin çeşitliliği ortada<br />
daha vahim bir tablonun bulunduğu ihtimalini<br />
güçlendirmektedir.<br />
Dünya’da ve Türkiye’de Askerlik<br />
NATO ve AB üyesi ülkeleri arasında zorunlu<br />
askerliği sürdüren, Türkiye dâhil sadece sekiz ülke<br />
bulunmaktadır. (Arnavutluk, Almanya, Estonya,<br />
Finlandiya, Yunanistan, Norveç, Avusturya, ve<br />
Güney Kıbrıs). Bu sekiz ülkeden Almanya’da<br />
Savunma Bakanlığı, zorunlu askerliğe son<br />
verilmesinin ve ordu mevcudunun 250.000’den<br />
163.000’e indirilmesinin uygulamasına başlamıştır.<br />
ABD, Birleşik Krallık, Hollanda, İtalya, Polonya,<br />
İzlanda, Sırbistan, Hırvatistan, İrlanda, Belçika,<br />
Fransa, Lüksemburg, Slovenya, Slovakya, İspanya,<br />
Portekiz, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Bulgaristan,<br />
Romanya ve Malta ise profesyonel orduya<br />
sahiptirler. Almanya ve Meksika’da ordu zorunlu<br />
askere alınmışlar ile seçilmiş gönüllülerden oluşur.<br />
Bir ordu içinde zorunlu askere alınan insan sayısı<br />
mevcudun %60-70’ini buluyorsa, bu ordulara kitle<br />
orduları (mass army) denilmektedir. Türkiye’de bu<br />
oran % 60’ı aştığından Türk ordusu bir kitle ordusu<br />
sayılır. (261.632 profesyonel + 458.368 erbaş ve er =<br />
720.000)<br />
Profesyonel ordular dışında kalan ordular, askere<br />
almada uygulanan yöntemler bakımından üçe<br />
ayrılabilir. Bazı ülkelerde seçim yapmadan sağlıklı<br />
herkes orduya asker olarak alınır (Örneğin Türkiye,<br />
İran ve Mısır). Bazı ülkeler seçim yaparak orduya<br />
asker alırlar. Bu ülkeler asker olarak seçmediklerine<br />
kamu hizmeti yaptırırlar (örneğin İsrail ve Çin).<br />
Bazı ülkelerde ise yükümlüler kendi inançları<br />
doğrultusunda askerlik hizmeti veya alternatif<br />
hizmet arasında seçim yaparlar. Vicdani ret hakkını<br />
tanıyan tüm ülkelerde bu sistem uygulanır. Avrupa<br />
Konseyi’nin Türkiye ve Azerbaycan dışında kalan<br />
tüm ülkelerinde vicdani ret hakkı tanınmıştır.<br />
Türkiye, Mısır ve İran gibi ordu mevcudunun<br />
çoğunluğunu zorunlu askerlik yoluyla hizmete aldığı<br />
askerlerden oluşturmaktadır.<br />
Türkiye’deki zorunlu askerlik sisteminin genel<br />
sorunları ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri<br />
şöyle sıralanabilir:<br />
Sorunlar:<br />
Ordu içindeki hiyerarşik yapı ve ideolojik tekçi<br />
zihniyet askerlik yükümlülüğünü yerine getiren<br />
gençlerin ezilmesine, aşağılanmasına neden<br />
olmaktadır. Disiplin anlayışı, 19. Yüzyılın katı ve<br />
kimliği yok edici disiplin anlayışında takılı kalmıştır.<br />
Askeri ceza düzenlemeleri hukuki güvence<br />
sağlamaktan, astın hukukunu korumaktan<br />
uzaktır. Mesela, disiplin amiri bir astına tek<br />
başına özgürlüğünü ortadan kaldıracak bir cezayı<br />
verebilmekte, infazını yapabilmekte, geçici olarak<br />
tutuklayabilmektedir. Amirlerce verilen bu<br />
cezaların infaz edildiği yerler olan diskolarda bazı<br />
askerlerin işkence ve kötü muamele gördüğü hatta<br />
bu işkencelerin sonucu bazı askerlerin öldüğü<br />
kamuoyuna da yansımaktadır.<br />
Hak arayamama ve baskı altında kalmanın yarattığı<br />
sıkışmışlık duygusunun özellikle psikolojik<br />
rahatsızlık yaşayan askerlerde intihar eğilimini<br />
güçlendirdiği ve intihar eylemlerinin yaşandığı bir<br />
gerçektir.<br />
Askere alma sistemi, sağlıklı olan herkesi askere<br />
alma şeklinde uygulanmasına rağmen, askere<br />
alınan sivillerin sağlık muayenesi yüzeysel olarak<br />
yapılmakta, özellikle ruhsal rahatsızlığı olan<br />
sivillerin şikâyetleri ciddiye alınmamaktadır. Bu<br />
şekilde asker olan kişiler hem kendilerine hem<br />
başkalarına zarar verebilmektedirler.<br />
Kısa bir eğitimden geçen yükümlüler, verimli ve<br />
yararlı olamamakta, hizmet üretmeyen tüketiciler<br />
durumuna düşmektedirler. Birçok askerin ise<br />
askerlikle ilişkili olmayan yerlerde çalıştırıldıkları<br />
da bilinen bir durumdur. Belirttiğimiz gibi<br />
dünyadaki gelişme zorunlu askerliğin kaldırılması<br />
ve profesyonel orduya geçme yönünde olmuştur.
Change language