You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
yazılabilmektedir ve toplamları genelde resm-i kısmetin yarısını dahi<br />
bulmamaktadır. Bununla beraber oranlar yine oldukça dalgalıdır.<br />
Terekelerle ilgili akla gelen bir başka soru da mal gizlemenin olup<br />
olmadığı veya daha doğrusu önemli ölçüde olup olmadığıdır. Gerçekten<br />
incelenen Balıkesir kentinde sadece birkaç parça eşyadan oluşan veya<br />
giyecek, ev eşyası gibi temel ihtiyaç maddelerine hiç yer vermeyen<br />
terekelerle karşılaşıldı. Ancak kişinin sahip olduğu her eşya terekeye<br />
yansıyacak diye bir kural yoktur şüphesiz. Kullanılmayacak derecede eskimiş<br />
veya kişiye özel eşyaların mirasçılar talep etmedikçe terekeye dâhil<br />
edilmemiş olduğu düşünülebilir. Yine çoğunlukla ortada bir anlaşmazlık vuku<br />
bulduğundan bir tarafın mal gizlemesi pek kolay değildir. Ayrıca resmî<br />
görevlilerin bunun önüne geçebilmek için aldığı önlemler mevcuttur (Öztürk,<br />
Said, 2001: 581).<br />
Balıkesir terekeleriyle ilgili son bir olgu da gayrimüslimlere nadiren<br />
denk gelinmesidir. Defterlerde geçen sadece beş gayrimüslimin tamamı<br />
varissizdir yani terekelerin mahkemeye intikali devletin oradan alacağını<br />
tahsil etmek için olan girişimiyledir. Bu durum, incelenen dönemde<br />
Balıkesir’de hiçbir gayrimüslimin miras paylaşımı için kadılığa başvurmadığını<br />
göstermektedir. Öte yandan gayrimüslimlerin kendi aralarındaki anlaşmazlık<br />
ve davalarda İslam mahkemelerine başvurmaları durumunda mahkemenin<br />
davaya bakmasının zorunlu olup olmadığı tartışmalıdır. Ancak Hanefî<br />
hukukçularına göre böyle davalara bakılmak zorundaydı 5 .<br />
2.2. İlgili Araştırmalar<br />
Tereke kayıtları çok çeşitli konulara dair ayrıntılar ve bilgiler<br />
içermesinden dolayı sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel tarihle ilgili sayısız<br />
makale ve bildiride dolaylı olarak kullanılmışlardır. Bununla birlikte bu<br />
kayıtları incelemelerinin odak noktası olarak ele alan çalışmalar da<br />
mevcuttur. Bunların en önde ve en önce gelen örneklerinden biri Ömer Lütfi<br />
Barkan’ın (1993 ) ilk kez 1966 yılında yayımlanmış olan Edirne’deki<br />
5 Detaylı bilgi için bkz; Ahmet Özel, Gayri Müslim, DİA (Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi),<br />
13, İstanbul, 1996. Türkiye Diyanet Vakfı Yay., s. 423.
Change language