gelişmekte olan ülkelere yönelik finansal sermaye hareketleri ve ...
gelişmekte olan ülkelere yönelik finansal sermaye hareketleri ve ...
gelişmekte olan ülkelere yönelik finansal sermaye hareketleri ve ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
enzer kur rejimi uygulayan ülkeler konjonktürel dalgalanmalardan benzer şekilde<br />
etkilenmektedirler. Bu sebeple dış şokların etkisiyle kriz bu ülkeler arasında hızla<br />
yayılacaktır.<br />
Yayılma etkisi modellerinin bir diğeri ise dış ticaret etkisiyle krizlerin yayılabileceğini<br />
göstermektedir (Özer, 1999: 73). Aralarında yoğun ticaret ilişkisi bulunan ülkelerden birinde<br />
spekülatif saldırılar sonunda yaşanacak bir devalüasyon, bu ülkenin para biriminin reel olarak<br />
değer kaybetmesi yüzünden; dış ticarette mutlak üstünlük sağlamasına sebep olacaktır. Dış<br />
ticarette bu ülkeyle rekabet edemeyen diğer ülkelerde ithalat artacak, ihracat azalacak <strong>ve</strong> cari<br />
açık oluşacaktır. Sonunda bu ülkelerde spekülatif saldırılara maruz kalıp devalüasyona<br />
yönelmek zorunda kalacaklardır.<br />
Yayılma etkilerinin sonuncu modeli ise <strong>finansal</strong> piyasaların bağlılığı sonucunda ortaya<br />
çıkan krizleri açıklamaktadır. Finansal piyasaları birbirine bağlı ülkelerden birinde ortaya<br />
çıkan likidite eksikliği, özellikle uluslararası yatırımcıların diğer ülkelerdeki fonlarını aktif<br />
hale getirerek likidite sağlamaya çalışmasına sebep olacaktır. Bu durum likidite sorununun<br />
ülkelerin hepsine yayılmasına sebep olacaktır. Ayrıca <strong>finansal</strong> piyasaları ortak özellikler<br />
gösteren ülkelerden birinde yaşanacak dalgalanma uluslararası yatırımcıların bu ülkelerin<br />
hepsinden çekilmesine sebep olabilecektir. Uluslararası yatırımcılar <strong>gelişmekte</strong> <strong>olan</strong> ülke<br />
piyasaları hakkında yeterince bilgiye sahip olmadıklarından, benzer ekonomik özellik <strong>ve</strong><br />
<strong>ve</strong>rilere sahip piyasaları tek bir piyasa gibi görmektedirler. Yatırımcılar sürü davranışı<br />
göstererek bu ülkelerden birinde ekonomik kriz yaşanması halinde bu ekonomilerin<br />
tamamından çekilebilmektedir (Yay – Yay – Yılmaz, 2001: 27).<br />
Yeni nesil kriz modelleri ikiz kriz modelinden de hatırlanacağı gibi hem bankacılık<br />
krizi hem de para krizi özelliklerini bir arada göstermektedir. Dolayısıyla para krizi göstergesi<br />
olarak nitelenen ekonomik büyüme rakamlarında ki düşüşler, ödemeler dengesi açıkları, döviz<br />
kurlarındaki aşırı değerlenme, kredi fiyatlarındaki aşırı büyüme <strong>ve</strong> likiditenin aşırı<br />
genişlemesi gibi makroekonomik kriz göstergeleri aynı zamanda yeni nesil kriz modelleriyle<br />
açıklanan krizlerin göstergeleri olarak değerlendirilebilmektedir. Bunun yanı sıra aynı<br />
zamanda bankacılık krizi göstergeleri olarak tanımlanan kredi <strong>ve</strong> aktif fiyatlarındaki hızlı<br />
genişleme, yayılma etkileri, diğer faktörler gibi makroekonomik kriz göstergeleri ile <strong>sermaye</strong><br />
yeterliliği göstergeleri, aktif kalitesi göstergeleri, yönetimin kalitesi göstergeleri, gelir <strong>ve</strong><br />
77
Change language