You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ve 1 guruş 120 akçeye eşit olacak şekilde bir rayiç düzenlendi. Nitekim<br />
Balıkesir’de de bu yeni rayicin uygulamaya konduğu belgelerden rahatlıkla<br />
anlaşılabilmektedir. Terekelerin yanlarına bu durumu gösteren notlar sık sık<br />
düşülmüştür (BSŞ, Nr.: 707, 15a-1; 17b-1; 28a-2 vd.).<br />
Yaygın olarak bulundurulan bir nakit türü de altınlardı. Balıkesir<br />
terekelerinde en çok karşılaşılan altınlar açık arayla şerîfî (veya eşrefî)<br />
altınlardır. Bu altın sikkeler XV. yüzyıldan XVII. yüzyılın sonlarına değin Mısır<br />
önde gelmek üzere pek çok Osmanlı darphanesinde basılmıştı (Pamuk,<br />
2003: 188). Şerîfî altının 1670’lerde tanesi 450 akçe üzerinden hesap<br />
edilirken (BSŞ, Nr.: 702, 117a -1), 1690’larda tanesi 270 akçe olarak hesap<br />
edilmekteydi (BSŞ, Nr.: 709, 72b-3).<br />
Diğer bir altın sikke olan Frengî altını ile Venedik dukası kastediliyordu<br />
(Sahillioğlu, 1989: 533). Ticarî anlamda Akdeniz dünyasında önemli bir<br />
etkinliği olan Venedikliler ile Osmanlıların eskilere dayanan bir ilişkileri vardı<br />
ve dukalar Anadolu topraklarında önceden beri bilinen ve kullanılan paralardı.<br />
Bu altınlara frengînin bir başka versiyonu olan “efrenciyye” de denilmekteydi.<br />
Yaldız altını için Halil Sahillioğlu (1989: 533) frengî altının ın XVII. yüzyılda<br />
aldığı isim diye yazmaktadır. Ancak Balıkesir’deki tereke kayıtlarında bu iki<br />
isim hep ayrı ayrı geçmektedir. Dahası 1690’da hac yolunda vefat eden el-<br />
Hâcc Alî b. Mustafâ’nın terekesinde hacc-ı şerîften gelen yaldız altınları<br />
bulunmaktadır (BSŞ, Nr.: 706, 87b -1). Dolayısıyla Balıkesir’de eldeki<br />
kayıtlarda geçen yaldız altınının Venedik dukasını ifade ettiğini söylemek<br />
biraz güç gözüküyor.<br />
Ayrıca Sâliha bt. Mustafâ adlı bir kadının mal varlığı içinde bir adet<br />
İngiliz altınına rastlanmaktadır. Yalnız yanına değeri veya başka bir<br />
hususiyetine dair açıklayıcı not düşülmemiştir (BSŞ, Nr.: 709, 76a-3). Bundan<br />
başka adı anılan el-Hâcc Alî b. Mustafâ’nın yaldız altınları dışında 20 adet<br />
Engürüs altını (Macar altını) olduğu öğrenilmektedir.<br />
4.2.2.2. Nakit-Alacak-Servet İlişkileri<br />
Nakit miktarlarına bakıldığında bazı terekelerde hiç nakit para veya<br />
altın yokken bazılarında ise varolduğu görülmektedir. Ancak şu husus açıkça<br />
bellidir ki gayrimenkulların aksine, nakit ile servet toplamı arasında doğru
Change language