gelişmekte olan ülkelere yönelik finansal sermaye hareketleri ve ...
gelişmekte olan ülkelere yönelik finansal sermaye hareketleri ve ...
gelişmekte olan ülkelere yönelik finansal sermaye hareketleri ve ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
iriminin çok fazla değerli olması <strong>ve</strong> para otoritelerinin kur sistemini sürdürmek konusunda<br />
kararlı olması halinde spekülatif atakların gerçekleşme ihtimali azalacaktır. Aynı şekilde<br />
devletin mali yapısının güçlü olması da spekülatif atak ihtimalini düşüren bir başka etken<br />
olacaktır.<br />
Birinci nesil kriz modellerinde olduğu gibi, ikinci nesil kriz modellerinin<br />
geliştirilmesinde de katkıları bulunan Krugman, çalışmalarında çoklu denge sorununun<br />
makroekonomik <strong>ve</strong>rilerin gerçekçi olmadığı durumlarda ortaya çıkmayacağını belirtmiş <strong>ve</strong><br />
ülkedeki ekonomik birimlerin para otoritelerinin tercihlerini bilmemeleri halinde spekülatif<br />
saldırıların sadece deneme amaçlı yapılacağını ortaya koymuştur (Özer, 1999: 71).<br />
İkinci nesil kriz modelleri, birinci nesil kriz modelleri ile karşılaştırıldığında ikinci<br />
nesil kriz modellerin uluslararası <strong>finansal</strong> piyasalarının yapısına daha uygun bir görüntü<br />
çizdiği görülmektedir. Birinci nesil kriz modellerinde ihmal edilen; uluslararası yatırımcıların,<br />
özellikle portföy yatırımlarında gösterdikleri toplu hareket etme eğilimi yada sürü psikolojisi<br />
<strong>ve</strong> para otoritelerinin politikalarının doğrusal olmadığı, ekonominin gereklerine göre<br />
değişebileceği gibi unsurlar ikinci nesil kriz modellerine dahil edilmiştir.<br />
İkinci nesil kriz modellerine yöneltilen en önemli eleştiri ise beklentilerde yaşanan<br />
değişmeleri açıklayamamasıdır. Modeller döviz kurunun sürdürülemeyeceği beklentisinin<br />
neden ortaya çıktığını açıklama konusunda yetersiz kalmaktadır (Pesenti – Tille, 2000: 6).<br />
İster kamuoyu açısından, ister ekonomik birimler açısından yada ister uluslararası yatırımcılar<br />
açısından olsun; beklentilerin nasıl <strong>ve</strong> neden değiştiğinin ortaya konamaması, ikinci nesil kriz<br />
modellerinin ekonomik krizlerin işleyiş biçimini ortaya koymakla birlikte, oluşma sebeplerini<br />
açıklayamadığını göstermektedir.<br />
İkinci nesil kriz modellerinin ekonomik kriz göstergeleri açısından doğrudan<br />
değerlendirilmesi ise tam olarak mümkün olmamaktadır. Zira ikinci nesil kriz modellerinin<br />
varsayımları ülkelerin ciddi bir ekonomik problemle karşılaşmadan yaşanan spekülatif<br />
ataklarla krizlere maruz kalmalarıdır. Ancak spekülatif saldırıların gerçekleşebilmesi sabit<br />
döviz kuru rejimi altında söz konusu olabilecektir. Makroekonomik kriz göstergelerinden<br />
döviz kuru göstergeleri hatırlandığında aşırı değerlenmiş kurun bir para krizi göstergesi olarak<br />
değerlendirildiği hatırlanacaktır. Ayrıca yine ödemeler dengesi göstergesine dikkat<br />
edildiğinde aşırı değerlenmiş döviz kuru ile yüksek cari açıkların birleşmesi halinde spekülatif<br />
ataklara <strong>olan</strong>ak sağlandığından ciddi bir para krizi riski oluştuğu ortaya konmuştur.<br />
73
Change language