Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
askerîlerin terekelerini incelediği araştırmasıdır. Barkan’ın çok sayıdaki<br />
tereke arasından bazılarını seçerek metne koyduğu araştırmada<br />
transkripsiyon ve tablolar öne çıkmaktadır. Ancak askerî kavramı, tereke<br />
mallarının fiyatları vb. konularda birtakım yorumlamalar da eserin içine<br />
yaydırılmıştır. Benzer nitelikli bir eser Hüseyin Özdeğer (1988) tarafından<br />
Bursa için hazırlanmıştır.1463–1640 yılları arasındaki pek çok sayıda<br />
terekeyi titizlikle değerlendiren Özdeğer’in kitabındaki sayısal ifadeler ve<br />
tablolar bir hayli fazladır. Daha yakın zamanda ise aile, servet dağılımı,<br />
kullanılan eşyalar ve gündelik hayat gibi konuları irdeleyen araştırmalar<br />
görülmektedir 6 . Bunlardan terekeler ışığında statü, meslek, gelir düzeyleri ve<br />
yaşam mekânları ile bir tüketim grubunu tanımayı amaçlayan Tülay Artan’ın<br />
(1998) konuya yaklaşımı dikkat çekicidir.<br />
Tereke incelemelerinde gidilen bir yol da muhteva açısından zengin bir<br />
terekenin ele alınarak değerlendirilmesidir. Lajos Fekete’nin (1965)<br />
klasikleşmiş “XVI. Yüzyılda Taşralı Bir Türk Efendisinin Evi” adlı makalesi<br />
buna güzel bir örnektir. Yusuf Cezar’ın (1977) bir ayanın muhellefâtını konu<br />
aldığı çalışmasında ise yazarın terekelerin intikali ve servet yapılarını<br />
açıklamada karşı karşıya kalınan sorunların üzerinden yürüttüğü tartışma<br />
olaya derinlik kazandırmaktadır 7 .<br />
Tezler arasında ise Said Öztürk’ün (1993) askerî terekelerinin sosyo -<br />
ekonomik tahlilini yaptığı çalışması öne çıkan bir örnektir. Yakın zamanda<br />
terekelere dayanarak sosyo-ekonomik hayatı konu alan bir tez daha<br />
yazılmıştır 8 . Ayrıca transkripsiyon temelli birtakım çalışmalar da mevcuttur.<br />
6 Bunlara örnek olarak; Ömer Demirel-Adnan Gürbüz-Muhittin Tuş, “Osmanlı Anadolu<br />
Ailesinde Ev, Eşya ve Giyim-Kuşam (XVI-XIX. Yüzyıllar)”, Sosyo-kültürel Değişme Sürecinde<br />
Türk Ailesi II, Ankara, 1992, s. 704–755; Ali Aktan, “Kayseri Kadı Sicillerindeki Tereke<br />
Kayıtları Üzerinde Bazı Değerlendirmeler (1738 –1749)”, II. Kayseri ve Yöresi Tarih<br />
Sempozyumu Bildirileri (16 –17 Nisan 1998), Kayseri, 1998; Said Öztürk, “Tereke<br />
Defterlerine Göre XVII. Asırda İstanbul’da Aile Nüfusu, Servet Yapısı ve Dağılımı”, İstanbul<br />
Araştırmaları, Sayı:3 Güz 1997, İstanbul, s.21–57; Bahaeddin Yediyıldız, “Samsun Halkının<br />
Kullandığı Eşyalar Üzerinde Bir Tahlil Denemesi”, II. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi<br />
Bildirileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara, 1983, s.271–284 gösterilebilir.<br />
7 Bu tip çalışmalara örnek olarak ayrıca; Musa Çadırcı, “Hüseyin Avni Paşa’nın Terekesi”,<br />
Belgeler, XI/15, Ankara, 1986, s. 145–164; Bayram Ürekli-Alpay Bizbirlik, “Karaman Valisi<br />
Çelik Mehmed Paşa’nın Terekesi”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, I, Konya, 1994, s.175–220<br />
verilebilir.<br />
8 Bu tez; Zeynep Altuntaş, XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Kadın Terekelerine Göre Osmanlı<br />
İktisadi ve İçtimai Hayatı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2004’tür.
Change language