Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Sahan, tencere, tâbe(tava), ve küçük kazanlar yemek yapma ve<br />
pişirmede yararlanılan kap-kacaklardandı. Sahanların bazıları ayaklıydı.<br />
Bazıları ise lengerî 53 olarak adlandırılmaktaydı. Kebap tâbesi, helva tâbesi,<br />
pekmez tâbesi tâbe çeşitleri arasındaydı. Nalbeki küçük bir tür sahandı,<br />
günümüzde hâlâ Anadolu’nun bazı yörelerinde bu sözcük kullanılmaktadır.<br />
Tatlı ve hamur işlerinin hazırlandığı veya koyulduğu kaplar ise tepsi ve<br />
teknelerdi. Balıkesir terekelerinde börek tepsisinin sık olarak geçmesi dikkat<br />
çekicidir. Bunun yanı sıra helva tepsileri, baklava tepsileri de vardı.<br />
Tas ve maşrabalar daha çok su ve diğer içecekleri (örneğin hoşaf tası)<br />
içmek için kullanılırdı. Terekelerde nadiren karşılaşılmasından dolayı<br />
bardağın halk arasında yaygın olmadığı anlaşılmaktadır. Yine sık geçen<br />
güğüm, bakraç, küp gibi maddeler su ve diğer sıvıları korumak ve depolamak<br />
vazifesini üstleniyorlardı. Bu bağlamda pekmez küplerine çok rastlanmıştır.<br />
Büyük kazanlar da bir nevi çeşitli şeyleri saklamak için kullanılıyordu.<br />
Kayıtlarda büyük bakır kazanlar yaklaşık 20 vukiyye yani okka (25 –26 kg.)<br />
olarak not edilmiştir.<br />
Yemekle ilgili diğer eşyalar arasında gösterilecek peşkîr ve<br />
makramalar ise yemek esnasında üzerini örtme ve elini silme amacıyla<br />
kullanılırlardı. Yemek bağdaş kurarak yendiğinde peşkir bacak ve dizlerin<br />
üzerine konulduğundan olsa gerek çoğunlukla diz peşkîri diye anılmıştır.<br />
Kalbur, kefgîr (kevgir), gözer (büyük delikli deriden kalbur), delikli tepsi gibi<br />
maddeler de burada sözü edilebilecekler arasındadır.<br />
Son olarak kahve, kahve ibrikleri ve takımlarından biraz bahsetmek<br />
yerinde olacaktır. Kahve XVI. yüzyılın ikinci yarısında İstanbul’a girmiştir.<br />
Kısa sürede çok moda olmuş ve kahvehaneler sık gidilen yerler haline<br />
gelmişlerdir. Sultan IV. Murat’ın bir ara yasaklamasına karşın bu yasak<br />
sürmemiş ve kahvehane sayıları kısa zamanda öyle artmıştır ki artık bunları<br />
kapatmak olanaksız hale gelmiştir (Mantran, 1991: 211; Hattox, 1998: 70-72).<br />
Kahve kültürü kısa zamanda İstanbul’dan Anadolu’ya yayılmıştır. Evliyâ<br />
Çelebi (1999: 18) XVII. yüzyıl ortalarında Bursa’da 75 kadar kahvehane<br />
olduğunu belirtmektedir. Balıkesir’de kahvehanelerin sayısının kaç olduğu<br />
53 Büyük bakır sahan. Bkz. Ferit Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe Sözlük, İstanbul, 2006,<br />
Aydın Kitabevi, s. 548.
Change language