gelişmekte olan ülkelere yönelik finansal sermaye hareketleri ve ...

Güney Kore’de yaşanan ekonomik kriz, tıpkı Tayland’daki krizde olduğu gibi sadece
para krizi yada sadece bankacılık krizi olarak tanımlanamamaktadır. Cari açık ve kredi
hacmindeki genişlemenin sebep olduğu likidite ki artış olası bir para krizinin göstergelerini
oluştururken; cari açık, uzun süre yüksek seviyelerde yaşanan kredi genişlemesi, finans
piyasalarının diğer Güneydoğu Asya ülkeleriyle bütünleşmesi yüzünden oluşan yayılma
etkileri, yönlendirilen krediler ve bankaların açık pozisyonları ise bir bankacılık krizinin
göstergelerini oluşturmuştur. Krizin gelişmesi incelendiğinde de ekonomik sarsıntının, para
birimi Won’da yaşanan değer kayıpları sonucunda sabit kur sisteminin çökmesiyle başladığı
görülmektedir. Yani Güney Kore ciddi bir para krizi yaşamaya başlamıştır ancak kur sistemini
çökmesinin ardından yaşanan banka ve şirket iflasları ile ekonomik kriz derinleşmiş ve bir
bankacılık krizi de yaşanmaya başlamıştır. Özetlenmesi gerekirse Güney Kore ekonomisi
yaşadığı dış şokunda etkisiyle önce bir para krizinin ardından da bankacılık krizinin etkisi
altına girerek eşanlı olarak iki krizle birden karşılaşmıştır.
Güney Kore’de yaşanan ekonomik kriz Tayland’da olduğu gibi birinci ve ikinci nesil
ekonomik kriz modelleri ile açıklanamamaktadır. Ülkede hem para hem de bankacılık krizi
semptomlarının bir arada görülmesi ikiz kriz kavramı ile açıklanmaktadır. Krizin gelişimini
açıklayan yeni nesil kriz modeli ise krizin özellikle ahlaki risk, aşırı dış borçlanma ve
bankacılık sektöründeki mikroekonomik sorunlar yüzünden yaşandığını ortaya koymaktadır.
Bankaların kredi olarak sundukları fonları dış piyasalardan borçlanarak sağlamaları yüzünden
para uyumsuzluğu sorunu ortaya çıkmıştır. Yani bankalar dövizle sağladıkları fonları yerel
para birimiyle piyasalara sunarak ciddi oranda açık pozisyonlara sahip olmuşlardır.
Bankaların yaşadığı bu bilanço problemi, yaşanan devalüasyon sonrasında bir bankacılık
krizine de sebep olmuştur. Krizin Tayland’da başlayıp, daha sonra Güney Kore’nin de içinde
olduğu birçok Güneydoğu Asya ülkesini etkisi altına aldığı hatırlandığında yayılma etkisi adı
verilen yeni nesil kriz modelinin de yaşanan bu ekonomik krizi açıklamada kullanılması
gerektiği anlaşılmaktadır. Yayılma etkisi modelinin bu şekilde çalışması Güney Kore finans
piyasalarının bütün bölge piyasalarıyla bütünleştiğini göstermiştir.
3.4 Türkiye’de Yaşanan Ekonomik Krizler
Türkiye’de uluslararası sermaye hareketlerinin de etkisiyle 1994 Nisan ve 2000 Şubat
ve buna bağlı olarak 2001 Kasım tarihlerinde iki önemli ekonomik kriz yaşanmıştır.
Çalışmanın bu kısmında sırasıyla söz konusu ekonomik krizler incelenecektir.
105