gelişmekte olan ülkelere yönelik finansal sermaye hareketleri ve ...

sermaye hareketlerini ise kriz yılında 16,3 milyar Dolar’a kadar düşmüştür, 2002 yılından
itibaren de yükselmeye başlamış 2004 yılında 59,5milyar Dolar, 2005’te 38,2 milyar Dolar
seviyesinde gerçekleşmiştir. Tablo 2’de görüldüğü gibi Güneydoğu Asya krizinin yaşandığı
1997 yılından itibaren gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy yatırımları da ciddi bir düşüş
eğilimi içine girmiştir. 1999 – 2000 yılları arasında yaklaşık 100 milyar Dolar seviyesinde
gerçekleşirken 2001 yılında Türkiye ve Arjantin gibi bazı gelişmekte olan ülkelerde yaşanan
ekonomik krizler portföy yatırımlarının 2001 yılında 11,4 milyar Dolar, 2002 yılında ise -10,7
milyar Dolar seviyesine düşmesine sebep olmuştur. Krizlerin etkilerinin ortadan kalkmasıyla
birlikte uluslararası portföy yatırımları, kısa ve uzun vadeli uluslararası sermaye yatırımları
gibi yükselişe geçmiş, 2005 yılında 221,7 milyar Dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.
1.3.2 Sermaye Hareketlerinin Bölgelerarası Dağılımı
Gelişmekte olan ülkelere yönelen özel sektör kaynaklı uluslararası sermaye
hareketlerinin kompozisyonu kadar bölgesel dağılımının belirlenmesi de önemlidir. Tablo
3’de kısa vadeli ve uzun vadeli uluslararası sermaye hareketleri ile portföy yatırımlarının
toplamı dikkate alınarak, yüzdesel olarak hangi bölgedeki gelişmekte olan ülkelere ne kadar
uluslararası sermayenin yöneldiği gösterilmiştir. 1997 yılında gelişmekte olan ülkelere
yönelen uluslararası sermaye hareketlerinin %42,79’unun Latin Amerika’ya, %14,75’inin
Orta ve Doğu Avrupa’ya, %4,21’inin ise Afrika ve Ortadoğu’ya, %38,25’inin ise Güneydoğu
Asya’ya yöneldiği görülmektedir. Bu veriler uluslararası sermayenin çok büyük bir kısmının
Latin Amerika ve Güneydoğu Asya’daki gelişmekte olan ülkelere yöneldiğini, Afrika ve
liberal ekonomiye yeni geçen Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine ise oldukça düşük miktarlarda
uluslararası sermayenin yöneldiği görülmektedir. Ancak 1997-1998 yıllarında yaşanan
Güneydoğu Asya krizinin bölge ülkelere yönelen uluslararası sermaye hareketlerini azalttığı
görülebilmektedir. Zira krizin etkilerinin geçmeye başladığı 1999 yılından itibaren bölgeye
yönelen sermaye hareketlerinde artışlar olmuş, 2003 yılında %54,64’e kadar yükselmiştir.
Latin Amerika dikkate alındığında bölgeye yönelen sermaye hareketlerinde 2000’li yıllardan
itibaren ciddi bir düşüş eğilimi yaşandığı görülmektedir. 1990’lı yıllarda sürekli ekonomik
kriz yaşayan bölge ülkeleri 1994 Meksika ve 1997 Brezilya krizinin ardından son olarak
2001’de Arjantin’de yaşanan ekonomik krizle sarsılmış, uluslararası sermaye hareketlerini
çekme konusunda başarısız olmaya başlamıştır. 2000 yılında toplam uluslararası sermaye
hareketlerinin %35,83’ü bölgeye yönelirken 2003 yılında bu oran %13,65’e, 2006 yılında ise
%9,18’e kadar gerilemiştir.
18