Tam Metin

T.C. 

BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ 

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ 

İŞLETME ANABİLİM DALI 

KARAPARA AKLAMA SUÇU İLE ORGANİZE SUÇU VE TERÖRİZMİN 

FİNANSMANI SUÇU ARASINDAKİ İLİŞKİ VE MÜCADELE 

YÖNTEMLERİ 

YÜKSEK LİSANS TEZİ 

Mehmet AKSAKAL 

BANDIRMA 

2008

T.C. 

BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ 

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ 

İŞLETME ANABİLİM DALI 

KARAPARA AKLAMA SUÇU İLE ORGANİZE SUÇU VE TERÖRİZMİN 

FİNANSMANI SUÇU ARASINDAKİ İLİŞKİ VE MÜCADELE YÖNTEMLERİ 

YÜKSEK LİSANS TEZİ 

Mehmet AKSAKAL 

DANIŞMAN 

Doç. Dr. Cengiz TORAMAN 

BANDIRMA 

2008

ÖNSÖZ 

Bu çalışmamızda, günümüz teknolojisinde karaparanın izini sürmenin zorlaştığı bir 

zamanda, bürokratik bağlantıların tespit edilemediği, organize ve çok uçlu olmasından dolayı 

karapara ile mücadelenin çok boyutlu ve zor olduğu bu bağlamda, ulusal ve uluslararası 

düzenlemeleri irdeleyerek karapara ile organize suç ve terörizmin finansmanı ilişkisinin 

kurulması ve karapara aklama suçu ile mücadele kapsamında neler yapılması gerektiği 

araştırılmıştır. 

Desteklerinden ötürü değerli hocam, Sayın Prof. Dr. Edip ÖRÜCÜ’ ye, 

danışmanlığımı üstlenen Sayın Doç. Dr. Cengiz TORAMAN’ a, bu çalışmamda yardım ve 

desteklerini esirgemeyen Fakültemiz’ in değerli akademisyenlerine ve Sayın Güler ASLAN’ a 

teşekkür ederim. 

Bandırma 2008 Mehmet AKSAKAL 

iii

ÖZET 

Karapara aklama suçu, içinde bulunduğumuz yüzyılın en önemli suç türlerinden 

biridir. Artık, çıkar amaçlı organize suç örgütleri para için bunun da ötesinde nihai hedeflerine 

ulaşmak için her türlü yolu meşru görmüş durumdalar. 

Karaparanın terörizmin finansmanındaki rolü kaçınılmazdır. Karapara aklama suçu ile 

organize suçlar ve terörizmin finansmanı arasında ilişki her zaman var olmuştur. Bununla 

mücadele edebilmek ise apayrı bir iş olsa da bunlar birbirine girmiş halkalardır. 

Yüksek lisans tezi olarak sunduğum çalışmamın birinci bölümünde, karaparanın ne 

olduğu, karapara aklamanın nasıl yapıldığını ve karapara aklama suçu ile mücadelede temel 

ilkelerin neler olduğunu kavramsal olarak incelemeye çalıştık. 

İkinci bölümde ise Türkiye’de ve dünyada karapara aklama suçu ile mücadelenin nasıl 

yapıldığını, aklama suçunun boyutlarını, bu mücadeledeki kurumların yapısını, karapara 

aklama suçu ile mücadelede soruşturma yöntemlerini irdeledik. 

Üçüncü bölümde ise karaparanın organize suç ve terörizmin finansmanı suçlarıyla 

ilişkisini inceleyerek sonuç bölümünde problemlerin çözümünün neler olabileceği üzerinde 

durduk. 

Anahtar Kelimeler: Karapara, Karapara Aklama, Organize Suç, Organize Suç 

Örgütleri, Terörizmin Finansmanı. 

iv

ABSTRACT 

Money Laundering crime is one of the most important crimes in this living century. 

Moreover, benefit aimed crime organizations, to get their goal, they evaluate everything as 

legitimate. 

The role of dirty Money in terrorism is inevitable.. There has always been a relation between 

Money Laundering crime, organized crimes and finance of terrorism. As it is a different event 

to struggle with but also they are so complicated that tied to each other. 

At this Master thesis, in the first chapter; what dirty money is, how it is laundered and what 

are the main factors in investigations of Money Laundering crimes, is examined. 

In the second chapter; how it is struggled against Money Laundering in Türkiye and the 

World, the dimesnions of Laundering, the structure of organizations in this struggle and the 

investiagtion methods used in this crime. 

In the third chapter, the relation of dirty Money between the organized crime and finance of 

terrorism was examined and in the final chapter, the solutions were emphasized. 

Key Words: Key Words: Dirty Money, Money Laundering, Organize Crime, Organized 

Criminal Groups, Financing of Terrorism. 

v

İÇİNDEKİLER 

ÖNSÖZ ...................................................................................................................................... iii 

ÖZET ......................................................................................................................................... iv 

ABSTRACT ............................................................................................................................... v 

İÇİNDEKİLER .......................................................................................................................... vi 

KISALTMALAR ....................................................................................................................... x 

GİRİŞ ......................................................................................................................................... 1 

ARAŞTIRMANIN PROBLEMİ ............................................................................................ 4 

ARAŞTIRMANIN AMACI ................................................................................................... 4 

ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ ................................................................................................... 4 

ARAŞTIRMANIN VARSAYIMI .......................................................................................... 5 

ARAŞTIRMANIN KAPSAM VE SINIRLARI .................................................................... 6 

ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ .............................................................................................. 6 

BİRİNCİ BÖLÜM ...................................................................................................................... 7 

KAVRAMSAL ÇERÇEVE, KARAPARA AKLAMANIN AŞAMALARI, ............................ 7 

KARAPARA AKLAMADA KULLANILAN KURUM VE YÖNTEMLER ........................... 7 

1.1. KAVRAMSAL ÇERÇEVE ............................................................................................ 7 

1.1.1. Karapara Kavramı .................................................................................................... 7 

1.1.1.1.Sosyal Anlamda Karapara .................................................................................. 8 

1.1.1.2.Ahlaki Anlamda Karapara .................................................................................. 8 

1.1.1.3.Ekonomik Anlamda Karapara ............................................................................ 8 

1.1.1.4.Hukuki Anlamda Karapara ................................................................................. 9 

1.1.2.Karapara Aklama Kavramı ...................................................................................... 12 

1.1.3.Karapara Aklama Suçu ............................................................................................ 13 

1.1.3.1.Yasal Tanım ..................................................................................................... 13 

1.1.3.2 Öncül Suçlardan Birinin İşlenmiş Olması ........................................................ 14 

1.1.3.3.Suçun Maddi Unsuru ........................................................................................ 16 

1.1.3.4.Suçun Manevi Unsuru ...................................................................................... 17 

1.1.3.5. Suçun Özel Beliriş Şekilleri ............................................................................ 18 

1.1.3.5. Kovuşturma Usulü ve Müeyyide ..................................................................... 20 

1.1.3.5. Nitelikli Halleri ............................................................................................... 21 

1.2.KARAPARA AKLAMA AŞAMALARI ....................................................................... 22 

1.2.1 Yerleştirme (Placement) Aşaması ........................................................................... 22 

1.2.2.Ayrıştırma (Layering) Aşaması ............................................................................... 24 

1.2.3.Bütünleştirme (Integration) Aşaması ...................................................................... 26 

1.3. KARAPARA AKLAMA YÖNTEMLERİ ................................................................... 27 

1.3.1. Şirinler (Smurfing) Yöntemi .................................................................................. 28 

1.3.2. Parçalama (Structuring) Yöntemi ........................................................................... 29 

1.3.3.Vergi Cennetleri (Kıyı Bankacılığı Off-Shore) ....................................................... 29 

1.3.4.Nakit Para Kullanılan İşyerleri (Göstermelik Şirketler) ......................................... 30 

1.3.5.Paravan-Hayali Şirketler(Shell Company)'in Kullanılması .................................... 30 

1.3.6.Oto Finans Borç Yöntemi (Loan-Back) .................................................................. 31 

1.3.7. Döviz Büroları ........................................................................................................ 32 

1.3.8. Kumarhane Ve Gazinolar ....................................................................................... 32 

1.3.9.Sahte Veya Yanıltıcı Fatura - Hayali İthalat, İhracat .............................................. 33 

1.3.10.Mali Kuruluşlarla İşbirliği Yapmak ...................................................................... 33 

1.3.11.Nakit Kaçakçılığı ................................................................................................... 34 

1.3.12.İşçileri Kullanma ................................................................................................... 35 

1.3.13.Değerli Taş Ve Sanat Eserleri Almak ................................................................... 35 

vi

1.3.14.Bağış Toplamak ..................................................................................................... 36 

1.3.15.Yabancı Finansal Kuruluşlarla İşbirliği ................................................................ 36 

1.3.16.Insider-Traiding ve Manipülasyon ........................................................................ 36 

1.3.17.900’lü Telefon Hatları ........................................................................................... 37 

1.3.18.Piyango Bileti İkramiyeleri ................................................................................... 38 

1.3.19.Yabancı Ülkelerdeki Temsilcilikler ...................................................................... 39 

1.4. KARAPARA AKLAMA SUÇU İLE MÜCADELEDE TEMEL İLKELER ............... 39 

1.4.1.Müşterinin Tanınması Kuralı Ve Önemi ................................................................. 39 

1.4.1.1.Müşteri Kabul Politikası ................................................................................... 41 

1.4.1.2.Müşteri Kimliğinin Tespit Edilmesi Ve Müşterinin Tanınması Politikası ...... 42 

1.4.1.3.Kayıtların Saklanması Ve Güncellenmesi ........................................................ 44 

1.4.1.4.Aklama Ve Terörün Finansmanına Yönelik Düzenlemelerin Bilinmesi Ve 

Uluslararası İşlemlere Dikkat Edilmesi ........................................................................ 45 

1.4.1.5.İç Denetim Ve Risk Yönetim Sistemleri .......................................................... 45 

1.4.2.Şüpheli İşlem Bildirim Sistemi Ve Önemi .............................................................. 46 

1.4.3.Yükümlü Gruplarının Aktif İşbirliği ....................................................................... 48 

1.4.4.Temel İlkelere Uyumsuzluk Durumunda Karşılaşılacak Riskler ............................ 50 

1.4.4.1.Yasal Risk ........................................................................................................ 50 

1.4.4.2.İtibar Riski ........................................................................................................ 50 

1.4.4.3.Operasyonel Risk ............................................................................................. 51 

1.4.5.Yasal Yükümlülükler İlkesi .................................................................................... 52 

1.4.5.1 Kimlik Tespiti .................................................................................................. 53 

1.4.5.1.1.Kimlik Tespiti Yapmak Zorunda Olan Yükümlüler ................................. 54 

1.4.5.1.2.Kimlik Tespiti Yapmayı Gerektiren İşlemler ............................................ 54 

1.4.5.1.3.Yapılacak İşlemle İlgili Olarak Kimlikleri Tespit Edilmesi Gerekenler ... 55 

1.4.5.1.4.Kimlik Tespitine Esas Belge Nevileri ....................................................... 56 

1.4.5.1.5.Kimlik Tespiti İle İlgili Olarak Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ......... 57 

1.4.5.1.6.Adres Beyanı ............................................................................................. 61 

1.4.5.1.7.Kimlik Tespitinin İstisnası ........................................................................ 61 

1.4.5.2.Kayıtların Saklanması ...................................................................................... 61 

1.4.5.3. Şüpheli İşlem Bildirimi ................................................................................... 62 

1.4.5.3.1.Şüpheli İşlemin Tanımı ............................................................................. 62 

1.4.5.3.2.Şüpheli İşlem Bildirim Formu ve Şüpheli İşlem Tipleri ........................... 62 

1.4.5.3.3.Haber Verme Yasağı (Bildirimlerin Gizliliği) .......................................... 63 

1.4.5.3.4.Şüpheli İşlem Bildirim Prosedürü ............................................................. 63 

1.4.5.3.5.Şüpheli İşlem Bildiriminde Bulunmadan Önce Yapılacak İşlemler ......... 63 

1.4.5.3.6.Şüpheli İşlem Bildirim Süresi ................................................................... 63 

1.4.5.3.7.Bildirimin Yapılacağı Yer ......................................................................... 64 

1.4.5.4.Uyum Görevlisi Atanması, Tanımı, Niteliği Ve Rolü ..................................... 64 

1.4.5.5.Diğer Yükümlülükler ....................................................................................... 65 

1.4.5.5.1.Personelin Eğitimi ..................................................................................... 65 

1.4.5.5.2.Denetim ..................................................................................................... 66 

1.4.5.5.3.Bilgi ve Belge Verme Yükümlülüğü ......................................................... 66 

1.4.5.5.4.Sır Saklama Yükümlülüğü ........................................................................ 66 

1.4.5.6.Müeyyide .......................................................................................................... 67 

1.4.5.7.Geri Bildirim .................................................................................................... 67 

İKİNCİ BÖLÜM ...................................................................................................................... 68 

TÜRKİYE’DE ve DÜNYADA KARAPARA AKLAMA SUÇU İLE MÜCADELE ............ 68 

2.1. TÜRKİYE’DE KARAPARANIN BULUNMA NEDENLERİ .................................... 68 

2.2.TÜRKİYE’DE KARAPARA AKLAMA SUÇUNUN BOYUTLARI .......................... 72 

2.2.1 Mali Suçları Araştırma Kurulu (Masak) Tarafından Alınan İhbarlara Göre Karapara 

Aklama Boyutları ............................................................................................................. 72 

vii

2.2.2.Masak Tarafından Alınan Şüpheli İşleme Göre Karapara Aklama Boyutları......... 74 

2.2.3.Masak Tarafından Yapılan Ön Değerlendirmeye Göre Karapara Aklama Boyutları 

.......................................................................................................................................... 75 

2.2.4.Uluslararası Bilgi Değişimine Göre Karapara Aklama Boyutları ........................... 79 

2.2.5.5549 Sayılı Kanun Kapsamında Göre Karapara Aklama Boyutları........................ 80 

2.2.5.1.Masak Tarafından Yapılan Değerlendirmeye Göre Karapara Aklama Boyutları 

...................................................................................................................................... 80 

2.2.5.2. Masak Tarafından Yapılan İncelemeye Göre Karapara Aklama Boyutları .... 83 

2.2.5.3. Masak Tarafından Yapılan Değerlendirme Ve İncelemelere İlişkin Genel 

Sonuçlar ........................................................................................................................ 85 

2.2.6.Karapara Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı .................. 87 

2.3.KARAPARA AKLAMA SUÇU İLE MÜCADELEDE KURUMLAR ........................ 89 

2.3.1 Mali Suçları Araştırma Kurulu (Masak) Ve Rolü ................................................... 89 

2.3.1.1 Mali Suçları Araştırma Kurulu'nun Karapara Aklama Suçu İle Mücadeledeki 

Yöntemi ........................................................................................................................ 89 

2.3.1.2 Masak’ın Mali İstihbarat Birimi Olma Niteliği ................................................ 91 

2.3.1.3 Masak’ın Araştırma Ve İnceleme Birimi Olma Niteliği .................................. 92 

2.3.1.4 Karapara Aklama Suçunun Araştırılması Ve İncelenmesi .............................. 93 

2.3.1.5 Masak Dayanağı ............................................................................................... 93 

2.3.1.6 Masak’in Yetkileri ............................................................................................ 94 

2.3.2 Karapara Aklama Suçu İle Mücadele Kolluğun Rolü Ve Yöntemi ........................ 95 

2.4.KARAPARA AKLAMA SUÇU İLE MÜCADELEDE SORUŞTURMA 

YÖNTEMLERİ .................................................................................................................... 97 

2.4.1.Karapara Aklama Suçunun Soruşturulması ............................................................ 98 

2.4.2.Sınır Aşan Karapara Aklama Suçu Soruşturmaları ............................................... 101 

2.5. KARAPARA İLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI DÜZENLEMELER ........... 103 

2.5.1.Uyuşturucu Ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler 

Sözleşmesi (Viyana Konvansiyonu) .............................................................................. 103 

2.5.2.Suç Gelirlerinin Aklanması, Aranması, Zapt Edilmesi Ve Müsadere Edilmesi 

Hakkında Avrupa Konseyi Sözleşmesi (Strazburg Konvansiyonu) .............................. 105 

2.5.3. Sınır Aşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (Palermo 

Konvansiyonu) ............................................................................................................... 107 

2.5.4. Mali Eylem Görev Grubu (Fınancıal Actıon Task Force- Fatf) .......................... 108 

2.5.4.1.Genel Kurul Toplantıları (Plenary Meetings) ................................................ 108 

2.5.4.2.Terörizmin Finansmanı Çalışma Grubu ......................................................... 109 

2.5.4.3.Aml/Cft Değerlendirmeleri Ve Uygulama Çalışma Grubu ............................ 109 

2.5.4.4.Tipoloji Çalışma Grubu .................................................................................. 109 

2.5.4.5.Geçici Grup (Ad Hoc Group) ......................................................................... 109 

2.5.4.6.Finansal Hizmetler Forumu (Financial Services Group) ............................... 110 

2.5.5. 40 Tavsiye Kararı ................................................................................................. 111 

2.5.6. İşbirliği Yapmayan Ülkeler Ve Bölgeler (Non-Cooperatif Countries And Teritories 

– NCCT) ......................................................................................................................... 114 

2.5.7.Avrupa Birliği ....................................................................................................... 116 

2.5.7.1. 91/308/Eec Sayılı Konsey Direktifi .............................................................. 116 

2.5.7.2. 2001/97 Sayılı Konsey Direktifi ................................................................... 118 

2.5.8.Egmont Grubu ....................................................................................................... 120 

2.6. BAZI ÜLKELERDE KARAPARA İLE MÜCADELEDE YAPILAN 

DÜZENLEMELER ............................................................................................................ 123 

2.6.1. ABD ..................................................................................................................... 123 

2.6.2. Almanya ............................................................................................................... 124 

2.6.3. Avustralya ............................................................................................................ 125 

2.6.4. Belçika .................................................................................................................. 125 

viii

2.6.5. Fransa ................................................................................................................... 126 

2.6.6.İngiltere ................................................................................................................. 127 

2.6.7. İtalya ..................................................................................................................... 127 

2.6.8.İsviçre .................................................................................................................... 128 

2.6.9. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti .......................................................................... 128 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ................................................................................................................ 130 

KARAPARANIN ORGANİZE SUÇ VE TERÖRİZMİN FİNANSMANI SUÇLARIYLA 

İLİŞKİSİ ................................................................................................................................. 130 

3.1. KARAPARA İLE ORGANİZE SUÇ ARASINDAKİ İLİŞKİ ................................... 130 

3.1.1 Organize Suç Tanımı ............................................................................................. 130 

3.1.2. Karapara İle Organize Suç Arasındaki İlişki ........................................................ 132 

3.2. KARAPARA İLE TERÖRİZMİN FİNANSMANI ARASINDAKİ İLİŞKİ ............. 135 

3.2.1.Terörizmin Finansmanı Hakkında Ulusal Mevzuat .............................................. 139 

3.2.2. Terörün Finansmanıyla İlgili Uluslararası Girişimler .......................................... 140 

3.2.2.1.Birleşmiş Milletler Nezdinde Yapılan Düzenlemeler .................................... 140 

3.2.2.1.1.Sözleşmeler ............................................................................................. 140 

3.2.3.1.2.Güvenlik Konseyi Kararları .................................................................... 141 

3.2.3.2.Fatf Nezdinde Yapılan Düzenlemeler ............................................................ 143 

3.2.4.Terörizmin Finans Kaynakları .............................................................................. 145 

3.2.4.1.Yasal Kaynaklar ............................................................................................. 145 

3.2.4.2.Yasadışı Kaynaklar ........................................................................................ 146 

3.2.4.3.Finans Kaynaklarını Harcama Yerleri ............................................................ 146 

3.2.5.Terörün Finansmanı İle Aklama Süreci Arasındaki Benzerlik Ve Farklılıklar .... 147 

3.2.6.Terörizmin Finansmanının Önlenmesinde Mali Kuruluşların Rolü ..................... 148 

3.2.7.Terörizmin Finansmanıyla Bağlantılı Şüpheli İşlem Göstergeleri ........................ 149 

3.2.7.1.Hesaplara İlişkin Göstergeler ......................................................................... 149 

3.2.7.2.Elektronik Transferlere İlişkin Göstergeler .................................................... 150 

3.2.7.3.Müşteri Veya Müşteri Faaliyetlerinin Özelliklerine İlişkin Göstergeler ....... 151 

3.2.7.4.Terörist Organizasyonlarla Bağlantısından Şüphelenilen Bölgelerle 

Gerçekleştirilen İşlemlere İlişkin Göstergeler ............................................................ 151 

3.2.7.5.Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlara İlişkin Göstergeler .................................. 152 

SONUÇ .................................................................................................................................. 154 

KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 157 

ix

KISALTMALAR 

AB Avrupa Birliği 

CEPG Avrupa Konseyi Pompidou Grubu 

CFAFT Karayipler Mali Eylem Grubu 

CMK Ceza Muhakemeleri Kanunu 

FAFT Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Mali Eylem Görev Grubu 

KAÖHK Karaparanin Aklanmasının Önlenmesi Hakkındaki Kanun 

MASAK Mali Suçları Araştırma Kurulu 

MSMKK Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu 

NİB Nakit İşlem Bildirimi 

OAS Amerikan Devletler Örgütü 

OECD Organization of European Economic Cooperation and Development 

ŞİP Şüpheli İşlem Bildirimi 

UN Birleşmiş Milletler 

UNDCP Uyuşturucu Maddelerin Uluslararası Kontrolü Birleşmiş Milletler Programı 

TCK Türk Ceza Kanunu 

TMSF Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 

WAP Wireless Application Protocol (Kablosuz İletişim Protokolü) 

x

GİRİŞ 

Karapara aklama, içinde bulunduğumuz yüzyılın en önemli suç türlerinden 

biridir. Artık, çıkar amaçlı organize suç örgütleri para için bunun da ötesinde bu nihai 

hedeflerine ulaşmak için her türlü yolu meşru görmüş durumdalar. Karapara aklama 

suçuyla mücadele devletlerin en önemli meselelerinden bir oldu. Bu suçlular her 

zaman kendilerine değişik maskeler bularak izlerini yok etmeye çalışmaktadırlar. 

Asrımızın hastalığı olan terör, kendini bize baş edilemez şeklinde olduğunu 

hissettirmeye çalıştığı gibi devletlerin terörle mücadelesi yetersiz kaldığı artık bir 

gerçektir. Mücadeledeki kısırlığının sebebi ise bir başka mevzu olarak karşımıza 

çıkıyor. Sivrisinek öldüreceğimize bataklığı kurutup güzel bahçeler yapmamız 

gerektiği artik kaçınılmaz bir gerçektir. Terörün finansmanı hep ikinci planda kalmış 

çok önemli mevzulardan biridir. Karaparanın terörizmin finansmanındaki rolü 

kaçınılmazdır. Karapara ve karapara aklama suçu ile organize suçlar ve terör suçları 

arasında ilişki her zaman var olmuştur. Bununla mücadele edebilmek ise apayrı bir iş 

olsa da bunlar birbirine girmiş halkalardır. Meselenin zorluğunun bir başka sebebi ise 

suç yerinin uluslararası arena olması gibi baş edilmesi zor şartlarının olmasıdır. 

Karapara ile mücadeledeki ikinci zorluk ise düzenlemelerin uluslararası olma 

gerekliliği ve bunun bir bütün olarak ele alınması gerekliliğidir. Bunun da ne kadar 

karmaşık bir yapıda olduğu apaçık ortadadır. Hele bu düzenlemelerin uygulama 

alanında ne kadar yeterli olacağı ise her zaman tartışılacak bir konudur. 

Ulusal kültürlerin, ekonomilerin ve sınırların ortadan kalkmaya yüz tuttuğu, 

politik kutuplaşmaların yok olduğu, hemen her alanda liberal eğilimlerin güç 

kazandığı, teknolojinin akıl almaz bir hızla geliştiği ve toplumsal hayatin büyük bir 

kısmının küresel süreçler tarafından belirlendiği bu çağda sermaye, işgücü, teknoloji 

ve bilgi sınır tanımaz hale gelmiştir. Ayrıca küreselleşme sürecinde 

demokratikleşme, hukukun üstünlüğü, çevrenin korunması, terörizm ve organize 

suçlarla mücadele, insan hakları gibi evrensel değerlerin ön plana çıkması 

neticesinde bir taraftan ulusal ekonomi, ulusal siyaset ve ulusal kültür gibi kavramlar 

rafa kaldırılmakta, diğer taraftan da ulus ötesi çıkar gruplarını ortaya çıkarmakta ve 

değişik ülkelerden, hatta kıtalardan insanları birbirine bağımlı hale getirmektedir. 1 

Dünya ekonomisinin küreselleşmesi, birçok kapalı ekonominin açık hale gelmesini 

sağlamış, dünya ticaretini dünya üretiminin üstüne çıkarmış, uluslararası piyasaların 

1 Coskun C. Aktan, Hüseyin Sen, “Global Ekonomide Degisim: Globallesme”, Moderniteden Postmodernite’ye Degisim, Çizgi 

Kitabevi, Konya, 2003, s.119-120.

2 

gelişmesi, bireyler ve kurumların fonlarını sınırsız olarak en yüksek getiriyi 

alabilecekleri yerlerde değerlendirmelerine olanak sunmuştur. Bununla birlikte 

küreselleşme modern dünyamızın karakteristiklerinden biri olarak suç alanını da 

etkilemiş ve organize suçlar küresel bir boyut kazanmıştır. Küreselleşme, bir yandan 

piyasaların işlem hacmini ve araç çeşitliliğini arttırmakta, diğer yandan da mal 

ticaretini arttırabilmek için gümrüklerdeki bürokrasiyi basit bir uygulamaya 

indirgeyerek, uyuşturucu ticareti, silah kaçakçılığı, tarihi eser kaçakçılığı, değerli 

maden kaçakçılığı gibi karaparanın elde edildiği suçların işlenilmesini 

kolaylaştırmaktadır. 2 Dünya nüfusunun hızla artması sonucunda kolay yoldan çok 

para kazanılmasının amaçlanması ve muhtelif gereksinimlerin karşılanması gibi 

saiklerle bir anlamda devlet otoritesine bir başkaldırı olarak ortaya çıkan suç 

örgütleri, günümüzde hem dünyada hem de ülkemizde önemli bir sorun teşkil 

etmektedir. 3 Bu örgütlerin suç gelirlerini yasallaştırmak süreci de devletlere bu 

aklamaya karşı yeni bir mücadele alanı çıkarmıştır. 

Kapitalist ekonominin karmaşık ticari ilişkiler ve organizasyon ilkeleri 

ışığında, günümüzde suçluluk kavramı ve suç işleme metodları da buna paralel 

olarak karmaşık bir yapı almış ve bunun neticesinde organize suç kavramı ortaya 

çıkmıştır. Suç örgütlerinin işlemiş oldukları suçlar, genellikle organize suç 

kapsamında yer almaktadır. 

Suç örgütlerinin faaliyet gösterdikleri alanlar; uyuşturucu kaçakçılığı ve 

ticareti, silah ticareti, kadın ticareti, tarihi eser kaçakçılığı, organ ticareti, ihaleye 

fesat karıştırma gibi alanlardır. 

Suç örgütleri bu gibi yasadışı yollardan elde ettikleri kazançları, yasal bir 

gelirmiş gibi göstermek için mali sisteme dahil etmeye çalışırlar. Burada asıl amaç; 

paranın kaynağını gizlemektir. Bunun sebebi; kaynağı yasadışı olan bu gelirlerin 

yasal işlerde harcanamayacağı ve yasadışı faaliyetlerin ortaya çıkma riskini azaltma 

gereksinimidir. Yani; suç oluşturan bir fiil sonucunda kazanmış oldukları para, suç 

olmayan bir fiil sonucunda kazanılmış gibi gösterilmeye çalışılır. Karapara 

2 Muhammet Akdis, “Küresellesmenin Finansal Piyasalar Üzerindeki Etkileri ve Türkiye: Finansal Krizler Beklentileri” 

3 M. Volkan Dülger, “Avrupa İnsan Haklari Mahkemesi Kararlarinda Organize Suçla Mücadelede Özel Koruma Tedbirleri”, 

http://www.hukukcu.com/bilimsel/kitaplar/aihmde_organizesuc.htm/., 24.03.2004.

3 

aklayıcılarının amacı, paraya yasal bir görünüm kazandırmak ve hem suç 

gelirlerinin müsaderesini engellemek hem de işledikleri suçların takibini 

zorlaştırmaktır. 4 

Yasadışı faaliyetlerden elde edilen karapara, nadir olarak tek bir ülkede 

değerlendirilir. Karaparanın aklanmasına karşı mücadele, çok sıkı bir devletlerarası 

işbirliği gerektirmektedir. Eğer günün birinde suç örgütlerinin mali yatırım olanakları 

ellerinden alınabilirse, o zaman karapara ve aklanmasının önlenmesine yönelik bir 

başarı elde edilmiş olacaktır. 5 

Karapara ve aklama dünya genelinde hem ekonomik ve politik hem de sosyal 

ve ahlaki mahiyeti, etkileri ve sonuçları olan yasadışı faaliyetler silsilesidir. Öyle ki, 

karapara aklama dünyadaki en önemli ve yüksek ciroya sahip ikinci iş olarak 

tanımlanmaktadır. Birinci iş ise, bu paranın elde edilmesidir. Ekonomi ve piyasalarda 

olduğu gibi suç ve karapara aklamanın da küreselleştiğini söyleyebiliriz. 6 

Kavramsal çerçeve başlığı altında karapara, karapara aklama ve karapara 

aklama suçunu tanımlamaya çalıştığımız birinci bölümde ayrıca karapara aklamanın 

aşamaları ve karapara aklamada kullanılan kurum ve yöntemler ele alınmıştır. 

Ülkemiz hukuk hayatına 1996 yılında 4208 Sayılı Kanunla dahil edilen 

karapara, 5549 sayılı 11.10.2006 tarihinde yürürlüğe giren Suç Gelirlerinin 

Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunla en son halini almıştır. Çoğu zaman da 

kayıt dışı ekonomi ile karıştırılmaktadır. 

Çalışmamın ikinci bölümünde ise Türkiye’de ve Dünyada karapara aklama 

suçu ile mücadelede konusunu irdeledik. 

Ayrıca günümüzde karapara aklama faaliyetleri bireysel olmaktan çıkmış, 

organize bir hal almıştır. Bu nedenle son bölümde karaparanın organize suç ve 

terörizmin finansmanı ilişkisini irdeleyerek tezimizi oluşturacağız. 

Bu çalışmamızın başka bir amacı da, yukarıda kısa bir girişini yaparak 

tanımını verdiğimiz ve özet şeklinde nedenlerini belirttiğimiz karapara aklama 

suçunu, nedenlerini, organize suç ve terörizmin finansmanı arasındaki ilişkiyi, 

oluşum ve gelişim sürecini dikkate alarak bilimsel bir açıdan incelemek ve nihayet 

4 Adile Özortak, Karapara ve karapara aklama ile etkin mücadele, Dumlupınar Üniversitesi Üniversitesi, Kamu Yonetim 

ABD,Yüksek Lisans Tezi, 2005. 

5 Sedat Güner, Organize Suç Örgütleri, Karapara ve Aklanmasi, Bilgi Yayinevi, istanbul, 2003, s.17. 

6 Sedat Yetim, Karaparanin Aklanmasi, Boyutlari ve Mafyokrasi, İstanbul, 2000, s.1.

4 

elde ettiğimiz nedenler çerçevesinde bu suçla mücadelede etkin olacak olan çözüm 

yollarını ortaya koymaya çalışmaktır. 

ARAŞTIRMANIN PROBLEMİ 

Karapara nedir? Karapara suçları nelerdir? Organize suç ile karapara 

arasındaki ilişki nelerdir? Karaparanın aklanması ne demektir? Karaparanın terörizm 

ile bir ilişkisi var mıdır? Karaparanın devletlerin ekonomileri üzerindeki etkileri 

nelerdir? Karapara ile mücadele kriterleri nelerdir ve yöntemleri nasıl olmalıdır? 

Sorularına cevap bulmaya çalışacağımız bu araştırmanın problemi; Karapara ile 

organize suç ve terörizmin finansmanı arasındaki ilişki nedir? Araştırmanın 

problemi, etkili bir mücadele için neler yapılmalıdır sorusuna cevap bulmak olarak 

adlandırılabilir. 

ARAŞTIRMANIN AMACI 

Karapara ile mücadele edebilmek için kavramları ve metodolojisini çok iyi 

bilmek gerektiği bu bağlamda tez çalışmasını yaparken asıl amacımızın karapara ile 

mücadele olduğudur. Karaparanın ülkelerin ekonomilerine verdiği zarar artık apaçık 

ortadadır. Gerek organize suçlar gerekse terör suçları günümüzün en ciddi tehdit 

unsurlarıdır. Bu suçlarla mücadele edebilmek için bunların ayakta kalmasını 

sağlayan para kaynaklarını kesmek gerektiği bilinmektedir. Bizim de bu araştırma ile 

bireyleri ve toplumu aydınlatmak ve karapara aklama yöntemlerini ve boyutunu göz 

önüne sürerek bu mücadeleye azda olsa katkıda bulunmaktır. 

ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ 

Suç geliri elde edilmesiyle ve bu gelirlerin aklamasıyla mücadele toplumun 

mali, ekonomik, siyasi, sosyolojik ve ahlaki sağlığını korumak bakımından 

önemlidir. 

Bir ekonomide suçtan elde edilen gelirler yaygınlık gösteriyorsa bu durum; 

Kamu maliyesini tahrip eder. Çünkü, verginin yeteri kadar ve adaletli bir biçimde 

toplanması mümkün olmaz. Yeterli vergi toplanamayınca kamu harcamaları

5 

borçlanmayla finanse edilmeye başlanır. Bu da ülkenin borç batağına saplanmasıyla 

sonuçlanabilir. Nitekim, ülkemizde olan budur. Ayrıca vergi adaletinin 

sağlanamaması ekonomiye büyük bir etkinlik maliyeti yükler. Ekonomik aktörler 

arasında rekabet eşitsizliği yaratır. Ekonomik hayatta tersine seçim (adverse 

selection) hakim olur; kurallara uyanlar kaybeder, uymayanlar kazanır. Yukarıda 

belirtilen hususlardan da anlaşılabileceği üzere ekonomide kaynak tahsisinde etkinlik 

azalır. Kaynakların tahsisinde piyasa kuralları değil, başka kurallar rol oynamaya 

başlar. Gelir dağılımı bozulur. Gelir dağılımının bozulmasına yol açan faktörlerden 

birincisi vergi yükünün dağılımındaki adaletsizliktir. İkincisi, karapara ve kayıt 

dışılık sebebiyle yeterli vergi toplayamayan devletin aşırı borçlanması ve bu yüzden 

ödeyeceği yüksek reel faizlerdir. Üçüncüsü, gelir dağılımının bozukluğu eninde 

sonunda asayiş-güvenlik sorunlarına yol açacaktır. Güvenlik harcamalarının artması 

ise eğitim ve sağlık harcamalarının azalmasıyla sonuçlanır. Bu da gelir dağılımının 

harcamalar yoluyla bozulmasına yol açar. Sosyal ve siyasal kirlenmeye sebep olur. 

Kirli para sahipleri kendilerine siyasetçi, bürokrat ve işadamları arasından yandaşlar 

bulmak zorundadır. Bu ilişkiler siyaseti, bürokrasiyi, ekonomiyi ve giderek bütün 

toplumu kirletir ve ticaret ahlâkı çöker. Özellikle kamu maliyesi tahrip olan, 

kamunun aşırı borçlu olduğu, kaynakların etkin tahsis edilemediği ekonomilerde 

görülmesi mukadder olan enflasyonun da etkisiyle “sözler senet olmaktan çıkar”, 

senetler bile anlamını yitirir. Yeterli kaynak ayrılamadığı için iyi işlemeyen adalet 

sistemiyle alacaklarını tahsil edemeyenler başka yollar ararlar. Çek senet mafyaları 

işte böyle bir toplumsal ortamın ürünüdür. Başka bir deyişle ticaret ahlâkının 

çökmesi ekonominin işlem maliyetini arttırır. Suç çeteleri, toplumun meşru 

güçlerinin dolduramadıkları iktidar alanlarını doldurur. Bu sebeplerden ötürü 

karapara ile mücadele her devletin ve bireyin en önemli vazifesidir. 

ARAŞTIRMANIN KONUSU 

Araştırmamızın varsayımını karapara aklama suçunun artik bireysellikten 

ziyade organize suç örgütleri tarafından istenilen ve tespit edilmesi çok zor olan 

suçun varlığıdır. Devlet otoritesine bir başkaldırı olarak ortaya çıkan suç örgütleri 

veya bilinen yaygın adı ile organize suç örgütlerinin temel motivasyonlarından birisi 

de paradır. Bu tür örgütler, icra ettikleri yasadışı faaliyetlerden birtakım gelirler 

sağlamakta, icra edecekleri yeni suçlar ve faaliyetler için finansal bir kaynağa ihtiyaç

6 

duymaktadırlar. Sağlanan bu gelirler bilindiği üzere karapara olarak, bu paranın 

meşru bir görüntüye kavuşturulma gayretleri ise aklama kavramı içerisinde kendine 

yer bulmaktadır. 

Günümüz teknolojisinde karaparanın izini sürmenin zorlaştığı bir zamanda 

bürokratik bağlantıların tespit edilemediği, organize ve çok uçlu olmasından dolayı 

karapara ile mücadelenin çok boyutlu ve zor olduğu nettir; bu bağlamda, ulusal ve 

uluslararası düzenlemeleri irdeleyerek karapara ile organize suç ve terörizmin 

finansmanı ilişkisinin kurularak karapara aklama suçu ile mücadele neler yapılması 

araştırılacaktır. 

ARAŞTIRMANIN KAPSAM VE SINIRLARI 

Araştırmamız, karaparanın ve karapara aklama yöntemlerinin neler olduğu, 

karaparanın organize suç örgütleri ve terör suçları ile arasındaki ilişkinin boyutlarının 

neler olduğu, terörizmin finasmanı ve karapara aklama suçu ile mücadelede ulusal ve 

uluslararası düzenlemelerin irdelenmesi, problemleri ve çözüm önerileri ile sınırlıdır. 

Araştırmamız karaparanın ne anlama geldiği, karapara suçlarının neler 

olduğu, karaparanın aklanmasının literatür alanında incelenmesi, karapara suçları ve 

karaparanın aklanması ile mücadelede üzerinde durulması gereken temel sorunların 

ve bu sorunların halledilme şeklinin neler olduğu gibi konuları içermektedir. 

ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ 

Karapara ile organize suç örgütleri ve terörizmin finansmanı arasındaki ilişki 

ve karapara aklama ile mücadelede ulusal ve uluslararası düzenlemeler isimli tez 

araştırmamızın yöntemi temel bir araştırma olup, teorik olarak literatür taraması 

şeklinde olacaktır. Araştırma ile ilgili Mali Suçlar Araştırma Kuruluna ziyaretler 

yapılarak güncel bilgiler elde edilmeye çalışılacaktır. Mevzuatların el verdiği ölçüde 

röportajlar yapılarak tezin konusu ile ilgili çalışmalar yapılarak problemlere çözüm 

önerileri sunulacaktır. Ülkemizdeki karapara aklama suçu ile ilgili mevcut durum 

hakkında bilgi alınacak ve bu bilgiler tezde kullanılacaktır. Tezle ilgili diğer 

kurumlar ziyaret edilecek ve gerekli bilgilerin elde edilmesi sağlanacak ve mevcut 

yapıdaki problemler ortaya konarak çözüm önerileri geliştirilecektir.

BİRİNCİ BÖLÜM 

KAVRAMSAL ÇERÇEVE, KARAPARA AKLAMANIN AŞAMALARI, 

KARAPARA AKLAMADA KULLANILAN KURUM VE YÖNTEMLER 

1.1. KAVRAMSAL ÇERÇEVE 

1.1.1. Karapara Kavramı 

Karapara kavramının son yıllarda ortaya çıkmıĢ yeni bir suç türü olduğunu 

çok rahatlıkla söyleyebiliriz. Yasa dıĢı olan ve iĢlenmesi neticesinde gelir yaratan her 

türlü faaliyet ekonomik suç kapsamına dâhildir. Ortaya çıkan gelir ise ülkelere göre 

değiĢmekle beraber, kara veya gri olarak adlandırılmaktadır. 1 

Dünya ekonomisinin 1980‘li yıllarda yaĢadığı küreselleĢme, ekonominin 

liberalleĢmesi ve konvertibiliteye geçiĢler, büyük tutarlardaki fonların ülkeler ve 

kıtalararası dolanıĢını hızlandırmıĢ ve birçok avantajın önünü açmıĢtır. 2 Günümüzde 

ekonomistler ekonominin küreselleĢmesinin avantajlarını vurgularken, hukukçular 

ise eĢ zamanlı olarak suçun da küreselleĢmesi ve örgütlü suçun hukuk devletlerini 

tehdit eder hale gelmesiyle küreselleĢmenin dezavantajlarına dikkati çekmektedirler. 3 

Suçun küreselleĢmesi sonucunda organize suç örgütlerinin karapara ve karapara 

aklama faaliyetleri toplumun yapısını, ahlakini ve ülke bürokrasisini bozmakta ve 

devlet otoritesini zaafa uğratmaktadır. Ülkeleri bu denli etkileyen ve ulusal olmaktan 

çıkıp uluslararası bir sorun teĢkil eden karapara ne anlama gelmektedir? 

Kamuoyunda ―karapara‖ kavramı, genel olarak kayıt dıĢı ekonomik değerleri 

tanımlamak amacıyla kullanılmakta ise de hukuki anlamda karapara, kayıt dıĢı 

ekonominin sadece bir bölümünü oluĢturmaktadır ve aklama kavramı da özü 

itibariyle karaparanın kayıtlı sisteme dâhil edilme çabasıdır. 4 

Türk Ceza Kanununun 2'inci maddesinde yer alan; "Kanunun açıkça suç 

saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemez. Kanunda yazılı cezalardan baĢka bir 

ceza ile de kimse cezalandırılamaz." hükmünün doğal bir sonucu olarak, karapara 

aklama suçunda karapara ve karapara aklama kavramları yorumlanırken sosyal 

içeriği değil, kanun koyucunun bu kavramlara yüklediği anlamın ölçü olarak 

1 Jean Ziegler, Ġsviçre Daha Beyaz Yıkar, (Çev. Zafer Üskül ), Afa Yayınları, Ġstanbul, 1990, s.15 

2 Ülker Mavral, ―Karapara, Kayitdisi Ekonomi ve Globallesme iliskisi‖, Vergi Sorunlari Dergisi, Sayi 174, Mart 2003, s.144. 

3 H. Galip Küçüközyigit, ―Karaparanin Aklanmasi Suçu ve Hukukumuzda 

Düzenlenmesi‖,http://www.ceterisparibus.net/arsiv/g_kucukozyigit.doc. 24.03.2004. 

4 bkz. www.masak.gov.tr

8 

alınması gerekmektedir. Dolayısıyla kamu vicdanına göre karapara olarak 

adlandırılacak her iktisadi kıymet hukuken karapara tanımı içine girmeyecektir. 

Karaparanın tanımı yapılırken dikkat edilmesi gereken noktalardan bir tanesi 

de karaparanın ekonomik, ahlaki, sosyal ve hukuki tanımlarının birbirinden farklı 

olduğudur. Karaparanın bu dört açıdan yapılması gereken tanımını tek ortak tanıma 

indirgemek, karapara sorununun analiz edilmesi, incelenmesi ve önlenmesi açısından 

yanılgılara yol açabilecektir. 

Bir suç iĢlenmesi sonucunda elde edilen paranın ekonomik açıdan karapara 

olması ve ilgili yasalarında cezalandırılmasına karĢılık hukuken adının karapara 

olmaması, gerek toplum gerekse devlet nazarında masum bir fiil olduğu anlamına 

gelmemektedir. Ancak ekonomik, ahlaki, sosyal ve hukuki anlamda karapara 

birbirinden farklı kavramlar olduğundan ait oldukları çerçeve içinde 

değerlendirilmeleri gerekir. 

1.1.1.1.Sosyal Anlamda Karapara 

Sosyal anlamda karaparayı, dolaylı olarak da olsa toplumsal hayata zarar 

veren faaliyetlerden elde edilen her türlü kazanç olarak tanımlamak mümkündür. 

1.1.1.2.Ahlaki Anlamda Karapara 

Karapara, ahlaki anlamda, yasalarla yasaklanmıĢ olsun veya olmasın, 

karapara olarak adlandırılsın veya adlandırılmasın toplum nazarında suç sayılan 

hareketler sonucunda elde edilen tüm kazançlar olarak tanımlanabilir. Bu itibarla 

karaparanın en geniĢ tanımının ahlaki anlamda karapara olduğunu söylemek yanlıĢ 

olmayacaktır. Çünkü toplum tarafından etik olmayan yollardan kazanıldığına 

inanılan her para, ahlaki açıdan karapara kapsamına girecektir. Toplum nazarında 

karapara olarak değerlendirilen her kazancın hukuken de karapara olarak 

nitelendirilmesi ve kovuĢturulması mümkün olmayabilir. Ancak, toplumun karapara 

konusundaki tavrının ve bilincinin bir ülkenin karapara ile mücadelesinde sonuç 

üzerinde birebir etkili olduğu da gözden kaçırılmaması gereken bir gerçektir. 

1.1.1.3.Ekonomik Anlamda Karapara 

Ekonomik anlamda karapara, kanunlar tarafından suç sayılan fiillerin yanı 

sıra, ekonomik hayatı düzenleyen kural ve usuller ihlal edilerek elde edilen kazanç 

olarak nitelendirilebilir. Bu çerçevede ekonomi açısından, vergi kaçakçılığı suretiyle

9 

yahut vergiden kaçma çabasıyla bazı ekonomik faaliyetlerin usulsüz, gizli yapılması 

yoluyla elde edilen kazançları karapara kapsamında değerlendirmek mümkündür. 

1.1.1.4.Hukuki Anlamda Karapara 

Karapara, hukuki anlamda ülke mevzuatlarında öncül suç olarak belirlenmiĢ 

fiillerden elde edilen kazançlardır. 

Konuyu ülkemiz mevzuatı açısından ele alırsak; yasal faaliyetler sonucu elde 

edilen ancak kayıt düzeni ve beyan dıĢında tutulan kazançlar 4208 sayılı Karaparanın 

Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun tarafından karapara olarak kabul 

edilmemiĢtir. Aynı yasa uyarınca yasadıĢı faaliyetlerin de bir kısmı karaparaya 

kaynak teĢkil eden suç olarak ele alınmıĢtır. 

5549 sayılı Kanunun vurgusu ―karaparanın aklanması‖ üzerinedir ve 

Kanundaki ―karapara‖ tanımının amacı sosyal, ahlaki veya ekonomik anlamda 

karaparayı tanımlamak değil, bağımsız bir suç olan ―karapara aklama‖ suçuna konu 

olabilecek değerleri belirlemektir. 

Bazı suçlarda, öngörülen fiilin suç teĢkil etmesi için fiilden önce ön Ģart 

olarak adlandırılan bazı hukuki ya da tabii unsurların gerçekleĢmiĢ olması gerekir. 

Fiilin suç teĢkil etmesi için fiilden önce varlığı gerekli olan bu unsurlar; karapara 

aklama suçu için, 5237 sayılı Kanunun 282. Maddesinde sayılan kanun ve kanun 

maddelerinde yer alan suçlardan birinin iĢlenmiĢ ve sonucunda bir menfaat veya 

değer elde edilmiĢ olmasıdır. Diğer bir deyiĢle, eğer bu suçlardan biri iĢlenmemiĢse 

veya bu suçlardan birisi iĢlenmiĢ olmakla beraber sonucunda herhangi bir kazanç 

sağlanmamıĢsa karapara aklama suçunun oluĢması hukuken mümkün değildir. 

Alt sınırı en az bir yıl olarak belirlenen bu suçlar karapara aklama suçunun 

iĢlenmesinde ―Öncül Suçlar‖ olarak tanımlanmaktadır. 

Hangi suçlardan elde edilen gelirlerin karapara sayılacağını her ülke kendisi 

belirler. Bazı ülkeler suç teĢkil eden bütün fiillerden elde edilen gelirleri karapara 

olarak addederken, bazı ülkeler ceza alt sınırı uygulanmak suretiyle iĢlenen tüm 

suçlardan elde edilen gelirleri karapara olarak kabul etmektedir. Bazı ülkeler ise 

sayma (kazuistik, tadat etme) usulünü kabul etmiĢlerdir. 5 1 Haziran 2005 tarihinde 

yürürlüğe giren 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunuyla getirilen yeni düzenleme ile 4208 

5 Hamza Kaçar, Karaparanin Aklanmasi E-Ticaret, Karapara ve Terörün Finansmaninin Önlenmesi ilgili s.3

10 

sayılı Kanunda benimsenmiĢ olan sayma usulü terk edilmiĢ ve ceza alt sınırı 

uygulanmak suretiyle iĢlenen tüm suçlar öncül suç kapsamına alınmıĢtır. 

Bazı kaynaklarda karaparanın ekonomik, ahlaki, sosyal ve hukuki tanımları 

yapılmıĢtır. Sosyal anlamda karapara; dolaylı olarak da olsa toplumsal hayata zarar 

veren her türlü faaliyetten elde edilen kazançlardır. Ahlaki anlamda karapara; 

yasalarla yasaklanmıĢ olsun ya da olmasın toplum tarafından suç olarak kabul edilen 

hareketler neticesinde elde edilen kazançlardır. Ekonomik anlamda karapara; 

kanunlar tarafından suç sayılan fiillerin yani sıra ekonomik hayati düzenleyen kural 

ve usuller ihlal edilerek sahip olunan kazançlardır. 6 Hukuki anlamda karapara; bir 

veya daha fazla kiĢi tarafından yasalara aykırı birtakım fiillerin iĢlenmesi suretiyle 

elde edilen her türlü kazanç olarak tanımlanmaktadır. 7 

Karapara, yasa dıĢı ya da etik dıĢı yollardan kazanılan para anlamını 

taĢımaktadır yasa dıĢı grubuna, insan sağlığını tehdit eden maddelerin ticareti yoluyla 

elde edilen gelirlerden tutun da cebri yollarla elde edilen gelirlere kadar birçok 

menkul ya da gayrimenkul değeri olan gelirler girmektedir. Etik dıĢı grubuna ise, 

toplum içinde yerleĢik kurallar ya da gelenekler dıĢında kalan, ancak yasalarca suç 

sayılmayan faaliyetlerden elde edilen gelirler dâhil olmaktadır. Bu gelirlere yasal bir 

zemin kazandırılması da ―karapara aklama‖ faaliyeti olarak adlandırılmaktadır. Etik 

dıĢı faaliyetlerden elde edilen karapara, daha çok inançlara aykırı olan kazançlar 

olarak adlandırılır. Kanuni müeyyidesi olmamakla beraber toplum içerisinde ciddi 

karıĢıklıklara sebebiyet verir. Ġçki ticareti ya da aĢırı kar bunlardan birisidir. Yine bu 

gruba stokçuluk da girer. 

BaĢka bir tanıma göre karapara; ülkeler arasında kolaylıkla dolaĢabilen ve 

bulunduğu ülkenin mali, ekonomik, siyasal, sosyal ve ahlaki yapısını tehdit eden, 

hukuka aykırı, yasalarda suç olarak belirtilen fiillerin iĢlenmesi sonucunda elde 

edilen ve ekonomik değeri olan her türlü mal varlığı olarak ifade edilmektedir. 8 

KüreselleĢme yolunda önemli bir geliĢme gösteren dünyada çoğunluk ve 

egemen ülkelerde uygulanan liberal ekonomi; her Ģeyi alım-satıma konu mal veya 

hizmete dönüĢtürmesinin yani sıra geleceğini tehlikeye atacak, istikrarsızlık 

6 Kuntay Çelik, Selen I. Koçagra, Kadir Güler, Karapara Aklama Tanimi, Asamalari, Yöntemleri ve ilgili Uluslararasi 

Çalismalar, MASAK Yayinlari, Ankara, 2000, s.10. 

7 Hamza Kaçar, Karaparanin Aklanmasi E-Ticaret, Karapara ve Terörün Finansmaninin Önlenmesi ilgiliMevzuat, Turhan 

Kitabevi, Ankara, 2004, s.3. 

8 Oktay Kuban, ―Karapara Aklama Suçu‖, Adalet Dergisi, Sayi 7, Nisan 2001, s.90.

11 

yaratacak faaliyetler için de birtakım kısıtlama ve yasaklar getirir. Ancak, 

yasaklanan veya kısıtlanan bu mal veya hizmetler yine de haksız kazanç sağlamak 

isteyen kiĢilerce üretilir, pazarlanır ve kendilerine önemli bir gelir kaynağı 

oluĢturulur. ĠĢte bu gelir de kısaca ―karapara‖dır. 9 

Belirtmek gerekir ki, karapara kavramı her ne kadar ―para‖ kelimesini içerse 

de kanunda açıkça belirtildiği üzere, karapara ―para veya para yerine geçen her türlü 

kıymetli evrakla, mal veya gelirleri veya bir para biriminden diğer para birimine 

çevrilmesi dâhil, sözü edilen para, evrak, mal veya gelirlerin birbirine 

dönüĢtürülmesinden elde edilen her türlü maddi menfaat ve değeri‖ kapsamaktadır. 

Bir baĢka kaynakta karapara, ―her an paraya dönüĢebilecek servetlerden, senetlerden, 

vadeli çeklerden, kaçak döviz, kaçak altınlardan, tahvillerden, hamiline yazılı pay 

senetlerinden ve nakitlerden oluĢan dev bir fondur‖ seklinde açıklanmaktadır. 10 

Karapara kavramı, sözleĢme ve belgelerde önceleri uyuĢturucu ve psikotrop 

maddelerin satıĢından elde edilen kazanç olarak yerini almıĢ, daha sonra bu tanıma 

baĢka örgütlü suçlar da dâhil edilmiĢtir. Artik kavram, birçok ülkede her türlü 

suçlardan elde edilen kazançları kapsar hale gelmiĢtir. Ancak tarihi geliĢim 

uyuĢturucu suçlarına bağlı bir süreç izlemiĢtir. UyuĢturucu maddelerin geniĢ çapta 

yasaklanmasından sonraki yıllarda, karaparanın varlığı dünya ölçeğinde bir problem 

olarak ortaya çıkmaya baĢlamıĢtır. Bu sebeple 1974 dünya ekonomik bunalımına 

kadar gerçek bir karapara probleminden söz edilemez. Bunda iki kutuplu dünya 

yapısının da önemi vardır. Çünkü bu yapı nedeniyle ülkeler arası ulaĢım, taĢıma ve 

iletiĢim imkânları günümüzdeki kadar geliĢmemiĢtir. 11 

Dünyada ve Türkiye‘de yasadıĢı yollardan büyük miktarda gelir elde 

edilmektedir. Bu gelirlerin kaynağını genellikle; uyuĢturucu ve psikotrop (uyarıcı) 

maddeler, silah kaçakçılığı, kadın ve çocuk ticareti, organ ticareti, tarihi eser 

kaçakçılığı oluĢturmaktadır. Suç ürünü olan bu fillerden elde edilen gelirler temiz 

olmayan anlamına gelen karapara terimi ile ifade edilmektedir. 

9 Selçuk Alsancak, ―Karapara Aklanmasinin Önlenmesine Dair Kanuna iliskin Bir Yaklasim‖, Vergi Sorunlari Dergisi, sayi 

103, Nisan 1997, s.29. 

10 Faik Y. Basbug, Mustafa Koç, Karapara, Tekin Yayinevi, istanbul, 1981, s.86. 

11 Ergin Ergül, Karapara Endüstrisi ve Aklama Suçu, Yargi Yayinevi, Ankara, 2001, s.2.

1.1.2.Karapara Aklama Kavramı 

Hukuka aykırı olarak, özellikle organize bir Ģekilde yasadıĢı yollardan elde 

edilmiĢ gelir ve değerlere meĢruiyet kazandırma çabası, karapara aklama kavramını 

ortaya çıkarmıĢtır. YasadıĢı organize suç örgütleri, bulundukları ülkelerde amaçlarını 

elde etmek için gerekli olan finansmanı çoğunlukla suç teĢkil eden eylemler sonucu 

elde ederler. 12 Güner‘e göre karapara aklama; ―yasadıĢı yollardan ya da 

faaliyetlerden elde edilen para veya para ile ölçülebilen değerin (gayri meĢru olan 

kaynağını gizlemek veya gizlemek amacıyla, paranın mali sisteme sokulması ve bu 

kazancın meĢru amaçlar için kullanılması sürecinde) diğer varlıklara dönüĢtürülmesi 

veya herhangi bir Ģekilde yasallık kazandırılması‖ olarak tanımlanmaktadır. 13 

Tezcan‘a göre ise karapara aklama; ―yasadıĢı faaliyetlerden, özellikle geleneksel 

olarak uyuĢturucu kaçakçılığı ve günümüzde daha geniĢ olarak belli bir ağırlıktaki 

her türlü suçtan elde edilen sermayelerin yasal ekonomik dolaĢıma sokulmasını 

amaçlayan mali ve ekonomik nitelikte iĢlemlerin tümü‖ olarak açıklanmaktadır. 14 

Karapara aklamanın genel bir kavram olarak bazı tanımları Ģu Ģekildedir: 

YasadıĢı yollardan elde edilen kazançların yasal yollardan elde edilmiĢ gibi 

gösterilmesi amacıyla, söz konusu kazançların mali sisteme sokularak özellikle nakit 

formundan kurtarılmasına ve mali sistem içinde bir süreçten geçirilerek kimliğinin 

değiĢtirilmesi suretiyle meĢruluk kazandırılmasına yönelik iĢlemlerdir. 

YasadıĢı yollardan kazanılan gelirin, değerini mümkün olduğu kadar 

koruyacak, yetkililerin dikkatini çekmeyecek ve kullanılabilirliğini arttıracak Ģekilde 

baĢka varlıklara dönüĢtürülmesi iĢlemidir. 

YasadıĢı faaliyetlerden elde edilen gelirin kaynağını, sahibini, zilyedini, 

yerini gizlemek veya Ģeklini değiĢtirmek niyetiyle iĢlem yapılmasıdır. 

Tüm bu tanımları göz önüne alarak karapara aklamayı ―Yasalarca tespit 

edilmiĢ belli suçlar sonucunda elde edilen her türlü ekonomik değerin, meĢruluk 

kazandırmak amacıyla yasadıĢı nitelikten çıkarılarak, yasal ekonomik değerlere 

dönüĢtürülmesine ve bu suretle yasal ekonomik sisteme dâhil edilmesine yönelik tüm 

iĢlemler‖ olarak tanımlayabiliriz. 15 

12 Yalçin Sahinkaya, ―Karapara Aklamayla Mücadelede Müsadere Yaptirimi‖, Adalet Dergisi, Sayi 12,Temmuz 2002, s.110. 

13 Sedat Güner, Organize Suç Örgütleri, Karapara ve Aklanmasi, Bilgi Yayinevi, istanbul, 2003, s.193. 

14 Tezcan Atay, Abdullah Kiraz, ―Karapara, Karapara Aklama Suçu ve Karapara Aklama Suçuna 4208 Sayili Kanun‘a Göre 

Uygulanacak Müeyyideler‖, Vergi Sorunlari Dergisi, Sayi 170, Kasim 2002, s.72. 

15 bkz. www.masak.gov.tr 

12

13 

Bu çerçevede karapara aklamadan bahsedebilmek için gerekli unsurları Ģu 

Ģekilde sıralayabiliriz: 

Bir suç iĢlenmiĢ olmalıdır. 

Bu suç sonucunda herhangi bir ekonomik değer elde edilmiĢ 

olmalıdır. 

Bu ekonomik değerlerin, yasadıĢı nitelikten kurtarılıp yasal görünüme 

sahip ekonomik değerlere dönüĢtürülmesi amacına yönelik bir hareket 

gerçekleĢtirilmiĢ olmalıdır. 

Karaparanın aklanması kısaca, suç teĢkil eden fiillerden elde edilen gelirlere, 

yasal bir kaynak bulunmasıdır seklinde açıklayabiliriz. 

―Karaparanın aklanması; yasadıĢı faaliyetlerden elde edilen gelire meĢru 

görünüm kazandırarak kullanılabilir hale getirmek amacıyla, kasıtlı olarak 

karaparanın kaynağının gizlenmesi fiilidir‖. 16 

1.1.3.Karapara Aklama Suçu 

1.1.3.1.Yasal Tanım 

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile karapara aklama suçu yeniden 

tanımlanmıĢtır. Kanunun 282. maddesinde ‗Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı 

Değerlerini Aklama‘ baĢlığı altında, karaparanın aklanması suçunu hüküm altına 

almıĢtır. Maddeye göre; 

1- Alt sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan 

kaynaklanan malvarlığı değerlerini, yurt dıĢına çıkaran veya bunların gayri meĢru 

kaynağını gizlemek ve meĢru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak 

maksadıyla, çeĢitli iĢlemlere tabi tutan kiĢi, iki yıldan beĢ yıla kadar hapis ve yirmi 

bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. 

2-Bu suçun, kamu görevlisi tarafından veya belli bir meslek sahibi kiĢi 

tarafından bu mesleğin icrası sırasında iĢlenmesi halinde, verilecek hapis cezası yarı 

oranında arttırılır. 

3-Bu suçun, suç iĢlemek için teĢkil edilmiĢ bir örgütün faaliyeti çerçevesinde 

iĢlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat arttırılır. 

16 Ramazan Basak, 50 Soruda Karapara ve Karaparanin Aklanmasinin Önlenmesi, Türkiye Bankalar Birligi, Yayin No: 206, 

Ankara, 1998, s.4-5.

14 

4-Bu suçun iĢlenmesi dolayısıyla tüzel kiĢiler hakkında bunlara özgü 

güvenlik tedbirlerine hükmolunur. 

5-Bu suç nedeniyle kovuĢturma baĢlamadan önce suç konusu malvarlığı 

değerlerinin ele geçirilmesini sağlayan veya bulunduğu yeri yetkili makamlara haber 

vererek ele geçirilmesini kolaylaĢtıran kiĢi hakkında bu maddede tanımlanan suç 

nedeniyle ceza hükmolunmaz. 

Kanun metnine bakıldığında, 4208 sayılı kanundaki düzenleme ile arasındaki 

fark, 282. maddede öncül suçların ifadesi bakımından sayma usulünü terk edip, genel 

bir ifade ile alt sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren tüm suçların 

öncül suç olarak nitelendirilmesidir. 

5237 sayılı kanun suç tipini isimlendirirken doktrinde yoğun olarak kullanılan 

‗karapara‘ ibaresi yerine ‗suçtan kaynaklanan malvarlığı değerleri‘ ibaresini 

kullanmıĢtır. Aklama suçu, seçimlik hareketi olarak düzenlenmiĢ fail suçtan 

kaynaklanan malvarlığı değerlerini ‗yurt dıĢına çıkarma‘ ve ‗çeĢitli iĢlemlere tabi 

tutmak‘ suretiyle suçu iĢleyebilecektir. Ancak çeĢitli iĢlemlere tabi tutmak Ģeklinde 

ki ikinci seçimlik hareket konusunda dikkat çeken bir durum maddede hareketin aynı 

zamanda serbest hareketli bir suç olduğunu göstermesidir. Yeni düzenlemede manevi 

unsur bakımından seçimlik harekete göre farklılıklar göstermektedir. 17 

1.1.3.2 Öncül Suçlardan Birinin İşlenmiş Olması 

Kanun, ilgili bendinde sayılan suçlardan birini iĢlenmiĢ olmasını ve 

bunlardan elde edilmiĢ bir kazanç olmasını karaparanın aklanması suçu için bir ön 

Ģart olarak öngörmüĢtür. Görülüyor ki, karapara aklama suçundan önce baĢka bir suç 

iĢlenmelidir. Bu çerçevede karapara aklama suçunu düzenleyen kanuni tip, bir suçu 

diğer bir suç fiilinin ön Ģartı olarak kabul edilen tiplerden sayılmalıdır. 18 

Öncül suç ile karapara aklama iliĢkisi hakkında Ģunlar söylenebilir: 

Önceki suç bakımından kesinleĢmiĢ bir mahkûmiyet hükmü gerekli değildir. 

Ancak, suçun iĢlenip iĢlenmediğinin nisbi muhakeme- asıl muhakemeye yardımcı 

olacak biçimde-yoluyla tespiti zorunludur. 19 Bununla birlikte, önceki fiilin suç teĢkil 

17 Neslihan CoĢkun, Karapara Aklama, HPD Hukuki Yorum ve Haber Dergisi, sayı 2 2004 s.207 

18 KATOĞLU Tuğrul, 4208 Sayılı Kanun ile Düzenlenen ‗Karapara Aklama Suçunun Yapısına ĠliĢkin Bazı Gözlemler, Vergi 

Dünyası Dergisi, Mart 1999, sayı:211,s.122 

19 ERGÜL Ergin, Karaparanın Aklanmasının Hukuki ve Cezai Boyutları, Karapara Aklama Faaliyetleri ve Önlemler Paneli, 

TCMB Yayınları, Ankara 1999, s.163

15 

etmediğine dair kesinleĢmiĢ bir hüküm var ise artık bu fiilin karapara suçunun ön 

Ģartı olarak kullanılabilmesi mümkün değildir. 

Karapara aklama suçu, asıl suçtan bağımsız bir suç olduğuna göre asıl suç 

hakkında dava ve cezayı düĢüren sebeplerin bulunması, asıl suçun kovuĢturulmasını 

engellememelidir. Ancak, yasanın yürürlük tarihinden önce tamamlanmıĢ aklama 

fiillerinden dolayı sanık aleyhine yasanın geçmiĢe uygulanmasından bahsedilemez. 

Öncül suçun yurtdıĢında iĢlenmiĢ olması önem taĢımaz. Türkiye'nin yargı 

yetkisi dıĢında iĢlenen öncül suçlar açısından da karaparanın aklanması suçu Türk 

Yargı sahası içinde iĢlenmiĢse Türk Ceza Kanununa göre cezalandırılır. Nitekim, 

Strazburg SözleĢmesinin 2. paragrafı da, cezalandırmaya iliĢkin hükümlerin 

uygulanması için ‗öncül suçun sözleĢen tarafların ceza mahkemelerinin yetkisine 

girip girmediğinin önemli olmayacağını' öngörmektedir. 20 Ġlk seçimlik hareket olan, 

yurt dıĢına çıkarma hareketi için genel kast yeterli olmaktadır. Yani suçtan 

kaynaklanan malvarlığı değerlerini bilerek ve isteyerek yurt dıĢına çıkaran fail, 282. 

maddede düzenlenen suçu iĢlemiĢ olacaktır. Ancak, ikinci seçimlik hareket 

bakımından genel kast yeterli olmamakta, faile meĢru kaynağını gizlemek ve meĢru 

bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak özel kastı bulunmalıdır. 

Ġkinci seçimlik hareket ise, serbest hareket olarak belirlenmiĢtir. Bu 

hareketler açısından önemli olan, bunların gerçekleĢtiriliĢi sırasında güdülen amaçtır. 

BaĢka bir deyiĢle, suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin, gayrimeĢru kaynağını 

gizlemek ve meĢru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla 

çeĢitli iĢlemlere tabi tutulması gerekir. Bu iĢlemler, değiĢik Ģekillerde gerçekleĢebilir. 

Örneğin, yurt dıĢında iĢlenmiĢ olan bir suçtan kaynaklanan gelirin, meĢru yolla elde 

edilmiĢ bir para görüntüsüyle yabancı sermayeyi teĢvik mevzuatı çerçevesinde 

ülkeye sokulması hâlinde de bu suçun oluĢtuğunu kabul etmek gerekir. 

Maddenin ikinci fıkrasında bu suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hâli 

düzenlenmiĢtir. Buna göre, söz konusu suçun kamu görevlisi tarafından görevini 

yaparken ve görevinin sağladığı kolaylıktan yararlanarak ya da belli bir meslek 

sahibi kiĢi tarafından mesleğinin icrası sırasında ve sağladığı kolaylıktan 

yararlanarak iĢlenmesi hâlinde, ceza artırılacaktır. 

Üçüncü fıkrada, bu suçun, suç iĢlemek için teĢkil edilmiĢ bir örgütün faaliyeti 

çerçevesinde iĢlenmesi hâlinde, verilecek cezanın belli oranda artırılması 

20 ERGÜL Ergin, age.s.165

16 

öngörülmüĢtür. Ancak, belirtilmelidir ki, bu suçtan dolayı verilecek artırılmıĢ ceza, 

örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçundan dolayı ayrıca 

cezalandırılmaya engel teĢkil etmemektedir. 

Dördüncü fıkraya göre, bu suçun iĢlenmesi dolayısıyla tüzel kiĢiler hakkında 

bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunacaktır. 

Maddenin beĢinci fıkrasında, bu suçla ilgili etkin piĢmanlık hükmüne yer 

verilmiĢtir. Buna göre, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini gizleme nedeniyle 

kovuĢturma baĢlamadan önce, bu malvarlığı değerlerinin ele geçirilmesini sağlayan 

veya bulunduğu yeri yetkili makamlara haber vererek ele geçirilmesini kolaylaĢtıran 

kiĢi hakkında bu suç nedeniyle cezaya hükmolunmayacaktır. 

1.1.3.3.Suçun Maddi Unsuru 

5237 sayılı kanunun 282. maddesinde düzenlenen suçun oluĢabilmesi için bir 

takım Ģartlara ihtiyaç bulunmaktadır. Bu Ģartlar Ģu Ģekilde ifade edilebilir. 

Karapara aklama suçu söz konusu olmadan önce bir suç iĢlenmelidir. Bu suç, 

doktrinde öncül suç veya müsnet suç olarak ifade edilmektedir. Eğer ortada iĢlenen 

bir suç yoksa, karapara aklama suçu da mevcut değildir. Karapara aklama suçu için 

iĢlenen bir öncül suç olmazsa olmaz unsurdur. 

Ġkinci bir koĢul ise bu suça ait niteliktir. Maddenin lafzına göre bu öncül suç 

cezasının alt sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suç olacaktır. 

Bu ön Ģartta 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile getirilen bir yeniliktir. 4208 sayılı 

kanununda öncül suçlar bir bir sayılmıĢtı. 

Karapara aklama suçundan önce iĢlenen ve cezasının alt sınırı bir yıl veya 

daha fazla hapis cezasını gerektiren suçun iĢlenmesi suretiyle maddi menfaat elde 

edilmiĢ olunacaktır. Eğer suçun iĢlenmesi suretiyle elde edilen bir menfaat yoksa, 

karapara aklama suçu da söz konusu olmayacaktır. 

Cezasının alt sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren ve 

sonucunda maddi menfaat elde edilen suçtan sonra icra edilmek suretiyle bir takım 

faaliyetlere giriĢilmelidir. ĠĢte elde edilen menfaati mali sisteme sokmaya yönelik 

giriĢilen bu faaliyetler ve icra edilen fiiller suçun maddi unsurunu oluĢturmaktadır. 

5237 sayılı kanunun 282. maddesinde, suçtan kaynaklanan malvarlığı 

değerlerini aklama suçunun maddi unsuru sayma yoluyla belirtilmiĢtir. Bu anlamda 

suç, seçimlik hareketli bir suç olup, maddede sayılan hareketlerden birinin icrası ile

17 

suç oluĢmuĢ olacaktır. Birden fazla hareketin icrası durumunda ortada yine tek 

suçtur. 

Maddede sayılan maddi hareketler Ģunlardır. 

1-Ülke Dışına Çıkarmak: Yasa dıĢı faaliyetlerden elde edilen maddi 

menfaatlerin, yasal sistem içine sokulmasına yönelik hareketlerden en bilineni ülke 

dıĢına çıkarmaktır. YasadıĢı faaliyetlerden elde edilen maddi menfaatler, büyük 

olasılıkla nakit para Ģeklindedir. Bu nakit paranın ülke içinde mali sisteme sokulması 

halinde tespit edilmesi veya müsadere edilmesi tehlikesinin mevcudiyeti karĢısında 

en geçerli yol, bu paranın ülke dıĢına çıkarılmasıdır. Nakit para, ülke dıĢına 

çıkarılmak suretiyle kaynağından uzaklaĢmıĢ, maliki ile arasındaki bağlantı 

zayıflamıĢ olacaktır. Yine bu usul tercih edilmek suretiyle yasadıĢı elde edilen nakit 

formundaki para, karapara aklama ile mücadele mevzuatının uygulanmadığı veya 

daha az sıklıkla uygulandığı ülkelere akmakta ve bu ülkelerde mali sisteme 

sokulmaktadır. Para bir sonraki aĢamada tekrar ülkeye kimliğini değiĢtirerek 

girecektir. 

2-Gayrimeşru Kaynağını Gizlemek: Suçtan kaynaklanan malvarlığı 

değerlerinin müsaderesinin önlenmesi, bu değerlerin izlerinin sürülmesi suretiyle suç 

faillerine ulaĢılmasının ve daha önce iĢlenmiĢ olan suçların kovuĢturulmasında 

geçerli delillerle ulaĢılmasını önlemek amacıyla bu değerlere ait gayri meĢru kaynak 

gizlenmektedir. 

3-Çeşitli İşlemlere Tabi Tutmak: Kanunda zikredilen bu maddi hareket, bir 

hareketler birliğini ifade etmektedir. Suç gelirlerinin aklanması suçunun iĢlenme 

Ģeklinin belli bir formatı yoktur. Bu format zamana, ülkeden ülkeye, mevcut 

yasalara, teknolojik imkanların vermiĢ olduğu kolaylığa bağlı olarak değiĢmektedir. 

Faillerin yaratıcığı adedince suç iĢlenme Ģekli olabilir. Bu kadar çeĢitliliğin tek 

nedeni, suçtan kaynaklanan mal varlığını meĢru bir görüntüye sokmaktır. 

1.1.3.4.Suçun Manevi Unsuru 

Suç teĢkil eden bir haksızlığın iĢlenebilmesi için maddi unsurun yanında bir 

de manevi unsur aranacaktır. Bu manevi unsur, kast ve taksir olarak karĢımıza çıkar. 

Kasten iĢlenen haksızlıklar birer gai fiil olmaları itibariyle, ontik bir mahiyet arz

18 

etmektedirler ve bunlar açısından yönlendirici irade, hukukun önem atfettiği 

neticeye, yani kanuni tarifteki neticeye yöneliktir. 21 

Karaparanın aklanması suçu ancak kasıtla iĢlenebilir. Kanunumuzda bu suçun 

taksirli Ģekli öngörülmemiĢtir. Karaparanın aklanmasını oluĢumu için ‗genel kast' 

yeterlidir. Yasa, özel olarak dikkatsizlik ya da ihmal halini öngörmemektedir. Ayrıca 

herhangi bir saik ya da maksat aramaya gerek yoktur. Kastın varlığı için yasada 

sayılan Ģekliyle karaparayı kullanma, iktisap etme, sınır ötesi harekete tabi tutma vs. 

iradesi olmalıdır. 

Yeni yasaya göre seçimlilik harekete göre farklılıklar göstermektedir. Ġlk 

seçimlilik hareket olan yurt dıĢına çıkarma hareketi için genel kast yeterli olmaktadır. 

Yani, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini bilerek ve isteyerek yurt dıĢına 

çıkaran fail, 282. maddede düzenlenen suçu iĢlemiĢ olacaktır. Ancak, ikinci seçimlik 

hareket bakımından genel kast yeterli olmamakta, failde meĢru kaynağını gizlemek 

ve meĢru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak özel kastı 

bulunmalıdır. Ancak burada yer alan ve bağlacının veya Ģeklinde anlaĢılması yerinde 

olacaktır. 22 

1.1.3.5. Suçun Özel Beliriş Şekilleri 

1-Teşebbüs: Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçuna 

teĢebbüs mümkündür. Bu suça teĢebbüs 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 35. 

maddesinde belirtilen genel hükümlere tabidir. Ġlgili maddede kiĢi iĢlemeyi kastettiği 

bir suça elveriĢli hareketlerle doğrudan doğruya icraya baĢlayıp da elinde olmayan 

nedenlerle tamamlayamaz ise teĢebbüsten sorumlu tutulacağı hükmolunmuĢtur. Suça 

teĢebbüs fail suçu tamamlamak amacıyla hareket etmesine rağmen elinde olmayan 

nedenlerden ötürü bunu gerçekleĢtirememekte ve bu durumda kiĢiyi tamamlanmıĢ 

suça nispeten daha az bir ceza verilmektedir. 

Eski Türk Ceza Kanununda kabul edilen eksik teĢebbüs-tam teĢebbüs ayırımı 

adil olmayan bir cezalandırmanın ortaya çıkmasına neden olduğu gerekçesiyle 5237 

sayılı kanunda yer almamıĢ, buna karĢılık adil ve eĢit bir cezalandırma bakımından 

teĢebbüs hareketlerinin meydana getirdiği zarar veya tehlikenin ağırlığının esas 

alınması öngörülmüĢtür. Gerekçede belirtildiği üzere, suça teĢebbüs durumunda 

21 ÖZGENÇ Ġzzet/ġAHĠN Cumhur, Uygulamalı Ceza Hukuku, Uygulamalı Ceza Hukuku, Seçkin Yayınları Ankara 2001,s.147 

22 CoĢkun, a.g.e. s.207

19 

hâkim, önce cezanın bireyselleĢtirilmesindeki ölçülere göre temel cezayı 

belirleyecek, daha sonra bireyselleĢtirme hükmündeki sırayı takip ederek teĢebbüs 

hükmünü uygulayacaktır. Bu hüküm uygulanırken somut olayda ortaya çıkan zarar 

veya tehlikenin ağırlığı dikkate alınarak teĢebbüse iliĢkin hükümde belirtilen sınırlar 

arasında ceza belirlenecektir. 

Bu kanuna göre gerek icra hareketleri aĢamasında gerekse icra hareketlerinin 

bittiği ancak neticenin meydana gelmediği olaylar bakımından öngörülen gönüllü 

vazgeçmede, suçun icrası sürecindeki bütün aĢamalarda gönüllü vazgeçme mümkün 

hale getirilmiĢtir. 36. maddeye göre; fail suçun icra hareketlerinden gönüllü olarak 

vazgeçerse veya kendi çabalarıyla suçun tamamlanmasını veya neticenin 

gerçekleĢtirilmesinin önlerse teĢebbüsten dolayı cezalandırılmaz. Lakin tamam olan 

kısım bir suç oluĢturmuĢsa sadece o suçtan dolayı cezalandırılır. 

2-İştirak: Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçuna 5237 

sayılı kanun iĢtirakle ilgili hükümleri uygulanacaktır. 765 sayılı kanunda kabul 

edilmiĢ olan asli iĢtirak-feri iĢtirak ayırımı adil ve eĢit olmayan bir cezalandırmayı 

sonuçlaması ve uygulamada zorluk ve duraklamalara neden olması sebebiyle yeni 

düzenlemede yer almamıĢtır. Bu düzenlemeye iĢtirak Ģekilleri fiilin iĢleniĢi Ģekilleri 

üzerinde kurulan hâkimiyet ölçü alınarak belirlenecektir. Bu sistemde birer 

sorumluluk statüsü olarak öngörülen iĢtirak Ģekilleri fiillik, azmettirme ve yardım 

etmeden oluĢacaktır. 5237 sayılı kanunun 37. maddesinde suçun kanuni tanımında 

yer alan fiili birlikte gerçekleĢtiren kiĢilerden her birinin fail olarak sorumlu 

tutulacağı belirtilmiĢtir. 

4-İçtima: Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu seçimlik 

hareketli bir suç olup, bu seçimlik hareketlerden herhangi birinin iĢlenmesi 

durumunda suç tamamlanmıĢ olacaktır. Ancak seçimlik hareketlerden birden 

fazlasının iĢlenmesi durumunda ortada yine tek bir suç olduğu kabul edilecektir. 

Aklama suçunda, cezalandırılması gereken fiil, öncül suç ile elde edilen maddi 

menfaatlerin mali sistem içine sokulması veya gizlenmesi gayretleridir. BaĢka bir 

anlatımla, aklama suçu; öncül suçtan bağımsız bir suçtur. Öncül suçları iĢleyen failin 

aynı zamanda aklama fiillerini yerine getirmesi durumunda, fail her iki suçtan 

sorumlu olacaktır. Bu noktada gerçek içtima kuralları uygulanacaktır.

1.1.3.5. Kovuşturma Usulü ve Müeyyide 

Kanunun ilgili maddesinde karapara aklama suçuna verilecek cezalar 

belirlenmiĢ ve re‘sen bir suçtur. Söz konusu suçta görevli mahkeme Asliye Ceza 

Mahkemesidir. 

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunun 12.maddesiyle ‗davaya bakma 

yetkisi, suçun iĢlendiği yer mahkemesine aittir‘ hükmüyle getirilen yeni 

düzenlemeyle yetki karmaĢası bertaraf edilmiĢtir. Suçtan kaynaklanan malvarlığı 

değerlerinin aklama suçunda yetkili mahkemenin suçtan kaynaklanan malvarlığı 

değerlerinin aklandığı yani aklama suçunun iĢlendiği yer mahkemesi olduğunu 

söyleyebiliriz. 

Suçun yaptırımı ise; alt sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren 

bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin, yurt dıĢına çıkaran veya bunların 

gayrimeĢru kaynağını gizlemek ve meĢru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat 

uyandırmak maksadıyla çeĢitli iĢlemlere tabi tutan kiĢi iki yıldan beĢ yıla kadar hapis 

ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Bu hükümle, suçtan 

kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu karĢılığında uygulanan yaptırımın 

hürriyeti bağlayıcı hapis cezası ve adli para cezası olarak belirlendiğini 

söyleyebiliriz. 

Ayrıca 282. maddenin 4. fıkrasında bu suçun iĢlenmesi dolayısıyla tüzel 

kiĢilerin hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunacağı belirtilmiĢtir. 

Buna istinaden, bir kamu kurumunun verdiği izne dayalı olarak faaliyette bulunan 

özel hukuk tüzel kiĢisinin organ ve temsilcilerinin iĢtirakiyle ve bunun izin verdiği 

yetkinin kötüye kullanılması suretiyle tüzel kiĢi yararına iĢlenen kasıtlı suçlardan 

mahkûmiyet halinde, iznin iptaline karar verileceği ve müsadere hükümlerinin, 

yararına iĢlenen suçlarda özel hukuk tüzel kiĢileri hakkında da uygulanacağı 

belirtilmiĢtir. 23 Söz konusu madde gerekçesinde tüzel kiĢiler için getirilen ilk 

güvenlik tedbirlerinin faaliyet izni iptali olduğu açıklanmaktadır. Bunun için iki 

koĢulun varlığına gerek duyulmuĢ, ilk koĢul özel hukuk tüzel kiĢisine, belirli bir 

faaliyette bulunabilmesine iliĢkin bir kamu kurumunca verilen iznin varlığı, ikinci 

koĢul ise; bu iznin sağladığı yetkinin kötüye kullanılması suretiyle tüzel kiĢi yararına 

kasıtlı bir suçun iĢlenilmesi olarak belirtilmiĢtir. Burada söz konusu olan suç, tüzel 

23 T.C.K madde 60 

20

21 

kiĢi yararına iĢlenmiĢ herhangi bir suç değildir. ĠĢlenen suç ile verilen iznin 

kullanılması arasında nedensellik bağının varlığı ve ayrıca özel hukuk tüzel kiĢisinin 

organ veya temsilcilerinin bu suçun iĢlenmesine iĢtirak etmelerinin gerekliliği 

belirtilmiĢtir. 

Özel hukuk tüzel kiĢiler bakımından öngörülen ikinci güvenlik tedbiri olan 

müsadereye göre, tüzel kiĢi yararına iĢlendiği belirlenen suç bakımından, müsadere 

hükümlerindeki koĢullar da gerçekleĢmiĢ ise o suçla bağlantılı olan eĢya ve maddi 

çıkarların müsaderesine hükmedilecektir. Bu halde iyi niyetli üçüncü kiĢilerin hakları 

korunacaktır. 

Bir baĢka husus da tedbirler açısından kazanç müsaderesi de karapara ile 

mücadele açısından önemli bir geliĢmedir. Söz konusu maddenin gerekçesinde suç 

iĢlemek yoluyla kazanç elde edilmesini engelleyecek etkin bir yaptırım olarak kazanç 

müsaderesine iliĢkin düzenleme yapıldığı, bu düzenleme ile güdülen temel amacın 

suç iĢlemek suretiyle veya suç iĢlemek dolayısıyla elde edilen ekonomik kazançların 

müsaderesi olanaklı hale getirilmiĢtir. Gerekçede açıklandığı üzere suçtan 

kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama gibi ekonomik çıkar elde etme amacıyla 

iĢlenen suçlara karĢı etkin biçimde caydırıcılık özelliği olan bir yaptırım niteliği 

kazanmıĢtır. Ayrıca düzenlemeyle getirilen bir diğer yenilik ise müsadere konusu 

ekonomik değerin harcama, imha, tüketim gibi hareketlerle müsaderesinin 

imkansızlığı halinde karĢılığı para tutarının müsaderesine izin veren kaim değerin 

müsaderesi kavramının getirilmiĢ olmasıdır. 

1.1.3.5. Nitelikli Halleri 

282. maddede düzenlenen suçun cezası, iki yıldan beĢ yıla kadar hapis ve 

yirmi bin güne kadar adli para cezası olarak belirlenmiĢtir. Maddenin 2 ve 3. 

fıkralarında suça ait ağırlatıcı haller düzenlenmiĢtir. Buna göre, söz konusu suçun 

kamu görevlisi tarafından görevini yaparken ve görevinin sağladığı kolaylıktan 

yararlanarak veya belli bir meslek sahibi kiĢi tarafından bu mesleğin icrası sırasında 

ve sağladığı kolaylıktan yararlanarak iĢlemesi halinde ceza yarı oranında 

arttırılacaktır. Bu sebeple suçu iĢleyen bir kamu görevlisi ise veyahut banka, finans 

kurumu çalıĢanı, avukat, gayrimenkul satıcısı gibi bir meslek sahibi bir kiĢi ise bu 

niteliği cezayı arttıran nitelikli bir hal almaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken 

failin bu nitelikleri haiz olması baĢlı baĢına bir nitelikli hal olmadığıdır. Eğer fail,

22 

kamu görevlisi ise aklama suçunu görevini icra ederken ve görevinin gerektirdiği 

bir takım kolaylıkları suçun icrasında kullanmak suretiyle suçu iĢlemiĢ olmalıdır. 

Belli bir meslek sahibi kiĢiler için de nitelikli halin uygulanabilmesi için mesleğin 

icrası sırasında ve mesleğin kolaylıklardan istifade suretiyle suçu iĢlemiĢ olması 

gerekmektedir. 

1.2.KARAPARA AKLAMA AŞAMALARI 

Karaparanın aklanması genelde üç aĢamadan oluĢan bir süreç içinde 

gerçekleĢtirilmektedir. Her karapara aklama olayında bu aĢamaların üçünün de ayrı 

gerçekleĢmesi gerekmez. Bazen, bu aĢamalardan ikisi hatta üçü tek iĢlemde 

gerçekleĢtirilebilir veya bazı aĢamalar gerçekleĢtirilmeden karaparanın aklanması 

tamamlanabilir. 24 Bu aĢamalar kirli bir çamaĢırın makinede yıkanmasına benzetilerek 

açıklanmaya çalıĢılmıĢtır: 

Birinci aĢamada çamaĢır makineye atılmakta – [YerleĢtirme (Placement)] 

Ġkinci aĢamada çamaĢır makinede yıkanmakta – [AyrıĢtırma (Layering)] 

Üçüncü aĢamada ise temizlenmiĢ halde makineden çıkarılmaktadır 

[BütünleĢtirme (Integration)] 25 . 

Karapara aklama olayında bu aĢamaların üçünün de ayrı gerçekleĢmesi 

zorunlu değildir. Bazen bu aĢamaların ikisi veya üçü tek iĢlemde gerçekleĢtirilebilir 

veya bazı aĢamalar gerçekleĢtirilmeden karaparanın aklanması tamamlanabilir. Bu 

durum para aklanacak ülkeye, finansal olanaklara, aklayıcıların diğer faaliyetlerine 

kadar pek çok değiĢkene bağlı olabilir. 

1.2.1 Yerleştirme (Placement) Aşaması 

Bu aĢama suçtan elde edilen gelirin nakit formundan kurtarılarak finansal 

sisteme sokulması aĢamasıdır. BaĢta uyuĢturucu ticareti olmak üzere karaparayı 

doğuran suçlarda para, genelde nakit olarak el değiĢtirmektedir. Nakit formundaki 

paradan neden kurtulmak ve bu para finansal sisteme sokulmak istenmektedir? 

24 Kuntay Çelik, Selen IĢıl Koçağra, Kadir Güler, Karapara Aklama (Tanımı, AĢamaları, Yöntemleri ve ilgili Uluslararası 

ÇalıĢmalar), Masak Yayınları No: 4, Ankara, 2000, s. 25 

25 bkz. www.masak.gov.tr

23 

Kredi kartının, çek uygulamasının ve diğer nakit olmayan araçların sıklıkla 

kullanıldığı günümüzde nakit formundaki para dikkat çekicidir. Bu sebeple bu tür 

uygulamaların yaygınlaĢmadığı, kayıt dıĢı ekonominin ve nakit kullanımının yaygın 

olduğu ve denetimin olmadığı ya da az olduğu ülkelerde bu aĢama daha kolay 

tamamlanabilir. Bu gibi ülkeler karapara aklayıcılarının gözdesidir. 

Nakit paranın aktarılması, taĢınması, kullanılması veya benzer iĢlemlere tabi 

tutulması zordur. Örneğin, 100 dolar karĢılığında satın alınabilecek kokainin ağırlığı, 

100 dolarlık banknotun ağırlığından daha azdır. Yani 100 kilo kokain satan bir 

uyuĢturucu kaçakçısının bunun karĢılığında alacağı 100 dolarlık para 100 kilodan 

fazla olacaktır. Nakit, formundan kurtulduğunda özellikle bankacılık sistemine 

sokulduğunda paranın hareketliliği kolaylaĢacak ve artacaktır. 

Nakit paranın güvenlik güçleri tarafından bulunması, yakalanması ve el 

konulması riski fazladır. 

YerleĢtirme aĢaması aklayıcılar için en zor aĢamadır. Karapara aklama ile 

mücadele eden birimler açısından ise karaparanın tespit edilmesinin, yakalanmasının 

ve el konulmasının en kolay olduğu aĢamadır. Çünkü bu aĢamada karapara ile 

yasadıĢı kaynağı arasındaki bağ henüz kesilmemiĢtir. BaĢka bir ifade ile karapara 

aklayıcının, henüz paranın kaynağına iliĢkin yasal bir gerekçesi yoktur. Dolayısıyla 

paranın kaynağının karapara olduğunu ispat etmek diğer aĢamalara oranla daha 

kolaydır. 

Gelir, genellikle finansal sisteme nakit halinde girdiği ilk durumda iĢlemi 

yapan kuruluĢ tarafından yetkililere yapılan nakit bildirimi veya Ģüpheli iĢlem 

bildirimine konu olmaktadır. Bir kez finansal sisteme girince de her gün sayısız fon 

transferinin, finansal iĢlemin yapıldığı piyasalarda bir finansal kuruluĢtan gelen fon; 

ilk finansal kuruluĢ tarafından sorgulandığı varsayımıyla, ikinci finansal kuruluĢça 

çok özel emareler olmadıkça sorgulanmaz. 

YerleĢtirme AĢamasında Kullanılan Yöntemler: 

YerleĢtirme aĢamasında nakit para; fiziki olarak yurtdıĢına çıkarılarak 

denetimin az olduğu ülkelerde bankaya yatırılabilir, küçük tutarlara bölünerek 

(bildirim tutarlarının altındaki tutarlara) ülke içindeki çeĢitli bankalara, farklı kiĢiler 

adına açılmıĢ hesaplara yatırılabilir, gayrimenkul, lüks araba, mücevher, antika veya 

sanat eserleri alımında kullanılabilir, hisse senedi, tahvil, bono, çek, poliçe gibi mali 

araçlara dönüĢtürülebilir, banka hesaplarına yatırılmadan önce kumarhane geliri, 

turizm geliri veya ihracat geliri gibi gösterilebilecek ve bir açıklama yapılmasına

24 

olanak sağlayabilecek iĢlemlere konu yapılabilir, finansal kuruluĢlar veya bunların 

çalıĢanları ile iĢbirliği yapılarak sisteme sokulabilir veya iĢ biraz daha abartılarak suç 

örgütleri tarafından finansal kuruluĢlara sahip olmak suretiyle nakit formundan 

kurtarılabilir. 

YerleĢtirme, aklama iĢleminde mutlaka yer alması gereken bir aĢamadır. 

Yukarıda da belirtildiği gibi yerleĢtirme aĢamasının amacı paranın nakit formundan 

kurtarılarak finansal sisteme sokulmasıdır. Ancak, kaynağındaki suç nedeniyle gelir 

nakit halinde değilse bu aĢamaya gerek yoktur. Ayrıca bazı aklama yöntemlerinde de 

yerleĢtirme aĢamasına gerek duyulmaksızın aklama iĢlemi gerçekleĢtirilebilmektedir. 

Sonuç olarak; bu aĢamadan sonra para nakit halinde olmayacaktır. Gerek 

mücadele eden birimlerce araĢtırma ve inceleme sırasında paranın fiziksel tespitinin, 

ele geçirilmesinin ve el konulmasının, gerekse nakdin finansal sisteme giriĢi 

sırasında finansal kuruluĢlar tarafından nakit iĢlem bildirimleri ve Ģüpheli iĢlem 

bildirimleri yoluyla tespitinin en kolay olduğu bu aĢamada, sözü edilen kiĢi ve 

kuruluĢlar daha dikkatli olmalıdırlar. Çünkü bu aĢamadan sonra suçun ortaya 

çıkarılması çok daha zorlaĢacaktır. 

1.2.2.Ayrıştırma (Layering) Aşaması 

Bu aĢamada amaç, nakit formundan kurtarılan parayı yasadıĢı kaynağından 

mümkün olduğunca uzaklaĢtırmak, böylece paranın izinin sürülmesini, bulunmasını 

ve yakalanmasını imkânsız hale getirmektir. YerleĢtirme aĢamasında karapara 

özellikle bankacılık sistemine sokulmuĢsa sistemin olanaklarından yararlanmak 

suretiyle transfer etmek ve kaynağından uzaklaĢtırmak son derece hızlı ve kolay 

olacaktır. Bu aĢamada paranın yasadıĢı kaynağından uzaklaĢtırılması için sıklık, 

karmaĢıklık ve hacim açısından yasal iĢlemlere benzeyen bir dizi mali iĢlem 

yapılmaktadır. Böylece denetim mekanizması aĢılmaya çalıĢılmaktadır. 

Bu aĢamada karapara Ģu Ģekilde seyir izlemektedir; bu aĢama karıĢık bir 

bankacılık bürokrasisi gerektirmektedir. Küçük tutarlara bölünen para bankacılık 

sistemine girdikten sonra bankadan bankaya, ülkeden ülkeye aktarılmaya baĢlar. 

KuĢku uyandırmamak için her birinde kısa sürelerle tutulur ve bazen de bu süreç 

diğer miktarlarla birleĢerek katlanır.

25 

Bu aĢama bazen ilk aĢama ile eĢ zamanlı olarak gerçekleĢebilir. Örneğin, 

finansal kuruluĢların aklayıcılarla iĢbirliği yapmaları halinde gelir hem yerleĢtirilip 

hem de transfer edilebilir. 

Ayırma aĢamasında gelirlerin izini sürmeyi zorlaĢtırmak için yapılan 

kesintisiz, karmaĢık mali iĢlemler sistemi sayesinde bu yasadıĢı gelirlerin kaynağına 

inmek hemen hemen imkânsız hale gelmektedir. Her hesap çok sayıda alt hesaplara 

bölünebilmekte, hesaptan hesaba veya bir bankadan bir diğerine aktarmalar söz 

konusu olabilmektedir. Bir baĢka ifade ile araĢtırma ve inceleme yapan elemanları 

bıktırıcı sayıda iĢlem içerebilmektedir. Ġncelemeyi sürdürmek için her iĢleme iliĢkin 

bilgiye eksiksiz olarak ulaĢılması ve her bir iĢlem için sürecin tekrarlanması, iĢlemin 

çeĢitliliğine göre de farklı alanlarda uzmanlarla çalıĢılması gerekebilmektedir. Yani, 

bir olay üzerinde bankacılık, muhasebe, borsa, sigorta alanlarındaki uzmanların 

birlikte çalıĢmaları gerekebilir. Tüm bunlar hem önemli bir iĢgücü hem de zaman 

gerektirir. Ülkemizde bu durum, 4208 sayılı yasa ile düzenlenmiĢtir. Bu çerçevede, 

iĢlemin niteliğine göre maliye müfettiĢleri, hesap uzmanları, gelirler kontrolörleri, 

hazine kontrolörleri, SPK uzmanları ve bankalar yeminli murakıpları incelemelerde 

görev alabilmektedirler. 

Yukarıda belirtildiği gibi bu aĢamada para çok sayıda iĢlemle süratle hareket 

edebilmektedir; bilgisayar baĢında birkaç tuĢa basmakla hesaptan hesaba, 

bankalardan aracı kuruluĢlara hatta ülkeden ülkeye transfer yapılabilmektedir. Bu 

iĢlemlerin izini sürmek için günlerce uğraĢmak gerekebilir, dolayısıyla mücadele 

açısından zaman alıcı ve yüksek maliyetli bir aĢamadır. Suçlu polis ile arasındaki 

mesafeyi süratle açmaktadır. 

Bilgisayar ve iletiĢim alanındaki ilerlemeler ve sermaye hareketlerinin 

serbestîsine yönelik düzenlemeler sayesinde fonların ülkelerarasındaki hareketi 

oldukça yoğun olduğundan, suçla mücadelede uluslararası iĢbirliğinin önemini de bu 

aĢamada vurgulamak yararlı olacaktır. 

Aklayıcılar açısından kolay bir aĢamadır. Çünkü, finansal sisteme giren para, 

günümüz koĢullarında sayısız iĢlemle, süratle ülkeden ülkeye, hesaptan hesaba, 

bankalardan aracı kurumlara aktarılabilmekte ve böylece de yetkililerin bu paraların 

izini sürmesi önemli oranda engellenebilmektedir.

1.2.3.Bütünleştirme (Integration) Aşaması 

Bu aĢama için, karaparanın yuvaya dönme aĢamasıdır denilebilir. AyrıĢtırma 

aĢamasında yasadıĢı kaynağı ile bağlantısı koparılan karapara bütünleĢtirme 

aĢamasında yasal iĢlemlerle ülkenin mali sistemine aklanmıĢ bir Ģekilde sokulur. 

Artık daha önce iki aĢama geçirildiği için paranın kaynağına iliĢkin sorulabilecek bir 

soruya yasal bir açıklama yapılabilecek veya böyle bir sorunun sorulmasını 

gerektirmeyecek normal bir iĢlem görüntüsü elde edilmiĢtir. 

Aklayıcı bu aĢamada karapara aklayıcı bu aĢamada parayı normal ticari para 

olarak ekonomiye sokar. Bu parayla menkul veya gayrimenkul, hisse senedi, tahvil, 

bono satın alabilir; bir finans kuruluĢundan kredi almak için teminat gösterebilir, 

borç verebilir, borçlarını ödeyebilir ve buna benzer her türlü yasal iĢlemi yapabilir. 

Böylece para, sistemle bütünleĢmekte ve yasal fonlardan farklı olan yönlerinden 

arındırılmaktadır. 

Yapılan açıklamalara dikkat edilirse karapara hem yerleĢtirme hem de 

ayrıĢtırma aĢamalarında mali sisteme girmektedir. Örneğin, hem yerleĢtirme, hem de 

bütünleĢtirme aĢamalarında para ile hisse senedi, tahvil, menkul veya gayrimenkul 

diğer değerler alınmaktadır. Bu aĢamalarda yapılan bu alımlar arasında nitelik olarak 

ne tür fark olduğuna, ya da bu alımlar sırasında karapara aklamanın hangi 

aĢamasında bulunulduğuna bakılırsa; 

YerleĢtirme aĢamasında amaç, paranın nakit formundan kurtarılması ve 

sisteme bütünleĢmiĢ edilmesi, ayrıĢtırma aĢamasında ise yapılan çok sayıda iĢlemle 

paranın yasadıĢı kaynağından uzaklaĢtırılmasını sağlamaktır. Yani bu aĢamalarda 

para henüz yasal bir görünüme kavuĢmamıĢtır. Oysa bütünleĢtirme aĢamasında mali 

sistemde boy gösteren para kullanıma hazır paradır. Artık dolaĢtırılmasına ve Ģekil 

değiĢtirmesine gerek kalmamıĢtır. Herkesin yaptığı yasal iĢlemler yapılarak tüketim, 

yatırım veya bir baĢka Ģekilde değerlendirilebilir. Kısaca; sorulabilecek muhtemel bir 

soruya verilecek bir cevabınız artık hazırdır. 

26

1.3. KARAPARA AKLAMA YÖNTEMLERİ 

Karapara aklama, düzinelerce ülkede meydana getirilen inanılmaz karıĢıklıkta 

parasal iĢlemi gerektirebildiği gibi basit bir mal değiĢim ile de olabilmektedir. 

Karapara aklama iĢiyle uğraĢanlar, son derece üretken ve iĢini iyi bilen 

muhasebeciler, bankerler, hukukçular ya da iĢ adamlarıdır. Bunların çoğu, 

sabıkasızdır ve hatırı sayılır sağlam bir mesleki geçmiĢe sahiptirler. %3 ile % 20 

arasında değiĢen komisyon alırlar. Karapara aklamada altın kural, her zaman 

mümkün olduğu ölçüde yasal bir iĢleme benzer Ģekilde iĢlem yapmaktır. A.B.D 

uyuĢturucu ile mücadele bürosunun yayınladığı bir dergide ―para aklama teknikleri 

ancak hayal gücü ile sınırlıdır‖ diye bir durum belirmiĢtir. Aynı Ģeklide en yeni 

kaynaklar 180 kadar yeni yöntem olduğunu belirtmiĢlerdir. 26 Çünkü yetkililer, bir 

çeĢit karapara aklama yöntemi tespit edip önlemini alındığında aklayıcılar yeni bir 

karapara aklama yöntemi bulmakta ve yetkilileri atlatmaya çalıĢmaktadırlar. 27 

Karapara aklamanın genel amacı; yasal olmayan faaliyetlerden elde edilen 

gelirlerin yasal olarak elde edilmiĢ gibi mali sisteme sokulması, bir baĢka deyiĢle bu 

gelirlerin yasadıĢı faaliyetlerden elde edildiğinin gizlenmesidir. Bu Ģekilde; yapılacak 

muhtemel denetimlerde gerekli açıklamalar yapılabilecek veya bu denetimlerin 

yapılmasını gerektirmeyecek Ģekilde bu gelirler, Ģüpheden uzak bir niteliğe 

kavuĢturulacaktır. 

Karaparaya kaynaklık eden en önemli suçun uyuĢturucu ticareti ve bu suçtan 

elde edilen gelirlerin çok büyük bir bölümünün nakit kullanımının düĢük olduğu ve 

alınan önlemler nedeniyle büyük miktarlı nakit iĢlemlerin dikkat çektiği ülkelerde 

oluĢtuğu dikkate alındığında, bu gelirlerin nakit sisteme sokulması, aklayıcılar 

açısından daha büyük önem kazanmaktadır. Çünkü nakit halindeki gelir, günlük 

kullanımlar için harcanabilecek çok küçük bir kısmı hariç kullanılmaya uygun 

değildir. Dolayısıyla nakit halindeki bu gelirin kullanılabilir hale getirilmesi yani 

aklanması gerekir. 

Belirli bir sayı vermek mümkün değildir. Pek çok kiĢinin aklına gelmeyecek 

yöntemler kullanılabilir. Bu açıdan sınırsız sayıda aklama yöntemi vardır demek 

yanlıĢ olmaz. Aklama yöntemleri ülkeden ülkeye, finansal sistemlerde kullanılan 

26 Ergün Ergil, Karapara Endüstrisi ve Aklama Suçu, Yargı Yayınevi, Ankara, 2001, s.20 

27 A.B.D‘deki yapılan çalıĢmalar için bkz, http://www.activefinans.com/activeline/sayi5/karapara.html, EriĢim tarihi: 

04.03.2007 

27

28 

araçların çeĢitliliğine bağlı olarak değiĢir. Ayrıca günümüzde yasadıĢı gelir elde 

edenler artık kendi paralarını kendileri aklamamakta, bu iĢte profesyonelleĢen 

aklayıcıları kullanmaktadırlar. Aklama iĢiyle uğraĢanlar iĢlerini çok iyi bilen 

muhasebeciler, bankerler, hukukçular, mali danıĢmanlar vs. olabilir. Bunların sağlam 

bir mesleki geçmiĢi vardır, çoğu sabıkasızdır, öncül suçla hiçbir alakaları yoktur. 

Hizmetlerine karĢılık olarak komisyon, prim adı altında gelir elde ederler. 

Karapara aklamada kullanılan bu yöntemlerin açıklamaları yapılırken fazla 

detaya girilmeyecek ve kullanılan yöntemin belirleyici, diğer yöntemlerden farkını 

ortaya koyan noktaları vurgulanmaya çalıĢılacaktır. Elbette ki bu yöntemler 

açıklanacağı Ģekilde tek baĢlarına kullanılmayabilmektedir. Birden fazla yöntem aynı 

aklama faaliyeti içerisinde, aynı anda kullanılabileceği gibi (Örneğin Ģirinler 

(smurfing) yöntemi ile parçalama (structuring) yöntemi aynı anda kullanılmaya çok 

uygun yöntemlerdir), bir yöntemde belirtilen aĢamalardan bazıları 

uygulanmayabilecektir. 

Sınırsız sayıda yöntemle aklama yapmak mümkün olmakla birlikte en çok 

kullanılan yöntemleri Ģu Ģekilde sıralayabiliriz: 

1.3.1. Şirinler (Smurfing) Yöntemi 

Bu terim Florida‘da Amerikan yetkilileri tarafından yürütülen bir 

soruĢturmadan gelmiĢtir. SoruĢturmacılar, fonların çok sayıda kiĢi tarafından çok 

sayıda bankaya ya da aynı bankanın Ģubelerine yatırılmasından ibaret metodun, genel 

olarak suç Ģebekeleri tarafından kullanıldığını ortaya koymuĢlardır. Floridalı 

yatırımcılar, bu iĢi yapanlara (smurf) Ģirin adını takmıĢlardır. 28 Ülkeden ülkeye 

değiĢmekle birlikte konuyla ilgili düzenlemelerin yapıldığı ülkelerde belirli tutarların 

üzerindeki nakit iĢlemlerin bildirilmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Bu limit ABD 

için 10.000 dolardır. 

Kaba bir hesapla örneğin, 20 kiĢi bir banka veya farklı Ģubelerine 9.000‘er 

dolar yatırsa , günde 180.000 dolar, 10 günde 1.800.000 dolar yatırılmıĢ olur. Aynı 

iĢlem aynı kiĢiler tarafından bir baĢka bankaya da yapılsa bunun anlamı 10 günde 

3.600.000 dolarlık bir tutarın nakit bildirim zorunluluğu olmadan bankaya yatırılmıĢ 

olması demektir.(Bu durum sadece nakit iĢlem bildiriminden kurtulmayı sağlar, 

28 Mavral, Ülker, (2001), Karapara KayıtdıĢı Ekonomi ĠliĢkisi ve Türkiye‘ye Yansımaları, Vergi Denetmenleri Derneği 

Yayınları, Ankara.s.62

29 

yoksa Ģüpheli iĢlem bildirimi Ģüphelenilen her durumda yapılabilir) Para bu 

Ģekilde sisteme girmiĢ olur (YerleĢtirme aĢaması). Bu Ģekilde sisteme giren para kasa 

çekleri, havale veya fiziki olarak ülke dıĢına çıkarılabilir. 

1.3.2. Parçalama (Structuring) Yöntemi 

Eldeki fonu küçük miktarlara bölüp bunları bankaya yatıracak çok sayıda 

kiĢiyi (smurfleri) her zaman bulmak mümkün olmayabilir. Bu durumda, insan sayısı 

yerine iĢlem sayısını artırmak suretiyle bildirimden kaçınmak mümkün olabilir. 

Bu yöntemde de yine yapılan iĢlemleri bildirimden kaçınmak veya iz 

bırakmamak amacıyla bölme tekniği kullanılıyor. Çok yüksek tutara dayalı bir iĢlem, 

küçük tutarlara dayanan çok sayıdaki iĢlemlere bölünüyor. BaĢka bir ülkedeki örnek 

bir olayda, 29 milyon dolarlık bir tutar ortalama 600‘er dolarlık 40.000‘den fazla 

iĢlem yapılmak suretiyle Ekvator‘a transfer edilerek aklanmıĢtır. 

Parçalama yöntemini Ģirinler yöntemine benzetmek mümkün; çünkü her 

ikisinde de yüksek tutarlar düĢük miktarlara bölünmek suretiyle iĢleme tabi 

tutuluyor. Her ikisinde de amaç nakit iĢlem bildirimlerinden kurtulmak ve dikkat 

çekmemektir. 

1.3.3.Vergi Cennetleri (Kıyı Bankacılığı Off-Shore) 

Karapara aklamasının ilk aĢaması olan yerleĢtirme aĢamasında en yaygın 

olarak kullanılan yöntemdir. 

Kıyı bankacılığı, bankacılık sektörünü düzenleyen kanun ve yönetmeliklerin 

dıĢında tutulan bankacılık türüdür. Bankaların uymak zorunda olduğu birçok 

sınırlamalar, yatırılan mevduat üzerinden yasal karĢılık ayırma zorunluluğu, kredi 

faizleri ve kredi verme yöntemlerinde belirli kriterlere uyma zorunluluğu, belli 

miktarlarda döviz bulundurma, bankacılık faaliyetleri sonucu vergi ve harç alma 

usulleri gibi birçok düzenlemeler kıyı bankacılığında ya gevĢetilmiĢ ya da tamamen 

ortadan kaldırılmıĢtır. Günümüzde, kredi iĢlemlerinden tahvil çıkarılmasına kadar 

çeĢitli faaliyetleri kapsamına alan kıyı bankaları, hukuka uygun olarak kurulan 

vatansız bankalar görünümündedir. 

Kıyı bankalarının, sıkı bankacılık kurallarına tabi olmaması, özellikle ulaĢım, 

politik ısrar, alt yapı ve pazar potansiyeli yüksek ülkelere yakınlık gibi avantajların

30 

yaĢandığı serbest bölgelerde, rahat bir çalıĢma ortamını sağlamaktadır. Esnek ya 

da kaldırılmıĢ kurallar nedeniyle, kıyı bankaları, müĢterilerine daha ucuz kredi 

olanağı sağlamaktadır. Uluslararası para ve sermaye piyasalarındaki geliĢmeler 

1960‘lı yıllarda kıyı bankacılığı olgusunun doğmasına neden olmuĢtur. Eurodolar 

piyasasının geliĢmesi OPEC ülkelerinde biriken petrol gelirlerinin kanalize edileceği 

yeni merkezler aranması, kıyı bankacılığının geliĢmesine önemli katkılar sağlamıĢtır. 

Kıyı bankacılığı; Uzakdoğu, Ortadoğu ve Karayip adalarının belli Ģehirlerinde 

yoğunlaĢmıĢtır. Bu bankalarda biriken paralar ağırlıklı olarak petrodolar, narkodolar 

ve petrol ülkelerinin sermaye olarak kullanılmayan fazla paralarından oluĢmaktadır. 

Bu bankalara yatırılan paralar rahatlıkla aklanmaktadır. Çünkü, karaparanın bu 

bankalarda yakalanma riski yoktur. Bu paralar sayesinde karapara rahatlıkla finansal 

sisteme entegre olmaktadır. 

1.3.4.Nakit Para Kullanılan İşyerleri (Göstermelik Şirketler) 

Bu yöntemde hamburgerci, simit dükkânları, benzin istasyonu gibi nakit para 

akıĢının yoğun olduğu iĢyerleri kurulur. Bu iĢyerleri gerçekten çalıĢan yerler 

olabileceği gibi fiktif yani bürosu olan ama iĢ yapmayan bir Ģirket de olabilir. Bu tür 

iĢyerlerinin seçilmesinin nedeni bunların muhasebe denetimlerinin yapılmasının 

oldukça zor olmasıdır. Yani, ne kadar benzin, kaç hamburger ya da simit satıldığını 

tespit etmek hemen hemen mümkün değildir. Böylece yasa dıĢı kaynaklardan gelen 

fonlar bu iĢyerlerinden elde edilen gelirlerle karıĢtırılabilir. 

ABD‘de bu yöntem kullanılarak, uyuĢturucu kaçakçısına ait pizza dükkânları 

zinciri vasıtasıyla uyuĢturucudan elde edilen gelirlerin aklandığı belirlenmiĢtir. 

1.3.5.Paravan-Hayali Şirketler(Shell Company)'in Kullanılması 

Bu Ģirketler, herhangi bir ticaret veya imalat faaliyetinde bulunmayan ve 

genellikle sınır-ötesi merkezlerde kurulan Ģirketlerdir. Yukarıda belirtilen 

göstermelik Ģirketlerden farklıdırlar; göstermelik Ģirketlerde de aklama amacı 

olmakla birlikte yasal bir faaliyet ve bir iĢyeri söz konusudur. Oysa bu Ģirketler, 

sadece kâğıt üzerinde vardır (masa, kasa, adres kısa Ģirketler) ve bunların 

kurulmasındaki amaç, ayrıĢtırma aĢamasında fon transferlerinin bu Ģirketler 

üzerinden geçirilmesi suretiyle inceleme ve denetim anında iz sürmeyi

31 

zorlaĢtırmaktır. Sır saklama yükümlülükleri dolayısıyla, ortaklarının dahi 

öğrenilmesinin mümkün olmadığı bu Ģirketleri, diğerlerinden ayırmak güçtür. Birçok 

sınır-ötesi merkezde paravan Ģirket kurmak için birkaç yüz dolar yeterli olmaktadır. 

Karapara Ģu Ģekilde aklanır; karapara aklama iĢi yapanlar bu tipten birçok 

Ģirkete sahip olabilirler ve izleri daha fazla karıĢık hale getirmek için fonları bir 

Ģirketten diğerine aktarırlar. Bir paravan Ģirket, maskelemeyi artırmak için gerçekten 

yasal iĢlemlere de giriĢebilir. ġirketler arasında yapılan transferler sonucu; 

1. Paravan Ģirket, çok kârlı bir iĢletme gibi gösterilebilir. Böyle bir durumda 

kâğıt üzerinde görülen kârın yerine kasaya karapara konur. Bu paranın vergisi ödenir 

ve yasallaĢtırılmıĢ olur. 

2. Paravan Ģirket, kâr oranı yüksek ya da düĢük birçok Ģirketi, gayrimenkulü 

veya değerli kâğıdı satın alabilir. Bilinçli spekülasyonlarla, kâğıt üzerinde yapılan 

alım satımlarla bu yatırımlar değerlenmiĢ gözükür ve yine vergisi de ödenmek 

suretiyle karapara aklanır. Karapara aklayan kiĢi aklanan ve yasallaĢan paranın 

vergisini ödemeye her zaman hazırdır. 

1.3.6.Oto Finans Borç Yöntemi (Loan-Back) 

Bu yöntemde off-shore merkezlerde, mevcut finans kurumları vasıtasıyla, 

buralara ulaĢtırılan karapara sahibine kredi olarak geri dönmektedir. ĠĢlemleri Ģu 

Ģekilde sıralayabiliriz: 

1. Karapara aklayacak kiĢi off-shore merkezine gider ve karaparayı burada 

faaliyet gösteren A bankasına yatırır (daha sonra bu parayı bir baĢka ülkedeki B 

bankasına da aktarabilir). 

2. Daha sonra kendi ülkesindeki C bankasına baĢvurarak A (veya B 

bankasındaki) hesabını teminat göstermek suretiyle kredi talebinde bulunur. C 

bankası bu krediyi kendisine verir. 

3. Aklayıcı aldığı kredi ile istediği yatırımı yapar (Otel alabilir vs). 

4. Kredisini C bankasına geri ödemez. C bankası da bu kiĢinin teminat 

gösterdiği A (veya B) bankasındaki parasını haciz eder ve yurda getirir. 

5. Böylece bu kiĢinin karaparası otel veya bir baĢka yatırım Ģeklinde aklanmıĢ 

olarak ortaya çıkmaktadır.

1.3.7. Döviz Büroları 

Birçok ülkede bulunan ve nakit ağırlıklı çalıĢan bu kurumlarda para 

değiĢtirilir. Bunun suiistimale açık yönleri bulunmaktadır: 

1. Suç geliri ile eldeki paranın değiĢtirilmesi nedeniyle gelirin kaynağından 

bir ölçüde uzaklaĢtırılması sağlanabilir. 

2. Küçük banknotlar, büyüklere veya eldeki para birimleri diğer para 

birimlerine çevrilebilir. Böylece finansal sisteme bütünleĢmiĢ edilmesi kolaylaĢabilir. 

3. Nakit karĢılığında bazı parasal araçlar (seyahat çekleri, euro çek, kiĢisel 

çek gibi) verebilmektedirler. 

4. Ülkemizde söz konusu olmamakla birlikte, kimi ülkelerde döviz büroları 

fon transfer edebilmektedirler. 

5. Ciddi denetim ve muhasebe kayıt Ģartlarına tabi olmadıklarından bu durum 

önemli avantajlar sağlayabilir. 

6. Döviz bürolarına sahip olmak, bankaya sahip olmaktan çok daha kolaydır. 

Örneğin Ġngiltere‘de bunun hemen hemen hiçbir prosedürü yoktur. 

Döviz büroları suçlularla iĢbirliği yapabilir. Suçludan aldığı karaparayı, kendi 

adına açtırdığı banka hesabına yatırmak ve buradan transfer etmek suretiyle aklama 

sürecine katkıda bulunabilir. 

1.3.8. Kumarhane Ve Gazinolar 

Gazinolar kredi açılması, vadesinin uzatılması, kiralık kasa hizmeti, çeklerin 

ciro edilmesi hatta fonların havale edilmesi gibi birçok finansal iĢlemi 

yapabilmektedirler. Aklayıcılar çok büyük miktarlı nakit parayı gazinoya 

yerleĢtirebilir ve herhangi bir bildirim yapılmamasını isteyebilirler. Bundan sonra 

artık para, gazino çekleri ile istenildiği zaman çekilebilir veya transfer edilebilir. 

Gazinolar için de bildirim yükümlülüğünün bulunabilmesi nedeniyle kimi durumda 

karapara bildirim tutarının altında, dikkat çekmeden fiĢlere çevrilebilir. Ayrıca, 

gazino sahipleri ile iĢbirliği yapılmak suretiyle karaparanın kumar kazancı olarak 

gösterilmesi veya bildirim limitinin üstündeki nakdin bir kerede yatırılması mümkün 

olabilir. 

32

1.3.9.Sahte Veya Yanıltıcı Fatura - Hayali İthalat, İhracat 

Ülkemiz gündemini 80‘li yıllarda uzunca bir süre meĢgul eden ve asıl olarak 

haksız vergi iadesinde kullanıldığı için eleĢtiri konusu yapılan hayali ihracat karapara 

aklama iĢleminde de kullanılabilir. Buna göre, değeri çok düĢük veya hiç olmayan 

bir mal ihraç edilmiĢ gibi gösterilir ve buna uygun olarak fatura düzenlenir (Bu 

faturalar ya malın değerini oldukça yüksek gösteren yanıltıcı fatura veya tamamen 

aklanan tutara denk gelecek Ģekilde sahte fatura olabilir, ancak ikinci durumda tespit 

daha kolay olabileceğinden riski fazladır). Örneğin, gerçek değeri 50 bin dolar olan 

mal için 500 bin dolar karĢılığı fatura düzenlenmek suretiyle 450 bin dolar ihracat 

geliriymiĢ gibi gösterilebilir ve aklanabilir. Ġhracın yapıldığı belirtilen ülkedeki 

firma, faaliyeti olan yasal bir firma, göstermelik bir firma veya paravan bir firma 

olabilir. 

Benzer durum ithalat için de yapılabilir. Bu durumda da yurtdıĢından 10 bin 

dolara alınan bir mal, yurtiçinde aklamada kullanılan Ģirkete 300 bin dolara 

satılabilir. Aradaki fark böylece aklanmıĢ olur. Bu iĢlem yurtiçinde de yapılabilir. 

1.3.10.Mali Kuruluşlarla İşbirliği Yapmak 

Mali kuruluĢların, belli bir limitin üzerindeki tüm nakit iĢlemlerin 

bildirilmesi ile miktarına bakılmaksızın tüm Ģüpheli iĢlemlerin bildirilmesi olmak 

üzere iki tip bildirim yükümlülükleri vardır. 29 Bu tip bir iĢlem ile bildirim 

yükümlülüğünü aĢmak için bildirim tutarının üstünde paranın yatırıldığı kuruluĢun 

yönetimi veya çalıĢanı ile anlaĢarak bildirimin yapılmaması, yanlıĢ doldurulması 

veya tanınan muafiyetlere sokulması sağlanmaktadır. 

Konuya iliĢkin tespit edilen bir örnek olay da Ģöyledir: YasadıĢı kazançlar, 

aracı kurumlarda çalıĢan personelin iĢbirliği ile aracı kuruma götürülmüĢ ve 

karĢılığında aracı kurumca düzenlenen çekler alınmıĢtır. Bu çekler, sahte isimlerle 

aracı kurumun açtığı müĢteri hesabına yatırılmıĢ ve bu hesapta bulunan fonlar, 

hamiline tahvil ve mevduat sertifikası alımı için kullanılmıĢtır. Daha sonra, vade 

29 Halim Ġpek, Önemli Bir Sorun; Karapara ve Karaparanın Aklanması, Beta Yayınları, Ġstanbul, 2000, s.21 

33

34 

geldiğinde tahvilin kupon bedelleri ve iĢlemiĢ faiz tutarları alınmıĢ, mevduat 

sertifikaları da banka hesabına geçmek üzere satılmıĢtır. 30 

Suç örgütlerinin finansal kuruluĢlara, özellikle de bankalara sahip olmaları, 

kendilerine para aklamak için büyük olanak vermektedir. Örneğin son zamanlarda 

Rusya‘da suç örgütlerinin, bankaların % 50‘sine sahip olduğu iddia edilmektedir. 31 

1.3.11.Nakit Kaçakçılığı 

Bu yöntemde; yasadıĢı faaliyetlerden elde edilen nakitler, ya para kuryesi 

olarak görev yapan Ģahıslar tarafından, bir valiz veya baĢka Ģekillerde veya herhangi 

bir vasıta ile bankacılık alanında gizlilik prensibine sıkı sıkıya bağlı ve karapara 

düzenlemelerinin ve vergi yükümlülüklerin çok fazla olmadığı ülkelere 

götürülmektedir. Daha sonra ise söz konusu nakitlerin, bu ülkelerde finans sisteminin 

içine sokularak yasal görüntü almaları sağlanmaktadır. Bu iĢlemler sonucunda yasal 

görüntü almaları sağlanan bu fonlar, ilk kazanıldıkları ülkeye doğrudan 

gönderilebilecekleri gibi değiĢik ülkeler üzerinden de gönderilerek risksiz bir 

biçimde kullanılabilmeleri sağlanmaktadır. 

Nakit kaçakçılığı yöntemine örnek teĢkil edecek bir baĢka olay da Ģöyle 

gerçekleĢmiĢtir. Romanya‘dan Türkiye‘ye gelen bir otobüste ihbar üzerine yapılan 

aramada, aracın Ģoför mahallinin altına saklanmıĢ vaziyette, 18 presli paket 

içerisinde çoğunluğu dolar olan 200 milyar TL değerinde para ele geçirilmiĢtir. 

Yapılan sorguda ise üç araç Ģoförü parayı uyuĢturucu satıĢından elde ettiğini ifade 

etmiĢlerdir. 32 

Diğer bir örnek, kurye Dilek olayıdır. 13.12.1996 tarihinde Ġstanbul Polisine, 

bir bayanın telefonla yaptığı ihbar üzerine, 15.12.1996 tarihinde yurda giriĢ yaparken 

Ġstanbul Atatürk Havalimanında üzerinde ve valizinde çok miktarda yabancı ülke 

paraları ile yakalanmıĢtır. Yapılan sorguda bu iĢle iĢtigal ettiği süre içinde yaklaĢık 

50 kez Türkiye‘ye para getirmiĢ olduğunu itiraf etmiĢtir. 33 

Ayrıca nakit kaçakçılığında kullanılan basit yöntemlerde vardır, bunlarda en 

önemlisi benzer çantalar oyunudur: biri giysi doludur, diğeri para aklayıcısı uçaktan 

30 Ramazan BAġAK, ―Karapara ile Mücadele Gereği Türkiye Gerçeği ve Uluslararasi ĠĢbirliği‖ http://bsy.marmara.edu.tr. s.5 

31 Yıldırım Akar, Karapara‘nın Aklaması, Sermaye Piyasası Kurulu Yayını, Yayın No:90, s.72 

32 Sabah Gazetesi, 1 Temmuz 1997. 

33 Olayın geniĢ değerlendirmesi için bkz. http://www.geocities.com/superarsiv/dedilek.htm, EriĢim tarihi: 05.01.2007

35 

iner inmez para dolu çantayı bavul rayından alır ve gümrükten geçirir. Durdurulup 

çanta açıldığında, büyük ĢaĢkınlık ve dehĢet içinde çantanın aynen kendisininkine 

benzediğini ama o olmadığını söyler. Çantayı yanlıĢlıkla aldığında ısrar ederek, 

bavul raylarına geri döner ve içinde eĢyaları ile kimliği bulunan aynı çantayı 

memurlara gösterir. Böylece paradan vazgeçilir ve bu iĢi yapmanın bedeli olarak da 

zarar defterden silinir. 34 

1.3.12.İşçileri Kullanma 

BaĢka ülkelerde çalıĢanların kendi ülkelerindeki yakınlarına yapacakları 

havale iĢleminin kiĢinin kazandığı yasal parayı akrabalarına gönderdiği düĢüncesiyle 

karapara aklayıcıları tarafından kullanılan bir yöntemdir. 

Özellikle ülkemiz gibi baĢka ülkelerde iĢçi çalıĢtıran ülkelerde bu yöntem 

geçerli olmaktadır. Ülke içinde yasadıĢı iĢlerle uğraĢan vatandaĢlar, yurt dıĢında 

yaĢayan vatandaĢlara kazandıkları yasadıĢı parayı havale veya baĢka yöntemlerle 

kendilerine getirtmektedirler. 

1.3.13.Değerli Taş Ve Sanat Eserleri Almak 

Karapara elde edildikten sonra nakit haldedir, bazen de paranın küçük 

banknotlar halinde olması bu parayı, taĢımak, saklamak konusunda sıkıntılar 

yaĢanmaktadır, bu durumda karapara aklayıcılar paralarıyla pahada yüksek, ağırlıkta 

küçük olan değerli madenler, taĢlar veya sanat eserleri satın almaktadırlar. Söz 

konusu mallar sahip oldukları değerden dolayı değiĢim aracı olarak kullanabilmekte 

ve çok rahatlıkla taĢınabilmektedir. Bu iĢlerde, nakit karĢılığı büyük miktarlarda 

toptan alıĢlar herhangi bir Ģüphe uyandırmamaktadır. SatıĢlar, çoğunlukla brokerler 

aracılığı ile yapılmakta ve yapılan birçok iĢleme rağmen söz konusu mal fiziksel 

olarak el değiĢtirmemekte, bu nedenle karaparacılar, brokırları aklamada 

kullanabilmekte ve paranın sahibi olarak brokırlar gösterilmektedir. Bu yüzden söz 

konusu malın, gerçek sahibini tespit etmek çok zordur. Yine bu malları bizzat 

aklayıcıların kendileri de alarak aklama iĢlemini gerçekleĢtirebilmektedirler. 35 

34 R Jeffrey Robinson, Karapara Aklayıcıları, Arion Yayın Evi, Ġstanbul, 2003, s.73 

35 Ġpek, a.g.e., s.28

1.3.14.Bağış Toplamak 

Bu yöntemde sosyal amaçlı dernekler, vakıflar vb. kuruluĢlar 

kullanılmaktadır. Bu yöntemde suç kaynaklı paralar bağıĢ adı altında söz konusu 

sosyal amaçlı kuruluĢların hesabına aktarılarak aklanmaktadır. 

Bu yöntemi kullanarak Newyork‘taki Yahudi cemaatinden iki aĢırı dinci 

haham, Kolombiyalı uyuĢturucu kaçakçılarının karaparalarını, bağıĢ adı altında 

Tevrat kursuyla sinagogda aklamıĢlardır. 36 

Örnekte görüldüğü üzere, bağıĢ adı altında toplanan paralar dikkat çekmediği 

için rahatlıkla karapara aklamada kullanılmaktadır. 

1.3.15.Yabancı Finansal Kuruluşlarla İşbirliği 

Sınır ötesi merkezler ve diğer yabancı finansal kuruluĢlarla iĢbirliği yoluna 

gidilmesi yöntemidir. Bu yöntem sayesinde kiĢiler, paralarını yurt dıĢındaki bir 

bankaya götürerek parayı bir baĢka kiĢi adına yatırmaktadırlar. Daha sonra ise kiĢi 

kendi ülkesinde kredi almak için bankaya baĢvurmakta, kefil olarak ise yurt dıĢındaki 

baĢka kiĢi adına yatırılmıĢ parayı göstermektedir. KiĢi bankadan aldığı krediyi 

ödememekte ve banka yurtdıĢında baĢka kiĢi adına yatırılmıĢ olan parayı almaktadır. 

1.3.16.Insider-Traiding ve Manipülasyon 

Sermaye piyasası kanununda ―insider-trading‖ sermaye piyasası araçlarının 

değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamıĢ bilgileri kendisine veya 

üçüncü kiĢilere çıkar sağlamak amacıyla kullanarak, sermaye piyasasında iĢlemler 

yapanlar arasında fırsat eĢitliğini bozacak Ģekilde kendi mal varlığına yarar sağlamak 

veya bir zararı bertaraf etmek olarak tanımlanır. 

Piyasalarda haksız rekabet ortamı doğuran insider-trading, kamuyu 

aydınlatma ve yatırımcıların korunması ilke ve kurallarını bozarak, piyasadaki bazı 

kiĢilerin haksız çıkar sağlamalarını sağlar. ġirketlerde yönetim kurulu baĢkan ve 

üyeleri ile yöneticiler ve çalıĢanların yanı sıra, yatırım Ģirketi danıĢmanları, proje 

yönetmenleri, avukatlar, aracılar, komisyoncular, brokırlar gibi alım satım yetkisine 

36 ―Hahamların Karapara ġebekesi‖ Hürriyet Gazetesi, 19 Haziran 1997 

36

37 

sahip kiĢiler arasındaki bilgi aktarımı ve tavsiyenin etkisiyle yapılan iĢlemler 

insider trading için yaygın yöntemlerdir. 

Insider trading uygulamasının yanı sıra, Menkul Kıymetler Borsasında 

gözlenen ve karaparanın aklanmasına zemin hazırlayan bir baĢka olumsuzluk ise 

manipülasyonlardır. Manipülasyon, yapılan bazı operasyonlarla hisse senedi 

fiyatlarını olduğundan daha fazla yükselterek veya olduğundan daha fazla düĢürerek 

piyasayı yapay olarak yönlendirmektir. Menkul kıymet piyasalarında iĢlem gören 

hisse senetlerine iliĢkin, bilinçli olarak yanlıĢ yönlendirici bir izlenim uyandırma 

veya yanıltıcı bir piyasa yaratmak amacıyla yapılan iĢlemler manipülasyon 

niteliğindedir. 

Yatırımcıları yanıltma, aldatma veya dolandırma Ģeklinde ifade edilecek 

fiilleri içeren bu tür faaliyetler sonucunda yatırımcılar haksız kayıplara uğramakta, 

bu fiilleri yapanlar ise aĢırı kazançlar elde edebilmektedir. 

Manipülatif iĢlemler, dürüst fiyat oluĢumunu engelleyecek Ģekilde menkul 

kıymetin mülkiyetinde değiĢme olmaksızın sürekli alım satım iĢlemleri ile 

yapılabileceği gibi, belirli kiĢi veya kuruluĢlar arasında belli miktar, tutar ve fiyat 

seviyelerinde devamlı olarak menkul kıymet alım satım iĢlemi yapılması Ģeklinde de 

gerçekleĢebilir. Yapay fiyat oluĢumlarına, arz ve talebin sınırlı olduğu, piyasa 

katılımcılarının piyasa yapısı hakkında yeterli bilgi düzeyine sahip olmadığı ve 

piyasa iĢleyiĢ kuralarının iyi tanımlanıp düzenlenmediği piyasalarda rastlanmaktadır. 

Genelde, piyasaların yeni kurulma ve geliĢim; özellikle yasal ve kurumsal yapıda 

süregelen sorunların yaĢandığı bu tür faaliyetler için uygun zemin oluĢmaktadır. 

Gerek insider trading, gerekse manipülasyon bütün menkul kıymet 

borsalarında yasaklanmıĢtır ve cezai müeyyideler uygulanmaktadır. Bu tür faaliyetler 

ekonomik suçtur, ancak yeni kurulan, geliĢmekte olan ve siyasal istikrarın 

sağlanmadığı ülkelerin borsalarında sıkça yaĢanan bir durumdur. Karapara sahipleri 

de bu durumdan yararlanarak, ellerindeki nakitleri aklarlar. 

1.3.17.900’lü Telefon Hatları 

Bu teknikte aklayıcılar, uyuĢturucu satıĢından sonra alıcıdan parayı nakit 

almak yerine, iĢlettikleri telefon hatlarının numaralarını vermiĢlerdir. Bu hatlarda, 

borcu kadar telefonla konuĢmakta ve borcunu bu yolla ödemektedir. Bu tip

38 

hizmetlerde telefon iĢletme sisteminin maliyeti düĢük olduğundan, hattın kar marjı 

yüksek olmakta, çok aranmasa da, arandığı anda iyi kar marjı bırakabilmektedir. 

Bazı ülkelerde, hayat sigortası poliçesi sahibi öldüğünde, poliçeyi satmıĢsa 

satın alan kiĢinin poliçeden doğan tüm haklarını sigorta Ģirketinden talep etme 

hakları vardır. AĠDS hastalığının artmasıyla birlikte hastaların sahip olduğu 

poliçelerin bir ikincil piyasası oluĢmuĢtur. Hastalar öleceklerini bildiklerinden 

poliçelerini kalan günlerini iyi geçirmek için satmaktalar, alanlar ise iskontolu olarak 

aldıklarından aradaki fark kadar kar elde etmektedirler. Aklayıcılar da bu 

poliçelerden nakit karĢılığı ve ikinci el piyasalarda oluĢan fiyatından fazlasını 

vererek yani gerçek bedeline göre düĢük iskontolarla almaktadırlar. 

Burada aklayıcıların hiç iskonto yapmayabilecekleri, hatta nominal değerinin 

üzerinde bir fiyatı dahi verebilecekleri unutulmamalıdır. Hastanın ölmesine kadar 

geçen süredeki paranın zaman değeri (ve nominal değerinin üzerinde alındıysa 

aradaki fark) aklayıcının, aklama komisyonunu oluĢturmaktadır. Doğal olarak 

hastaya ödeme nakit olarak yapılmaktadır. Ancak hasta, zaten satıĢtan sağladığı 

gelirle günlük harcamalarını sürdüreceğinden, elde ettiği nakdi peyder pey, aklama 

ihtiyacı olmadan harcayacaktır. Aklayıcıların burada iki noktada avantajları vardır. 

Birinci avantaj, esas amaç olmasa da saymaca değerin altında satın alınma 

nedeniyle elde edilen kardır. (nominal değerden alması durumunda ise baĢka 

tekniklerde katlandığı ortalama aklama komisyonu kadar kârı olacaktır) Ġkinci 

avantaj, hasta öldüğünde poliçe karĢılığında para, aklayıcıya sigorta Ģirketinden çek 

olarak ödeneceğinden, nakit kullanım söz konusu olmayacak ve bu iĢlem, hiç 

kimsenin dikkatini çekmeden yapılabilecektir. 

1.3.18.Piyango Bileti İkramiyeleri 

Bu yöntemde; ikramiye kazanan talihli, ikramiyesini almadan önce 

aklayıcılar tarafından bulunur ve kazandığı ikramiyeden daha fazlası kendisine 

verilerek elindeki bilet, kupon vs. kazanılan paradan daha fazla nakit para verilerek 

kiĢinin elindeki bilet alınır, daha sonra ise piyango idaresine baĢvurularak çek olarak 

para alınır ve böylece elde edilen karaparaların, talih oyunlarından kazanıldığı 

izlenimi verilir.

1.3.19.Yabancı Ülkelerdeki Temsilcilikler 

Bankaların yabancı ülkelerdeki temsilcilikleri bir takım yükümlülüklere tabi 

olmadıkları için karapara‘nın aklanmasında rahatça kullanılabilmektedirler. 

Bir bankanın yabancı bir ülkede bulunan temsilciliğinin karıĢtığı konuya 

örnek oluĢturabilecek bir olay aĢağıdaki gibi gerçekleĢmiĢtir. 

Normal olarak mevduat toplama izni olmayan temsilcilik, suçtan elde edilen 

geliri alarak bir ticari iĢletmenin hesabı varmıĢ gibi göstermiĢ ve buradan transferler 

yapmıĢtır. Bankacılık faaliyetinde bulunmadığı için bildirim yükümlülüğü olmayan 

temsilcilik, bu yolla karaparanın finansal sisteme sokulmasına yardımcı olmuĢtur. 

1.4. KARAPARA AKLAMA SUÇU İLE MÜCADELEDE TEMEL İLKELER 

Aklama suçu ile mücadelede tüm ülkelerde bankalar, sermaye piyasası 

kurumları, sigorta Ģirketleri gibi mali kurumların yanı sıra muhasebeciler, noterler, 

emlakçılar gibi mali olmayan meslek gruplarına da önemli görevler 

yüklenilmektedir. Özellikle de aklama faaliyetinin yoğun olarak yapıldığı sektör olan 

mali sektörde faaliyet gösteren kurumlar çok çeĢitli tipte müĢterilerle karĢı karĢıya 

gelmektedir. Mali kurumları aklama faaliyetlerinde aracı olarak kullanma amacı 

güden müĢterilerin tespit edilmesinde temel unsurlar müĢteri tanıma politikaları ve 

Ģüpheli iĢlem bildirim sistemidir. Bu temel politika ve sistemler kapsamında eğitim, 

iç denetim, uyum görevlisi atanması ve fonksiyonları gibi unsurlar da büyük önem 

arz etmektedir. 

1.4.1.Müşterinin Tanınması Kuralı Ve Önemi 

MüĢterinin tanınması kuralı yükümlülerin, müĢterileri ve müĢterilerinin 

faaliyetleri ile ilgili olarak yeterli düzeyde bilgi sahibi olması ve bu bilgileri edinmek 

amacıyla kendi bünyesinde politika ve prosedürler geliĢtirmesidir. Bu ilke diğer 

ilkelerinde temelini oluĢturmaktadır. 37 

MüĢterinin tanınması, yükümlü-müĢteri arasındaki iliĢkilere dayalı olarak 

gelecekte gerçekleĢtirilecek faaliyetlerin temelini oluĢturması nedeniyle, tüm 

yükümlüler açısından hayati öneme sahiptir. MüĢteri ile ilgili olarak elde edilen 

37 MAVRAL, Ülker, Karapara KayıtdıĢı Ekonomi ĠliĢkisi ve Türkiye‘ye Yansımaları, 2001, s.100 

39

40 

bilginin Ģüpheli iĢlem sürecinin değerlendirilmesinde temel araç olarak 

kullanılacak olması bu konunun önemini daha da artırmaktadır. 

MüĢterinin tanınması kuralı aklama ile mücadele yanında aynı zamanda 

yükümlünün faaliyetlerinin özellikle de kredi faaliyetlerinin uygun bir biçimde 

yerine getirilmesine de yardımcı olmaktadır. 

MüĢterinin tanınması, aklama riskini azaltmakta ve kontrol etmekte, ayrıca 

yasadıĢı faaliyetlerle bağlantılı iĢlemlerin tespitine olanak sağlamaktadır. Bu kuralın 

etkin biçimde uygulanması, yükümlülerin gerek ulusal gerekse uluslararası alanda 

itibarını korumakta ve mali suçta aracı olarak kullanılması olasılığını azaltarak mali 

sistemin bütünlüğünü sağlamaktadır. 

MüĢterinin tanınması standartlarının yetersizliği veya hiç olmaması 

yükümlülerin saygınlığının azalmasına, operasyonel ve yasal riskler gibi ciddi 

müĢteri ve kredi riskleri ile karĢı karĢıya kalmalarına neden olmaktadır. Bütün bu 

risklerin birbiriyle iliĢkili olduğu gözden kaçmamalıdır. Bu risklerden herhangi bir 

tanesi mali kurumlara, mevduat sahiplerinin mevduatlarını çekmeleri, bankalar arası 

kolaylıkların sona ermesi, bankaya karĢı iddiaların araĢtırma maliyetleri, aktif 

satıĢları ve aktiflerin dondurulması ve kredi zararları gibi önemli maliyetler 

yükleyebileceği gibi, yönetimin zamanını ve enerjisini bu sorunların çözümüne 

ayırmasına neden olabilir. 

Yükümlüler yüksek etik ve profesyonel standartlar oluĢturacak Ģekilde yeterli 

düzeyde politika, uygulama ve prosedürlere sahip olmalıdır ve kurumlarının suç 

faaliyetlerinde kullanılmalarını önlemelidir. Bu konuda yapılacak temel iĢ, 

yükümlülerin, uygun müĢterini tanı programları geliĢtirmeleridir. Yükümlülerin 

oluĢturacağı müĢterini tanı programı; 

1- MüĢteri kabul politikası, 

2- MüĢterinin kimliğinin tespit edilmesi ve müĢterinin tanınması politikası, 

3- Kayıtların saklanması ve güncellenmesi, 

4-Aklama ve terörün finansmanına yönelik düzenlemelere ve uluslararası 

iĢlemlere dikkat edilmesi, 

5- Ġç denetim ve risk yönetim sistemleri, konularını içermelidir.

1.4.1.1.Müşteri Kabul Politikası 

Yükümlüler, normalin üzerinde risk içeren müĢteri profili de dâhil olmak 

üzere müĢteri kabul politikalarını ve prosedürlerini geliĢtirmelidir. Bu tür politikalar 

oluĢturulurken müĢterinin geçmiĢi, yerleĢik olduğu ülke, bağlantılı hesapları, ticaret 

faaliyetleri ve diğer risk göstergeleri gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. 

Örneğin; FATF‘ın ―ĠĢbirliği Yapmayan Ülke ve Bölgeler Listesi‖nde yer alan ülke 

veya bölgeler, uyuĢturucu ve kaçakçılık gibi suçlar ile terörist organizasyonların 

mevcut olduğu ülkeler veya sınır ötesi merkezler (off shore centres) risk unsurlarının 

belirlenmesinde dikkate alınabilecektir. 

Bankalar, yüksek riskli müĢterileri için daha yoğun inceleme gerektiren 

kademeli müĢteri kabul politika ve prosedürleri geliĢtirmelidir. Ayrıca, fonlarının 

kaynağı belli olmayan yüksek riskli müĢteriler için daha kapsamlı inceleme gerekli 

olabilir. 

FATF Tavsiyelerine göre politik olarak tanınan kiĢiler ile ilgili olarak 

yükümlüler müĢterini tanı ilkesinin gerektirdiği tedbirlere ilaveten; 

— Potansiyel müĢteri, müĢteri veya lehtarın (beneficial owner) siyasi nüfuz 

sahibi kiĢiler (PEP‘s-Politically Exposed Persons) olup olmadıklarını tespit 

edebilmek için uygun risk yönetimi sistemleri geliĢtirmelidir. 

— Mali kuruluĢlar siyasi nüfuz sahibi kiĢilerle iĢlem tesis etmek için üst 

seviyedeki yöneticisinden onay almalıdır. 

— Mali kuruluĢlar, müĢteri olarak kabul ettikleri kiĢi ya da lehtarın daha 

sonra siyasi nüfuz sahibi kiĢiler olduğunun anlaĢılması üzerine, iĢ iliĢkisinin devam 

etmesi için yine üst seviyedeki yöneticisinden onay almalıdır. 

— Mali kuruluĢlar, siyasi nüfuz sahibi müĢterileriyle ilgili olarak, 

malvarlıklarının ve fonlarının kaynağını tespit etmek için gerekli önlemleri almalıdır. 

— Siyasi nüfuz sahibi kiĢilerle iĢ iliĢkisinde bulunan mali kuruluĢlar, bu iĢ 

iliĢkisinin devamlı olarak gözetimini sağlamak için gerekli tedbirleri almalıdır. 

FATF Tavsiyelerine göre muhabir bankacılık (correspondent banking) 

iliĢkileri ve diğer benzeri iliĢkilerde de yükümlüler, müĢterini tanı ilkesinin 

gerektirdiği tedbirlere ilaveten; 

— Muhatap kurumun (respondent institution) iĢ iliĢkisine girme nedenini tam 

olarak anlamak için yeterli düzeyde bilgi toplamalı ve muhatap kurumun aklama ya 

41

42 

da terörizmin finansmanı konusunda denetim ve soruĢturma geçirip geçirmediği 

konuları da dâhil olmak üzere denetiminin etkinliği ve itibarı konusunda kamuya 

açık kaynaklardan bilgi edinmelidir. 

— Muhatap kurumun tabi olduğu aklama ve terör finansmanı kontrollerini 

değerlendirmeli ve bunların yeterli ve etkili olduğundan emin olmalıdır. 

almalıdır. 

— Yeni muhabir iliĢkiler kurmadan önce üst düzey yöneticiden onay 

— Her bir kurumun aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadele 

(AML/CFT) ve müĢterini tanı ilkesine iliĢkin sorumluluklarını ayrı ayrı belgeye 

bağlamalıdır. 

Muhabirlik iliĢkisi, ödeme vasıtası olan hesapların (payable-through 

accounts) 38 tutulmasını da içeriyorsa, mali kuruluĢlar ayrıca; 

A- Muhatap mali kuruluĢun, muhabir kuruluĢun hesaplarına doğrudan 

ulaĢabilen müĢterilerine yönelik olarak, müĢterinin tanınması kurallarına iliĢkin 

yükümlülüğünü tam olarak yerine getirdiğinden, 

B- Muhatap mali kuruluĢun, talep üzerine müĢteri ile ilgili kimlik bilgilerini 

muhabir kuruluĢa sunacağından, emin olmalıdır. 

1.4.1.2.Müşteri Kimliğinin Tespit Edilmesi Ve Müşterinin Tanınması Politikası 

Yükümlüler, yeni müĢterilerini ve bunların kendi adlarına ya da baĢkası adına 

veya hesabına hareket edip etmediğini tespit etmek için sistematik bir müĢterini 

tanıma prosedürü geliĢtirmelidir ve müĢterinin kimliğini tespit ettikten sonra iĢ 

iliĢkisine baĢlamalıdır. Yükümlüler, müĢterinin kendi adına ya da baĢkası adına veya 

hesabına hareket edip etmediğini belirlemek için kimlik bilgilerini belgelemeli ve bu 

konuda politikalar oluĢturmalıdırlar. Bir müĢteri adına hesap açan yükümlüler, 

müĢteri ile karĢılıklı güven yaratmalı ve onlara yükümlülüklerini hatırlatarak aklama 

ile mücadelenin amaçlarını iletmelidirler. Aynı zamanda, resmi kimlik 

tanımlamasının bir parçası olarak, müĢterinin ekonomik ve mali durumu, iĢ 

iliĢkisinin amacı, olası acil iĢlemlerin yapılma talebinin gerekçelerini de müĢteriden 

edinmelidirler. 

38 ―Ödeme vasıtası olan hesaplar (payable-through accounts)‖ kendi adlarına ticari iĢlem yapan üçüncü Ģahıslar tarafından 

doğrudan kullanılan muhabir hesapları ifade etmektedir.

43 

FATF Tavsiyelerine göre müĢterinin tanınmasına iliĢkin alınması gereken 

önlemler Ģunlardır: 

— MüĢterinin kimliğini tespit etmek ve müĢterinin kimlik bilgilerini 

güvenilir, bağımsız kaynaklı belge, veri ya da bilgi kullanarak doğrulamak. 

— Lehtarın (beneficial owner) kim olduğunu belirlemek ve lehtarın 

kimliğinin doğrulanabilmesi için gerekli önlemleri almak, tüzel kiĢiler ve 

müesseseler için bunlara ek olarak mali kuruluĢların müĢterinin mülkiyetini ve 

denetim yapısını öğrenmek üzere uygun önlemleri almak; 

—ĠĢ iliĢkisinin çeĢidi ve kurulma amacı hakkında bilgi elde etmek 

—ĠĢ iliĢkilerinde ve o iliĢkilerin devamında gerçekleĢtirilen iĢlemlerin 

incelenmesinde, yürütülen iĢlemlerin kuruluĢun; müĢterileri, onların iĢleri ve 

gerektiğinde fonların kaynakları da dâhil olmak üzere risk profili hakkındaki bilgisi 

ile uygunluğunu sağlamak için sürekli olarak müĢterinin takibini yapmak. 

FATF Tavsiyelerine göre yükümlüler, müĢterinin sürekli veya geçici, gerçek 

veya tüzel kiĢi olmasına bakmaksızın müĢterinin kimliğini tespit etmeli ve kimlik 

bilgilerini güvenilir, geçerli belge, veri ya da bilgiler kullanarak teyit etmelidir. 

teyit etmelidir. 

Yükümlüler tüzel kiĢi olan müĢterileri ve kuruluĢlar için; 

(a) ĠĢlemi yapanın buna yetkili olduğunu ve bu kiĢinin kimliğini tespit edip 

(b) Tüzel kiĢi veya kuruluĢun yasal statüsünü teyit etmeli ve müĢterinin isim, 

adres, yasal konumu, yöneticileri ve tabi olduğu yasal düzenlemeler hakkında bilgi 

temin etmelidir. 

Mali kuruluĢlar, lehtarın (beneficial owner) kim olduğunu belirlemek ve 

lehtarın kimliğinin doğru olup olmadığı konusunda herhangi bir Ģüpheye yer 

vermemek için gerekli tedbirleri almalıdır. 

Mali kuruluĢlar tüm müĢteriler için, müĢterinin bir baĢka kiĢi adına hareket 

edip etmediğini belirlemeli ve adına hareket edilen kiĢinin kimlik bilgilerinin 

teyidinde kullanılacak yeterli kimlik verilerini elde etmek için gerekli önlemleri 

almalıdır. 

Mali kuruluĢ, tüzel kiĢi olan müĢteri ve kurumlara iliĢkin; 

(a) MüĢterinin mülkiyet ve denetim yapısının anlaĢılmasını sağlamak ve 

(b) Gerçek hak sahibini ya da müĢteriyi yönlendiren kiĢiyi belirlemek üzere 

gerekli tedbirleri almalıdır. Bu tedbirler, tüzel kiĢiliğin ya da iliĢkinin esas 

denetiminden sorumlu kiĢileri de kapsamalıdır.

1.4.1.3.Kayıtların Saklanması Ve Güncellenmesi 

Yükümlüler, müĢteri ile ilgili kayıtları saklamalı ve müĢteri ve yapılan 

iĢlemle ilgili hangi kayıtların saklanacağı konusunda standartlar geliĢtirmelidir. Bu 

tür bir uygulama, yükümlünün müĢteriyi devamlı bir Ģekilde izlemesini, müĢterinin 

yürüttüğü iĢi ile yaptığı iĢlemi kıyaslamayı sağlayacak ve belki de Ģüpheli iĢlemin 

tespit edilerek cezai bir soruĢturmanın baĢlamasına imkân tanıyacaktır. 

Kayıtların güncel olması gereği göz önünde bulundurularak, yükümlüler 

mevcut kayıtlarını düzenli olarak gözden geçirmelidirler. Bunu yapmanın en uygun 

zamanı, önemli bir iĢlem yapıldığında, müĢteri belgeleme standartları değiĢmeye 

baĢladığında veya hesap hareketlerinde önemli değiĢiklikler olduğu zamandır. Bir 

yükümlü, mevcut bir müĢterisi hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığının farkına 

varırsa, müĢteri ile ilgili bilginin mümkün olduğunca çabuk bir Ģekilde elde edilmesi 

için gerekli adımları atmalıdır. 

FATF Tavsiyelerine göre; yükümlüler, ulusal ve uluslararası iĢlemlere iliĢkin 

gerekli tüm kayıtları iĢlemin tamamlanmasını takiben en az 5 yıl süreyle (veya yetkili 

makamlar tarafından özel durumlarda talep edildiğinde daha uzun bir süre için) 

saklamalıdır. Bu koĢul hesap ya da iĢ iliĢkisinin devam etmesi veya sona ermesine 

bakılmaksızın uygulanır. 39 

ĠĢlem kayıtlarının, yapılan bireysel iĢlemlerin yeniden tesisine imkân verecek 

nitelikte ve suç fiillerinin soruĢturulmasında delil olarak kullanılabilecek özellikte 

olması gerekmektedir. 

ĠĢlem kayıtlarının önemli unsurları, müĢterinin (veya lehtarın) adı, adresi 

(veya tanımlayıcı diğer bilgiler), iĢlemin tarihi ve içeriği, iĢlem tutarı ve paranın cinsi 

ve iĢlemle ilgili hesapların yazılması ve tanımlanmasından oluĢmaktadır. 

Yükümlüler, kimlik tespiti verileri, hesap dosyaları ve ticari haberleĢme ile 

ilgili kayıtlarını hesabın kapanması ve iĢ iliĢkisinin sona ermesini takiben en az 5 yıl 

(veya yetkili makamlar tarafından özel durumlarda talep edildiğinde daha uzun bir 

süre için) saklamalıdır. 

39 MAVRAL, Ülker, Karapara KayıtdıĢı Ekonomi ĠliĢkisi ve Türkiye‘ye Yansımaları, 2001, s.100 

44

45 

1.4.1.4.Aklama Ve Terörün Finansmanına Yönelik Düzenlemelerin Bilinmesi 

Ve Uluslararası İşlemlere Dikkat Edilmesi 

Yükümlüler, aklama ve terörün finansmanının önlenmesine yönelik tüm 

düzenlemelerin personelince bilinmesini sağlayarak bu konuda tamamlayıcı rehberler 

çıkarabilirler. 

Yükümlüler, müĢterinin uluslararası düzeyde yaptığı iĢlemlerin ekonomik 

faaliyeti ya da müĢteri potansiyeli ile uyumlu olup olmadığını değerlendirmelidir. Bu 

bağlamda, iĢbirliği yapmayan ülkeler, off-shore bölgeler, terörist faaliyetlerin yoğun 

olduğu bölgeler ile yapılan iĢlemlere özel dikkat gösterilmelidir. 

1.4.1.5.İç Denetim Ve Risk Yönetim Sistemleri 

Etkin ‗müĢterini tanı‘ prosedürleri, iç denetim sistemi ve kontrolleri, iĢ 

bölümü, eğitim ve diğer ilgili politikaları içermelidir. Yükümlü mali kuruluĢun 

yönetim kurulu, etkin ‗müĢterini tanı‘ programlarını, uygun prosedürler oluĢturarak 

uygulamalıdır. Bu prosedürler ve iç denetim ve kontrol sistemleri özellikle kimlik 

tanımlama kuralları ve kayıtların saklanması alanlarında kontrol imkânı sağlayarak 

Ģüpheli iĢlemlerin tanımlanması ve yükümlü ile müĢteri arasındaki iliĢkilerin daha iyi 

anlaĢılmasını sağlamaktadır. 

Yükümlüler, aklama ile mücadelede politika ve prosedürlerinin etkin bir 

Ģekilde uygulanmasını temin etmek için kendi bünyelerinde açıkça belirlenmiĢ 

sorumluluklar tesis etmeli, kimlik tespiti ve Ģüpheli iĢlemleri raporlama yollarını 

yazılı bir Ģekilde belirtmeli ve bütün personele duyurmalıdır. 

Yükümlü mali kuruluĢlar, aklama konusunda uygun aklama ile mücadele risk 

yönetim sistemleri geliĢtirmelidirler. Böylece yükümlü mali kuruluĢlar, aklama 

nedeniyle karĢılaĢacakları yasal, itibari ve operasyonel riskleri minimize etmiĢ 

olacaklardır. 

FATF tavsiyelerine göre de; yükümlüler, aklama ve terörizmin finansmanını 

önlemek için dâhili politika, prosedür ve denetim mekanizmaları tesis etmek ve 

sürdürmekle yükümlü olmalı ve bunları çalıĢanlarına açıklamalıdır. Bu politika, 

prosedür ve denetim mekanizmaları müĢterini tanı ilkesi, kayıt tutulması, olağandıĢı 

ve Ģüpheli iĢlemlerin araĢtırılması ve bildirim yükümlülüğünü içermelidir.

46 

Yükümlüler, uygun uyum yönetim düzenlemeleri geliĢtirmeli ve örneğin 

en azından idari düzeyde yüksek nitelikli bir personeli uyum görevlisi olarak 

atamalıdır. 

Uyum görevlisi ve diğer yetkili kiĢiler müĢteri kimlik bilgileri ile diğer 

müĢteri takip bilgilerine, iĢlem kayıtları ve ilgili bilgilere her zaman 

eriĢebilmelidirler. 

Yükümlüler, bu politika, prosedür ve denetimlerle uyumu test etmek 

(örnekleme testlerini içerecek Ģekilde) için, yeterli kaynağa ve bağımsız denetim 

mekanizmalarına sahip olmalıdır. 

Yükümlüler, aklama ve terörizmin finansmanıyla ilgili yeni metot, eğilim ve 

teknik geliĢmeler konusunda çalıĢanlarını bilgilendirmek için sürekli eğitim 

programları düzenlemelidir; özellikle müĢterinin tanınması ilkesi ve Ģüpheli iĢlem 

bildirimi yükümlüğü ile aklama ve terörizmin finansmanına yönelik yasa ve 

yükümlülüklerinin gerekçeleri açıklanmalı ve çalıĢanların bu gerekçeleri anlamaları 

sağlanmalıdır. 

Yükümlüler çalıĢanlarını iĢe alırken yüksek standartları sağlamak için gerekli 

izleme prosedürlerine sahip olmalıdır. 

1.4.2.Şüpheli İşlem Bildirim Sistemi Ve Önemi 

Aklama ile mücadelede, ekonomik olaylarla ilgili iĢlem yapan kiĢi ve 

kurumların yaptıkları iĢlemler konusunda yetkili mercilere bildirimde bulunmaları 

önleyici tedbirler kapsamında büyük önem arz etmektedir. 

Bu bildirim genel olarak iki Ģekilde yapılmaktadır. Bunlardan birincisi, 

ekonomik olayların özelliği göz önünde bulundurularak, belirlenen belli bir tutarın 

üzerindeki nakit iĢlemlerin bildirimidir. Ġkincisi ise, herhangi bir tutarla sınırlı 

kalmaksızın, aklamaya yönelik olduğundan endiĢe edilen ve buna yönelik emarelerin 

mevcut olduğu durumlarda yetkili makamlara yapılan Ģüpheli iĢlem bildirimidir. 

Ülkemizde aklama ile mücadele mevzuatı çerçevesinde, bildirim olarak Ģu 

anda sadece Ģüpheli iĢlem bildirim usulü geçerlidir. Yükümlülerin yapacağı Ģüpheli 

iĢlem bildirimleri; 

YasadıĢı fonların yükümlüler aracılığıyla akıĢını önleyecek ve ulusal ve 

uluslararası çapta ülkenin ve yükümlülerin itibarını koruyacaktır. 

Aklama faaliyetlerinin ortaya çıkarılmasını sağlayacaktır.

önleyecektir. 

47 

Yükümlülerin kötü amaçlar için ve aklamada aracı olarak kullanılmasını 

Yasal bir yükümlülük yerine getirilmiĢ olacaktır. Dolayısıyla yükümlüler 

yasal risklerini azaltmıĢ olacaktır. 

Aklama yöntemlerinin ve eğilimlerinin tespit edilmesini sağlayacaktır. 

Yükümlüler tüm hesaplar için olağandıĢı ve Ģüpheli faaliyetleri tespit etmek 

amacıyla uygulamada sistemler geliĢtirmelidir. Belli iĢlem tipleri, yükümlülere 

müĢterinin yürüttüğü faaliyetin olağandıĢı ya da Ģüpheli olup olmadığı konusunda 

uyarıda bulunur. Bu tür iĢlemlere görünürde ekonomik ya da ticari bir dayanağı 

olmayan veya müĢteriden beklenmeyecek kadar büyük miktarda nakit içeren 

faaliyetlerin yürütülmesi örnek olarak gösterilebilir. 

Yükümlüler, müĢterilerin karakteristiklerine göre bir iĢlemin anormallik 

derecesini içeren analizler geliĢtirmelidir. MüĢteri tarafından beyan edilmiĢ olması 

gereken ekonomik–mali profil ile yapılan iĢlemin uygunluğunu değerlendirmek için 

yükümlünün elinde bulunan müĢteri ile ilgili diğer bilgiler karĢılaĢtırılmalıdır. 

MüĢterinin, ekonomik öneme haiz bir faaliyet yürütmediği neticesine varılır ise 

yapılan iĢleme özel dikkat gösterilmelidir. Gerek mali profil bakımından gerekse 

yükümlünün faaliyet alanı itibariyle istifade edilen araçlar bakımından, müĢterinin 

Ģahsi karakteristiği ve normal iĢlemleri ile bağdaĢmayan ve bir gerekçesi olmayan 

durumlar Ģüpheli iĢlem bildirim prosedürünün devreye sokulmasını gerektirmektedir. 

Yükümlüler, müĢterilerinin fonlarının suçtan elde edildiği ya da terörizmin 

finansmanı ile bağlantılı olduğundan Ģüphelenmeleri ya da Ģüphelenmeleri için bir 

neden bulunması durumunda, bu Ģüphelerini Ģüpheli iĢlem bildirimleri ile Mali 

Suçları AraĢtırma Kurulu‘na (MASAK) bildirmelidir. ġüpheli iĢlemlerde herhangi 

bir limit söz konusu olmayıp teĢebbüs aĢaması dâhil tüm Ģüpheli iĢlemler 

bildirilmelidir. 

ġüpheli iĢlem özellikli bir kavram olup sıklıkla da bir hesapta yürütülen 

faaliyetlerin normal seyrinden ayrılması Ģeklinde oluĢmaktadır. Tüm karmaĢık ve 

olağandıĢı büyük ölçekli iĢlemler - ki buna örnek olarak görünürde ekonomik, ticari 

ya da hukuki bir nedeni olmayan iĢlemler gösterilebilir- daha ayrıntılı analiz için 

ilgili birime bildirilmelidir. 

ġüpheli iĢlem bildiriminde en önemli husus, iĢlemi yapan görevlinin, iĢlemin 

tutarına veya nakit olup olmadığına bakmaksızın, iĢlemin aklamaya yönelik 

emareleri taĢıyıp taĢımadığına kanaat getirmesidir. Bu nedenle Ģüpheli iĢlemi

48 

tanımlayacak ilk ve en etkin metot müĢteri ve müĢterinin iĢi hakkında yeterli 

bilgiye sahip olmaktır. 

Yükümlülerin müĢterini tanı politikalarını gereği gibi uygulamamaları ve bu 

konuda istekli olmaması durumunda, yükümlü kuruluĢ her an yasal risk ve itibar riski 

ile karĢı karĢıya olacaktır. Bu nedenle müĢterinin devamlı izlenmesi, müĢterini tanı 

politikalarının temel unsurunu oluĢturmaktadır. Zira yükümlüler, ancak 

müĢterilerinin hesabının normal ve olağan akıĢını anlamaları ve kavramaları 

durumunda risklerini kontrol altına alabilirler ya da azaltabilirler. Böyle bir bilgi 

olmadığı durumda, Ģüpheli iĢlemleri tespit etme ve bunu yetkili makamlara bildirme 

konusunda baĢarısız olacaklardır. Yükümlüler, Ģüpheli iĢlemleri tanımak için 

müĢteriyi sınıflandırmaya ya da iĢlemi veya hesapları kategorilere ayırma sağlayacak 

riske dayalı (risk-sensitive basis) sistemler geliĢtirmelidir. 

1.4.3.Yükümlü Gruplarının Aktif İşbirliği 

Her kiĢinin mali kurumlarla ya da mali olmayan kurum veya meslek 

gruplarıyla iĢ iliĢkisi vardır. Suç gelirlerini aklayan veya terörü finanse eden gerçek 

ve tüzel kiĢilerin de bu kuruluĢlarla iĢ iliĢkisi söz konusudur. Ancak, normal müĢteri 

ile suç gelirini aklayan ya da terörü finanse eden müĢteri arasında amaçlar açısından 

farklılık vardır. Normal müĢteri söz konusu kuruluĢların sunduğu hizmetten 

faydalanarak ihtiyacı olan hizmeti satın almak isterken, diğer müĢterinin amacı 

hizmetin satın alınmasının yanında kuruluĢların sunduğu hizmetten faydalanarak suç 

gelirini aklamak ya da terörü finanse etmektir. 

Özellikle de mali kuruluĢların sunduğu hizmetlerin çeĢitliliği, sınır aĢan 

Ģekilde hizmet verebilmeleri ve iĢlemlerinin hızı gibi unsurlar uyuĢturucu, silah, 

organ, insan kaçakçılığı v.b. faaliyetleri yürüten örgütlerin elde ettikleri suç 

gelirlerini mali sistem içerisine sokarak aklama faaliyetlerine giriĢmesine, terörü 

finanse eden gerçek ve tüzel kiĢilerin de bu yolla terör örgütlerine fon sağlamalarına 

neden olmaktadır. 

Dolayısıyla, yürüttükleri faaliyetler nedeniyle çeĢitli tiplerde müĢteriyle 

karĢılaĢan yükümlü kuruluĢların, aklama ya da terörün finansmanı ile mücadelede 

yasa uygulayıcı birimlerle iĢbirliği yapması son derece önemlidir. Bu kuruluĢlara 

getirilen bir yükümlülük olan müĢterinin tanınması kuralı ve Ģüpheli iĢlem bildirimi,

49 

tüm dünyada mali ve mali olmayan kurumlar tarafından aklama ve terörün 

finansmanı ile mücadelede kullanılan temel enstrümanlardır. 

MüĢterisini tanıyan bir kuruluĢ müĢterinin yürüttüğü faaliyetlerin normal olup 

olmadığını kavrayarak normal olmayan bir faaliyeti tespit ettiğinde mali istihbarat 

birimine Ģüpheli iĢlem bildiriminde bulunmakta ve böylece cezai bir kovuĢturmanın 

baĢlamasını sağlamaktadır. Cezai kovuĢturma sırasında çeĢitli suçlarla bağlantılı 

olduğu tespit edilen fonlara tedbir konulmakta ve söz konusu fonlar mahkeme 

tarafından müsadere edilerek Devlete intikal etmektedir. Ayrıca suç geliri aklayanlar 

ya da terörü finanse edenler hapis cezasına çarptırılmaktadır. Böylece suçlular, suç 

iĢlemelerinin en önemli nedeni olan gelirden mahrum olmaktadır. 

Yükümlü kuruluĢların aktif iĢbirliği; bünyelerinde aklama ve terörizmin 

finansmanı konusunda politika ve prosedürler geliĢtirilmesiyle, bu konuların iç 

denetim ve risk yönetimi kapsamına alınması ve etkin bir biçimde uygulanmasıyla ve 

personelin eğitiminin sağlanmasıyla mümkündür. 

Yükümlüler personelinin ‗müĢterini tanı‘ prosedürlerini yeterli düzeyde 

öğrenebilmesi için sürekli eğitim vermelidir. Düzenli olarak yapılan ve 

güncelleĢtirilen eğitimler personele sorumluluğunu hatırlatmalı ve onların yeni 

geliĢmeler hakkında bilgi sahibi olmasını sağlamalıdır. Bütün ilgili personelin 

‗müĢterini tanı‘ politikalarının sürekli olarak uygulanması gerekliliğini anlaması çok 

önemlidir. Yükümlülerde bu anlayıĢı teĢvik eden bir kültürün oluĢması baĢarılı bir 

uygulamanın temelini teĢkil etmektedir. 

Yükümlüler eğitim programlarının içeriğini rehberi de dikkate alarak 

aĢağıdaki konular çerçevesinde belirlemelidirler: 

— Kimlik tespit zorunluluğu bulunan iĢlemler, kimlik tespit usulü ve 

kayıtların saklanması, 

— ġüpheli iĢlemlerin tanınması ve bildirim usulü, 

— Aklama yöntemleri, sübjektif ve objektif kriterler, 

— Riskli bölgeler ve müĢteriler, iĢlemler ve riskli iĢ kolları, 

— Aklama ile mücadele risk yönetimi, 

— Ġç denetim prosedürleri, 

— Yetkililerce istenilecek bilgi ve belgelerin verilme usulü, 

— Yükümlülüklere uyulmaması halinde uygulanacak müeyyideler.

1.4.4.Temel İlkelere Uyumsuzluk Durumunda Karşılaşılacak Riskler 

Yukarıda detaylı olarak anlatılan politikalar, özellikle mali kurumları aklama 

riskine karĢı koruyacak bir kalkan olacaktır. Ülkemizde belki de en fazla üzerinde 

durulması gereken konu yükümlülerin aklama faaliyetleri nedeniyle 

karĢılaĢabilecekleri riskleri tanımak ve bu risklere karĢı önlem almaktır. Bu risklerin 

tespit edilmesi ise, kapsamlı bir ―müĢterini tanı politikası‖ ile mümkün olabilecektir. 

Aklama faaliyetleri nedeniyle karĢılaĢılabilecek riskler genel olarak aĢağıdaki Ģekilde 

sınıflandırılabilir. 

1.4.4.1.Yasal Risk 

Yasal risk, mali kuruluĢ aleyhine dava açılması veya sözleĢmeler dolayısıyla 

mali kuruluĢların durumunun veya operasyonlarının olumsuz yönde etkilenmesi 

ihtimalini ifade eder. Örneğin Dünyada bankalar, aklamayla mücadele amacıyla 

konulan yükümlülükleri yerine getirmemeleri dolayısıyla ciddi yasal risklerle karĢı 

karĢıya kalmaktadır. Bazı ülkelerde, yükümlülük ihlallerinin süreklilik arz etmesi 

durumunda bankacılık lisanslarının iptali yoluna dahi gidilebilmektedir. 

5237 sayılı Türk Ceza Kanununun ―Suçtan kaynaklanan malvarlığı 

değerlerini aklama‖ baĢlıklı 282 ve ―Tüzel kiĢiler hakkında güvenlik tedbirleri‖ 

baĢlıklı 60 ncı maddeleri uyarınca da, bir kamu kurumunun verdiği izne dayalı olarak 

faaliyette bulunan özel hukuk tüzel kiĢisinin organ veya temsilcilerinin iĢtirakiyle ve 

bu iznin verdiği yetkinin kötüye kullanılması suretiyle tüzel kiĢi yararına iĢlenen 

aklama suçlarından mahkûmiyet hâlinde, iznin iptaline karar verilebilmektedir. 

1.4.4.2.İtibar Riski 

Mali kuruluĢlar, güven esasına dayalı olarak faaliyet gösterdikleri için, mali 

kuruluĢun dürüstlüğü konusundaki kamuoyu görüĢü ve müĢterilerinin güveni bir mali 

kuruluĢun sahip olacağı en değerli aktiflerden biridir. Ġtibar riski, kamuoyundaki 

olumsuz izlenimlerin, mali kuruluĢun faaliyet ve gelirleri üzerindeki mevcut ve olası 

etkilerini ifade etmektedir. Bu risk, mali kuruluĢların yeni iĢ iliĢkilerine girmesini 

engelleyebileceği gibi mevcut iĢ iliĢkilerinin de devamını engelleyecektir. Ġtibar 

riskine maruz kalan mali kuruluĢların müĢteri tabanının düĢmesi ve mali bir kayıpla 

karĢı karĢıya kalmaları muhtemeldir. 

50

51 

Ġtibar riski sadece ulusal sınırlar içinde geçerli değildir. Ülkemizin de üyesi 

bulunduğu FATF, yayınlamıĢ olduğu tavsiyelere üye ülkelerin uyumunu düzenli 

aralıklarla değerlendirmekte, tavsiyelerine uymayan ülkelere 40 tavsiyenin 21. 

maddesini uygulamaktadır. 21. Tavsiyede ―Mali kuruluĢlar, FATF Tavsiyelerini 

uygulamayan ya da eksik uygulayan ülkelerin vatandaĢlarıyla, bu ülkelerin Ģirketleri 

ve mali kuruluĢları dahil olmak üzere, girecekleri iĢ iliĢkilerine ve iĢlemlere özel 

dikkat göstermelidirler‖ ifadesi yer almaktadır. Bunun mali sistem açısından anlamı, 

uyumsuz ülkedeki mali kuruluĢların, diğer ülkeler nezdinde itibarının düĢmesi ve 

yabancı mali kuruluĢların uyumsuz ülkedeki mali kuruluĢlar aracılığıyla yaptıkları 

iĢlemlerde daha fazla bürokrasinin ve dolayısıyla gecikmelerin yaĢanmasıdır. 

Ülkenin, FATF tavsiyelerine uymamaya ya da yeterli olarak uyum 

göstermemeye devam etmesi halinde ise ―FATF üyesi bir ülkede bankaların Ģube 

veya temsilcilik kurma talepleri değerlendirilirken, söz konusu bankanın iĢbirliği 

yapmayan bir ülke bankası olduğunun dikkate alınması, iĢbirliği yapmayan 

ülkelerdeki kuruluĢlarla gerçekleĢtirilen iĢlemlerin aklama riski taĢıyabileceği 

konusunda mali olmayan sektör iĢletmelerinin uyarılması, bu ülkeden kiĢilerle iĢ 

iliĢkilerinin veya mali iĢlemlerin sınırlanması‖ gibi ek önlemler de devreye 

girmektedir. 

Bu noktada, ülkenin mali istihbarat birimine intikal eden Ģüpheli iĢlem 

bildirim sayıları, uygulamada bir baĢarı kriteri olarak görülmektedir. Bu çerçevede, 

getirilen yükümlülüklere uyma konusundaki hassasiyet son derece önemlidir. 

1.4.4.3.Operasyonel Risk 

Operasyonel risk; etkin olmayan iç kontrol prosedürleri veya dıĢ etkenler 

dolayısıyla mali kuruluĢun doğrudan veya dolaylı olarak kayba uğrama riskini ifade 

eder. Faaliyet riski olarak da adlandırılan operasyonel risklerin birçoğu, mali 

kuruluĢun yükümlülüklerini uygulamadaki zayıflıkları ile ilgilidir ve özellikle mali 

kuruluĢ iç kontrollerdeki aksamalar ve mali kuruluĢ yönetimindeki hatalardan 

kaynaklanır. Ġç kontrollerdeki aksamalar hataların ve sahtekârlıkların gözden 

kaçmasına yol açacağı için mali kuruluĢun zarara uğramasına veya zaman ve 

koĢullara uygun hareket edememesine ve çıkarlarının tehlikeye girmesine neden 

olabilir.

52 

FATF Tavsiyelerine göre mali kuruluĢlar, aracı kılındıkları aklama 

faaliyetleri nedeniyle karĢılaĢabilecekleri risklerle ilgili olarak; 

Yapılan iĢlemin; müĢterinin iĢi, risk profili, fon kaynakları ve müĢteri 

hakkındaki diğer bilgilerle uyumlu olup olmadığı hususunda müĢteriyle ilgili takip 

ve incelemeyi, iĢ iliĢkisi ve iĢlem süresince sürdürmelidir. 

Özellikle yüksek risk kategorisindeki müĢteriler ve iĢ iliĢkileri için, 

―müĢterini tanı ilkesi‖ uygulaması çerçevesinde mevcut kayıt, veri ve bilgileri 

düzenli olarak gözden geçirmeli ve güncellemelidir. 

Yüksek risk sınıfındaki müĢteriler için, geniĢletilmiĢ müĢterini tanı ilkesinin 

gerektirdiği tedbirleri uygulamalıdır. 

MüĢterini tanı ilkesinin gereklerini, mevcut müĢterilerinin ve iĢ iliĢkilerinin 

risk durumu ve önemine göre uygulamalıdır. 

1.4.5.Yasal Yükümlülükler İlkesi 

Aklama suçu ile daha etkin mücadele edilebilmesi ve mali sistemin suçlular 

tarafından kullanılmasının engellenebilmesi için, ulusal düzeyde faaliyet gösteren 

kurum, kuruluĢ ve kiĢilere önemli görevler düĢmekte ve alınacak önleyici tedbirlerin 

yasal düzenlemelerle belirlenmesi zorunluluğu doğmaktadır. 

4208 sayılı Kanunda gerekse 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının 

Önlenmesi Hakkında Kanunda ve buna iliĢkin ikincil mevzuatımızda belli esaslara 

bağlanan bu görevler yükümlülük, bu yükümlülükleri yerine getirecekler de 

yükümlü olarak tanımlanmıĢtır. 

4208 sayılı Kanunun Uygulanmasına ĠliĢkin Yönetmeliğin 40 üçüncü 

maddesinde, aĢağıda sayılan 19 yükümlü grubu belirlenmiĢtir. 41 

Bankalar, 

Katılım Bankaları, 42 

Bankalar dıĢında asli faaliyeti kredi kartı ihraç etmek olan kurumlar, 

Ödünç para verme iĢleri hakkındaki mevzuat kapsamındaki ikrazatcılar, 

finansman Ģirketleri, faktoring Ģirketleri, 

40 02.07.1997 tarih ve 23037 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanmıĢtır. 

41 Bahse konu yönetmelik 5549 sayılı Kanun Geçici Madde 1'e göre yürürlüktedir 

42 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 169. maddesi uyarınca özel finans kurumlarına yapılan atıflar, katılım bankalarına 

yapılmıĢ sayılmaktadır ve 3. maddesi uyarınca banka tanımı katılım bankalarını da kapsamaktadır. Bu itibarla Rehberin devam 

eden bölümlerinde yer alan banka tabiri, katılım bankalarını da kapsayacaktır.

Ģirketleri, 

edenler, 

53 

7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu kapsamındaki sigorta ve reasürans 

ĠMKB Takas ve Saklama Bankası A.ġ., 

Sermaye piyasası aracı kurumları ve portföy yönetim Ģirketleri, 

Yatırım fonları, 

Yatırım ortaklıkları, 

Kıymetli madenler borsası aracı kuruluĢları, 

Kıymetli maden, taĢ veya mücevherlerin alım satımını yapanlar, 

Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler, 

Posta ĠĢletmesi Genel Müdürlüğü dâhil her türlü posta ve kargo Ģirketleri, 

Finansal kiralama Ģirketleri, 

Ticaret amacıyla gayrimenkul alım-satımı ile uğraĢanlar veya buna aracılık 

Talih oyunları salon iĢletmeciliği yapanlar, 

ĠĢ makineleri dâhil her türlü deniz, hava ve kara nakil vasıtalarının alım- 

satımı ile uğraĢanlar, 

Tarihi eser, antika, sanat eseri koleksiyoncuları ve alım-satımı ile uğraĢanlar 

veya bunların müzayedeciliğini yapanlar, 

Spor kulüpleri, 

Aklama ile mücadelede önleyici tedbir olarak geliĢtirilen yükümlülükler ise 

temel olarak kimlik tespiti, Ģüpheli iĢlem bildirimi, uyum görevlisi atanması, eğitim 

ve iç denetim baĢlıkları altında sıralanabilir. 

1.4.5.1 Kimlik Tespiti 

MüĢteri kimliği tespiti, karapara aklanması suçu ile mücadelede müĢteri tanı 

ilkesinin sonucu ve etkin araçlardan birisidir. 43 Kimlik tespit yükümlülüğü açısından 

emredici hükümlerle düzenlenmiĢtir. 44 Bu esaslar, Uygulama Yönetmeliği‘nde 

belirlenmiĢ olup bu belirlemeler çerçevesinde çıkarılan 1 45 ve 4 46 Sıra No.lu Mali 

43 KOCASAKAL, Ümit, Karapara Aklama Suçu, Ġstanbul, 2000, s34 

44 BAġARAN, Funda, Bankaların Bilgi Verme Yükümlülüğünün Sınırları ve Bilgi Vermekten Çekinmeye Bağlı Özel 

Usulsüzlük Suçu, s.143 


46 10.11.2002 tarih ve 24932 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanmıĢtır.

54 

Suçları AraĢtırma Kurulu Genel Tebliğlerinde ise uygulamaya iliĢkin açıklamalar 

yapılmıĢtır. 

1.4.5.1.1.Kimlik Tespiti Yapmak Zorunda Olan Yükümlüler 

Yönetmeliğin üçüncü maddesinde sayılan 19 yükümlü grubunun yanı sıra 

Milli Piyango Ġdaresi Genel Müdürlüğü ve Türkiye Jokey Kulübü kimlik tespiti 

yapmak zorundadır. 

1.4.5.1.2.Kimlik Tespiti Yapmayı Gerektiren İşlemler 

Uygulama Yönetmeliğinin ―Kimlik Tespit Zorunluluğu‖ baĢlıklı dördüncü 

maddesi uyarınca; yükümlüler ve bunların Türkiye‘deki Ģube, acente, temsilci ve 

ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimleri, 

Taraf oldukları veya aracılık ettikleri toplam tutarı 12.000 YTL 47 (02.07.2003 

tarihli Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu Kararı ile değiĢik) 48 veya 

muadili dövizi aĢan; her türlü alım-satım, havale, ödeme, saklama, takas, trampa, 

borç alma, borç verme, borcun nakli, alacağın temliki, kiralama, kiraya verme, 

mevduat veya katılma hesapları 49 veya cari hesaplardan para çekme veya yatırma, 

çek ve senet tahsili, sermaye piyasası iĢlemleri ile benzeri iĢlemlerde, bu iĢlemleri 

yapmadan önce müĢterilerinin ve adlarına hareket edenlerin kimliklerini tespit etmek 

ve usulü dairesinde son iĢlem tarihini takip eden takvim yılı baĢından itibaren beĢ yıl 

süre ile muhafaza etmek zorundadırlar. 

Ayrıca; sigortalama, finansal kiralama, kiralık kasa hizmetleri, mevduat 

hesabı, katılma hesabı, cari hesap, repo veya benzer hesap açma iĢlemleri 

yapılmadan önce, herhangi bir parasal sınır olmaksızın kimlik tespiti yapılması 

gerekmektedir. 

Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde 12.000 YTL sınırına bakılmaksızın kimlik 

tespiti yapılacak iĢlemler tek tek sayılmıĢ olmakla beraber, ―benzeri hesap açma 

iĢlemleri‖ ifadesi kullanılmak suretiyle düzenlemenin sadece bu iĢlemlerle sınırlı 

olmadığı belirtilmiĢtir. Sayılan iĢlemler, nitelikleri itibariyle yükümlü ile müĢteri 

arasındaki iĢ iliĢkisinin devamlılık gösterdiği iĢlemlerdir. Yapılan bir iĢlem, daha 

47 Parasal tutarlar, güncel durumu yansıtması bakımından YTL olarak ifade edilecektir. 


49 Kar-zarara katılma hesabı, 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 3 üncü maddesi uyarınca ―katılma hesabı‖ olarak 

tanımlanmıĢtır.

55 

sonra bununla bağlantılı olarak bir veya daha fazla iĢlem yapılmasına imkân 

veriyorsa, bu iĢlemin devamlılık unsuru taĢıdığının kabul edilmesi ve ―benzeri hesap 

açma iĢlemleri‖ kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. 

Konusu Yabancı Para Olan ĠĢlemlerde 12.000 YTL‘lik sınırın hesaplanması 

döviz üzerinden yapılan iĢlemlerin Türk Lirası karĢılıklarının tespitinde, iĢlem 

günündeki Merkez Bankası döviz alıĢ kurları esas alınacaktır. 

1.4.5.1.3.Yapılacak İşlemle İlgili Olarak Kimlikleri Tespit Edilmesi Gerekenler 

Kimlik tespit zorunluluğu açısından, müĢterinin gerçek veya tüzel kiĢi olması 

bir farklılık yaratmamaktadır. Ayrıca, kimlik tespitinde esas olan, müĢterinin 

kimliğini belirlemek olmakla birlikte, müĢteri adına baĢka kiĢilerce iĢlem 

yaptırılması durumunda, müĢteri adına hareket eden bu kiĢilerin de kimliğinin tespit 

edilmesi gerekmektedir. 

ÖRNEK 1 50 

(A) Ģahsının 19.08.2004 tarihinde (X) Bankasında açtırmıĢ olduğu ticari 

mevduat hesabına, ticari borçlularınca para yatırılmaktadır. Hesapta biriken paralar 

(A) Ģahsının yetkili kıldığı (B) Ģahsı tarafından çekilmektedir. Bu iĢlemlerle ilgili 

olarak; 

— Hesap açma iĢlemi devamlılık unsuru taĢıdığından, (X) Bankasında ilk 

defa hesap açılırken, iĢlem tutarına bakılmaksızın (A) Ģahsının kimlik tespiti 

yapılmalıdır. 

—A) Ģahsının hesabına para yatıran üçüncü kiĢilerin kimlikleri, hesaba 

yatırılan tutarın 12.000 YTL veya muadili dövizi aĢması durumunda tespit 

edilecektir. 

—B) Ģahsının hesaptan çektiği para tutarının 12.000 YTL veya muadili dövizi 

aĢması durumunda kimliği tespit edilecektir. 

50 www.masak.gov.tr/Masak Genel Tebliği

ÖRNEK 2 51 

Bay (A) adına hareket eden Bay (B), (X) A.ġ.‘ye 15.000 YTL tutarında 

havale göndermek üzere bankaya müracaat etmiĢtir. Bu iĢlemle ilgili olarak; 

— Bu havale iĢlemi, devamlılık unsuru taĢımamakla birlikte, tutarı 12.000 

YTL‘yi aĢtığından kimlik tespiti yapılması gerekmektedir. 

— Banka tarafından, havale iĢlemini yaptıran Bay (B) ile adına iĢlem yapılan 

Bay (A)‘nın kimlikleri ayrı ayrı tespit edilecektir. 

— Havale tutarı olan 15.000 YTL‘nin, (X) A.ġ. tarafından havalenin geldiği 

bankadan çekilmesi sırasında ise, gerek (X) A.ġ.nin, gerekse Ģirket adına hareket 

eden kiĢinin kimliklerinin ayrı ayrı tespit edilmesi gerekmektedir. 

ÖRNEK 3 52 

Bay (A) Ġstanbul‘da öğrenim gören çocuğunun (X) Bankası Ġstanbul 

ġubesindeki hesabına, aynı bankanın Ankara ġubesi aracılığı ile 550 YTL havale 

göndermektedir. Bu iĢlemle ilgili olarak; 

— Bay (A)‘nın havale ettiği tutar 12.000 YTL‘yi aĢmadığından (X) Bankası 

Ankara ġubesinin kimlik tespiti yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. 

—X) Bankasının Ġstanbul ġubesi de hesaba gelen havale tutarını Bay (A)‘nın 

çocuğuna ödemeden önce bankacılık uygulamaları açısından kimlik tespiti 

yapılmakta ise de Uygulama Yönetmeliğinde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde 

kimlik tespit zorunluluğu bulunmamaktadır. 

1.4.5.1.4.Kimlik Tespitine Esas Belge Nevileri 

Uygulama Yönetmeliğinin “Kimlik tespit usulü” 53 baĢlıklı 6 ncı 

maddesinde; MASAK, kimlik tespitine esas belge nevini belirlemeye yetkili kılınmıĢ 

ve bu yetkiye istinaden kimlik tespitinde kullanılacak belgeler, Türk uyruklu gerçek 

kiĢiler, yabancı uyruklu gerçek kiĢiler, ticaret siciline kayıtlı tüzel kiĢiler, vakıflar, 

dernekler ve tüzel kiĢiliği olmayan teĢekküller için ayrı ayrı belirlenmiĢtir. Buna göre 

kimlik tespitinde kullanılacak belgeler; 

pasaport, 

51 www.masak.gov.tr 



Türk uyruklu gerçek kiĢiler için nüfus hüviyet cüzdanı, sürücü belgesi veya 

56

tezkeresi, 

57 

Yabancı uyruklu gerçek kiĢiler için kendi ülke pasaportu veya ikamet 

Ticaret siciline kayıtlı tüzel kiĢiler için tescile dair belgelerin (Ticaret Sicil 

Gazetesi (kuruluĢ/tadil) ve imza sirkülerinin aslı veya noterce onaylanmıĢ sureti) ile 

tüzel kiĢi adına hareket eden kiĢinin temsile yetkili olduğuna dair belge ve imza 

sirküleri, 

Vakıflar için Vakıflar Genel Müdürlüğünde tutulan sicile iliĢkin belgeler, 

Dernekler için il emniyet müdürlüklerinde tutulan dernekler kütüğündeki 

kayda iliĢkin belgeler, 

Tüzel kiĢiliği olmayan teĢekküller için idare etmeye yetkili olunduğuna 

iliĢkin karar, olarak belirlenmiĢtir. 

Bununla birlikte 5253 sayılı Dernekler Kanununa istinaden yayınlanan 

Dernekler Yönetmeliğinde 54 ; dernek kütüklerinin valilikler bünyesindeki il dernekler 

müdürlüklerinde tutulacağı belirtilmiĢtir. Bu nedenle kimlik tespitinde, bu birimler 

bünyesinde tutulan kayda iliĢkin belgelerin esas alınması gerekmektedir. 

1.4.5.1.5.Kimlik Tespiti İle İlgili Olarak Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar 

İkili ve Çok Taraflı Anlaşma İmzalanan Ülke Vatandaşlarının Kimlik 

Tespiti: Uygulamada ülkemizce imzalanan ikili veya çok taraflı bazı anlaĢmalar 

gereğince; söz konusu anlaĢmalara taraf ülke vatandaĢlarının belirli sınırlar dâhilinde 

ülkemize pasaport yerine anlaĢmada belirtilen kimlik belgeleri ile giriĢine izin 

verildiğinden, bu kiĢilerin kimlik tespitinde hangi belgelerin esas alınacağı 

konusunda tereddütler yaĢanmaktadır. Konu ile ilgili olarak aĢağıda gerekli 

açıklamalara yer verilmiĢtir. 

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Vatandaşları:19 Temmuz 1999 tarihinde 

LefkoĢa‘da imzalanan ve 03.11.1999 tarih ve 4465 sayılı Kanun ile onaylanması 

uygun bulunan “T.C. Hükümeti ile K.K.T.C. Hükümeti Arasında İki Ülke 

Vatandaşlarına İlave Kolaylıklar Tanınmasına İlişkin Anlaşma” nın 

onaylanması Bakanlar Kurulunca 06.12.1999 tarihinde kararlaĢtırılmıĢ ve 06.01.2000 

tarih ve 23928 sayılı Resmi Gazete‘de yayınlanarak yürürlüğe girmiĢtir. Söz konusu 

AnlaĢma hükümleri ile paralel olarak, ĠçiĢleri Bakanlığı ve DıĢiĢleri Bakanlığı 

arasında bir protokol yapılmıĢ ve söz konusu protokol hükümleri uyarınca K.K.T.C. 

54 31.03.2005 tarih ve 25772 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanmıĢtır.

58 

vatandaĢlarına herhangi bir süre ile sınırlı olmaksızın Türkiye‘ye giriĢ-çıkıĢ ve 

seyahatleri sırasında pasaport yerine kimlik belgesi kullanma imkanı tanınmıĢtır. Bu 

sebeple, K.K.T.C. vatandaĢlarının 4208 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat gereğince 

kimlik tespiti yükümlülüğü gerektiren iĢlemleri yaptırmak istemeleri halinde, kimlik 

tespit iĢlemi bu kimlik kartı üzerinden yapılabilecektir. 

Avrupa Konseyi Üyesi Devletler Arasında Kişilerin Seyahatleri ile İlgili 

Avrupa Anlaşmasını İmzalayan Ülke Vatandaşları: 13 Aralık 1957 tarihinde 

Paris‘te imzalanan ve 01 Aralık 1961 tarih ve 10972 sayılı Resmi Gazete‘de 

yayımlanan ―Avrupa Konseyi Üyesi Devletler Arasında KiĢilerin Seyahatleri ile 

Ġlgili Avrupa AnlaĢması‖ nın 1 inci maddesinde; tarafların vatandaĢlarının, ikamet 

ettikleri memlekete bakılmaksızın, bu anlaĢma ekinde sözü geçen belgelerden 

herhangi birini ibraz ederek bütün sınırlardan diğer akit Tarafların topraklarına girip 

çıkabilecekleri, söz konusu kolaylıkların sadece süresi üç ayı geçmeyen ziyaretleri 

kapsadığı, üç aydan fazla süreli ziyaretlerde veya kazanç temini amacıyla girildiği 

taktirde, muteber pasaport ve vize talep edilebileceği belirtilmiĢtir. 

Söz konusu AntlaĢma uyarınca, Avrupa Konseyine üye Almanya, Belçika, 

Fransa, Hollanda, Liechteinstein, Ġspanya, Ġtalya, Malta, Ġsviçre, Lüksemburg ve 

Yunanistan vatandaĢları, kara, hava, deniz ve demiryolu hudut kapılarımızdan kimlik 

kartlarıyla giriĢ-çıkıĢ yapma imkanına sahip bulunmaktadır. 

Buna göre; en fazla üç aylık bir süre için Türkiye‘yi ziyarete gelen ve kazanç 

gayesi gütmeyen yukarıda sayılan Avrupa Konseyine üye ülke vatandaĢlarının, 

ülkemizde, kimlik tespit yükümlülüğü gerektiren iĢlemleri yaptırmak istemeleri 

halinde; kimlik tespit iĢlemi, kendi kimlikleri üzerinden yapılacaktır. Ülkemize üç 

aylık bir süre için gelme Ģartına uygunluk durumu, Türkiye‘ye giriĢ sırasında 

düzenlenen ve istenildiğinde ibrazı gereken ―Kimlik Kartı Ġle Seyahat Edenler Ġçin 

Hudut Kapılarından GiriĢ – ÇıkıĢ Formu‖ ve bu formdaki tarih ile ispat 

edileceğinden söz konusu formun ibrazı sonrası okunabilir bir fotokopisi de 

alınacaktır. 

Üç aydan daha fazla bir süre için veya kazanç amacıyla Türkiye‘ye gelen söz 

konusu ülke vatandaĢlarının, kimlik tespit yükümlülüğü gerektiren iĢlemleri 

yaptırmak istemeleri halinde, kimlik tespiti için pasaport veya ikamet tezkeresi 

aranacaktır. Ülkemize kazanç amacıyla gelme halinin tespiti ancak iĢlemi yaptıran

59 

kiĢinin beyanıyla veya iĢlemin mahiyetinden bunun açıkça çıkartılması durumunda 

söz konusu olup, bu konuda yükümlülerce herhangi bir belge talep edilmeyecektir. 

Yabancı Ülkelerde Kurulu Ticaret Siciline Kayıtlı Tüzel Kişiler: Yabancı 

ülkelerde kurulu ticaret siciline kayıtlı tüzel kiĢiler adına ülkemizde kimlik tespiti 

gerektiren bir iĢlem yaptırılmak istenmesi halinde ticaret siciline kayıtlı tüzel 

kiĢilerin kimlik tespitinde kullanılacak belgeler tespit edilirken, bunların ülkemizde 

kurulu olup olmamalarına göre bir ayrım yapılmamıĢtır. Buna göre, söz konusu 

kiĢilerin kimlik tespitinde de, Uygulama Yönetmeliğinde belirlenen veya bunların 

muadili olan belgelerin aranması gerekmektedir. Muadil belgeden kasıt, bunun 

belgeyi veren makam ve belgenin niteliği açısından ülkemizdeki düzenlemelerle 

örtüĢen bir belge olmasıdır. 

Ancak bu belgelerden, yabancı ülke yetkili makamları tarafından 

düzenlenenler bakımından, bunlardaki imzanın doğruluğunun, belgeyi imzalayan 

kiĢinin hangi sıfatla imzaladığının veya belge üzerindeki mühür veya damganın aslı 

ile aynı olduğunun; ilgili ülkedeki Türk Konsolosluğu tarafından onaylanması veya 

08 Mayıs 1962 tarihinde Lahey‘de imzalanan ve 20.06.1984 tarih ve 3028 sayılı 

Kanun ile onaylanan ―Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin 

Kaldırılması Hakkında Lahey SözleĢmesi‖ çerçevesinde, bu SözleĢmeye taraf ülke 

yetkili makamı tarafından tasdik Ģerhinin (Apostil ġerhi) düĢülmesi suretiyle 

belirlenmesi gerekmektedir. Söz konusu belgelerden yabancı dilde düzenlenenlerin 

Noter onaylı Türkçe tercümelerinin de ayrıca aranacağı tabiidir. 

İmza Sirkülerinin Kimlik Belgesi Olma Niteliği: Yükümlüler nezdinde 

ticaret siciline kayıtlı tüzel kiĢiler adına iĢlem yaptırılması durumunda, kimlik 

tespitine iliĢkin olarak ibraz edilen noter tasdikli imza sirkülerinde, imzaya yetkili 

kiĢilerin kimlik bilgileri dökümü de bulunduğundan, bu durumda tüzel kiĢiler adına 

imza atmaya yetkili Ģahıslardan ayrıca kimlik belgesi aslının talep edilip 

edilmeyeceği hususunda yükümlülerce tereddüde düĢüldüğü görülmektedir. 

Yönetmeliğin 6‘ncı maddesinde, ―Ticaret siciline kayıtlı tüzel kiĢiler, 

dernekler, vakıflar ve tüzel kiĢiliği olmayan teĢekküller adına yapılan iĢlemlerde 

iĢlemi yapan gerçek kiĢinin kimliği de tespit edilir. ĠĢlemlerin baĢka bir gerçek kiĢi, 

tüzel kiĢi veya tüzel kiĢiliği olmayan teĢekküller adına yapılması halinde, adına 

hareket edilenlerin de kimliği tespit edilir.‖ ifadesine yer verilmiĢtir.

60 

Bu ifadeden de anlaĢılacağı üzere, tüzel kiĢi adına yükümlüler nezdinde 

kimlik tespitini gerektiren bir iĢlem yaptırılması durumunda; olayın, adına iĢlem 

yapılan tüzel kiĢi ve söz konusu tüzel kiĢi adına hareket eden gerçek kiĢi olmak üzere 

iki tarafı bulunmakta olup, her iki tarafın kimliğinin de mevzuatta belirlenen belgeler 

üzerinden ayrı ayrı tespit edilmesi gerekmektedir. 

Diğer taraftan; imza sirkülerinde, imzaya yetkili kiĢilerin kimlik bilgileri 

dökümü bulunmakla beraber, fotoğrafları bulunmadığından, iĢlem yapmaya gelen 

gerçek kiĢinin, imza sirkülerinde ismi geçen kiĢi olup olmadığını tespit etmek 

mümkün bulunmamaktadır. Bu itibarla söz konusu kiĢilerden ayrıntıları 4 Sıra No.lu 

Genel Tebliğde açıklanan kimlik belgesinin de istenilmesi gerekmektedir. 

ÖRNEK 55 

(Z) Limited ġirketinin müdürü Bay (A), Ģirket adına ticari mevduat hesabı 

açtırmak üzere (X) Bankasına baĢvurmuĢtur. 

Hesap açma iĢlemi, iĢlemin tutarına bakılmaksızın kimlik tespiti yapılmasını 

gerektirdiğinden, bu iĢlemden önce Bay (A)‘nın ve (Z) Ltd. ġti.‘nin kimliğinin tespit 

edilmesi gerekmektedir. Banka (Z) Ltd. ġti‘nin kimlik tespitini, ticaret sicil 

gazetesinin (kuruluĢ/tadil) ve imza sirkülerinin aslının veya noterce onaylanmıĢ 

suretlerinin ibrazı sonrası okunabilir fotokopilerini almak suretiyle yapacaktır. Bay 

(A)‘nın kimlik tespitini ise nüfus hüviyet cüzdanı, sürücü belgesi veya pasaporttan 

birisinin aslı veya noterce onaylanmıĢ suretinden okunabilir fotokopisini almak veya 

iĢlemle ilgili evrakın arkasına kimlikte yer alan bilgileri kaydetmek suretiyle 

yapacaktır. 

ĠĢlem Bay (A)‘nın yetkilendirdiği diğer bir kiĢi tarafından yaptırılmakta ise 

bu kiĢinin kimlik tespiti; nüfus hüviyet cüzdanı, sürücü belgesi veya pasaporttan 

birisinin aslı veya noterce onaylanmıĢ suretinden okunabilir fotokopisinin alınması 

veya iĢlemle ilgi evrakın arkasına kimlikte yer alan bilgilerin kaydedilmesi ve 

vekâletnamenin aslı veya noter tasdikli suretinin ibrazı sonrası okunabilir 

fotokopisinin alınması suretiyle yapılacaktır. 

Bay (A), (Z) Ltd. ġti. adına aynı hesapta 12.000 YTL üzerinde iĢlem yapmak 

üzere tekrar bankaya müracaat ettiği takdirde geçerli kimlik belgelerinden birisini 

ibraz etmesi yeterli olacak, banka kendisinde mevcut bilgilerden bu kiĢinin Ģirketin 

55 www.masak.gov.tr

61 

yetkilisi olduğunun ve kimlik bilgilerinin teyidini yapacak ve iĢlemle ilgili belgeye 

Bay (A)‘nın adı ve soyadını yazmak suretiyle kimlik tespit iĢlemini tamamlayacaktır. 

Ayrıca, Uygulama Yönetmeliğinde yapılan değiĢiklik gereğince, bu iĢlemi 

yaptıran Bay (A) ise bu kiĢinin, iĢlemi yaptıran Bay (A)‘nın yetkilendirdiği diğer bir 

kiĢi ise, yetkilendirilen kiĢinin beyan ettiği adresin de kaydedileceği tabiidir. 

1.4.5.1.6.Adres Beyanı 

Uygulama Yönetmeliğinin ―Kimlik tespit usulü‖ baĢlıklı 6‘ncı maddesinde; 

―Tespit sırasında iĢlemi yapan gerçek kiĢinin beyan ettiği adres de kaydedilir.‖ 56 

ifadesi yer almaktadır. 

Bu bağlamda, Uygulama Yönetmeliğinin 6 ncı maddesinde de açıkça ifade 

edildiği gibi, adres tespiti, iĢlemi yapan gerçek kiĢinin beyanı üzerinden yapılacak 

olup ayrıca bir belge aranmayacaktır. 

1.4.5.1.7.Kimlik Tespitinin İstisnası 

Yükümlülerin; genel, katma ve özel bütçeli idareler, kamu iktisadi 

teĢebbüsleri, kanunla kurulan kamu kurumu niteliğindeki kuruluĢlarla yapacakları 

iĢlemler ile, bankaların kendi aralarında kendi namlarına yapacakları iĢlemlerde 

kimlik tespiti yapma zorunluluğu yoktur. 

1.4.5.2.Kayıtların Saklanması 

Uygulamada suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi hakkında kanunun ilgili 

maddesinde; yükümlülere, kimlik tespitiyle ilgili belge ve kayıtları ―...son iĢlem 

tarihini takip eden takvim yılı baĢından itibaren 8 yıl süreyle muhafaza etmek‖ 

zorunluluğu getirilmiĢtir. 

Ayrıca bilindiği üzere 213 sayılı Vergi Usul Kanunun 253 üncü maddesince 

defter ve vesikaların ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılından baĢlayarak 5 

yıl, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 68 inci maddesince defterlerin son kayıt 

tarihinden diğer belgelerin de tarihinden itibaren 10 yıl süreyle saklanma zorunluluğu 

bulunmaktadır. 

56 www.masak.gov.tr

1.4.5.3. Şüpheli İşlem Bildirimi 

Yönetmeliğin üçüncü maddesinde sayılan 19 yükümlü grubunun yanı sıra 

Milli Piyango Ġdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye Jokey Kulübü, Noterler ve Tapu 

Sicil Müdürlükleri de Ģüpheli iĢlem bildiriminde bulunmak zorundadır. 

1.4.5.3.1.Şüpheli İşlemin Tanımı 

Uygulama Yönetmeliğinin 12‘nci maddesinde Ģüpheli iĢlem, ―yükümlüler 

nezdinde veya bunlar aracılığı ile yapılan veya yapılmaya teĢebbüs edilen iĢlemlere 

konu para ve para ile temsil edilebilen değerlerin yasadıĢı yollardan elde edildiğine 

dair herhangi bir bilgi, Ģüphe veya Ģüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması hali‖ 

olarak belirtilmiĢtir. 

ġüpheli iĢlem bildirimine ait yükümlülük; gerçek kiĢilerin bizzat kendileri, 

tüzel kiĢilerin kanuni temsilcileri, tüzel kiĢiliği bulunmayanların ise yöneticileri veya 

bunlar tarafından yetkili kılınan görevlilerce yerine getirilir. 

Bildirim, Ģüpheli iĢlemleri bildirmek zorunda olanlara ait; Ģube, acente, 

temsilci, ticari vekilleri ve benzerleri tarafından yapılır. Yabancı kiĢi veya 

kuruluĢların Türkiye‘de faaliyet gösteren birimlerinin (Ģube, acente gibi) yükümlü 

olması durumunda, Ģüpheli iĢlemlere iliĢkin bildirim, bu birimler tarafından yerine 

getirilir. 

1.4.5.3.2.Şüpheli İşlem Bildirim Formu ve Şüpheli İşlem Tipleri 

Yükümlülere rehber olması amacıyla, MASAK BaĢkanlığı tarafından 

çıkarılan 2 nolu Genel Tebliğde 57 ondokuz adet, 3 nolu Genel Tebliğde 58 bir adet 

Ģüpheli iĢlem tipi belirlenmiĢ, düzenlenmesi gereken Ģüpheli iĢlem bildirim formuna 

ise 4 nolu Genel Tebliğ ekinde yer verilmiĢtir. 

Ayrıca, bu 20 Ģüpheli iĢlem tipine uymayan, ancak Ģüpheli iĢlem tanımına 

uygun tarz ve mahiyetteki iĢlemlerin de, Ģüpheli iĢlem bildirim formunun 21 nci 

sırasında belirtilen ―Diğer haller‖ seçeneği kapsamında, Ģüpheli iĢlem olarak 

değerlendirilmesi gerekmektedir. 

57 31.12.1997 tarih ve 23217 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıĢtır. 

58 07.02.2002 tarih ve 24664 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıĢtır. 

62

63 

―Diğer haller‖ seçeneğinin, Rehberin II. bölümünde belirlenen genel ve 

sektörel göstergeler kapsamında iĢaretlenmesi hususu ―ġüpheli ĠĢlem Bildirim 

Formunun Doldurulması ve Ġmzalanması‖ baĢlığı altında ele alınmıĢtır. 

1.4.5.3.3.Haber Verme Yasağı (Bildirimlerin Gizliliği) 

ġüpheli iĢlemi bildiren yükümlü, yükümlünün iĢlemi fiilen yapan ve yöneten 

mensupları veya bunların kanuni temsilcileri, bildirimle ilgili olarak Ģüpheli iĢleme 

taraf olanlara hiçbir Ģekilde bilgi veremezler. 

1.4.5.3.4.Şüpheli İşlem Bildirim Prosedürü 

Yükümlülerce Ģüpheli iĢlem bildiriminde bulunulması ile ilgili olarak takip 

edilmesi gereken prosedüre aĢağıda yer verilmiĢ olup, konunun daha kolay 

anlaĢılmasını teminen oluĢturulan Ģema bu bölümün sonunda yer almaktadır. 

1.4.5.3.5.Şüpheli İşlem Bildiriminde Bulunmadan Önce Yapılacak İşlemler 

Yükümlüler, Ģüpheli iĢlemle karĢılaĢtıklarında gerekli kimlik tespitlerini 

yaptıktan sonra, Ģüpheli iĢlem hakkında, gerekiyorsa, yetki ve imkanları ölçüsünde 

araĢtırma yaparak, edinilen bilgi ve belgeleri göz önüne alıp, ġüpheli ĠĢlem Bildirim 

Formu‘nu doldururlar. 

Bildirimde bulunulan iĢlemlerle ilgili olarak daha sonra yeni bilgi ve belgeler 

elde edilirse, yeni bir bildirim formu doldurularak, daha önce yapılan bildirime ek 

olduğu belirtilmek suretiyle MASAK BaĢkanlığına gönderilir. 

1.4.5.3.6.Şüpheli İşlem Bildirim Süresi 

ġüpheli iĢlemler, iĢlemin tespit edildiği tarihten itibaren 10 gün içerisinde 

MASAK‘a bildirilir. Buna göre, uyum görevlilerinin bu süre içerisinde 

değerlendirmelerini tamamlayarak, iĢlemin Ģüpheli olduğuna karar vermeleri halinde, 

formu MASAK‘a göndermeleri gerekmektedir. 

BaĢka bir ifade ile Ģüpheli iĢlemin tespit edildiği tarih ile bu iĢlemin 

MASAK‘a iletilmesi arasındaki süre, uyum görevlisinin konuyla ilgili 

değerlendirmesi de dahil en fazla 10 gündür.

1.4.5.3.7.Bildirimin Yapılacağı Yer 

Yükümlüler, düzenledikleri ―ġüpheli ĠĢlem Bildirim Formu‖nu faksla veya 

taahhütlü olarak postayla veya elden MASAK‘a intikal ettirirler. 

Faksla gönderilmesi halinde, bildirimin aslının sonradan, taahhütlü postayla 

ya da elden MASAK‘a gönderilmesi gerekir. 

Ancak, gecikmesinde sakınca görülen hallerde Ģüpheli iĢlem ve iĢleme taraf 

olanlar, derhal BaĢkanlığın yanı sıra, yetkili ve görevli Cumhuriyet savcılığına da 

bildirilir. 

1.4.5.4.Uyum Görevlisi Atanması, Tanımı, Niteliği Ve Rolü 

Yükümlüler mevzuat hükümleri uyarınca yapmaları gereken bildirimler için 

idari düzeyde bir uyum görevlisi atarlar. 

Uyum görevlisi atanacak yükümlü gruplarını, uygulamanın baĢlangıç 

tarihlerini, uyum görevlisinin nitelik, görev, yetki ve sorumluluklarını belirlemeye 

Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıĢtır. Bu yetkiye istinaden çıkarılan 4 nolu Genel 

Tebliğ ile uyum görevlisi atanmasıyla ilgili usul ve esaslar belirlenmiĢtir: 

Uyum Görevlisi, yükümlülerin yapmaları gereken Ģüpheli iĢlem 

bildirimlerinin gereklerini yerine getirmek bakımından, ilgili kuruluĢun idari yapısı 

içinde genel müdür veya genel müdür yardımcılarına doğrudan bağlı olacak Ģekilde 

görevlendirilecek bir üst düzey personelini ifade eder. 

Uyum görevlilerinin, bu görevleriyle birlikte uhdelerinde -teftiĢ ve denetim 

dıĢında- baĢka görevlerin de bulunması bir sakınca yaratmamaktadır. BaĢka bir 

ifadeyle, yükümlüler uyum görevlisini, belirtilen Ģartlara uyulması kaydıyla, 

bünyelerinde istihdam ettikleri ve halen farklı bir görev ifa etmekte olan çalıĢanları 

arasından, bu görevi de ifa etmek üzere atayabilecekleri gibi, münhasıran bu iĢle 

uğraĢmak üzere de atayabilirler. 

Atanan yetkili, MASAK BaĢkanlığı‘yla ―Uyum Görevlisi‖ sıfatı ile muhatap 

olur. Yükümlüler, uyum görevlisinin mevcut veya karĢılaĢabileceği iĢ yükünü de 

dikkate alarak kendisine yardımcı olacak baĢka görevliler ile yeterli sayıda personel 

çalıĢtırabilirler. 

Yükümlüler, uyum görevlilerine verilen görevlerin zamanında ve eksiksiz 

yapılabilmesi amacıyla gerekli önlemleri almalıdır. 

64

65 

Yine 4 nolu Genel Tebliğ uyarınca ilk aĢamada 23 yükümlü grubundan 

bankalara uyum görevlisi atamaları zorunluluğu getirilmiĢtir. 

1.4.5.5.Diğer Yükümlülükler 

1.4.5.5.1.Personelin Eğitimi 

Uygulama Yönetmeliğine eklenen 16/A maddesindeki düzenlemeye göre; 

yükümlülerden, Yönetmelikle getirilen mükellefiyetlerin çalıĢanları tarafından 

bilinmesini sağlayacak gerekli eğitimi vermelerinin istenebileceği belirtilmiĢ ve 

yükümlülerce verilecek eğitim programlarını kapsam, konu, yükümlü grupları, 

uygulama tarihi ve usulü itibarıyla belirlemeye bakanlık yetkili kılınmıĢtır. 

Bu yetkiye istinaden, 4 nolu MASAK Genel Tebliğinde aĢağıdaki 

açıklamalar yapılmıĢtır: 

getirilmiĢtir, 

ÇalıĢanlarına Eğitim Vermek Zorunda Olan Yükümlüler, 

ÇalıĢanlarına eğitim programı uygulama zorunluluğu ilk aĢamada bankalara 

Eğitim Programlarının Ġçeriği, 

Yükümlüler eğitim programlarının içeriğini aĢağıdaki hususları dikkate alarak 

belirleyecektir: 

saklanması, 

- Kimlik tespit zorunluluğu bulunan iĢlemler, kimlik tespit usulü ve kayıtların 

- ġüpheli iĢlemlerin tanınması ve bildirim usulü, 

- Yetkililerce istenilecek bilgi ve belgelerin verilme usulü, 

- Yükümlülüklere uyulmaması halinde uygulanacak müeyyideler. 

Eğitim programları ihtiyaca göre sürekli olarak gözden geçirilecek, tüm 

meslek personelinin bilgilerinin güncel tutulması amacıyla düzenli aralıklarla 

tekrarlanacaktır. 

Yıl içinde yapılan eğitim çalıĢmalarının istatistik amaçlı sonuçlarının, 

(eğitime katılan personel sayısını ve toplam eğitim saatini gösterecek Ģekilde) takip 

eden yılın Mart ayının sonuna kadar MASAK‘a bildirilmesi gerekmektedir.

1.4.5.5.2.Denetim 

Uygulama Yönetmeliğinin 16 ncı maddesinin ilk fıkrasında belirtildiği üzere; 

MASAK, yükümlülerin kanun ve yönetmelikteki mükellefiyetlerini yerine getirip 

getirmediğini inceleme elemanları 59 vasıtasıyla denetlemeye yetkili kılınmıĢtır. 

Ayrıca maddenin ikinci fıkrası ve 4 nolu Genel Tebliğ uyarınca; bankaların, 

iĢlemlerinin mevzuat hükümlerine uygunluğunu kontrol ettirmek üzere 

görevlendirdikleri müfettiĢ veya denetçilerine 4208 sayılı Kanun, Uygulama 

Yönetmeliği ve Tebliğlerle getirilen düzenlemelere uyulup uyulmadığının denetimini 

de yaptırmaları gerekmektedir. 

Bankaların, yıl içerisinde yapılan iç denetim çalıĢmalarının istatistik amaçlı 

sonuçlarını (denetim yapılan Ģube sayısı, kimlik tespiti ve Ģüpheli iĢlem açısından 

kontrol edilen iĢlem sayısını gösterecek Ģekilde) takip eden yılın Mart ayının sonuna 

kadar MASAK‘a bildirmeleri gerekmektedir. 

1.4.5.5.3.Bilgi ve Belge Verme Yükümlülüğü 

5549 sayılı Kanunun 7‘inci maddesine göre kamu kurum ve kuruluĢları ile 

gerçek ve tüzel kiĢiler, MASAK ve inceleme elemanları tarafından istenilecek bilgi 

ve belgeleri vermek ve gerekli kolaylığı sağlamakla yükümlüdürler. 

MASAK ve inceleme elemanlarınca, kendilerinden bilgi ve belge istenilen 

gerçek ve tüzel kiĢiler, savunma hakkına iliĢkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, 

özel kanunlarda yazılı hükümleri ileri sürerek bilgi ve belge vermekten imtina 

edemezler. 

Bilgi, sözle veya yazıyla istenir. Sözle istenen bilgileri vermeyenlere keyfiyet 

yazı ile tekit edilir ve cevap vermeleri için kendilerine yedi günden az olmamak 

üzere uygun bir mühlet verilir. 

1.4.5.5.4.Sır Saklama Yükümlülüğü 

5549 sayılı Kanunun 22 ncı maddesi gereğince; 

a) Mali Suçları AraĢtırma Kurulu BaĢkanı, BaĢkan Yardımcıları, Mali Suçları 

AraĢtırma Uzman ve Uzman Yardımcıları ile Kurul Hizmetlerinde çalıĢan görevliler, 

59 MASAK‘ın talebi üzerine görevlendirilen maliye müfettiĢleri, hesap uzmanları, gelirler kontrolörleri, bankalar yeminli 

murakıpları, hazine kontrolörleri ve sermaye piyasası kurulu uzmanları. 

66

) Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu BaĢkan ve Üyeleri, 

c) Bu Kanun hükümleri uyarınca yetki kullanan diğer kamu görevlileri, 

d) Karaparanın aklanması iĢlemleri ile ilgili olarak bilgilerine ve ihtisaslarına 

baĢvurulan gerçek ve tüzel kiĢiler, 

e) Karaparanın aklanması iĢlemleri ile ilgili olarak bilirkiĢilik görevi ifa 

edenler, görevleri dolayısıyla kiĢilerin ve bu kiĢilerle ilgili kimselerin Ģahıslarına, 

muamele ve hesap durumlarına, iĢlerine, iĢletmelerine, servetlerine veya 

mesleklerine iliĢkin olarak öğrendikleri sırları veya gizli kalması lazım gelen diğer 

hususları ifĢa edemezler ve kendilerinin veya üçüncü Ģahısların yararına 

kullanamazlar. 

Bu yükümlülük, yukarıda yazılı kimseler bu görevlerinden ayrılsalar dahi 

devam etmektedir. 

1.4.5.6.Müeyyide 

Kanun ve ilgili mevzuatta belirlenen yükümlülükleri yerine getirmeyenlerin 

muhatap olacakları ceza, 5549 sayılı Kanunun 22 nci maddesinde düzenlenmiĢtir. 

Buna göre; yukarıdaki bölümlerde ayrıntılı olarak açıklanan kimlik tespiti, 

kayıtların saklanması, Ģüpheli iĢlem bildirimi, uyum görevlisi atanması, eğitim ve 

denetim yükümlülüklerine uyulmaması ile BaĢkanlık ve diğer yetkililerin istediği 

bilgi ve belgelerin verilmemesi durumunda altı aydan bir seneye kadar hapis ve 

onikimilyon liradan yüzyirmimilyon liraya kadar ağır para cezası öngörülmüĢtür. 

5549 sayılı Kanunun 22 ncı maddesinde düzenlenen sır saklama 

yükümlülüğün ihlali halinde ise bir seneden üç seneye kadar hapis cezası 

öngörülmüĢ, bu sırların maddi menfaat karĢılığında ifĢa edildiğinin belirlenmesi 

halinde, elde edilen menfaat ve nemaların da müsadere olunacağı belirtilmiĢtir. 

1.4.5.7.Geri Bildirim 

Bilindiği üzere MASAK yıllık faaliyet raporlarını www. masak.gov.tr web 

adresinde düzenli olarak yayınlamaktadır. Söz konusu faaliyet raporlarında, 

yükümlülerden alınan Ģüpheli iĢlem bildirimleri de dahil olmak üzere alınan ihbar ve 

diğer bildirimlere iliĢkin bilgilere yer verilmektedir. 

67

İKİNCİ BÖLÜM 

TÜRKİYE’DE ve DÜNYADA KARAPARA AKLAMA SUÇU İLE 

MÜCADELE 

2.1. TÜRKİYE’DE KARAPARANIN BULUNMA NEDENLERİ 

1980'li yıllarda dünya ekonomisinin yaĢadığı globalleĢme, serbest ekonomiye 

ve konvertibiliteye geçiĢler, büyük tutarlardaki fonların ülkeler ve kıtalar arası 

dolanımını hızlandırmıĢ ve pek çok avantajların önünü açmıĢtır. 1 Günümüzde 

ekonomistler, ekonominin küreselleĢmesinin avantajlarını vurgularken, hukukçular 


tehdit eder hale gelmesine dikkatleri çekmektedirler. Karapara kısaca ve genel 

tanımıyla ‗suç ürünü olan ya da yasa dıĢı yollarla kazanılan para'dır. Karapara ve 

karaparanın aklanması kavramları esas itibariyle ekonomik kavramlar iken, suçtan 

elde edilen paranın aklanmasının yeniden suç finansmanına kaynak olması, yeni 

suçları özendirmesi, dürüst çalıĢmalar sonucu elde edilen kazancı ciddi Ģekilde tehdit 

etmesi gibi pek çok nedenlerle suç ve suçlulukla mücadelede önemli fonksiyon gören 

kavramlar haline gelmiĢ ve ceza hukukunun ilgi alanına girmiĢtir. Konuyu maddi 

ceza hukukumuz açıdan irdelediğimizde, konuyla ilgili düzenlemeleri çok geç 

yapmamıza rağmen, aranılan düzeyde ideal bir seviyeye ulaĢamamıĢ olduğumuz ilk 

göze çarpan hususlardandır. 

Ceza hukuku, kiĢi hak ve hürriyetleri üzerinde en fazla etkisi olan bir hukuk 

disiplinidir. 2 Ceza hukukunu failin kiĢiliğine göre değiĢebilen cezai sonuçlarla 

(müeyyidelerle) yasaklanan hukuka aykırı fiilleri (suçları) öngören hukuk 

normlarının bütünü olarak tanımlamak mümkündür. 3 Hukuk düzenin korunmasında 

ceza hukuku, kendine özgü yaptırımları aracılığıyla önemli bir fonksiyon ifa 

etmektedir. Karaparanın aklanmasına iliĢkin suçlar da son yıllarda üzerinde en çok 

durulan ve ülkelerin hızlı sayılabilecek Ģekilde kanunlarına dercettikleri suç 

tiplerinden biri haline gelmiĢtir. 4 Zira elde edildiği kaynak yönünden muhtelif 

kanunlarca suç sebebi sayılan paraların(ve benzeri menfaatlerin) büyüklüğü, bu 

1 MAVRAL Ülker, Karapara Kayıt DıĢı Ekonomi ve GloballeĢme ĠliĢkisi, Vergi Sorunları Dergisi, Mart 2003 sayı 174, s.144 

2 ÖZGENÇ Ġzzet/ġAHĠN Cumhur, Uygulamalı Ceza Hukuku, Uygulamalı Ceza Hukuku, Seçkin Yayınları Ankara 2001,s.13 

3 TOROSLU Nevzat, Ceza Hukuku, SavaĢ Yayınevi, Ankara 1998, s.3 

4 McDOWELL E.Gerald, Money Laundering, USA Bulletin, June 1999 Money Laundering Issue, s.21

69 

paraların yasal bir kaynaktan elde edilmiĢ gibi ekonomiye enjekte edilmesi ve 

ülkeler arası dolaĢımı da dâhil olmak üzere değiĢik Ģekillerde kullanımı sonucu 

bireyler, toplum ve ülke ekonomileri zarar görmekte, 5 bu durum dünyanın hemen her 

ülkesini rahatsız etmektedir. Nitekim, ülkemizde de karaparanın aklanması suçunun 

yeniden düzenlenmesi konusunda yoğun tartıĢmalar yaĢandı ve hala devam 

etmektedir. 

1980'li yıllarda dünya ekonomisinin yaĢadığı globalleĢme, serbest ekonomiye 

ve konvertibiliteye geçiĢler, büyük tutarlardaki fonların ülkeler ve kıtalar arası 

dolanımını hızlandırmıĢ ve pek çok avantajların önünü açmıĢtır. 6 Günümüzde 

ekonomistler ekonominin küreselleĢmesinin avantajlarını vurgularken, hukukçular 


tehdit eder hale gelmesine dikkatleri çekmektedirler. Bu görüĢlere göre küresel 

finansal sistemin hukukça korunmayacak amaçlara kolayca hizmet edebilir halde 

kullanılması, yararlı araçların nasıl da zararlı hale getirilebileceğinin en sarsıcı 

örneklerindendir. Bu durum uluslararası sermaye dolaĢımının ‗kara yüzü' olarak 

ifade edilmektedir. 7 

Karapara ve karaparanın aklanması kavramları esas itibariyle ekonomik 

kavramlar iken, suçtan elde edilen paranın aklanmasının yeniden suç finansmanına 

kaynak olması, yeni suçları özendirmesi, dürüst çalıĢmalar sonucu elde edilen 

kazancı ciddi Ģekilde tehdit etmesi gibi pek çok nedenlerle suç ve suçlulukla 

mücadelede önemli fonksiyon gören kavramlar haline gelmiĢ ve ceza hukukunun ilgi 

alanına girmiĢtir. 8 Bugün özellikle ekonomik karakter taĢıyan suçlarla mücadelede, 

sadece hapis veya para cezası gibi klasik yaptırımların istenen etkiyi yapamadığı, en 

etkili bir alternatifin ‗paranın izini sürerek', yasa dıĢı yollardan para kazanılmasının 

ya da bu paranın yasal ekonomiye dâhil edilmesinin yollarının zorlaĢtırılarak, 

insanların yasal yollardan para kazanmaya devam etmesinin sağlanması gerektiği 

ortaya çıkmıĢtır. Nitekim Amerika BirleĢik Devletlerinde kolluk yoluyla yapılan 

mücadelelerde, karaparanın izi ısrarla sürüldüğünde genellikle, meslekleri suç 

iĢlemek olan hukuksuz ve ahlaksız kiĢilerden oluĢan organize örgütlere ulaĢıldığı 

5 MAVRAL Ülker, 4208 sayılı Kanun Kapsamına Alınması Grereken Suçlar, Vetrgi Sorunları Dergisi, Eylül 2003 s.147 

6 MAVRAL Ülker, Karapara Kayıt DıĢı Ekonomi ve GloballeĢme ĠliĢkisi, Vergi Sorunları Dergisi, Mart 2003 sayı 174, s.144 

7 BOORMAN Jack, INGVES Stefan,IMF,Financial System Abuse, Financial Crime and Money Laundering—Background 

Paper, s. 4.12 ġubat 2001 

8 ERGÜL Ergin, agm. s.24

70 

fark edilmiĢtir. 9 Elbette ki bu organize hareket ekibi kendilerini pek çok perdenin 

arkasına gizlediklerinden onlara ulaĢabilmek için etkin bir mücadele de Ģarttır. 

Dünya genelinde yasadıĢı yollardan elde edildiği tahmin edilen gelirlerin 

tutarı, gerçekten ürkütücü boyutlara ulaĢmıĢtır. Kimi tahminlere göre dünyada her 

yıl, suç örgütleri tarafından, uyuĢturucu kaçakçılığı baĢta olmak üzere diğer yasadıĢı 

iĢlerden elde edilen yaklaĢık bir trilyon dolar, çeĢitli ve karmaĢık yöntemlerle temiz 

ve yasal para gibi mali sisteme sokulmaktadır. Bu paraların bir kısmı yeniden 

uyuĢturucu ticareti ve diğer organize suçlara yatırılmaktadır. 10 Uluslararası yazında, 

11 Eylül olayının ardındaki parasal gücün dahi büyük oranda karapara aklanması 

yoluyla elde edildiğine iliĢkin iddialar vardır. 11 Uluslararası Para Fonu tarafından 

yapılan bir araĢtırmaya dayanarak yapılan açıklamaya göre, bu miktar, 2000 yılı 

itibariyle dünya gayri safi milli hâsılasının %2-%5 oranlarındadır. 12 Yapılan 

araĢtırmalar, suç örgütlerinin ya da karaparayı elde edenlerin bu parayı yasal hale 

getirebilmenin yollarını, her geçen gün daha iyi öğrendiklerini ve her defasında daha 

profesyonelce uyguladıklarını ortaya koymaktadır. 13 Bu kara fonlar sayesinde 

suçlular ekonomik ve politik sisteme nüfuz etmekte, hukuk devletini ve devletin 

egemenliğini sarsmaktadırlar. 

Demokratik toplumların içindeki ‗Truva Atı' olarak nitelendirilen organize 

suçluluk canavarının can damarı, karaparanın aklanması olarak kabul edilmektedir. 

Bunu değerlendiren devletler, karapara ile mücadele edebilmek için hukuksal yollar 

aramaya baĢlamıĢlardır. OnbeĢ yıl öncesinde sadece iki üç ülkede uygulanmakta olan 

yasal önlemler, bugün elliyi aĢkın devlette çeĢitli boyutlarda uygulanmaktadır. 

Nitekim bu önlemler sayesinde, karapara aklamanın maliyeti önceki yıllarda yüzde 

beĢ seviyesinde iken bugün bu maliyetin yüzde yirmi/otuz civarına yükseldiği 

belirtilmektedir. 14 

Ġnterpol yetkilileri, dünya ölçeğindeki karapara aklama faaliyetlerinin 

muhtemelen sadece yüzde beĢinin ortaya çıkarılabildiğini ifade etmektedirler. 15 Bu 

oranın düĢüklüğü, karaparanın genellikle ulusal sınırlar aĢılarak ve internet 

9 GERALD McDowell, USA Bulletin, Money Laundering Issue, Haziran 1999, s.5 

10 ERGÜL Ergin, agm. s.24 

11 Bkz. KĠLCHLĠNG Michael, Die Praxis der Gewinnabschopfung in Europa, Forschungsaktuell, Max Plank Institute,Ekim 

2001,s.4 

12 IMF , 

13 New York Times December 22, 2000, 

14 ERGÜL Ergin, agm. s.24 

15 ERGÜL Ergin, agm. s.32

71 

teknolojisinden çok iyi yararlanan örgütlü suç grupları tarafından aklanması 

nedeniyle olayın uluslararası boyutunun olmasına ve soruĢturmaların da bu yüzden 

uzun ve karıĢık olmasına bağlanmaktadır. Suç örgütleri hiçbir sınır tanımadan 

serbestçe hareket ettikleri halde bu suçlarla mücadeleci birimlerin bürokrasi özellikle 

ve uluslararası bürokratikleĢme nedeniyle hareket yetenekleri sınırlanmaktadır. Bu 

tespit aklama suçunun ortaya çıkarılmasında uluslararası etkin iĢbirliğinin önemini 

ortaya koymaktadır. Bu konuda çeĢitli uluslararası kuruluĢlar ve ülkeler yoğun 

çabalar göstermektedirler. 

Dünyanın pek çok bölgesinde, özellikle rüĢvet, dolandırıcılık, tefecilik, gibi 

pek çok diğer finansal suçlar da karaparanın aklanması suçu ile birlikte ya da aynı 

kiĢiler ya da organize örgütler tarafından iĢlenmektedir. Ellerinde hukuka aykırı 

Ģekilde elde edilmiĢ para bulunan kiĢi ya da gruplar öncelikle bu paraların aklanarak 

finansal sisteme sokulmasını sağlamaya çalıĢmaktadır. Bu da sahte faturalar, sahte 

kayıtlar, sahte hesaplar kullanmak gibi pek çok hukuka aykırı aktiviteyi gerekli 

kılmaktadır. Açıkça anlaĢılmalıdır ki, bir sisteme yasadıĢı para sokulmuĢ ise ya da 

sokulmak isteniyor ise, ülkenin finansal sisteminde hukuka aykırı bir dizi faaliyet 

zinciri oluĢturulacaktır. 16 Burada vurgulanması gereken husus; suç, suçluluk, suçun 

finansmanı, finansal düzenin sağlığı unsurlarının birbirleriyle ne kadar yakından 

iliĢkili olduğudur. Finansal düzen, karaparanın dolaĢımını kolaylaĢtırdığı sürece, 

aklama ile mücadele zorlaĢacaktır. Suç ile mücadelenin zayıflaması finansal düzeni 

bozacak, bu da yeni suçların finansmanını ve iĢlenmesini özendirecektir. Dolayısıyla 

karapara aklama suçu ile mücadele de kolluk güçlerinin çabası tek baĢına yeterli 

olmayacaktır. Ülkenin mali yapısı içinde virüs barındırmamak için çok iyi denetim 

mekanizmalarına sahip olmalıdır. Bu suçlar ile mücadelede reaktif olmaktan öte tüm 

sistem itibariyle pro_aktif olunmalıdır. 

Ülkemiz, coğrafi ve jeopolitik konumu itibariyle Asya ve Avrupa'yı birbirine 

bağlayan bir köprü niteliğindedir. Nitekim, Asya ve Avrupa arasındaki uyuĢturucu, 

silah, göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti faaliyetlerinde ülkemizin kritik bir 

konumda bulunduğunda Ģüphe yoktur. Terör ve mafyanın varlığı da karaparayı davet 

eden önemli unsurlardır. 17 Yine rüĢvet ve yolsuzluk açısından yapılan uluslararası 

değerlendirmelerde ülkemizin adı rüĢvet ve yolsuzluğun yoğunluklu olduğu 

ülkelerden olarak anılmaktadır. Ayrıca ekonomimizin küçük sayılamayacak bir 

16 BOORMAN Jack, INGVES Stefan, s.8 

17 KARACAN Ali Ġhsan, Röportaj, Aksiyon Dergisi, 18-24 Ocak 1996

72 

oranının kayıt dıĢı olması ve bunun büyümeye devam etmesi 18 bir diğer risk 

faktörüdür. Kayıt dıĢı ekonomik faaliyetlerin nedenleri konusunda ciddi tartıĢmalar 

yapılabilir. Ekonomik gerekçeler de ileri sürülebilir. Özellikle vergisel ve yasal 

kesintiler nedeniyle kayıt dıĢılığın arttığı belirtilebilir. 19 

Bu açılardan değerlendirildiğinde ülkemizde de belli bir karapara yoğunluğu 

olması kaçınılmazdır. Bu riskin yüksekliği oranında tedbir almanın önemi de 

ortadadır. Karaparanın hukuki nitelendirmesinde yapılması düĢünülen 

değiĢikliklerde, ülkemizin kendine özgü bu durumu göz önüne alınmalı, 

düzenlemelerin bu suçla etkin mücadelenin sağlanabilmesine katkıda bulunacak bir 

biçimde yapılması en önemli amaç olmalıdır. 

2.2.TÜRKİYE’DE KARAPARA AKLAMA SUÇUNUN BOYUTLARI 

2.2.1 Mali Suçları Araştırma Kurulu (Masak) Tarafından Alınan İhbarlara 

Göre Karapara Aklama Boyutları 

Cumhuriyet savcılıkları 4208 sayılı Kanun kapsamında karapara aklama suçu 

ile ilgili ve 5237 sayılı TCK‘nın yürürlüğe girmesinden sonra da aynı Kanun‘un 282 

nci maddesi kapsamındaki suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama suçu 

açısından yürüttükleri soruĢturmalarla ilgili konuları gerekli incelemelerin yapılması 

açısından MASAK‘a gönderilerek inceleme talebinde bulunmuĢlardır. 

Kamu kurum ve kuruluĢları, gerekli gördükleri hususları denetim 

elemanlarınca yapılan incelemeler sonucunda düzenlenen raporla veya yazı ile 

aklama suçu ve bankalar da Ģüpheli iĢlem bildirimi dıĢında özellikle kendi nezdinde 

gerçekleĢen ya da teĢebbüs edilen dolandırıcılık ve sahtecilik ile ilgili hususları 

MASAK‘a intikal ettirmektedirler. 

Gerçek ve tüzel kiĢiler ile yurt dıĢı muadil kuruluĢlar da MASAK‘a ihbarda 

bulunabilirken, MASAK basında çıkan bazı haberleri ihbar olarak 

değerlendirebilmektedir. 

18 KILIÇDAROĞLU Kemal, Kayıt DıĢı Ekonomi ve Bürokrasi, Vergi Dünyası Dergisi, sayı:190(Haziran 1997), s.3 

19 ÖZĠNCE Ersin, "Türkiye Ekonomisi ve Karapara Aklama Faaliyetlerinin Önlenmesine ĠliĢkin Uygulamaların 

Değerlendirilmesi",Sempozyum AçılıĢ KonuĢması, 26 Nisan 2000,Gaziantep.

Tablo 1- Ġhbar Kaynakları ve Sayıları (01.01.2002-31.12.2006) 

Ġhbar Kaynağı 2002 2003 2004 2005 2006 Toplam 

Cumhuriyet Savcılıkları 168 171 218 178 93 828 

Kamu Kurumları 105 103 127 157 117 609 

Bankalar 4 7 30 18 38 97 

Basın 1 1 4 8 4 18 

Gerçek KiĢi / Özel 

Hukuk Tüzel KiĢileri 

112 94 98 135 304 743 

YurtdıĢı 3 4 6 4 7 24 

Toplam 393 380 483 500 563 2319 

2006 yılı içerisinde MASAK‘a intikal eden ihbarlar dikkate alındığında en 

fazla ihbarın gerçek kiĢi ve özel hukuk tüzel kiĢilerinden geldiği, cumhuriyet 

savcılıklarından ve kamu kurumlarından gelen ihbar sayılarında bir önceki yıla göre 

azalma olduğu görülmektedir. 

73

31.12.2006 ) 

74 

ġekil 1- Kaynaklarına Göre Ġhbarların Yüzde Dağılımı (01.01.2002- 

21,2 

1,0 

2,5 

1,4 

30,8 

Cumhuriyet Savcılıkları Kamu Kurumları 

Bankalar Basın 

Gerçek Kişi / Özel Hukuk Tüzel Kişileri Yurtdışı 

MASAK‘a intikal eden ihbarlar kaynak ve sayılarına göre 

değerlendirildiğinde, toplamda 2002-2006 yılları arasında en fazla ihbarın 

Cumhuriyet savcılıklarından geldiği, bunu kamu kurumu kaynaklı ihbarların takip 

ettiği görülmektedir. 

2.2.2.Masak Tarafından Alınan Şüpheli İşleme Göre Karapara Aklama 

Boyutları 

Tablo 2- ġüpheli ĠĢlem Bildirimi Sayıları ve Kaynaklarına Göre Dağılımı 

(01.01.2002-31.12.2006) 

ġüpheli ĠĢlem Bildirim 

2002 2003 2004 2005 2006 Toplam 

Kaynağı 

Bankalar 193 177 288 349 1103 2110 

Katılım Bankaları - 3 1 2 30 36 

Sigorta Kurumları 1 - - - - 1 

Aracı Kurumlar - - 1 1 7 9 

Toplam 194 180 290 352 1140 2156 

43,1

75 

2002-2006 yılları arasında MASAK‘a intikal eden ġĠB sayısı genel olarak 

yıldan yıla artmıĢ ve 2006 yılında intikal eden ġĠB sayısında bir önceki yıla göre 

%224‘lük bir artıĢ gerçekleĢmiĢtir. 20 

MASAK‘a intikal eden ġĠB‘ler yükümlü grubu ve sayılarına göre 

değerlendirildiğinde, 2002-2006 yılları arasında en fazla ġĠB‘in bankalar tarafından 

MASAK‘a iletildiği görülmektedir. 

ġekil 2- ġüpheli ĠĢlem Bildirim Sayısı Trendi (01.01.2002-31.12.2006) 

1200 

1000 

800 

600 

400 

200 

0 

222 

180 

2002 2003 2004 2005 2006 

MASAK‘a intikal eden ġĠB sayısının, 2006 yılında diğer yıllara göre rekor 

sayılabilecek bir düzeye eriĢtiği görülmektedir. Söz konusu artıĢın, MASAK‘a 

bildirimde bulunan yükümlülerin koruma altına alınmalarını sağlayan, 5549 sayılı 

Kanun‘un ―Yükümlülerin korunması‖ baĢlıklı 10 uncu maddesinde yer alan 

düzenlemenin ve eğitim çalıĢmalarının bir sonucu olduğu değerlendirilmektedir. 

2.2.3.Masak Tarafından Yapılan Ön Değerlendirmeye Göre Karapara Aklama 

Boyutları 

2006 yılı içerisinde BaĢkanlığımıza 563 adet ihbar, 1140 adet de ġĠB 

gelmiĢtir. Mali Ġstihbarat Daire BaĢkanlığı‘nın fiilen çalıĢmaya baĢladığı tarih olan 

25.09.2006 tarihinden önce 01.01.2006 – 24.09.2006 tarihleri arasında MASAK‘a 

389 adet ihbar, 544 adet ġĠB intikal etmiĢtir. 

20 ġĠB:ġüpheli ĠĢlem Bildirimi 

290 

352 

1140

76 

01.01.2006 – 24.09.2006 tarihleri arasında gelen ihbarların 17 adeti 

önceden açılmıĢ bir değerlendirme dosyası ile 19 adeti de yine önceden açılmıĢ bir 

inceleme dosyası ile bağlantılı olduğu belirlendiğinden bu dosyalar üzerinden takibi 

yapılırken; kalan 353 adet ihbarla ilgili olarak ise değerlendirme, inceleme veya 

baĢka kurum ya da kuruluĢların görev alanını ilgilendiren konularla ilgili takipteki 

evrak dosyası (T.E.) açılmıĢtır. 

01.01.2006 – 24.09.2006 tarihleri arasında MASAK‘a intikal eden 544 adet 

ġĠB‘in 14 adeti önceden açılmıĢ bir değerlendirme dosyası ile, 57 adeti de yine 

önceden açılmıĢ inceleme dosyası ile bağlantılı olduğu belirlendiğinden bu dosyalar 

üzerinden takibi yapılırken; kalan 473 adet ġĠB ile ilgili olarak da 273 adet 

değerlendirme dosyası açılmıĢtır. Söz konusu dönemde alınan ihbar ve ġĠB‘ler ile 

ilgili olarak yapılan çalıĢmalar aĢağıdaki tabloda gösterilmiĢtir. 

24.09.2006 ) 

Tablo 3- Ġhbar ve ġĠB‘ler Üzerine Yapılan ÇalıĢmalar (01.01.2006- 

Ġhbar/ġĠB Sayısı 

ĠHB 

Açılan Dosya Sayısı 

(Birim: Dosya Sayısı) 

Bağlantılı Bildirimler 

(Birim: Bildirim Sayısı) 

Değerlendirme Ġnceleme T.E. Değerlendirme Ġnceleme 

117 94 - - - - 

65 - 21 - - - 

17 - - - 17 - 

19 - - - - 19 

171 - - 126 - - 

Toplam 389 94 21 126 17 19 

ġĠB 

473 273 - - - - 

14 - - - 14 - 

57 - - - - 57 

Toplam 544 273 - - 14 57 

MASAK‘ın organizasyon yapısı ve görev tanımlarında 2006 yılının Eylül ayı 

içerisinde yapılan değiĢiklikten itibaren, her geçen gün artan ihbar ve ġĠB sayısı 

dikkate alındığında mevcut kapasiteden optimal düzeyde verim sağlanabilmesini 

teminen, yeni yapılanmayla eĢ zamanlı olarak MASAK‘a intikal eden bildirim ve

77 

ihbarlarla ilgili olarak Mali Ġstihbarat Daire BaĢkanlığı bünyesinde öncelikle bir 

―ön değerlendirme‖ çalıĢması baĢlatılmıĢtır. 

Ön değerlendirmenin amacı, bildirime konu olan iĢlemlerin yapılıĢ amacının 

net bir Ģekilde ortaya konulması değil; yapılan iĢlemin neden sıra dıĢı iĢlem olarak 

değerlendirildiği veya bu iĢlemi olağan iĢlemlerden ayıran bulguların neler 

olduğunun belirlenmesidir. 

MASAK‘a intikal eden ihbarlar içerisinde baĢka kurum ya da kuruluĢların 

görev alanını ilgilendiren konular da bulunmakta olup; bunlar ilgili kurum ya da 

kuruluĢa intikal ettirilmektedir. Diğer yandan MASAK‘a intikal eden ġĠB veya ihbar, 

önceden yapılan veya yapılmakta olan bir inceleme ile de ilgili olabilmektedir. 

25 Eylül 2006 - 30 Aralık 2006 tarihleri arasında MASAK‘a intikal eden 

ihbar ve ġĠB‘ler ile ilgili olarak yapılan çalıĢmalar aĢağıdaki gibidir. 

31.12.2006 ) 

Tablo 4- Ġhbar ve ġĠB‘ler Üzerine Yapılan ÇalıĢmalar (25.09.2006- 

ÇalıĢmalar Ġhbar ġüpheli ĠĢlem Toplam 

Gelen Ġhbar /ġĠB 174 596 770 

ÇalıĢması Tamamlananlar 143 356 499 

Ön Değerlendirmesi Tamamlananlar 52 279 331 

Ön Değerlendirme Yapılmadan Ġlgili 

53 - 53 

Kurum ya da KuruluĢa Gönderilenler 

Bağlantılı Ġhbar/ġĠB 38 77 115 

Ön Değerlendirme Sürecindekiler 17 111 128 

Yıl Sonunda Kayda Alınıp ĠĢlemleri 2007 

14 129 143 

Yılına Sarkanlar 

25 Eylül 2006-31 Aralık 2006 tarihleri arasında MASAK‘a intikal eden 770 

adet bildirimden 499‘u ile ilgili olarak çalıĢmalar sonuçlandırılmıĢtır.

31.12. 2006 ) 

78 

ġekil 3- Mali Ġstihbarat Dairesince Tamamlanan ÇalıĢmalar (25.09.2006- 

23% 

11% 

66% 

Tamamlanan Ö n Değerlendirmeler Bağlantılı İhbar/ŞİB İlgili Kurum/Kuruluşa Gönderilenler 

25 Eylül 2006-31 Aralık 2006 tarihleri arasında Mali Ġstihbarat Dairesince 

çalıĢması tamamlanmıĢ olan 499 adet bildirimin, %66‘sının ön değerlendirmesi 

yapılmıĢ (331 adet), %23‘ü hakkında da bağlantılı olabileceği tespitinde bulunulmuĢ 

(115 adet) ve %11‘i de ilgili kurum ya da kuruluĢa gönderilmiĢtir (53 adet). 

25 Eylül-31 Aralık 2006 tarihleri arasında yapılan ön değerlendirme çalıĢma 

sonuçları aĢağıdaki gibidir. 

Tablo 5- Ön Değerlendirme ÇalıĢmaları (25.09.2006-31.12.2006 Dönemi) 

Ön Değerlendirmesi Tamamlanan 

Ġhbar/ġĠB Sayısı 

Ġhbar ġĠB Toplam 

52 279 331 

Değerlendirme Daire BaĢkanlığına Gönderilen 19 30 49 

Yükümlülük Denetimi ve Eğitim Daire 

BaĢkanlığına Gönderilen 

1 1 

Gereği Ġçin Diğer Kurumlara Gönderilenler 13 156 169 

Kapsam DıĢı 20 92 112

2.2.4.Uluslararası Bilgi Değişimine Göre Karapara Aklama Boyutları 

Mali istihbarat birimleri arasında 9 Haziran 1995 tarihinde, Brüksel‘de 24 

ülke ve 8 uluslararası örgütün bir araya gelmesiyle ―Egmont Grubu‖ oluĢturulmuĢtur. 

Egmont Grubu‘nun temel amacı; ülkelerin karaparanın aklanmasıyla mücadelede 

ulusal sistemlerini geliĢtirebilmelerine yardımcı olmak ve uluslararası bilgi 

değiĢiminin önündeki engelleri kaldırmaktır. Söz konusu yardımın kapsamı 

içerisinde mali istihbarat birimlerine teknolojik yardım, personelin eğitimi, tecrübe 

ve bilgi aktarılmasının yanı sıra uluslar arası bilgi değiĢiminin geliĢtirilip, sistematik 

bir yapıya kavuĢturulması da bulunmaktadır. Bu gün itibariyle Egmont Grubu‘nun, 

ülkemiz de dahil olmak üzere 101 üyesi bulunmaktadır. 

2006 yılı içerisinde idari ve istihbari nitelikte olmak üzere bilgi değiĢimi 

kapsamında BaĢkanlığımıza 44 ülkeden 136 adet talep gelirken; aynı yıl içinde 

MASAK tarafından 102 adet ülkeye toplam 132 adet talep gönderilmiĢtir. Söz 

konusu talepler aklama suçuna iliĢkin olabilecekleri gibi, ülke mevzuatlarına iliĢkin 

hususların sorulmasıyla ve bilgi değiĢimi konusunda karĢılıklı bir anlaĢmanın 

yapılmasının teklifi ile ilgili de olabilmektedir. Yine bilgi değiĢimi kapsamında 

gönderilmiĢ olsa da herhangi bir talebi ihtiva etmeyen, personel değiĢikliği, 

teknolojik yenilikler gibi hususlardaki mesajlar da alınıp, gönderilebilmektedir. 

Tablo 6- 2006 Yılında Uluslararası Bilgi DeğiĢimi 

Gelen 

Ülke Sayısı Talep Sayısı 

136 

44 

Mevzuat 

Ġkili 

Talepleri 

AnlaĢma 

Bilgi Talebi Diğer 

15 5 95 21 

Giden 

Ülke Sayısı Talep Sayısı 

102 

132 

Mevzuat Bilgi Talebi Diğer 

102 27 3 

79

2.2.5.5549 Sayılı Kanun Kapsamında Göre Karapara Aklama Boyutları 

MASAK, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi 

konusundaki değerlendirme çalıĢmaları ile aklama suçunun tespitine iliĢkin 

incelemeleri çeĢitli kaynaklara dayanarak baĢlatabilmektedir. Kısaca bu kaynaklar; 

5549 sayılı Kanuna göre Ģüpheli iĢlemleri bildirmekle yükümlü bulunan mali veya 

mali olmayan kurum ve kuruluĢlar, Cumhuriyet savcılıkları veya Cumhuriyet 

savcıları adına zabıta makamları, kamu kurum veya kuruluĢları, yurt içindeki veya 

yurt dıĢındaki özel ve tüzel kiĢiler ve basın olarak belirtilebilir. 

MASAK 5549 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine göre, analiz ve 

değerlendirmeleri Mali Suçları AraĢtırma Uzmanları; incelemeleri ise Maliye 

MüfettiĢleri, Hesap Uzmanları, Gümrük MüfettiĢleri, Gelirler Kontrolörleri, Bankalar 

Yeminli Murakıpları, Hazine Kontrolörleri, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme 

Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları vasıtasıyla yerine getirmektedir. 

2.2.5.1.Masak Tarafından Yapılan Değerlendirmeye Göre Karapara Aklama 

Boyutları 

MASAK‘a intikal eden ihbar ve Ģüpheli iĢlem bildirimleri Mali Suçları 

AraĢtırma Uzmanları tarafından değerlendirmeye tabi tutularak, aklama suçunun 

varlığı tespit edilenler hakkında doğrudan yetkili ve görevli Cumhuriyet savcılığına 

suç duyurusunda bulunulmakta, daha ayrıntılı inceleme gerektirenler ise, incelenmek 

üzere Kanunun 2 nci maddesinde unvanları sayılan denetim elemanlarına sevk 

edilmektedir. 

Yıllar itibariyle değerlendirme dosyalarının envanteri ve sonuçları ile 

sonuçların oransal dağılımı aĢağıdaki gibidir. 

80

Yıl 

Tablo 7- Değerlendirme Dosyaları Envanteri 

Önceki 

Yıldan 

Devredil 

en 

Açılan 

Dosya 

Sayısı 

Toplam 

Dosya 

Sayısı 

Tamamlanan 

Dosya Sayısı 

Sonuç 

Kapsa 

m DıĢı 

Suç 

Duyurus 

u 

Ġnc. 

Sevk 

Önceki 

Yıllar 425 425 368 160 32 176 57 

2002 57 155 212 125 66 3 56 87 

2003 87 192 279 142 93 1 48 137 

2004 137 270 407 221 137 5 79 186 

2005 186 383* 569 283 205 13 65 286 

2006 286 406 692 275 185 10 80 417 

Toplam 1831 1414 846 64 504 

Tablo 8- Değerlendirme Sonuçları 

Önceki 

Yıllar 

81 

Sonraki 

Yıla 

Devreden 

2002 2003 2004 2005 2006 Toplam 

BaĢlatılan Değerlendirmeler 57 155 192 270 383 406 1463 

Devam Eden Değerlendirmeler* 1 2 16 76 322 417 

Tamamlanan Değerlendirmeler 125 142 221 283 275 1046 

1) Aklama Suçu Tespit 

Edilemeyen 

66 93 137 205 185 686 

2) 4208 Sayılı Kanun 

Kapsamında 

59 49 84 78 90 360 

a) Ġncelemeye Sevk 56 48 79 65 80 328 

b) 

Duyurusu 

Aklama Suçu 

3 1 5 13 10 32 

(*) 31.12.2006 tarihi itibariyle devam eden değerlendirmelerin baĢlatıldıkları 

yıllara göre dağılımı gösterilmektedir.

(2002-2006) 

82 

ġekil 4- Tamamlanan Değerlendirmelerin Sonuçlarının Yüzde Dağılımı 

İncelemeye Sevk 

31,4 

Aklama Suçu 

Duyurusu 

3,1 

Karapara Aklama 

Suçu Tespit 

Edilmeyen 

65,5 

01.01.2002-31.12.2006 döneminde tamamlanan 1046 değerlendirmeden; 

686‘sında karapara aklama suçu tespit edilememiĢtir. 5549 sayılı Kanun kapsamında 

değerlendirilebileceği tespit edilen 360 dosyadan 328‘inin, daha ayrıntılı inceleme 

yaptırılması için inceleme elemanlarına sevki talep edilmiĢtir. Kalan 32 

değerlendirme dosyası, aklama suçundan dava açılmasına yeterli emare mevcut 

olduğu kanaatiyle Cumhuriyet savcılıklarına intikal ettirilmiĢtir. 

Yapılan değerlendirmeler esnasında baĢka suçların iĢlendiğine dair bilgilere 

ulaĢılması durumunda basit rapor düzenlenerek ilgili kurumlara sevk edilmektedir. 

Bu raporların yıllara göre dağılımı ise aĢağıdaki tabloda gösterilmiĢtir. 

Tablo 9- Vergi Ġncelemesi Ġçin Düzenlenen Basit Raporlar 

Yıl 

Basit 

Sayısı 

Rapor Hakkında Vergi Kanunlarına ĠliĢkin Ġnceleme Ġstenilen 

Gerçek KiĢi Tüzel KiĢi 

2003 4 5 3 

2004 18 12 18 

2005 28 49 14 

2006 19 39 9 

Toplam 69 105 44

2.2.5.2. Masak Tarafından Yapılan İncelemeye Göre Karapara Aklama 

Boyutları 

Yapılan değerlendirmeler sonucunda daha ayrıntılı inceleme yapılması 

gerektiği belirtilen dosyalar ile MASAK‘ça doğrudan inceleme yaptırılması 

kararlaĢtırılan dosyalar için, iĢin gerektirdiği uzmanlık ihtiyaçları da dikkate alınarak, 

Kanunun 2‘nci maddesinde belirtilen denetim elemanları, görevlendirilmek üzere 

bağlı oldukları birimlerden talep edilmektedir. 

Ġnceleme dosyalarının yıllar itibariyle envanteri, 31.12.2006 tarihi itibariyle 

denetim elemanlarının unvanlarına iliĢkin sayısal bilgiler ile görevlendirilen denetim 

elemanının bağlı bulunduğu birim mevcuduna oranı aĢağıdaki gibidir. 

Yıl 

Önceki 

Yıllar 

Tablo10- Ġnceleme Dosyalarının Envanteri 

Önceki 

Yıldan 

Devredilen 

Açılan 

Dosya 

Sayısı 

Toplam 

Dosya 

Sayısı 

Tamamlanan 

Dosya Sayısı 

83 

Sonuç Sonraki 

Kapsam 

DıĢı 

Suç 

Duyurusu 

412 412 178 135 43+1* 234 

2002 234 102 336 81 60 21+1* 255 

2003 255 68 323 104 73 31+1* 219 

2004 219 121 340 92 49 43 248 

2005 248 74** 322 82 49 33+2* 240 

2006 240 86 326 62 39 23+6* 264 

Toplam 863 599 405 194+11* 

(*) Devam Eden Dosyalardan Suç Duyurusu 

birleĢmiĢtir. 

(**) Açılan Ġnceleme Dosyalarından biri ikinci bir inceleme dosyası ile 

Yıla 

Devreden

Oranı (%) 

84 

ġekil 5- Görevlendirilen Denetim Elemanlarının Kendi Kurul Mevcuduna 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

Maliye Müfettişi 

24,74 

Hesap Uzmanı 

15,32 22,07 

Gelirler 

Kontrolörü 

Bankalar Yeminli 

Murakıbı 

56 

61,22 

Yıllar itibarıyla baĢlatılan incelemelere iliĢkin sonuçlar ile sonuçların oransal 

dağılımına ise aĢağıda yer verilmiĢtir. 

Hazine Kontrolörü 

SPK Uzmanı 

32 

Gümrük Müfettişi 

3,37 

Tablo 11- Ġnceleme Sonuçları (17.02.1997-31.12.2006) 

Önceki 

Yıllar 

2002 2003 2004 2005 2006 Toplam 

Açılan Ġnceleme Dosya Sayısı 412 102 68 121 74** 86 863 

Tamamlanan Ġnceleme 178 81 104 92 82 62 599 

- Aklama Suçu Tespit Edilemeyen 135 60 73 49 49 39 405 

- Aklama Suçu Duyurusu 43 21 31 43 33 23 194 

Devam Eden Ġnceleme* 15 20 17 67 62 85 266 

- Aklama Suçu Duyurusu 1 1 1 2 6 11 

Toplam Suç Duyurusu 44 22 32 43 35 29 205 

(*) 31.12.2006 tarihi itibariyle devam eden incelemelerin baĢlatıldıkları 

yıllara göre dağılımı gösterilmektedir 

birleĢmiĢtir. 

(**) Açılan inceleme dosyalarından biri ikinci bir inceleme dosyası ile

NOT: 2006 yılı içerisinde 159 gerçek kiĢi ve 10 tüzel kiĢi hakkında suç 

duyurusunda bulunulmuĢtur. 

ġekil 6- Tamamlanan Ġncelemelerin Sonuçlarına Göre Yüzde Dağılımı 

Aklama Suçu 

Duyurusu 

32,4 

Aklama Suçu Tespit 

Edilemeyen 

67,6 

17.02.1997-31.12.2006 döneminde aklama suçu iĢlendiği iddiasıyla, 194‘ü 

tamamlanan incelemelerden, 11‘i devam eden incelemelerden olmak üzere toplam 

205 suç duyurusunda bulunulmuĢtur. 

2.2.5.3. Masak Tarafından Yapılan Değerlendirme Ve İncelemelere İlişkin 

Genel Sonuçlar 

MASAK‘a 01 Ocak 2002 – 31 Aralık 2006 tarihleri arasında yapılan 

bildirimler sonucunda, 1406 adet değerlendirme dosyası ve 451 adet inceleme 

dosyası açılmıĢtır. 

KuruluĢundan 2006 yılı sonuna kadar MASAK tarafından toplam 269 adet 

karapara aklama suçundan suç duyurusunda bulunulmuĢtur. Karapara aklama 

suçundan dolayı yapılan suç duyurularının 64‘ü değerlendirme, 205‘i inceleme 

raporlarına dayanmaktadır. 

2.2.4.3.1.Aklama Suç Duyurularının Ġhbar Kaynakları 

MASAK tarafından Cumhuriyet savcılıklarına intikal ettirilen karapara 

aklama suç duyurularının kaynakları yıllar itibariyle aĢağıdaki tabloda belirtilmiĢ, 

oransal dağılımına ise aĢağıdaki Ģekilde yer verilmiĢtir. 

85

Tablo 12- Aklama Suçu Duyurularının Ġhbar Kaynaklarına Göre Dağılımı 

Ġhbar Kaynağı 

Önceki 

Yıllar 

2002 2003 2004 2005 2006 Toplam 

Cumhuriyet Savcılıkları 34 11 12 22 37 26 142 

Kamu Kurumları 26 11 15 19 7 10 88 

Bankalar (ġĠB) 7 1 4* 3 1 3 19 

Basın 4 1 - - - - 5 

Gerçek KiĢi 4 - - 1 2 - 7 

Tüzel KiĢi 1 1 2 

Yurt DıĢı 1 1 2 2 - - 6 

Toplam 76 25 33* 48 48 39 269 

(*) Farklı savcılıklarca yürütülen soruĢturmalardan birisine mükerrerlik 

nedeniyle takipsizlik kararı verildiğinden çıkarılmıĢtır. 

ġekil 7- Aklama Suç Duyurularının Ġhbar Kaynaklarına Göre Dağılımı 

(17.02.1997-31.12.2006) 

88 

19 

5 9 6 

Cumhuriyet Savcılıkları Kamu Kurumları Bankalar 

Basın Gerçek Kişi / Şirket Yurt Dışı 

86 

142

2.2.6.Karapara Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı 

MASAK tarafından yapılan değerlendirme ile incelemeler sonucunda 

aĢağıdaki tabloda ayrıntılı olarak görüleceği üzere 17.02.1997– 31.12.2006 tarihleri 

arasında aklama suçuna iliĢkin olarak Cumhuriyet savcılıklarına 269 adet suç 

duyurusunda bulunulmuĢtur. 

Tablo 13- Aklama Suçu Duyurularının Öncül Suçlara Göre Dağılımı 

(17.02.1997-31.12.2006 ) 

Kanun Adı / 

Madde No 

Öncül Suç 

Suç Duyurusu 

Sayısı 

(1997-2005) 

87 

2006 Toplam Toplam 

Ġçindeki 

%‘si 

T.C.K* Madde 

403 – 406 

UyuĢturucu 

Ticareti 

Madde 

94 22 116 43,1 

1918 sayılı 

Kaçakçılığın Men 

ve Takibine Dair 

Gümrük Kaçakçılığı 

Kanun 4926 

sayılı Kaçakçılıkla 

Mücadele Kanunu 

38 9 47 17,5 

T.C.K. Madde 

504 – 506 

T.C.K. Madde 

339 ila 350 

213 sayılı Vergi 

Usul Kanunu - 

Madde 359/b 

T.C.K. Madde 

495 ila 500 

T.C.K Madde 

125 – 173 

T.C.K. Madde 

332 – 333 – 335 

2238 sayılı Organ 

ve Doku Alınması, 

Saklanması ve 

Nakli Hakkında 

Kanun 

T.C.K. Madde 

179 – 192 

Nitelikli Dolandırıcılık 

ve Hileli Ġflas 

Evrakta ve MeĢruiyet 

Belgelerinde Sahtecilik 

Sahte Belge Düzenleme 

– Kullanma 

Yağma, Yol Kesme ve 

Adam Kaldırma 

Devletin ġahsiyetine 

KarĢı Cürümler 

Devlete Ait Mühürlerde 

ve Damgalarda Taklit 

Organ ve Doku 

Kaçakçılığı 

ġahıs Hürriyeti 

Aleyhinde Cürümler 

31 1 32 11,9 

28 3 31 11,5 

14 14** 5,2 

13 1 14 5,2 

5 1 6 2,2 

2 1 3 1,1 

1 1 0,4 

1 1 0,4

Kanun Adı / 

Madde No 

Öncül Suç 

Suç Duyurusu 

Sayısı 

(1997-2005) 

88 

2006 Toplam Toplam 

Ġçindeki 

%‘si 

T.C.K. Madde 

435 – 436 

6136 sayılı AteĢli 

FuhĢa TeĢvik 1 1 0,4 

Silahlar ve 

Silah Kaçakçılığı 

Bıçaklar Hakkında 

Kanun 

2863 sayılı Kültür 

1 1 2 0,7 

ve Tabiat 

Eski Eser kaçakçılığı 

Varlıklarını 

Koruma Kanunu 

1 1 0,4 

Toplam 230 39 269 100 

(*) T.C.K 765 sayılı Türk Ceza Kanununu ifade etmektedir. 

(**) Farklı savcılıklarda yürütülen soruĢturmalardan birisine mükerrerlik 

nedeniyle takipsizlik kararı verildiğinden tablodan çıkarılmıĢtır. 

17.02.1997 – 31.12.2006 tarihleri arasında karapara aklama suçunun iĢlendiği 

gerekçesi ile suç duyurusunda bulunulan 269 dosyanın %43,1‘nın uyuĢturucu madde 

ticareti; %17,5‘inin gümrük kaçakçılığı; %11,9‘unun nitelikli dolandırıcılık ve hileli 

iflas; %11,5‘inin evrakta ve meĢruiyet belgelerinde sahtecilik suçundan 

kaynaklandığı görülmektedir. 

gibidir 

Aklama suçu duyurularının öncül suçlara göre yüzde dağılımı ise aĢağıdaki

ġekil 8- Aklama Suç Duyurularının Öncül Suçlara Göre Yüzde Dağılımı 

(17.02.1997-31.12.2006) 

50 

45 

40 

35 

30 

25 

20 

15 

10 

5 

0 

Uyuşturucu Madde Ticareti 

43,1 

Gümrük Kaçakçılığı 

17,5 

Nitelikli Dolandırıcılık ve Hileli İflas 

11,9 11,5 

Sahte Belge Düzenleme-Kullanma 

Evrakta ve Meşruiyet Belgelerinde Sahtekarlık 

5,2 5,2 

Devletin Şahsiyetine Karşı Cürümler 

Yağma, Yol Kesme ve Adam Kaldırma 

Devlete Ait Mühürlerde ve Damgalarda Taklit 

89 

2,2 1,1 0,7 0,4 0,4 0,4 0,4 

Silah Kaçakçılığı 

Şahıs Hürriyeti Aleyhinde Cürümler 

Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli 

2.3.KARAPARA AKLAMA SUÇU İLE MÜCADELEDE KURUMLAR 

2.3.1 Mali Suçları Araştırma Kurulu (Masak) Ve Rolü 

2.3.1.1 Mali Suçları Araştırma Kurulu'nun Karapara Aklama Suçu İle 

Mücadeledeki Yöntemi 

Fuhşa Teşvik 

Eski Eser Kaçakçılığı 

5549 sayılı kanuna göre Malî Suçları AraĢtırma Kurulu BaĢkanlığı doğrudan 

Maliye Bakanına bağlı olup 21 görev ve yetkileri Ģunlardır: 

a) Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi amacıyla politika hazırlamak ve 

uygulama stratejileri geliĢtirmek, bu amaçla kurum ve kuruluĢlar arasında 

koordinasyonu sağlamak, ortak çalıĢmalar yapmak, görüĢ ve bilgi alıĢveriĢinde 

bulunmak. 

21 TAġKIN, Mustafa, Türk Hukukunda Mafya ve Karaparayla Mücadele, Ankara, 2004, s224

90 

b) Belirlenen politikalar çerçevesinde kanun, tüzük ve yönetmelik 

taslakları hazırlamak, bu Kanun ile buna iliĢkin Bakanlar Kurulu kararlarının 

uygulanması konusunda düzenlemeler yapmak. 

c) Suç gelirlerinin aklanması alanındaki geliĢmeler ile aklama suçunun 

önlenmesi ve ortaya çıkarılmasına yönelik yöntemler konusunda araĢtırmalar 

yapmak. 

ç) Suç gelirlerinin aklanmasını önlemek amacıyla sektörel çalıĢmalar 

yapmak, önlemler geliĢtirmek ve uygulamayı izlemek. 

d) Kamuoyu duyarlılığını ve desteğini artırmaya yönelik çalıĢmalar yapmak. 

e) Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında 

veri toplamak, Ģüpheli iĢlem bildirimlerini almak, analiz etmek ve değerlendirmek. 

f) Değerlendirme sürecinde gerek duyulduğunda kolluk ve diğer birimlerden 

kendi görev alanlarında inceleme ve araĢtırma yapılması talebinde bulunmak. 

g) Bu Kanun kapsamına giren iĢlemler ile ilgili olarak, araĢtırma ve inceleme 

yapmak veya yaptırmak. 

ğ) Yapılan araĢtırma ve inceleme sonucunda aklama suçunun iĢlendiği 

hususunda olguların varlığının tespiti halinde, Ceza Muhakemesi Kanunu 

hükümlerine göre gerekli iĢlemler yapılmak üzere Cumhuriyet baĢsavcılığına suç 

duyurusunda bulunmak. 

h) Cumhuriyet savcıları tarafından intikal ettirilen konuları incelemek ve 

aklama suçunun tespitine iliĢkin talepleri yerine getirmek. 

ı) Aklama veya terörün finansmanı suçunun iĢlendiğine dair ciddi Ģüphelerin 

mevcut olması durumunda konuyu ilgili Cumhuriyet savcılığına intikal ettirmek. 

sağlamak. 

i) Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında yükümlülük denetimi yapılmasını 

j) Kamu kurum ve kuruluĢları, gerçek ve tüzel kiĢiler ile tüzel kiĢiliği 

olmayan kuruluĢlardan her türlü bilgi ve belgeyi istemek. 

k) Bilgi ve ihtisasına ihtiyaç duyulması halinde, diğer kamu kurum ve 

kuruluĢlarında çalıĢanların BaĢkanlık bünyesinde geçici olarak görevlendirilmelerini 

talep etmek. 

l) Görev alanına giren konularda uluslararası iliĢkileri yürütmek, görüĢ ve 

bilgi alıĢveriĢinde bulunmak.

91 

m) Yabancı ülkelerdeki muadil kurumlarla bilgi ve belge değiĢiminde 

bulunmak, bu amaçla uluslararası antlaĢma niteliğinde olmayan mutabakat muhtırası 

imzalamak. 

(2) MASAK‘ça birinci fıkranın (f) bendine göre kendisinden talepte 

bulunulan birim, bu talebin gereğini ivedi olarak yerine getirmek zorundadır. 

(3) BaĢkanlık, aklama suçunun araĢtırılması ve incelenmesi görevlerini 

denetim elemanları vasıtasıyla yerine getirir. Görevlendirilecek denetim elemanları 

BaĢkanın talebi üzerine ilgili birim amirinin teklifi ve bağlı veya ilgili bulundukları 

Bakanın onayı ile belirlenir. 

(4) BaĢkanlığın talebi üzerine görevlendirilecek denetim elemanları 

görevlendirme konusuna giren hususlarda bilgi ve belge istemeye, araĢtırma ve 

inceleme yapmaya, uygulamayı takip ve denetlemeye, bu maksatla her türlü evrakın 

tetkikine yetkilidir. 

2.3.1.2 Masak’ın Mali İstihbarat Birimi Olma Niteliği 

Karapara ile mücadelede ülkeler, mali kurumlarına bilgi verme zorunluluğu 

yüklemiĢ ve bunun sonucu olarak da her bir ülke tarafından, bildirilen mali bilgileri 

toplamak, analiz etmek ve yetkili birimlere iletmekle yükümlü mali istihbarat 

birimleri (FIU) oluĢturulmuĢtur. 22 

Bu mücadele de karaparanın aklanmasına karĢı yürütülen global savaĢın 

baĢarısına katkıda bulunmak, Egmont Güvenli Ağ (Egmont Secure Web) ortamında 

mali bilgileri paylaĢmak, mali istihbarat birimleri arasındaki iĢbirliğini sağlamak ve 

her bir mali istihbarat biriminin etkinliğini artırmak amacıyla 9 Haziran 1995 

tarihinde Brüksel‘de Egmont Grubu oluĢturulmuĢtur. 23 Grup 1996 yılında Roma‘da 

yapılan toplantıda mali istihbarat birimini tanımlamıĢtır. 24 Buna göre; 

Karapara aklama ile mücadele için; 

(i) Suç geliri olduğundan Ģüphelenilen gelirlerle ilgili veya 

(ii) Ulusal mevzuatın ya da düzenlemelerin gerektirdiği kendisine bildirilen 

mali bilgileri almak (izin verildiğinde talep etmek), bu bilgileri analiz etmek ve ilgili 

makamlara dağıtmaktan sorumlu merkezi, ulusal birimdir. 

22 ÇELĠK, Kuntay, KOÇAĞRA, Selen IĢıl, GÜLER, Kadir, Karapara Aklama, Ankara, 2000, s.163 

23 ÇELĠK, Kuntay, KOÇAĞRA, Selen IĢıl, GÜLER, Kadir, Karapara Aklama, Ankara, 2000, s.163 

24 http:://www.oecd.org/fatf

92 

Türkiye Egmont Grubu üyeliğine Haziran 1998 toplantısında kabul 

edilmiĢtir. Mali istihbarat birimi olarak yukarıdaki tanıma uygun bir yapılanmaya da 

sahip olan MASAK, Egmont Grubu‘nda ülkemizi temsil etmektedir. Her geçen gün 

üye sayısı artan grubun Ģu anda 84 üyesi bulunmaktadır. 

2.3.1.3 Masak’ın Araştırma Ve İnceleme Birimi Olma Niteliği 

MASAK 5549 Sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 19'ncu 

maddesine göre; Cumhuriyet Savcıları veya Cumhuriyet Savcılarının talimatı üzerine 

zabıta makamlarınca intikal ettirilen konular ve bu makamların karaparanın 

aklanması suçunun tespitine iliĢkin ilettikleri talepler veya usulüne uygun olarak 

yapılan ihbarlar veya re‘sen elde edilen diğer bilgi ve belgeler üzerine, doğrudan 

veya yapılacak ön inceleme sonucunda gerekli gördüğünde, karapara aklama suçunu 

araĢtırma ve inceleme görevini inceleme elemanları vasıtasıyla yerine getirmektedir. 

Karapara aklama suçunun araĢtırılması ve incelemesini yapmakla görevli 

inceleme elemanları, Kanunun 3'üncü maddesinde Maliye MüfettiĢleri, Hesap 

Uzmanları, Gelirler Kontrolörleri, Bankalar Yeminli Murakıpları, Hazine 

Kontrolörleri, Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları olarak sayılmıĢlardır. Ġnceleme 

elemanları, MASAK BaĢkanının talebi üzerine ilgili birim amirinin teklifi ve bağlı 

veya ilgili bulundukları Bakanın onayı ile belirlenmekte ve MASAK tarafından 

yapılması istenilen incelemeyi tamamlamak üzere geçici olarak 

görevlendirilmektedirler. 

Ön inceleme: Karaparanın aklanması suçunun tespitinde ön inceleme yapmak 

konusunda, Kanunun 3'üncü maddesinin 5'inci bendi ile görev ve yetki alan 

MASAK, uygulamada bu yetkisini mali suçları araĢtırma uzmanları aracılığı ile 

kullanmaktadır. Kanunda veya diğer tali düzenlemelerde ön inceleme usul ve esasları 

ile ilgili yeterli açıklama bulunmamaktadır. Uygulamanın yön verdiği ön inceleme 

―Cumhuriyet Savcıları veya Cumhuriyet Savcılarının talimatı üzerine zabıta 

makamlarınca intikal ettirilen konuları ve bu makamların suçun tespitine yönelik 

taleplerini veya usulüne uygun yapılan ihbarlar / re‘sen elde edilen diğer bilgi ve 

belgeleri 25 (verileri) toplama, izleme, değerlendirme 26 ve elde edilen sonuçların yazılı 

olarak (rapor) 27 ortaya konulması‖ Ģeklinde tanımlanabilir. 

25 5549 Sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmelik

93 

Yapılan ön inceleme sonucunda; karapara aklama suçunun iĢlenmediği, 

konu hakkında ayrıntılı araĢtırma ve inceleme yapılması gerektiği veya karapara 

aklama suçunun iĢlendiği hususunda yeterli delil elde edilmesi halinde de suç 

duyurusunda bulunulması gerektiğine karar verilebilmektedir. 

2.3.1.4 Karapara Aklama Suçunun Araştırılması Ve İncelenmesi 

MASAK bankalardan, basından, Cumhuriyet savcılıklarından, diğer gerçek 

ve tüzel kiĢilerden ve yurtdıĢından karapara aklama suçunun iĢlendiği yönünde 

Ģüpheli iĢlem bildirimi ve/veya ihbar niteliğinde bildirimler almaktadır. Bunlar 

bildirimlerin niteliğine göre ön incelemeye veya doğrudan incelemeye tabi 

tutulmaktadır. Mali suçları araĢtırma uzmanlarınca yapılan ön inceleme sonucunda 

yeterli delile ulaĢılması halinde suç duyurusunda bulunulabileceği gibi daha ayrıntılı 

bir araĢtırma ve incelemenin gerekli olduğu sonucuna da ulaĢılarak inceleme konusu 

olay araĢtırma ve incelemeye sevk edebilmektedir. 28 

2.3.1.5 Masak Dayanağı 

Karapara aklama suçunun araĢtırılması ve incelenmesi yukarıda görülen 6 

grup inceleme elemanınca yapılmaktadır. 5549 Sayılı Kanunun 21'inci maddesi, 

inceleme elemanlarını karapara aklama suçunun tespitine yönelik görevlendirme 

konusuna giren hususlarda bilgi ve belge istemeye, araĢtırma ve inceleme yapmaya, 

uygulamayı takip ve denetlemeye, bu maksatla her türlü evrakın tetkikine yetkili 

kılmaktadır. 

Öte yandan 5549 Sayılı Kanunun 7'inci maddesi gereğince de; kamu kurum 

ve kuruluĢları ile gerçek ve tüzel kiĢiler, MASAK ve yukarıda sayılan 6 grup 

inceleme elemanı tarafından istenilecek bilgi ve belgeleri vermek ve gerekli kolaylığı 

sağlamakla yükümlü tutulmuĢlardır. MASAK ve inceleme elemanlarınca 

kendilerinden bilgi ve belge istenilen gerçek ve tüzel kiĢiler, savunma hakkına iliĢkin 

26 Mali Suçları AraĢtırma Kurulu Mali Suçları AraĢtırma Uzmanları Görev ve ÇalıĢma Yönetmeliği m. 4, 1'inci fıkra (a) bendi 

(R.G., T. 2.7.1997, S. 23037) 

27 Mali Suçları AraĢtırma Kurulu Mali Suçları AraĢtırma Uzmanları Görev ve ÇalıĢma Yönetmeliği madde 27, 2'nci fıkra 

28 TAġDELEN, Aziz, Hukuksal Açıdan Türkiye‘de Karapara‘nın Aklanması ve Önlenmesi, Ankara, 

2003, s119

94 

hükümler saklı kalmak kaydıyla, özel kanunlarda yazılı hükümleri ileri sürerek 

bilgi ve belge vermekten imtina edemezler. 

5549 Sayılı Kanunun Uygulamasına Dair Yönetmeliğinin 7'nci maddesine 

göre; istenilecek bilgi ve belgeler sözle veya yazıyla istenmektedir. Sözle istenen 

bilgileri vermeyenlere durum yazı ile bildirilmekte ve cevap vermeleri için 

kendilerine yedi günden az olmamak üzere uygun bir mühlet verilmektedir. 

2.3.1.6 Masak’in Yetkileri 

5549 Sayılı Kanunun 19'inci maddesinin 1‘inci fıkrasının ğ bendine göre 

MASAK araĢtırma ve incelemeler sırasında, karaparanın aklanmasına yönelik ciddi 

bulgu ve emarelerin varlığının tespiti halinde, ilgilinin hak ve alacaklarına tedbir 

konulması için durumu Cumhuriyet Savcılığına intikal ettirmektedir. Kanunun 

17‘inci maddesine göre de; karaparanın aklanmasına yönelik ciddi emarelerin varlığı 

halinde, bankalar ve banka dıĢı mali kurumlar ile diğer gerçek ve tüzel kiĢiler 

nezdindeki kiralık kasa mevcutları da dahil olmak üzere hak ve alacakların 

dondurulmasına, tasarruf yetkisinin tamamen veya kısmen kaldırılmasına, mal, 

kıymetli evrak, nakit ve diğer değerlerin zaptına, bunların bir tevdi mahalline 

yatırılmasına ve hak ve alacaklar üzerine diğer tedbirlerin konulmasına hazırlık 

tahkikatı sırasında sulh ceza hakimi; yargılama sırasında ise mahkeme tarafından 

karar verilebilir. 

Tedbire iliĢkin talepler, evrak üzerinden yapılacak inceleme sonucu derhal ve 

nihayet 24 saat içinde sonuçlandırılır. 

Gecikmesinde sakınca görülen hallerde, Cumhuriyet Savcıları da hak ve 

alacakların dondurulmasına karar verebilir. Bu durumda Cumhuriyet Savcılığı bu 

kararı en geç 24 saat içinde sulh ceza hâkimine bildirir. Hâkim en geç 24 saat içinde 

onaylanıp onaylanmamasına karar verir, onaylamama halinde Cumhuriyet 

Savcılığının kararı hükümsüz kalmaktadır. 

MASAK, suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesine yönelik düzenlemeler 

yapmakta ve bu düzenlemelerin uygulamasını gözetlemektedir. Ayrıca suç 

gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanını önleme konularındaki uluslararası 

çalıĢma ve giriĢimleri yakından takip eden MASAK, bu hususlarda Türkiye'de 

atılacak adımlara öncülük etmektedir. Özellikle FATF tarafından yayınlanan Tavsiye

95 

Kararlarına uyum çalıĢmaları ile ülkeler arasında aklama suçunun araĢtırılmasına 

yönelik bilgi değiĢimi konusundaki çalıĢmaları yönlendirmektedir. 

2.3.2 Karapara Aklama Suçu İle Mücadele Kolluğun Rolü Ve Yöntemi 

4208 Sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin "Ġnceleme 

elemanlarının görevlendirilme usulü" baĢlığı altındaki 22. maddesinde; Cumhuriyet 

savcıları veya Cumhuriyet savcılarının adına hareket eden zabıta makamlarınca 

intikal ettirilen konular, araĢtırılması için uzman kuruluĢ olarak Mali Suçları 

AraĢtırma Kurulu BaĢkanlığına iletileceği, BaĢkanlığın doğrudan veya yapılacak ön 

inceleme sonucunda gerekli gördüğünde karapara aklama suçunun araĢtırılması ve 

incelenmesi görevlerini inceleme elemanları vasıtasıyla yerine getireceği ifade 

edilmektedir. 

Lakin 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi hakkında kanun 

da ‗….veya Cumhuriyet savcılarının adına hareket eden zabıta makamlarınca intikal 

ettirilen konular …‘ kısmı çıkarılmıĢ bir nevi kolluk pasif hale getirilmiĢtir. 

4208 sayılı yasayla oluĢturulmuĢ olan ―Mali Suçlarla Mücadele 

Koordinasyon Kurulu‖ belli dönemlerde Maliye Bakanlığı MüsteĢarının 

baĢkanlığında toplanmaktadır. Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire 

BaĢkanı, yasayla ismen sayılmıĢ üyelerden birisidir. 29 Polisin birinci görevi, bu 

mücadele içerisinde bir koordinasyon kurulu üyesi olarak görev almaktır. 1996 

yılında yürürlüğe giren 4208 sayılı yasanın 3‘ncü maddesiyle Maliye Bakanlığı 

bünyesinde kısa adı MASAK olan ―Mali Suçları AraĢtırma Kurulu BaĢkanlığı‖ 

oluĢturulmuĢ ve karapara aklanmasının önlenmesine yönelik çalıĢmalar yapmak, 

önlemler almak, inceleme ve araĢtırmalar yapmak ve bilgi ve belgeleri Cumhuriyet 

savcılıklarına intikal ettirmekle görevlendirilmiĢtir. Ayrıca, aynı yasanın 4. maddesi 

ile karaparanın aklanmasının önlenmesine yönelik politikaları tespit etmek, mevzuat 

düzenleme ve tekliflerini değerlendirmek ve ilgili kuruluĢlar arasında koordine 

görevini yapmak üzere ―Mali Suçlarla Mücadele Koordinasyon Kurulu‖ 

oluĢturulmuĢtur. Maliye Bakanlığı MüsteĢarının BaĢkanlık ettiği bu Kurulun daimi 

üyelerinden birisi de "Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla 

29 Söz konusu dairenin tarihi geliĢimi; 1981 yılı Kaçakçılık Daire BaĢkanlığı, 1983 yılı Kaçakçılık 

Ġstihbarat Harekat Daire BaĢkanlığı, 1995 Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire BaĢkanlığı 

Ģeklindedir.

96 

Mücadele Daire baĢkanıdır‖ 30 olmasına rağmen 5549 sayılı kanunla bu kaldırılarak 

kolluk pasif ve etkisiz bir duruma getirilmiĢtir. 

4208 sayılı Kanunun 3‘üncü maddesi ve Yönetmeliğin 22‘inci maddesinde 

açıklandığı gibi karapara aklanması olaylarının araĢtırılmasında yetki Mali Suçlar 

AraĢtırma Kurulu BaĢkanlığı'na verilmiĢtir. Polisin karapara aklama suçundaki ikinci 

görevi, karaparaya kaynaklık eden suç soruĢturma dosyalarını Mali Suçlar AraĢtırma 

Kurulu BaĢkanlığı'na göndermektir. Polisin ikinci görevi bu kanuna göre, karapara 

aklaması ile ilgili kendisine gelen duyum, bilgi ve belgeleri baĢkanlığın incelemesine 

esas teĢkil edecek Ģekilde derlemektedir. Yani, Ġl Emniyet Müdürlükleri 4208 sayılı 

yasada sayılan ve karaparaya kaynaklık eden suçların hazırlık soruĢturmaları 

sırasında, polis birimleri tarafından karaparanın aklanmasına yönelik ciddi bulgu ve 

emareler olup olmadığı araĢtırılmaktadırlar ve karapara aklanması suçunun 

iĢlendiğine dair gelen bilgi, belge ve ihbarları veya karapara kapsamındaki suçlardan 

birisiyle ilgili yürüttükleri tahkikat sırasında Ģüpheli gördükleri ve karapara bağlantısı 

ihtimali yüksek olan bir durum ile karĢılaĢtıklarında durumu merkeze 

bildirmektedirler. 

Bu Ģekilde elde edilen bilgi ve belgeler, Kaçakçılık ve Organize Suçlarla 

Mücadele Daire BaĢkanlığı tarafından, Mali Suçları AraĢtırma Kurulu BaĢkanlığına 

iletilmektedir. 

Ġl Emniyet Müdürlükleri, organize bir suçla ilgili çalıĢma yürütürlerken 

karaparanın aklanmasının mevcudiyetinin tespiti amacıyla Karapara Formatı adı 

verilen aĢağıdaki sorular yakalanan kiĢilere yöneltilmektedir. 

1. Vergi kimlik numaranız nedir? 

2. Üzerinize kayıtlı gayrimenkulunuz var mı? Varsa nerede, ne zaman 

aldınız? AlıĢ fiyatı nedir? 

3. Üzerinize kayıtlı ulaĢım aracı var mı? Varsa ne zaman, nereden aldınız? 

AlıĢ fiyatı nedir? (Otomobil, kamyon, tır, otobüs, yat, gemi, helikopter, uçak vb. 

araçların plaka, marka ve modelleri belirtilecek). 

4. Banka ve özel finans kurumlarında hesabınız var mı? Varsa "hangi 

bankalarda, hesap türü nedir? Hesap numaraları ve hesaplarda bulunan miktarlar 

nelerdir? (Mevduat, repo, döviz, ticari hesap, kredi kartı hesabı vb.) 

30 polisin karapara aklama suçu ile mücadelesi hakkında bkz. http://www.kom.gov.tr/yayinlar/99kitaptr-4.htm

97 

5. Borsada hisse senediniz var mı? Varsa ne zaman, hangi bedelle aldınız 

ve Ģu anki değeri nedir? 

6. Kurucusu, sahibi veya ortağı olduğunuz Ģirket var mı? Varsa Ģirketin 

sermayesi ve sizin hisse payınız nedir? 

7. Yıllık geliriniz ne kadardır? Nereden elde ediyorsunuz? (MaaĢ, kira, faiz 

geliri, ticari kazanç vb.) 

8. Ġsnat olan suçun iĢlenmesinden ne kadar gelir elde ettiniz? (Nakit para, 

gayrimenkul, hisse senedi, araç, vb.) Bu gelir Ģu anda nerede ve kimlerdedir? (Elde 

edilecek gelir varsa o da belirtilecek). 31 

Bu soruların cevapları alınarak, adliyeye giden tahkikat evrakına eklenmenin 

yanında, bu tahkikat evrakının bir nüshası da üst yazıyla Emniyet Genel Müdürlüğü 

Kaçakçılık Organize Suçlarla Mücadele Daire BaĢkanlığına gönderilmektedir. 

Üçüncü görevi ise, bu mücadelede yabancı ülke polis birimlerinden gelen 

karapara ihbar ve bilgilerini yine Mali Suçları AraĢtırma Kurulu'na göndermektir. 

2.4.KARAPARA AKLAMA SUÇU İLE MÜCADELEDE SORUŞTURMA 

YÖNTEMLERİ 

Karapara aklama, yasadıĢı faaliyetlerden, özellikle, geleneksel olarak 

uyuĢturucu kaçakçılığı ve günümüzde daha geniĢ olarak belli bir ağırlıktaki her türlü 

suçtan elde edilen sermayelerin yasal ekonomik dolaĢıma sokulmasını amaçlayan 

malî ve ekonomik nitelikte iĢlemlerin tümü olarak daha önceki kısımlarda 

belirtmiĢtik. 

Türkiye‘de kayıt dıĢı ekonomi kaynaklarının giderek büyümesi ve geliĢmesi, 

Türk parasının kıymetini koruma mevzuatındaki aĢırı liberalleĢme, karaparanın 

Türkiye‘de de aklanmasına neden olmuĢtur. Özellikle yabancı ülkelerde elde edilen 

gayri meĢru kazançların, döviz ithalinin bir sınırlamaya bağlı olmaması nedeniyle, 

Türkiye‘de aklanma ihtimalînin ortaya çıkması, bir çok modern hukuk sisteminde bu 

konuda düzenlemelerin bulunması, 1988 Viyana SözleĢmesini onaylamamız ve 

Türkiye‘nin de üyesi olduğu FATF‘ın tavsiye kararlarının iç hukuka aktarılması 

gereği Türk yasa koyucusunun da konu ile ilgili bir düzenleme yapmasında etkili 

31 T.C. Merkez Bankası, Karapara Aklama Faaliyetleri ve Önlemler, Ġnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü- Eğitim Birimi, 

Ankara, 1999, ss.67-70

98 

olmuĢtur. Hukukumuzda karaparanın aklanması suç olarak 13.11.1996 tarih ve 

4208 sayılı kanunla kabul edilmiĢtir. Anılan yasa, 19.11.1996 tarihinden itibaren 

yürürlüğe girmiĢ bulunmaktadır. Böylece mevzuatımıza karapara deyimi de 

girmiĢtir. Yasanın çıkartılma amacı birinci maddesinde ifade edildiği Ģekilde: 

―Karapara aklanmasının önlenmesi konusunda uygulanacak esasları belirlemek‖tir. 

Yasada karapara, kaynakları itibariyle tarif edilmiĢtir. Daha sonra 11.10.2006 

tarihinde Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi hakkında çıkarılan kanunla 

yeniden düzenleme yapılmıĢtır. 

Karapara aklama olayı karmaĢık malî iĢlemler içermesi nedeniyle, bu konuda 

uzman birimler ile araĢtırmacı ve soruĢturmacılara gerek vardır. Bu nedenle, 

Japonya, Belçika ve Almanya‘da malî konularda uzmanlaĢmıĢ kiĢilerin savcılıklarda 

çalıĢtırıldığına ya da savcıların uzmanlaĢtırıldığına tanık olunmakta; ekonomik 

suçların soruĢturulması ekip teĢkil ederek yapılmaktadır. Ġtalya‘da ve Ġspanya‘da 

uyuĢturucu ve örgütlü suçlar için yetkileri ulusal toprakların tamamını kapsayan, 

emrinde uzman maliyecilerin ve teknik görevlilerin bulunduğu uzman savcılar 

bulunmaktadır. Fransa‘da da, karapara aklama suçlarının soruĢturulması bünyesinde 

malî uzmanların (uzmanlaĢmıĢ asistanlar) yer aldığı malî savcılıklar ve sorgu 

hâkimlerince, yargılama ise ekonomik ve malî konularda uzmanlaĢmıĢ 

mahkemelerde yapılmakta ve Adalet Bakanlığı Ceza ĠĢleri Genel Müdürlüğü 

bünyesinde, karaparaya karĢı adlî mücadelenin ulusal düzeyde koordinasyonuyla 

görevli bir birim bulunmaktadır. 

2.4.1.Karapara Aklama Suçunun Soruşturulması 

Ülkemizde de, karapara aklama suçunun mali ve karmaĢık niteliği dikkate 

alınarak, 4208 sayılı yasa ile karaparaya özgü yeni bir merkezi inceleme ve araĢtırma 

makamı olmak üzere ―Malî Suçları AraĢtırma Kurulu BaĢkanlığı‖ (MASAK) 

kurulmuĢtur. Daha sonra 11.10.2006 tarihinde Suç Gelirlerinin Aklanmasının 

Önlenmesi hakkında çıkarılan kanunla yeniden düzenleme yapılmıĢtır. 

Buna göre; kendine yapılan ihbarlar veya resen muttali olduğu olaylar 

üzerine, BaĢkanlık ön inceleme yapacak ve aklama suçunun iĢlendiğine dair emareyi 

saptarsa cumhuriyet savcılığını devreye sokacaktır. Burada bir nevi baĢlangıç 

soruĢturması vardır ve savcılık bu soruĢturmanın sonucuna göre hazırlık 

soruĢturmasına baĢlayacaktır. C.Savcıları mali uzmanlık gerektiren hususları

99 

incelemesi ve aklama iĢlemlerinin tespiti taleplerini MASAK‘a iletecekler, 

MASAK‘da inceleme elamanları vasıtasıyla araĢtırma ve inceleme görevini yerine 

getirecektir. Uygulamada, talep ve ihbarlar, MASAK bünyesinde sürekli görev yapan 

uzmanlarca bir ön incelemeye tâbi tutulmaktadır. Bu değerlendirme sonucunda 

konunun karapara aklama yönünden araĢtırma ve incelmeyi gerektirecek ciddilikte 

olduğu ortaya çıkarsa, konuya iliĢkin uzmanlık gerektiren deneyime sahip denetim 

elamanı üyesi olduğu birimlerden geçici olarak talep edilmektedir. Ġlgili birim 

amirinin teklif ettiği inceleme elamanı, bu birimin bağlı olduğu bakanın onayı ile bu 

incelemeyle sınırlı olmak üzere geçici olarak görevlendirilmektedir. Söz konusu 

inceleme elamanları Hesap Uzmanı, Malîye MüfettiĢi, Gelirler Kontrolörü, Bankalar 

Yeminli Murakıbı, Hazine Kontrolörü, Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanı 

olabilmektedir. 

BaĢkanlık, karapara aklanması suçunun araĢtırılması ve incelenmesi 

görevlerini malîye müfettiĢleri, hesap uzmanları, gelirler kontrolörleri, bankalar 

yeminli murakıpları, Hazine Kontrolörleri ve Sermaye Piyasası Kurulu uzmanları 

aracılığı ile gerçekleĢtirecektir. Ancak söz konusu inceleme ve soruĢturma yapan 

birimler açısından önemli eksiklikler mevcuttur. Zira karaparanın kaynağının önemli 

bir bölümünü silah, uyuĢturucu madde, tarihi eser ve ticari eĢya kaçakçılığı 

oluĢturmaktadır. Ayrıca gümrük ve dıĢ ticaret iĢlemlerinin bir çoğu karapara aklama 

yöntemi olarak kullanılmaya uygun nitelik taĢımaktadır. 1990 öncesinde yaĢanan 

hayali ihracat olayları karapara aklamasının en etkili yöntemlerinden biri olarak 

kullanılmıĢtır. Aynı Ģekilde dıĢ ticarette kimi TeĢvikli Yatırımlarda yüksek kıymet 

beyanı da karapara sirkülasyonunun sağlanması açısından en kullanılabilecek 

yollardan birisidir. Karapara trafiğinin uluslararası bir boyut taĢıdığı dikkate 

alındığında gümrük ve dıĢ ticaret iĢlemlerinin bu konudaki önemi çok açık bir 

Ģekilde kendini göstermektedir. 1918 Sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair 

Kanun uyarınca inceleme ve soruĢturma yapma yetkisine sahip olan BaĢbakanlık 

Gümrük MüsteĢarlığı Gümrük MüfettiĢleri ve Kontrolörleri, Cumhuriyetin 

kuruluĢundan bu yana sürekli olarak Gümrük ve DıĢ Ticaret ĠĢlemlerinden 

kaynaklanan suçların tespit edilip ortaya çıkarılmasında önemli iĢlevler 

üslenmiĢlerdir. Hayali ihracat olaylarının incelenip soruĢturulmasında da çok büyük 

etkinlikleri olan Gümrük MüfettiĢliği ve Gümrük Kontrolörlüğü gümrük ve dıĢ 

ticaret iĢlemlerinden kaynaklanan yolsuzlukların incelenmesi ve soruĢturulması 

konusunda Türkiye‘de en geniĢ formasyona sahip mesleki birimlerdir. Ayrıca,

100 

yasada yetkili kılınan Maliye Bakanlığı Denetim Elemanları, Bankalar Yeminli 

Murakıpları ve Hazine Kontrolörlerinin 1918 sayılı yasa uyarınca kaçakçılığı men ve 

takibi konusunda inceleme ve soruĢturma yapma yetkilerinin bulunmadığı 

unutulmamalıdır. Yasanın üçüncü maddesi, konuyu MASAK‘ın görevleri yönünden 

ele almıĢtır. C.Savcısının tüm karapara aklama olaylarını mı yoksa gerek 

gördüklerini mi MASAK‘a intikal ettireceği açık değildir. Adalet Bakanlığı Ceza 

ĠĢleri Genel Müdürlüğü‘nün 28.5.1999 tarihli genelgesinde, ―soruĢturması sırasında, 

ciddi emarelerin tespiti halinde evrakın bir suretinin MASAK‘a gönderilerek 

karapara aklanması suçunun tespitine iliĢkin görüĢ alınması‖ belirtilmektedir. 

Kanaatimizce burada kanun koyucunun aradığı husus mali inceleme yani yasal ve 

normal gibi görünen iĢlemlerin karapara aklama tekniği olarak kullanılmalarının 

ortaya konulmasıdır. Bu arada karapara ile öncül suç bağlantısına iliĢkin bazı 

emarelerin de elde edilmesi muhtemeldir. Ancak bu konu, asıl olarak savcılık ile 

onun yardımcısı olan kolluğun görevidir. Kolluk ya da savcılık araĢtırma ve 

soruĢturmayı MASAK‘a mali incelemeye gönderdikten sonra, öncül suçun ve 

üçüncü kiĢilerin karaparanın kaynağı öncül suçu bildiğine iliĢkin emare ve delilleri 

araĢtırmayı titizlikle sürdürmelidir. ġüpheli iĢlem bildirimleri ve kendine gelen 

ihbarlarda MASAK basit Ģüpheyi doğrulayan emareler elde ettiği takdirde olayı 

savcılığa intikal ettirmelidir. Fransa‘da Mali Ġstihbarat Birimi olan TRACFIN‘in 

uygulaması da bu yöndedir. 

Bilindiği gibi yargılama faaliyeti Ceza Muhakemesi Hukukunda iki safhadan 

oluĢur. Ön soruĢturma ve son soruĢturma. Ön soruĢturma teorik olarak, baĢlangıç 

soruĢturması ve kısa soruĢturma ve ilk soruĢturma olarak üç kısma ayrılabilirse de, 

bizde yasal olarak ön soruĢturma hazırlık soruĢturmasından ibarettir. CMK ilgili 

maddesine göre, yapılan hazırlık soruĢturması sırasında toplanan deliller kamu 

davasının açılmasına yeterli ise, kamu davası açılır. Muhakeme %90 mahkûmiyetle 

sonuçlanmalıdır. Ülkemizde ise, bu oran % 53‘tür. Bu da, hazırlık soruĢturmasının 

iyi yapılmadığını göstermektedir. 

Karapara aklama suçlarında hazırlık soruĢturmasının suçun özelliğine ve 

karmaĢıklığına uygun olarak iyi yapılmaması halinde, davanın mahkûmiyetle 

sonuçlanması ihtimalî çok düĢüktür. Bu nedenle, soruĢturma sırasında özellikle; 

Savcılık ve kolluğun aklamaya konu değerin yasada belirtilen öncül (ön Ģart 

sayılan) suçlardan herhangi biriyle iliĢkisini ortaya koyacak delilleri toplamaya özen 

göstermesi,

101 

Bir kısım delillerin yurtdıĢında bulunması ya da paranın izinin yurtdıĢında 

sürülmesi gereken hallerde, araĢtırmanın safhasına göre, uluslararası idari, polisiye 

ya da adlî yardımlaĢma yollarının iĢletilmesi, 

Karapara aklama suçu Ģüphelisinin, öncül suçla ilgisinin bulunmaması 

halinde, kiĢinin söz konusu paranın yasadıĢı kaynağını bildiğine dair emare ve 

kanıtların ortaya konması, 

Karapara aklama iĢlemlerinin uzmanlık gerektiren karmaĢık niteliği dikkate 

alınarak, yasanın 3. maddesinde belirtilen görevlerine giren konularda mali araĢtırma 

ve inceleme yapması için MASAK‘dan talepte bulunulması, 

Mahkûmiyet halinde, müsadere cezasının etkili Ģekilde uygulanabilmesi için, 

soruĢturma sırasında karaparanın aklanmasına yönelik ciddi emarelerin varlığı 

halinde, dondurma, el koyma, tasarruf yetkisini kaldırma, tevdi mahalline yatırma vb 

tedbirler öngören yasanın 9. maddesinin iĢletilmesi ve Adalet Bakanlığı‘nın 

28.5.1999 tarihli genelgesine göre soruĢturmanın bizzat C. Savcısı tarafından 

yürütülmesi, önem taĢımaktadır. 

Ayrıca Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire BaĢkanlığı, karapara 

aklama suçunun öncül suçlarının soruĢturmalarında karapara aklama yönünden de 

delil elde edebilmek amacıyla bir karapara formatı hazırlayarak birimlerine 

duyurmuĢtur. 

2.4.2.Sınır Aşan Karapara Aklama Suçu Soruşturmaları 

Günümüzde ekonomistler, genelde ekonomik küreselleĢmesinin avantajlarını 

vurgularken, hukukçular ise, eĢzamanlı olarak suçun küreselleĢmesi ve örgütlü suçun 

hukuk devletlerini tehdit eder hale gelmesine dikkatleri çekmektedirler. 

Devletlerin adlî ve hukukî sistemleri ile mevzuatları arasındaki farklılıklar, Avrupa 

ülkelerinde bile soruĢturma makamları ve hâkimler açısından suçluları ortaya 

çıkarma ve cezalandırma açısından büyük güçlükler oluĢturmaktadır. Bu durumdan 

suç örgütlerinin yararlandığına yakından tanık olan özellikle organize suç ve 

yolsuzluk konularında uzmanlaĢmıĢ hâkim ve savcılar Avrupa kamuoyunu ve 

yetkilileri uyarmak için giriĢimlerde bulunmaktadırlar. Bu bağlamda, gizli hesap ve 

karapara aklama Avrupası‘na karĢı çıkan yedi Avrupalı yargıcın 1 Ekim 1996 tarihli 

ünlü ‗Cenevre Çağrısı‘ ġubat 1997‘de 400 Fransız yargıç ve savcısı tarafından 

imzalanmıĢtır. Bu olay, yargının bağımsızlığının güçlendirilmesine iliĢkin adalet

102 

reformunun tartıĢıldığı Fransa ve Avrupa‘da büyük yankı uyandırmıĢtır. Bildiriye 

Avrupa çapında ise, binden fazla yargıç ve on bini aĢkın kiĢi imza koymuĢtur. 

Avrupa Konseyi, Roma AnlaĢması, Schengen AntlaĢmaları ve Maastricht 

AnlaĢması karapara aklama ile mücadelede yerleri çok önemlidir. Bu bankacılık 

sırrının çok sık olarak bir bahane ve paravan olarak kullanıldığı finans alanlarının, 

banka kuruluĢlarının da Avrupa‘sıdır. Bu karapara aklama mekanizmalarının ve 

numaralı hesapların Avrupası, uyuĢturucu, terörizm, tarikat, yolsuzluk ya da mafya 

faaliyetlerinden elde edilen paraların aklanması için kullanılmaktadır. Faks-modem, 

Ġnternet, iletiĢim ağları çağında, kaçakçılık kaynaklı paralar, cömert aylıklar alan 

saygın yedieminler tarafından kontrol edilen anonim, off-shore Ģirketler maskesi 

altında, bir hesaptan diğer hesaba, bir vergi cennetinden diğerine son hızla yol 

alabilir. Bu para daha sonra, her türlü kontrolün dıĢında, yerleĢtirilir ya da yatırılır. 

Günümüzde, bu suçun faillerine ise yaptırım oldukça etkisizdir. 

Avrupa ülkelerinin her birinin adaletine bu paranın izini bulmak, sınırların 

kiĢiler, mallar ve sermayeler için henüz bir anlam taĢıdığı bir dönemim mirası olan 

bugünkü yasal çerçeve içinde imkânsız olmasa da yıllar alacaktır.‖ Ġfadeleri ile 

baĢlayan çağrıda, talep olarak, ―DeğiĢik Avrupa ülkeleri mevzuatlarından geniĢ 

ölçüde yararlanan bir suçluluğa karĢı, mücadele Ģansına sahip olmak için adlî ve 

polisiye alanda modası geçmiĢ bir korumacılığı kaldırmak ivedi bir ihtiyaçtır. 

―Bizler, hâkimler arasında uluslararası istinabe taleplerinin ve araĢtırmaların 

sonuçlarının, yürütme organının müdahalesi olmadan ve diplomatik yola 

baĢvurmadan doğrudan iletilmesini öngören Schengen antlaĢmalarının filen 

uygulamaya konmasını istiyoruz‖ 32 denmekte ve daha adil ve güvenli bir Avrupa için 

uluslararası anlaĢmalar yapılması ya da iç hukuklarda değiĢiklik gerektiren konular 

sıralanmaktadır. 

Günümüzde ise, gerek organize gerekse malî suçluluk kurumsallaĢmıĢ ve 

uluslararası boyut kazanmıĢtır. Bundan böyle, bu tür suçluluk çok sayıda ülkeyi 

kapsamaktadır. Zira, suç örgütleri delilleri değiĢik ülkelerde dağıtarak, kazançlarının 

güvenliğini ve üyelerinin adalet önüne çıkarılmasını engellemeyi hedeflemektedir. 

Buna karĢılık, kamu makamları yetkilerinin ulusal sınırlarda bittiğini düĢünmeye 

devam etmektedirler. Oysa yasal iĢleri yapanlar kadar yasadıĢı ekonomik iĢleri 

yapanlar da yeni özgürlüklerden tam manasıyla yararlanıyorlar. Mallar, suç gelirleri 

32 Schengen I anlaĢması 14 Haziran 1985 tarihinde 5 Avrupa ülkesi arasında imzalanmıĢtır. Bu 

ülkeler: Fransa, Batı Almanya ile Belçika, Hollanda ve Lüksemburg'tan oluĢan 3 Benelüx ülkesidir.

103 

ve suçlular sınırları çok rahat aĢarken, mali istihbarat birimlerinin ulusal 

sınırlarda kalması mantık dıĢı bir olgudur. 

Daha çarpıcı bir ifadeyle, ―sınırlar yargıçları durduruyor. Suçluları değil.‖ 

Avrupa‘da ortak bir yasal alan oluĢturulmadıkça sınır tanımayan suç karĢısında 

zafere ulaĢmak mümkün değildir. 

2.5. KARAPARA İLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI DÜZENLEMELER 

2.5.1.Uyuşturucu Ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş 

Milletler Sözleşmesi (Viyana Konvansiyonu) 

Viyana sözleĢmesi, her ne kadar karapara kavramları açıkca belirtilmemiĢse 

de suç örgütlerinin gücü ve zenginliği düĢünülerek bu sözleĢme uyuĢturucu 

kazançlarının aklanması hareketlerinin suç olarak kabul edilmesi ve uluslararası 

iĢbirliğinde adli yardımlaĢmaya ek olarak idari inceleme aĢamasında da yardımlaĢma 

kurallarını getirmesi nedeniyle ilk uluslara arası kapsamlı çalıĢma niteliğindedir. 33 19 

Aralık 1988 tarihinde BM gözetiminde imzaya açılmıĢ ve Kasım 1990 tarihinde 

yürürlüğe girmiĢtir. 34 SözleĢme ile uyuĢturucu ve psikotrop madde kaçakçılığı ile 

uluslararası boyutta etkin bir mücadele sağlanması için taraflar arasındaki iĢbirliğinin 

artırılması amaçlanmıĢtır. 

SözleĢmede öncül suç ya da karapara aklama suçu baĢlıkları altında tanım 

yapılmamakla birlikte; taraf ülkelerin, 

UyuĢturucu ve psikotrop maddenin üretimi, imalatı, çıkarılması, 

hazırlanması, satıĢı, dağıtımı, teslimi, sevki, transit sevki, nakli, ithali ve ihracı, 

Bir mamelekin bu suçlardan birinden veya bu suç veya suçlardan birine 

iĢtirakten kaynaklandığını bilerek, mamelekin yasadıĢı kaynağını gizlemek, 

olduğundan farklı göstermek veya böyle bir suçun iĢlenmesine karıĢmıĢ bir kiĢinin 

eylemlerinin yasal sonuçlarından kaçmasına yardımcı olmak amacıyla bu mamelekin 

baĢka bir mameleke dönüĢtürülmesi veya devredilmesi, 

UyuĢturucu suçlarından birinden veya bunlardan birine iĢtirakten 

kaynaklandığını bilerek, malvarlığının gerçek niteliğinin, kaynağının, yerinin, 

hareketinin, gerçek sahibinin gizlenmesi ya da olduğundan farklı gösterilmesi, 

33 Gilmore, William C: Dirty Money, Strasburg, 1995, s63 

34 Gilmore, William C: Dirty Money, Strasburg, 1995, s63

104 

UyuĢturucu suçlarından ya da bu suçlara iĢtirakten kaynaklandığını 

bilerek, bu malvarlığının edinilmesi, sahip olunması, ya da kullanılması, 

Bir baĢkasını bu suçlardan birini iĢlemeye veya uyuĢturucu veya psikotrop 

maddeleri kaçak olarak kullanmaya yöneltilmesi, teĢvik edilmesi, 

Bu suçların iĢlenmesi amacıyla örgüt oluĢturulması, iĢbirliği yapılması, 

teĢebbüste bulunulması, yardımcı olunması, kolaylık ve yol gösterilmesi, fiillerinin 

suç olarak sayılması için gerekli önlemleri alacaktır. Karapara aklamaya karĢı küresel 

program BirleĢmiĢ Milletlerin UyuĢturucu Kontrolü ve Suç Önleme KuruluĢu 

tarafından uygulanan bir araĢtırma eğitim ve teknik iĢbirliği programıdır. Bu program 

bölgesel ve diğer uluslararası kuruluĢlar ile iĢbirliği ortaya koymaktadır. 35 

SözleĢme ile taraf devletlerin, bu suçların iĢlenmesini hapis veya hürriyeti 

kısıtlayıcı diğer cezalar, para cezası ve müsadere gibi cezai yaptırımlara tabi 

tutmalara öngörülmüĢtür. 

SözleĢmede müsadere ―hakkın kaybedilmesi kavramı da dâhil olmak üzere, 

mahkeme veya baĢka bir yetkili makamın kararıyla mülkiyetin sürekli olarak 

kaybedilmesi‖ olarak tanımlanmıĢ ve her bir taraf devletin uyuĢturucu suçlarından 

elde edilen kazançların veya bu kazançlara karĢılık gelen malvarlığının, bu suçlarda 

kullanılan ya da kullanılması amaçlanan araçların müsadere edilebilmesi amacıyla 

gerekli önlemleri almaları öngörülmüĢtür. Ayrıca müsaderenin uygulanabilmesi için 

taraf ülkelerin tam bir iĢbirliği içinde bulunmaları, banka, mali ya da ticari kayıtların 

adli yardımlaĢma kapsamında istenebileceği ve dahası taraf ülkelerin ―banka 

hesaplarının gizliliği‖ gerekçesiyle bilgi vermekten kaçınamayacakları hüküm altına 

alınmıĢtır. 

SözleĢmede ayrıca ―kontrollü teslimat‖ uyuĢturucu suçlarının ve bu suçlardan 

kaynaklanan gelirlerin aklanması suçlarının iĢlenmesine iĢtirak etmiĢ olan kiĢilerin 

tespit edilmesi amacıyla, kaçak veya kaçak olmasından Ģüphelenilen, bir biçimde 

sevk edilen uyuĢturucu ve psikotrop maddelerin bu sözleĢmenin ekinde yer alan 

tablolarda kayıtlı maddelerin veya onların yerine geçen maddelerin ilgili ülkelerin 

yetkili makamlarının bilgisi ve denetimi altında bir veya birçok ülke itibariyle 

giriĢine, geçiĢine veya çıkıĢına olanak veren yöntem olarak tanımlanmıĢ ve taraf 

devletlerin kontrollü teslimat yönteminin uygulanabilmesi için gerekli önlemleri 

almaları öngörülmüĢtür. 

35 FATF. Annual Report, 1999/2000, s.16

105 

Viyana Konvansiyonu Türkiye tarafından 20.12.1988 tarihinde 

imzalanmıĢ ve 22.11.1995 tarih ve 4136 sayılı Kanun ile onaylanarak 25.11.1995 

tarih ve 22474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıĢtır. 

2.5.2.Suç Gelirlerinin Aklanması, Aranması, Zapt Edilmesi Ve Müsadere 

Edilmesi Hakkında Avrupa Konseyi Sözleşmesi (Strazburg Konvansiyonu) 

Suçtan gelir elde edilmesinin önlenmesi amacıyla, suç gelirlerinin müsadere 

edilerek aklanmasının önlenmesi ve ayrıca bu amaçla uluslararası iĢbirliğinin 

sağlanmasına yönelik olarak, Avrupa Konseyi tarafından 08.11.1990 tarihinde ―Suç 

Gelirlerinin Aklanması, Aranması, Zapt Edilmesi ve Müsadere Edilmesi Hakkında 

SözleĢme‖ kabul edilmiĢtir. 36 SözleĢmenin hazırlanmasının temel nedeni, uluslararası 

bir sorun haline gelen ağır suçlarla mücadelenin en iyi yolunun suçluların suçtan elde 

ettikleri gelirden mahrum ederek bu suçları tekrar iĢlemelerinin önlenmesi ve bu 

konuda uluslararası iĢbirliğinin tam olarak sağlanmasıdır. 37 

SözleĢmenin 1(e) maddesinde öncül suç tanımlanmıĢtır. Buna göre ―öncül 

suç‖; iĢlenmesi sonucunda kazanç elde edilen ve SözleĢmenin 6'ncı maddesinde 

tanımlanan aklama suçlarının birisinin konusu olabilecek herhangi bir cezai suçtur. 

SözleĢmenin 6'ncı maddesinde, tüm suçlardan elde edilen gelirlerin aklanmasının suç 

sayılacağı öngörülmüĢ olmakla birlikte hangi suçlardan elde edilen gelirlerin aklama 

suçunun öncül suçu olduğunu belirleme konusunda devletlere çekince koyma 

serbestîsi tanınmıĢtır. Buna göre, SözleĢmeye taraf devlet çekince koymadıkça, tüm 

suçları öncül suç olarak kabul etmiĢ sayılacaktır. 

SözleĢme uyarınca taraf devletler, suçtan elde edilen gelirlerin veya suçta 

kullanılan malvarlığının ya da bunlara eĢdeğerdeki malvarlığının müsadere 

edilebilmesi için gerekli olan yasal ve diğer tedbirleri alacaklardır. Bununla birlikte 

taraf devletlerin hangi suçların bu hüküm kapsamında bulunduğunu bildirme yetkisi 

bulunmaktadır. Yani taraf devlet, uygun görmesi durumunda, tüm suç gelirleri için 

değil kendi belirlediği bazı suçlardan elde edilen gelirler için bu sözleĢmeyi 

onaylayabilir. SözleĢme uyarınca, müsadereye tabi gelir ile kastedilen, suçtan elde 

edilen gelirin yanı sıra söz konusu gelirlere ulaĢılamaması halinde bunlara karĢılık 

gelen malvarlığıdır. 

36 GĠLMORE, a.g.e., s135 

37 GĠLMORE, a.g.e., s135

106 

SözleĢme gereğince taraf devletler, müsadereye tabi malvarlığının 

tespitini ve takibini yapabilmek ve bu malvarlıklarının elden çıkarılmasını veya 

nakline yol açan herhangi bir muameleyi önleyebilmek için iç hukuklarında gerekli 

olan yasal düzenlemeleri yapacak ve diğer tedbirleri alacaktır. Bu sözleĢme sadece 

uyuĢturucu kaynaklı karapara aklama faaliyetleri ile sınırlı kalmayarak tüm suçları 

kapsaması nedeniyle kapsam yönüyle Viyana sözleĢmesinden farklıdır. 38 

SözleĢmede, uluslararası iĢbirliği konusunda ayrıntılı düzenlemeler 

yapılmıĢtır. Buna göre; müsadere amacıyla ceza kovuĢturması veya adli kovuĢturma 

baĢlatan diğer bir taraf devletin talep etmesi halinde, her bir taraf, daha sonraki bir 

aĢamada müsadere talebine konu olabilecek veya böyle bir talebi karĢılayabilecek 

Ģekilde ticaretinin, nakledilmesinin veya elden çıkarılmasının önlenmesi için 

malvarlığının dondurulması veya zapt edilmesi gibi gerekli geçici tedbirleri iç 

hukukunun izin verdiği ölçülerde yerine getirecektir. Bununla birlikte, SözleĢmenin 

13'üncü maddesi ile getirilen ―müsadere yükümlülüğü‖ uyarınca; sözleĢmeye taraf 

olan diğer bir Devlet tarafından, ülkesinde bulunan suç kaynaklı gelirlerin veya 

vasıtaların müsaderesi talebini alan taraf devlet; bu gibi gelirler veya vasıtalarla ilgili 

olarak talep eden Taraf mahkemesi tarafından verilen müsadere kararını uygulayacak 

veya bu talebi, bir müsadere kararının alınması için kendi yetkili makamlarına 

sunacaktır ve bu Ģekilde karar alınması halinde uygulayacaktır. 

Talep edilen taraf tarafından müsadere edilen malvarlığı, ilgili taraflarca aksi 

kararlaĢtırılmadıkça, talep edilen tarafın kendi iç hukukuna göre kullanılacaktır. 

SözleĢmede yardım taleplerinin hangi gerekçelerle reddedilebileceği de 

belirtilmiĢtir. Örneğin; talebin ilgili olduğu suçun siyasi veya mali olması, istemin 

yerine getirilmesinin talep edilen tarafın temel hukuk prensiplerine aykırı olması, 

istemin yerine getirilmesinin, talep edilen tarafın egemenliğine, güvenliğine, kamu 

düzenine ya da diğer temel menfaatlerine zarar vermesi olasılığının olması 

durumunda talep reddedilebilecektir. 

SözleĢme uyarınca her bir taraf, yaptıkları talepleri diğer bir tarafa iletmek ve 

kendilerine yapılan taleplere cevap vermek veya bunları yetkili makamlara iletmekle 

sorumlu olacak bir merkezi makamı veya makamları tayin etmekle yükümlüdür. Bu 

hükümle, karĢılıklı yardımlaĢmanın daha hızlı ve etkin bir Ģekilde ve bir takım 

formalitelere tabi olmaksızın gerçekleĢtirilebilmesi amaçlanmıĢtır. 

38 ZAGARĠS, Bruce: Complying with the Requirements of New International Money Laundering 

Laws, s.23

107 

Strazburg Konvansiyonu, Türkiye tarafından 27 Eylül 2001 tarihinde 

imzalamıĢ ve 16 Mart 2004 tarihinde onaylanması için TBMM'ye sevk edilmiĢtir. 

2.5.3. Sınır Aşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (Palermo 

Konvansiyonu) 

Organize suçlarla mücadelede ilk uluslararası düzenlemedir. 15 Kasım 

2000‘de BM Genel Kurulu tarafından kabul edilmiĢ, 39 12–15 Aralık 2000 tarihinde 

de Palermo‘da imzaya açılmıĢtır. Türkiye sözleĢmeyi 30.01.2003 tarih ve 4800 sayılı 

Kanun ile kabul etmiĢtir. 

SözleĢmenin amacı; sınır aĢan örgütlü suçların önlenmesi ve daha etkili bir 

Ģekilde mücadele edilmesi için iĢbirliğinin geliĢtirilmesidir. 

iĢlenen; 

SözleĢmenin kapsamı; sınır aĢan nitelikteki ve örgütlü suç gruplarınca 

a. Üst sınırı 4 yıl veya daha fazla hürriyetten mahrumiyeti veya daha 

ağır bir cezayı gerektiren suçlar (ağır suçlar), 

b. Örgütlü suç grubuna katılma, 

c. Karapara aklama, 

d. Yolsuzluk ve 

e. Adaletin engellenmesi suçları. 

Karapara aklama suçu SözleĢmenin 6'ncı maddesinde düzenlenmiĢtir. 

SözleĢme ile taraf devletlerden karapara aklama suçunda öncül suçları, ağır suçlar, 

örgütlü suç grubuna katılma, yolsuzluk ve adaletin engellenmesi suçlarını da 

kapsayacak Ģekilde en geniĢ Ģekliyle belirlemeleri istenmiĢ, ülkelerce öncül suçların 

tespitinde sayma yönteminin benimsenmesi durumunda asgari olarak örgütlü suç 

gruplarınca iĢlenen suçların karapara aklamanın öncül suçu olarak belirlenmesi 

istenmiĢtir. 

SözleĢmenin 7‘inci maddesi karapara aklama ile mücadele önlemlerine 

iliĢkindir. Buna göre taraf devletlerden, bankalar ve banka dıĢı mali kuruluĢlar ile 

karapara aklamaya müsait diğer kurumlara kimlik tespiti, kayıtların saklanması ve 

Ģüpheli iĢlemlerin bildirilmesi yükümlülüklerinin getirilmesi, karapara aklamaya 

iliĢkin bilginin toplanması, analizi ve yasa uygulama birimlerine iletilmesi için ulusal 

39 CARRĠNNGTON, Ian: Countering Abuse of the Banking System, s.21

108 

merkezi bir birim olan mali istihbarat birimi kurulması, nakit ve parasal değeri 

haiz her türlü evrakın sınır ötesi hareketinin denetlenmesi, izlenmesi ve bunların sınır 

ötesi nakline iliĢkin bildiriminde bulunulmasını istenmiĢtir. Ancak, mali pazarların 

dünya çapında serbestleĢtirilmesi ile karaparanın aklamanın etkin olarak önlenmesi 

çalıĢması çatıĢmakta ise de, sözleĢme yasal paranın uluslararası hareketinin 

sınırlandırılmayarak izlenmesi Ģeklinde bir iĢleyiĢin kullanılmasını öngörmektedir. 40 

SözleĢmede ayrıca suç gelirlerine el konulması ve müsaderesi, suçların 

önlenmesinde özel soruĢturma yöntemlerinin kullanılması, suçluların iadesi ve 

karĢılıklı adli yardım konularında düzenlemeler yer almaktadır. 

2.5.4. Mali Eylem Görev Grubu (Fınancıal Actıon Task Force- Fatf) 

FATF, 1989 yılında G–7 ülkeleri (ABD, Japonya, Almanya, Fransa, Ġngiltere, 

Ġtalya ve Kanada) tarafından OECD bünyesinde kurulmuĢtur. FATF‘nin 

kurulmasıyla bir anlamda karaparanın aklanmasıyla mücadeleye iliĢkin tavsiyeler 

bütünü oluĢturulmuĢtur. 

FATF‘nin 31 ülke ve 2 bölgesel kuruluĢ olmak üzere toplam 33 üyesi 

bulunmaktadır. 41 Türkiye, 24 Eylül 1991 tarihinde FATF‘ye üye olmuĢtur. 

FATF faaliyetlerini, Genel Kurul toplantıları ile çeĢitli konularda çalıĢmak 

üzere oluĢturulan çalıĢma grupları ve bu grupların gerçekleĢtirdiği toplantılar yoluyla 

yürütmektedir. Bunlar; 

2.5.4.1.Genel Kurul Toplantıları (Plenary Meetings) 

Her yıl üç kez Genel Kurul toplantısı gerçekleĢtirilmektedir. (FATF yılı 

Temmuz‘da baĢlamakta ve toplantılar genellikle Eylül/Ekim, ġubat ve Haziran‘da 

yapılmaktadır.) Karapara aklama eğilimlerinin analizi ve bunlara karĢı alınacak 

önlemler, karaparayla mücadeleye iliĢkin olarak alınan bu önlemlerin uygulanıp 

uygulanmadığının denetlenmesi ve dünya çapında bir karapara ile mücadele ağının 

oluĢturulmasının teĢvik edilmesi, iĢbirliği yapmayan ülke ve bölgelerin belirlenmesi 

ve bunlara karĢı alınacak tedbirler, üye ülkelerin karĢılıklı değerlendirme raporları bu 

toplantılarda konulardan bazılarıdır. 

40 CARRINGTON, a.g.m., s22 

41 FATF. Annual Report, 2000/2001, s.3

2.5.4.2.Terörizmin Finansmanı Çalışma Grubu 

109 

Terörizmin finansmanı konusunda geliĢtirilen 9 Özel Tavsiye ile açıklayıcı 

notlar ve en iyi uygulama rehberleri çıkarmak, bu konuda alınması gereken yeni 

önlemleri belirlemek ve geliĢtirmek üzere oluĢturulmuĢ çalıĢma grubudur. 

2.5.4.3.Aml/Cft Değerlendirmeleri Ve Uygulama Çalışma Grubu 

Ülkelere yönelik yürütülen 3. tur karĢılıklı değerlendirme sürecini belirlemek, 

uygulamak, koordinasyonu sağlamak, değerlendirmelerde karĢılaĢılan sorunları 

belirlemek, değerlendirmecilere yönelik eğitim programları organize etmek üzere 

çalıĢmalar yapan bir gruptur. 

2.5.4.4.Tipoloji Çalışma Grubu 

FATF, karapara aklama ve terörizmin finansmanı konusunda tipolojiler 

geliĢtirmek üzere ―Tipoloji ÇalıĢma Grubu‖ oluĢturmuĢtur. Bu çalıĢma grubunda 

FATF‘ye üye ülkeler, belirli uluslararası örgütlerin yanı sıra diğer ülkelerden de 

temsilciler yer almakta ve karapara aklama ve terörizmin finansmanı teknikleri 

incelenmektedir. Tipoloji çalıĢma grubunun geliĢtirdiği tipolojiler rapor olarak her 

yıl yayınlanmaktadır. 42 

2.5.4.5.Geçici Grup (Ad Hoc Group) 

Daha detaylı bir analiz gerektiren, özel konularla ilgilenen Ad Hoc Grubu her 

Genel Kurul toplantısında, ilgilendikleri konuyla ilgili bir Rapor sunmaktadır. 

Örneğin; aklanan karaparanın boyutu. 

42 www.fatf-gafi.org.tr

2.5.4.6.Finansal Hizmetler Forumu (Financial Services Group) 

110 

Her iki yılda bir kez düzenlenmektedir. Ortak konuların tartıĢılması amacıyla, 

mali hizmet sektöründe çalıĢan ulusal ve uluslararası temsilcilerin ve ilgili diğer 

kiĢilerin bu forumda bir araya gelmesi söz konusudur. 

FATF, ülkeleri karapara aklama ve terörizmin finansmanı açısından 

gösterdiği geliĢmeleri periyodik olarak denetlemekte ve değerlendirmektedir. 

―KarĢılıklı Değerlendirme Süreci‖ olarak ifade edilen bu süreçte, FATF öncelikli 

olarak 251 sorudan oluĢan karĢılıklı değerlendirme soru anketini cevaplaması için 

ilgili ülkeye göndermektedir. Ülke, FATF Heyeti tarafından yapılacak değerlendirme 

ziyaretinden 2 ay önce bu soruları cevaplayarak FATF‘e iletmekte, FATF Heyeti 

verilen cevapları da dikkate alarak ülkenin sistemini daha yakından tanımak ve 

incelemek üzere ülkeye değerlendirme ziyaretinde bulunmaktadır. Değerlendirme 

ziyaretinden sonra ülkenin raporu yazılmakta ve FATF Genel Kurulunca ülke raporu 

kabul edilerek, FATF‘in internet sitesinde yayınlanabilmektedir. 43 

FATF Raporda belirtilen eksiklikleri iki türlü takip edebilmektedir. Birinci 

tür takip iki yılda bir yapılan güncelleĢtirme (Biennial Update) olarak 

adlandırılmaktadır. Diğer takip türü ise ―GeliĢtirilmiĢ Takip (Enhanced Follow Up)‖ 

olarak adlandırılmakta olup diğerine göre daha sert bir takip türüdür. 

Ġki yılda bir yapılan güncelleĢtirme Ģeklindeki takip türünde Raporun özetinin 

yayınlanmasından itibaren en fazla 22 ay içinde değerlendirilen ülke, Kısmen 

Uyumlu ya da Uyumsuz olduğu tavsiyelerle ilgili olarak belirtilen eksikliklerin 

giderilmesi konusunda aldığı ya da uygulamaya koyduğu önlemleri kısa ve öz olarak 

sekretaryaya bildirmekte, Sekretarya sağlanan bilgileri gözden geçirmekte ve bir 

rapor hazırlamakta, daha sonra ülke tarafından yapılan ilerlemeler ise her iki yılda bir 

sunulmaktadır. Ġki yılda bir sunulan raporlar BaĢkanın ya da ülkenin talebi üzerine 

Genel Kurulda tartıĢılabilmektedir. 

GeliĢtirilmiĢ takip türü ise, 1,5,10,13 Nolu tavsiyelerin ya da Özel Tavsiye II 

ve IV‘ ün Kısmen Uyumlu ya da Uyumsuz olduğu durumlar ile Genel Kurulun 

geliĢtirilmiĢ takip uygulanmasına karar vermesi durumunda uygulanmaktadır. 

Değerlendirme raporu genel kurulda kabul edildikten 24 ay sonra ülke genel kurula 

43 Turkey, Annual Report 1998/1999, http://www.oecd.org/fatf/ctry-orgpages

111 

geliĢmelerle ilgili rapor sunmakta, daha sonraki geliĢmelere iliĢkin raporlar ise 

izleyen genel kurullarda sunulmaktadır. 

Ülke raporda belirtilen eksikliklerin giderilmesi için gerekli adım atmamıĢ ise 

geliĢtirilmiĢ takipte sırasıyla; 

A- FATF BaĢkanınca üye ülkedeki ilgili bakana tavsiyelere uyumsuzluğa 

dikkat çeken mektup gönderilmektedir. 

B- Söz konusu ülkeye bu mesajı güçlendirecek yüksek düzeyde temsilciler 

gönderilmektedir. Bu heyet bakan ve yüksek düzey bürokratlarla toplantılar 

yapmaktadır. 

C- Üyelerce 21. tavsiyenin uygulanması çerçevesinde üye ülkenin tavsiyelere 

yeterince uyum gösteremediğini belirtir bir bildiri yayınlanabilmektedir. (Yaptırım 

Maddesi) 

alınmaktadır. 

D- Ülkenin tavsiyelere uyum sağlayıncaya kadar FATF üyeliği askıya 

E- Ülkenin üyeliği sona erdirilmektedir. 

FATF tavsiyelerine uymayan ülkeler hakkında 40 Tavsiyenin 21'incisi 

uygulanabilmektedir: 

21'inci Tavsiye: Finansal kuruluĢlar, FATF Tavsiyelerini uygulamayan yâda 

eksik uygulayan ülkelerin vatandaĢları, Ģirketleri ve finansal kuruluĢları ile 

girecekleri iĢ iliĢkilerine ve iĢlemlere özel dikkat göstermelidirler. Bu iĢlemlerin 

görünürde hukuki ve ekonomik amacı yoksa iĢlemlerin esası ve amacı araĢtırılmalı 

ve bulgular yetkili makamlara yardımcı olabilecek Ģekilde yazılı kayda 

geçirilmelidir. Bir ülke, FATF tavsiyelerine uymamaya yâda yeterince uyum 

göstermemeye devam ederse, ülkeler buna karĢı uygun tedbirleri almalıdırlar. 

2.5.5. 40 Tavsiye Kararı 

FATF tarafından 1990 yılında hazırlanan ve biri 1996 yılında diğeri ise 2003 

yılında olmak üzere 2 kez revize edilen 40 Tavsiye Kararı, karaparanın mali sistem 

aracılığıyla aklanmasını önlemek amacıyla üye ülke mevzuatlarını yakınlaĢtırmak ve 

uluslararası iĢbirliğini sağlamak amacıyla alınacak tedbirlere bir çerçeve çizmekte ve

112 

evrensel bir uygulama alanı yaratmaktadır. 44 40 Tavsiye Kararı 4 ana baĢlık 

altında küresel standartları düzenlenmiĢtir. 45 

1- Yasal Sistem (1–3. Tavsiyeler): Bu bölümde üye ülkeler tarafından, 

özellikle 1988 tarihli Viyana ve 2000 tarihli Palermo Konvansiyonlarının 

onaylanması ve tam olarak uygulanması vurgulanmıĢtır. Bunun yanında ülkelerin 

karapara aklama suçunu, öncül suçları en geniĢ kapsamıyla içerir Ģekilde tüm suçlara 

atıfta bulunarak veya cürümlere yâda öncül suçlara uygulanabilecek olan hapis 

cezalarına bir eĢik belirleyerek yâda öncül suçları listeleyerek yâda bu yöntemlerin 

bir kombinasyonunu oluĢturarak tanımlamaları ve ülkelerin suçta kullanılan 

malvarlıklarına tedbir koyma ve müsadere etme konusunda gerekli düzenlemeleri 

yapmaları gerektiği tavsiye edilmektedir. 46 

2- Karapara Aklamanın Ve Terörün Finansmanının Önlenmesi İçin 

Mali Kuruluşlarca ve Mali Olmayan Mesleklerce Alınması Gereken 

Önlemler:(4–25. Tavsiyeler): MüĢteri takibi, kimlik tespiti, Ģüpheli iĢlem bildirimi, 

karapara aklama mevzuatıyla uyum için yapılması gerekenler, söz konusu kuruluĢ ve 

meslek gruplarının düzenlenme ve denetimi ile FATF Tavsiyeleriyle kısmen veya 

tamamen uyumsuz ülkelerle yapılan iĢlemlerde dikkat edilecek noktalar gibi 

hususların kapsamı ve uygulanacak yöntemlere yer verilmiĢtir. MüĢteri takibi ve 

kayıt tutma konusunda belirtilen ilk husus sahte isimlerle veya isimsiz hesap 

açılmaması, her tür iĢlemin kaydının tutulması, müĢterinin ve/veya lehtarın 

kimliğinin tespit ve teyit edilmesidir. Ġkinci olarak siyasi kimliği ön planda olan 

müĢterilere yönelik daha dikkatli olunması, gerek bu tür müĢterilerin gerçekleĢtirdiği 

iĢlemler gerekse muhabir iliĢkiye dayanan iĢlemlerle ilgili olarak risk sistemleri 

geliĢtirilmesidir. Muhabir veya üçüncü taraf barındıran iĢlemlerde kimlik tespiti ve 

karĢı kurumun yeterli denetim ve düzenlemelere tabi olduğundan emin olunmasına 

da değinilmiĢtir. Her tür ulusal veya uluslararası iĢlemle ilgili belgenin iĢleme iliĢkin 

yeterli bilgiyi barındıracak nitelikte hazırlanması ve en az 5 yıl süreyle saklanması 

gerektiği düzenlenmiĢtir. Bölümde ayrıca; herhangi bir iĢlemin karapara aklama veya 

terörün finansmanıyla alakalı olduğuna dair kuvvetli Ģüphe ve makul göstergeler 

varsa, Ģüpheli iĢlem bildiriminde bulunmaları, mali kuruluĢların bu tehlikelere karĢı 

iç kontrol sistemleri ve personel eğitim programları düzenlemeleri ve uyumun 

44 FATF. Annual Report, 1994/1995, s.5, 1995/1996, s.5, 1996/1997, s.6 

45 MORRIS-COTTERILL, Nigel: Think Again: Money Laundering, 2001, 

http//www.foreignpolcy.com 

46 www.masak.gov.tr

113 

sağlanmasına iliĢkin idari düzenlemeler geliĢtirilmesi, avukatlar, noterler, 

muhasebeciler gibi meslek gruplarının da kimlik tespiti, kayıt tutma ve saklama ile 

Ģüpheli iĢlem bildirimi gibi yükümlülüklere tabi olması, karapara aklama suçuna 

iliĢkin gerçek ve tüzel kiĢilere karĢı caydırıcı idari ve cezai müeyyideler getirilmesi 

düzenlenmektedir. Bölümde bunlara ek olarak, Tavsiyer ile tamamen veya kısmen 

uyumsuz ülkelerin taraf olduğu iĢlemlere iliĢkin dikkatli olunması gerektiği ve son 

olarak da ülkelerin mali kuruluĢlar ile mali olmayan kuruluĢ ve meslek gruplarına 

iliĢkin yeterli, uygun ve etkin denetim ve düzenlemeler geliĢtirmeleri gerektiği 

düzenlenmiĢtir. 

3- Karapara Aklama Ve Terörün Finansmanıyla Mücadele 

Sistemlerinde Gerekli Kurumsal ve Diğer Önlemler (26–34. Tavsiyeler): Bu 

bölümde, ülkelere mali, idari ve yasal bilgiye doğrudan veya dolaylı olarak 

zamanında eriĢebilen ulusal bir mali istihbarat birimi kurmaları; ülkeler tarafından, 

karapara aklama incelemeleri için uygun kontrollü teslimat, gizli operasyonlar ve 

benzeri inceleme teknikleri geliĢtirmeleri; denetim birimlerinin, mali kuruluĢların 

karapara aklama ve terörün finansmanının önlenmesiyle ilgili gereklilikleri yerine 

getirip getirmediklerini izleme ve kuruluĢların bu yükümlülüklere uymasını, 

yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda kuruluĢlara idari cezalar vermesini 

sağlayacak yetkilerle donatılmaları; politika geliĢtirici birimlerin, mali istihbarat 

biriminin, yasa uygulayıcı birimlerin ve denetim birimlerinin iĢbirliği içinde 

çalıĢmaları; yetkili otoritelerin alınan ve dağıtılan Ģüpheli iĢlem raporları; karapara 

aklama ve terörün finansmanıyla ilgili inceleme, soruĢturma ve mahkûmiyet 

kararları; dondurulan, el konulan ve müsadere edilen mal varlıkları; karĢılıklı yasal 

yardımlaĢma ve diğer uluslararası iĢbirliği taleplerine iliĢkin istatistikler ile mevcut 

sistemin etkinliğini denetlemeleri; tüzel kiĢiliklerin, yasal müesseselerin ve trustların 

karapara aklayanlarca yasadıĢı biçimde kullanılmasını engelleyecek önlemler 

almaları düzenlenmektedir. 

4-Uluslararası İşbirliği (35–40. Tavsiyeler): Karaparanın aklanması ve 

terörün finansmanı ile mücadelede uluslararası iĢbirliğinin gerçekleĢtirilmesi 

amacıyla, üye ülkelerin yetkili makamları arasında, Ģüpheli iĢlemlere ve bu iĢlemlere 

taraf olan kiĢi ve kurumlarla ilgili olarak ihtiyari ya da talep üzerine uluslararası bilgi 

alıĢ veriĢinin sağlanmasına yönelik düzenlemeler yapmaları gerekmektedir. Bununla 

birlikte ülkeler bu yolla edinilen bilgilerin, kiĢisel verilerin korunmasına yönelik 

ulusal veya uluslararası yasa ya da anlaĢma hükümlerine uygun olarak korunmasını

114 

sağlayacak önlemleri de alacaklardır. Uluslararası iĢbirliğinin sağlanması 

amacıyla, ülkelerin Viyana Konvansiyonu, Palermo Konvansiyonu, Terörizmin 

Finansmanının Önlenmesine Yönelik 1999 BM Konvansiyonuna taraf olmak ve 

anlaĢmayı tam olarak uygulamak için acil önlemler almaları; ayrıca, Strazburg 

Konvansiyonu ve 2002 Terörizme KarĢı Inter-Amerikan Konvansiyonu gibi diğer 

ilgili uluslararası konvansiyonları onaylamaları ve uygulamaları da tavsiye 

edilmektedir. Bu bölümdeki tavsiyelerde ayrıca yabancı ülkelerin, aklamadan ya da 

öncül suçtan elde edilen kazançların veya bunlara karĢılık gelen malvarlıklarının 

tespiti, dondurulması ve müsaderesine yönelik taleplerinin karĢılanması durumunda 

acil tedbirler alacak yetkili makamların oluĢturulması da yer almaktadır. Bunlara ek 

olarak bölümde; fiilin her iki tarafta suç olmaması durumunda bile ülkelerin mümkün 

olduğunca karĢılıklı yasal yardımlaĢmayı yerine getirmeleri gerektiği düzenlenmekte, 

karĢılıklı yasal yardımlaĢma veya suçluların iadesi için fiilin iki tarafta da suç 

olmasının gerektiği durumlarda ise yardımlaĢma için suçun aynı kategoriye 

konulması veya aynı terminolojiyle adlandırılmalarına bakılmaksızın sadece fiilin 

her iki ülkede de suç sayılmasının yeterli olması düzenlenmektedir. 

2.5.6. İşbirliği Yapmayan Ülkeler Ve Bölgeler (Non-Cooperatif Countries And 

Teritories – NCCT) 

FATF, kendisine üye olan ve olmayan ülkelerin karapara aklama ile 

mücadelesine iliĢkin rejimlerini değerlendirmek üzere belirlediği 40 Tavsiye ile 

uyumlu 25 Kriter belirlemiĢtir. FATF, bu Kriterlere dayanarak her yıl Haziran ayında 

―ĠĢbirliği Yapmayan Ülke ve Bölgeler‖ listesi yayınlamakta ve söz konusu listede yer 

alan ülkelere 40 Tavsiyenin 21'incisi uygulanmaktadır. Söz konusu Tavsiye ile mali 

kuruluĢların, FATF tavsiyelerini uygulamayan yâda eksik uygulayan ülkelerle 

girecekleri iĢ iliĢkilerine ve iĢlemlere özel dikkat göstermeli istenmiĢtir. 

18–20 Haziran 2003 tarihleri arasında Berlin‘de gerçekleĢtirilen FATF Genel 

Kurul Toplantısını müteakip yayınlanan 20 Haziran tarihli basın bülteninde; ġubat 

2003‘te 10 ülkenin yer aldığı ―ĠĢbirliği Yapmayan Ülke ve Bölgeler (NCCT)‖ 

listesinin revize edildiği, karapara aklamayla mücadele sisteminde önemli 

reformların gerçekleĢtirilmesi sonucunda St. Vincent and The Grenadines‘in listeden 

çıkarıldığı, yeni listede iĢbirliği yapmayan ülke ve bölgeler sayısının 9 olarak 

belirlendiği, belirtilmiĢtir.

115 

FATF tarafından yayınlanan 3 Kasım 2003 tarihli basın bülteninde ise 

NCCT listesinde yer almakta olan Myanmar‘a 3 Kasım 2003 tarihinden itibaren üye 

ülkelerce ek tedbir uygulanması kararı alındığı bildirilmiĢtir. Bu kararla Myanmar‘a 

21'inci Tavsiyeye ek olarak aĢağıdaki tedbirler uygulanacaktır: 

FATF‘ye üye ülkelerin finansal kurumlarınca, ĠĢbirliği Yapmayan Ülke ve 

Bölgelerin vatandaĢları ve kuruluĢlarıyla iĢ iliĢkisi kurulmadan önce lehtarın kimlik 

tespitinin yapılmasına yönelik sıkı tedbirlerin uygulanması ve bu tedbirlerin 

uygulanması hususunda danıĢmanlığın artırılması, 

NCCT kapsamındaki ülkelerle gerçekleĢtirilen mali iĢlemlerin Ģüpheli olması 

daha muhtemel olduğundan mali iĢlemlerin sistematik bildiriminin veya konu ile 

ilgili bildirim mekanizmalarının artırılması, 

FATF üyesi bir ülkede bankaların Ģube veya temsilcilik kurma talepleri 

değerlendirilirken, söz konusu bankanın iĢbirliği yapmayan bir ülke bankası 

olduğunun dikkate alınması, 

ĠĢbirliği yapmayan ülke ve bölgelerdeki kuruluĢlarla gerçekleĢtirilen 

iĢlemlerin karapara aklama riski taĢıyabileceği konusunda mali olmayan sektör 

iĢletmelerinin uyarılması. 

ġubat 2004 tarihinde Paris'te yapılan FATF Genel Kurul Toplantısı 

sonucunda NCCT listesinde yer alan ülkelerden karapara aklama ile mücadele 

reformlarını tamamlayan Ukrayna ve Mısır listeden çıkarılmıĢtır. Ekim 2005 FATF 

Genel Kurulunda Nauru, Haziran 2006 Genel Kurulunda ise Nijerya NCCT 

listesinden çıkarılmıĢtır. 

Ülkemizdeki mali kuruluĢların, FATF tarafından yayınlanan NCCT listesinde 

yer alan ülkeler ve özellikle Myanmar ile yapacakları iĢ ve iĢlemlerinde FATF‘nin 21 

no.lu tavsiyesine uyumunun gözetilmesi amacıyla FATF tarafından alınan söz 

konusu kararlar hakkında MASAK BaĢkanlığınca, Bankalar Birliği, Katılım 

Bankaları Birliği, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Hazine 

MüsteĢarlığı, Merkez Bankası, Sermaye Piyasası Kurulu ve PTT Genel Müdürlüğü 

bilgilendirilmiĢ ve söz konusu kararların denetimleri altındaki yükümlü gruplarına 

duyurulması ve uygulamanın gözetilmesi istenmiĢtir.13 Ekim 2006 tarihi itibariyle 

Myanmar'ın da listeden çıkarılmasıyla NCCT listesinde hiçbir ülke kalmamıĢtır.

2.5.7.Avrupa Birliği 

2.5.7.1. 91/308/Eec Sayılı Konsey Direktifi 

116 

10 Haziran 1991 tarihinde ―Mali Sistemin Karapara Aklanması Amacıyla 

Kullanılmasının Önlenmesine Yönelik 91/308 sayılı Konsey Direktifi‖ karaparanın 

aklanması ile mücadele konusunda Topluluk müktesebatı içerisinde yer alan ilk 

bağlayıcı düzenlemedir. Direktifin amacı; sermaye akıĢını ve mali hizmetlerin 

sunulmasını sınırlamadan mali sistemin karapara aklanmasında bir araç olarak 

kullanılmasının engellenmesidir. 

Direktif esas itibariyle Viyana Konvansiyonu ve FATF‘nin 40 Tavsiyesi 

temel alınarak hazırlanmıĢtır. Direktifte karapara aklanması suçu, kimlik tespiti, 

kayıtların saklanması Ģüpheli iĢlem bildirimine iliĢkin düzenlemelere yer verilmiĢtir. 

Direktifin 1'inci maddesinde, üye ülkelerce karapara aklanmanın suç olarak 

kabul edilmesinin sağlaması öngörülmüĢ ve karapara aklama suçu tanımlanmıĢtır. 

Buna göre kasıtlı olarak iĢlenen aĢağıdaki fiiller karapara aklama suçunu 

oluĢturmaktadır: 

Bir malvarlığının öncül suçtan ya da bu tür suça iĢtirakten kaynaklandığını 

bilerek, bu malvarlığının yasadıĢı kaynağını gizlemek veya öncül suçun iĢlenmesine 

karıĢan herhangi bir Ģahsın, eylemlerinin hukuki sonuçlarından kaçınmasına yardım 

etmek amacıyla malvarlığının niteliğinin değiĢtirilmesi ya da transfer edilmesi, 

Malvarlığının, öncül suçtan ya da bu suça iĢtirakten kaynaklandığını bilerek, 

gerçek niteliğini, kaynağını, yerini, durumunu, hareketini, malvarlığına iliĢkin hakları 

veya sahipliğini gizlemek, 

Alındığı tarihte, bir malvarlığının öncül suçtan ya da bu suça iĢtirakten 

kaynaklandığını bilerek, iktisap edilmesi, zilyetliği veya kullanılması, 

Yukarıdaki paragraflarda sözü edilen eylemlerden herhangi birinin 

iĢlenmesine iĢtirak, iĢlenmesi amacıyla teĢekkül oluĢturmak, teĢebbüs, yardım ya da 

teĢvik etmek, kolaylaĢtırmak ve yol göstermek. 

Yükümlü Grubu: Mali kurumlar, kredi kurumları ve sigorta Ģirketleri, 

Direktifte yer alan düzenlemelere uymakla yükümlü kılınmıĢlardır. 

Yükümlülükler: Direktif ile mali kurumlar ve kredi kurumlarına; kimlik 

tespiti ve kayıtların saklanması, Ģüpheli iĢlem bildirimi, iç denetim ve eğitim, dikkat 

ve özen gibi yükümlülükler getirilmiĢtir.

1- Kimlik Tespiti Yükümlülüğü 

117 

Kimlik tespitine iliĢkin düzenlemeler Direktifin 3'üncü maddesinde yer 

almaktadır. Buna göre; kredi kurumları ve mali kurumlar, müĢteri ile iĢ iliĢkisine 

girerken özellikle hesap açılması ya da kiralık kasa hizmetleri sunulması ve ayrıca 

toplamı 15.000 Euro‘yu aĢan tek ya da birbirine bağlantılı iĢlemler sırasında kimlik 

tespiti yapmak zorundadırlar. Kredi kurumları ve mali kurumlar tarafından iĢlemin 

baĢkası adına yapıldığından Ģüphelenildiği veya emin olunduğu durumlarda, adına 

iĢlem yapılan kiĢinin de kimlik tespiti yapılmalıdır. 

Ayrıca 4'üncü madde ile de kredi kurumları ve mali kurumlar tarafından, 

kimlik tespiti ile ilgili belgelerin ve yapılan iĢlemlerle ilgili dokümanların en az beĢ 

yıl süreyle saklanması öngörülmektedir. 

2- Şüpheli İşlem Bildirim Yükümlülüğü 

Kredi kurumları ve mali kurumların, karapara aklanması ile mücadeleden 

sorumlu yetkililer ile tam bir iĢbirliği içinde olmalarını öngören Direktifin 7'nci 

maddesine göre; kredi kurumları ve mali kurumlar karapara aklanması ile ilgisi 

olduğundan Ģüphelenilen iĢlemlerin yapılmasından, yetkililere haber verilinceye 

kadar kaçınmalı, iĢlemin gecikmesi iĢlemi yapanları tedirgin ederek uyaracaksa 

iĢlemi gerçekleĢtirerek iĢlemden sonra derhal yetkili otoritelere bilgi vermelidirler. 

Ayrıca Direktif ile kredi kurumları ve mali kurumlar tarafından, iĢlemi gerçekleĢtiren 

kiĢileri veya üçüncü kiĢileri, iĢlemle ilgili yetkililere bilgi verildiğinden ya da 

karapara aklama incelemesi yapıldığından haberdar etmemeleri öngörülmektedir. 

Direktifin 9'uncu maddesinde, karapara aklanması ile mücadelede 

otoritelerine iyi niyetle bildirimde bulunan kredi kurumları ve mali kurumların 

çalıĢanlarının ve yöneticilerinin, hiçbir Ģekilde hukuki ve cezai sorumluklarının 

olmayacağı belirtilmektedir. 

3- İç Denetim ve Eğitim Yükümlülüğü 

Direktifin 10'uncu maddesinde, yetkililer tarafından kredi kurumları ve mali 

kurumlar nezdinde yapılan denetimler sırasında veya baĢka bir Ģekilde karapara 

aklanmasına iliĢkin delillerin tespit edilmesi durumunda, bunun karapara aklanması 

ile mücadeleden sorumlu yetkililere bildirilmesi gerektiği belirtilmektedir. Ayrıca 

Direktifin 11'inci maddesine göre, kredi kurumları ve mali kurumlar karapara 

aklanması ile ilgili iĢlemlerin engellenmesi amacıyla yeterli düzeyde iç denetim 

sistemi oluĢturmalı ve bunun yanı sıra çalıĢanlarına bu Direktif hükümleri hakkında 

özel eğitim programları düzenlemelidirler.

4- Dikkat ve Özen Yükümlülüğü 

118 

Bu yükümlülük gereğince; mali kurumlar ve kredi kurumlarının karaparanın 

aklanmasının önlenmesi konusunda topluluk önlemlerine benzer Ģekilde düzenleme 

yapmayan ve diğer uluslararası giriĢimlere taraf olmayan üçüncü ülkeler ile karĢılıklı 

iĢlemlerinde, iĢlemin niteliğine bağlı kalınmaksızın, özel bir dikkat ve önem 

göstermeleri gerekmektedir. 

2.5.7.2. 2001/97 Sayılı Konsey Direktifi 

Avrupa Komisyonu, 14 Temmuz 1999‘da Avrupa Parlamentosu ve Konsey‘e 

91/308/EEC sayılı Direktifte değiĢiklik yapılmasına iliĢkin bir öneri sunmuĢtur. Bu 

önerinin amacı, 91/308/EEC sayılı Direktifin kapsamının geniĢletilmesi ve 

güncelleĢtirilmesidir. Öneride yer alan temel değiĢiklikler; özellikle öncül suçlar ve 

yükümlü gruplarının kapsamının geniĢletilmesi ile ilgilidir. 

Öncül suçlar açısından 1991 Direktifi sadece uyuĢturucu suçlarını 

kapsamakta iken yeni öneriye göre üye ülkeler tüm organize suçlar ve kaçakçılıktan 

elde edilen gelirlerin aklanmasıyla da mücadele etmek zorundadırlar. Bununla 

birlikte halen uygulanmakta olan Direktifte yer alan yükümlülükler bakımından, 

Direktifin sadece mali sektör ile sınırlı olan kapsamı karapara aklayıcılar tarafından 

kötüye kullanılan mali sektör dıĢındaki belirli faaliyetler ve meslek gruplarını da 

içine alacak Ģekilde yeniden düzenlenmektedir. Böylece muhasebeci ve kontrolörler, 

emlak komisyoncuları, noterler, mali iĢlemlerle uğraĢan avukatlar, kıymetli taĢ ve 

maden satıcıları, para transfer edenler ve kumarhanelere de müĢteri kimlik tespiti, 

kayıtların saklanması ve Ģüpheli iĢlem bildirim yükümlülükleri getirilmektedir. 

13 Kasım 2001‘de Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen öneri, 19 

Kasım 2001‘de AB Bakanlar Konseyi‘nce de onaylanmıĢtır. Bu Direktifte yer alan 

değiĢikliklere uyum sağlamak üzere en geç 15 Haziran 2003 tarihine kadar üye 

ülkelerce gerekli yasal ve idari düzenlemelerin yapılması öngörülmüĢ olup, 2001/97 

sayılı Direktif ile getirilen yeni düzenlemeler özetle aĢağıdaki gibidir: 

Öncül Suçlar 

91/308/EEC sayılı Direktifin 1'inci Maddesinde yapılan değiĢiklikle öncül 

suçlar yeniden düzenlenmiĢtir. Buna göre ağır suçların tamamı öncül suçlar 

kapsamına alınmıĢtır. Aynı madde ile uyuĢturucu suçları, örgütlü suçlar, sahtecilik,

119 

yolsuzluk, üye ülkelerce belirlenecek ağır hapis cezasını gerektiren suçların, ağır 

suçlar kapsamında olduğu ifade edilmiĢtir. 

Öneri ile öncül suçlar kapsamının geniĢletilmesi sadece Ģüpheli iĢlem 

bildirimleri sayısının artması değil bunun da ötesinde farklı ülkelerin yargı ve polis 

yetkilileri arasında uluslararası iĢbirliğinin kolaylaĢtırılması da amaçlanmaktadır. 

Yükümlü Grupları 

2001/97 sayılı direktifin 2a maddesi ile Direktifte yer alan yükümlülüklere 

konu olan faaliyetler ve meslek gruplarının kapsamı geniĢletilmiĢtir. Buna göre; mali 

kurumlar ve kredi kurumları dıĢında aĢağıdaki tüzel ya da gerçek kiĢiler de kimlik 

tespiti yapmak, kayıtları saklamak ve Ģüpheli iĢlem bildiriminde bulunmakla 

yükümlü kılınmıĢlardır; 

avukatlar, 

yardım etmek; 

ve idaresi, 

1- Bağımsız denetçiler ve vergi danıĢmanları, 

2- Emlak alım-satımı ile uğraĢanlar, 

3-Noterler ve müĢterileri adına aĢağıdaki iĢlemleri yapmaları durumunda 

a) AĢağıdaki iĢlemlerin hazırlanması veya gerçekleĢmesinde müĢterilerine 

Gayrimenkul veya ticari iĢletmelerin alım-satımı, 

MüĢteriye ait para, senet ve diğer aktiflerin yönetilmesi, 

Banka veya tasarruf ya da portföy hesabı açılması veya yönetilmesi, 

Trustların, Ģirketlerin veya benzer yapılanmaların oluĢturulması, iĢletilmesi 

b) Her türlü mali veya gayrimenkul iĢlemlerinde müĢterinin adına ve 

hesabına hareket etmek. 

4-Kıymetli taĢ ve maden gibi değerli eĢya satıcıları ve müzayedeciler, 

5- Kumarhaneler. 

Diğer taraftan önerinin yine 3'üncü maddesi ile özel bir para limiti getirilerek 

kumarhaneler, değeri 1000 Euro‘yu aĢan kumar fiĢlerinin satın alınması ya da 

değiĢtirilmesi sırasında bütün müĢterilerine kimlik tespiti yapmakla yükümlü 

kılınmaktadırlar. 

Şüpheli İşlem Bildirimi 

91/308/EEC sayılı Direktifin Ģüpheli iĢlem bildirimini düzenleyen 6'ncı 

maddesinde yapılan değiĢiklik ile yine Direktifte sayılan bütün kurumlar ve kiĢiler 

Ģüpheli iĢlem bildiriminde bulunmakla yükümlü kılınmakla birlikte; avukatların

120 

gizlilik yükümlülükleri göz önünde bulundurularak, üye ülkelere, avukatlara 

organize suç ile bağlantılı karapara aklanması Ģüphelerini karapara aklama ile 

mücadeleden sorumlu yetkililere değil ancak barolar birliğine ya da eĢiti profesyonel 

birimlere bildirmelerine izin veren bir alternatif sunulmaktadır. 

Kimlik Tespiti Yükümlülüğü 

91/308/EEC sayılı Direktifin 3'üncü maddesi ile sadece kredi kurumları ve 

mali kurumlar müĢteri kimlik tespiti yapmakla yükümlü kılınmalarına rağmen, 

2001/97/EC sayılı direktif ile eklenen önemli bir husus direktife tabi kurumlara 

posta, telefon ya da bilgisayar aracılığı ile yapılan (non face-to-face) iĢlemler 

sırasında da müĢteri kimlik tespiti yapılmasına iliĢkin belirli ve yeterli önlemlerin 

alınması yükümlülüğünün getirilmesidir. Buna göre bu tür iĢlemler sırasında iĢlemi 

gerçekleĢtiren kurumların, müĢterilerinin kimlik belgelerinin bir örneğini ya da 

kimlik numaralarını almaları öngörülmektedir. Ayrıca gerçekleĢtirilecek iĢlemle ilgili 

olarak ilk ödemenin de bu direktife tabi bir kredi kurumunda müĢteri adına açılmıĢ 

bir hesap aracılığıyla yapılması gerekmektedir. 47 

2.5.8.Egmont Grubu 

Uluslararası metinlerdeki düzenlemeler doğrultusunda, ―Ģüpheli iĢlem 

bildirimi‖ karaparanın aklanması ile mücadele sisteminin olmazsa olmaz bir parçası 

haline gelmesi, merkezi bir birim ihtiyacını doğuran en önemli etken olmuĢtur. 

Kısaca bir mali kurum aracılığıyla gerçekleĢtirilen bir iĢlemde olağanüstü, 

alıĢılmadık bir durum veya Ģüpheyle karĢılaĢılması halinde, bu iĢlemin ve iĢlemi 

gerçekleĢtirenlerin yetkili otoritelere bildirilmesini gerekli kılan Ģüpheli iĢlem 

bildirim yükümlülüğü bu bildirimin nereye yapılacağı, bu bildirimlerin ne gibi 

iĢlemlere tabi tutulup, nasıl analiz edileceği ve ulaĢılan sonuçlardan nasıl 

yararlanılabileceği sorularını da beraberinde getirmiĢtir. Bu kapsamda, karaparanın 

aklanması ile mücadelede, ülkelerin bankalar ve mali kurumlara Ģüpheli iĢlem 

bildiriminde bulunma ve bilgi verme zorunluluğu yüklemeleri sonucunda, her bir 

ülke tarafından ifĢa edilen mali bilgileri toplamak, analiz etmek ve yetkili birimlere 

iletmekle görevli ―mali istihbarat birimleri‖(FIU) oluĢturulmuĢtur. 

47 bknz http://europa.eu/scadplus/leg/en/lvb/l24016.htm

121 

9 Haziran 1995 tarihinde, Brüksel‘de 24 ülke ve 8 uluslararası örgütün bir 

araya gelmesiyle ―Egmont Grubu‖ oluĢturulmuĢtur. 48 Egmont Grubu‘nun temel 

amacı; ülkelerin ulusal karaparanın aklanmasıyla mücadele sistemlerini 

geliĢtirebilmelerine yardımcı olup, uluslararası bilgi değiĢiminin önündeki engelleri 

kaldırmaktır. Söz konusu yardımın kapsamı içerisinde mali istihbarat birimlerine 

teknolojik yardım, personelin eğitimi, tecrübe ve bilgi aktarılmasının yanı sıra 

uluslararası bilgi değiĢiminin geliĢtirilip, sistematik bir yapıya kavuĢturulması da 

planlanmaktadır. 

Egmont Grubu çalıĢmalarını, üye ülke temsilcilerinin katılımı ile düzenlenen 

toplantılar yoluyla gerçekleĢtirmektedir. Grubun oluĢturulması, karaparanın 

aklanmasıyla mücadelede uzun ve yoğun çalıĢmaların ürünüdür ve temellerini çeĢitli 

uluslararası giriĢim ve kararlardan almıĢtır. Viyana Konvansiyonu, Basel Ġlkeler 

Bildirisi ve özellikle FATF 40 Tavsiye Kararında teĢvik edilen karaparanın 

aklanmasının önlenmesinde uluslararası iĢbirliğinin sağlanması hususu Grubun 

oluĢturulmasında etkili olmuĢtur. Hedeflere ulaĢmada somut adımlar atılabilmesi 

amacıyla ―çalıĢma grupları‖ oluĢturulmuĢtur. Bunlardan ―mevzuat çalıĢma grubu‖ 

(Legal Working Group); potansiyel üyelerin adaylığını incelemekte ve mali istihbarat 

birimleri arasında iĢbirliği de dâhil olmak üzere tüm yasal yönlerini ele almaktadır. 

Ayrıca Egmont Grubun resmi belgelerinin hazırlanmasına da aracılık etmektedir. 

―Eğitim ÇalıĢma Grubu‖(Training Working Group); üye ülkelerin mali istihbarat 

birimlerinin ihtiyaçlarına dayalı olarak uluslararası ve bölgesel seminerler 

düzenlemekte, arındırılmıĢ örnek olay çalıĢmaları dağıtmakta ve dünya çapında 

teknik yardım koordinasyonu sağlamak üzere diğer uluslararası organizasyonlarla 

birlikte çalıĢmaktadır. ―Outreach ÇalıĢma Grubu‖ global mali istihbarat birimi ağını 

geniĢletme ve geliĢtirme üzerine yoğunlaĢmaktadır. Bu grup potansiyel aday mali 

istihbarat birimleri ile ön iletiĢim kurmaktan ve bir mali istihbarat biriminin Egmont 

üyeliğine hazır olup olmadığını belirlemek üzere değerlendirmeler yapmaktan 

sorumludur. Operasyonel ÇalıĢma Grubu (Operational Working Group) üye mali 

istihbarat birimlerinin operasyonel bölümleri arasında artırılmıĢ iĢbirliğini teĢvik 

etmekte ve mali istihbarat birimleri tarafından toplanan bilgileri kullanarak çalıĢma 

ve tipolojilerin geliĢtirilmesini koordine etmektedir. Bilgi Teknolojisi ÇalıĢma Grubu 

(Information Technology Working Group) ise mali istihbarat birimlerine teknik 

48 Ġlk toplantı Belçika‘nın Brüksel Ģehrinde Egmont-Arenberg Palace‘ta yapılmıĢ ve toplantının 

yapıldığı yer adı kullanılarak bu oluĢum Egmont Grubu olarak adlandırılmaya baĢlanmıĢtır.

122 

destek sağlamakta, tavsiyelerde bulunmakta, mali istihbarat birimleri arasında 

elektronik bilgi değiĢimini kolaylaĢtırmak için çalıĢmalarda bulunmakta, bilgi 

teknolojisi ile ilgili konularda diğer çalıĢma gruplarına destek sağlamaktadır. 

Egmont Grubu faaliyetlerini bu beĢ çalıĢma grubuyla sürdürmektedir. 

Hedefler doğrultusunda temel kararlar ise üye ülkelerin FIU‘larının baĢkanlar 

düzeyinde temsil edildiği ―Genel Kurul‖ toplantılarında ele alınmaktadır. Grubun 

karar organı genel kurul iken, yürütme organı bu çalıĢma gruplarıdır. 

Egmont Grubu‘nun 1996 yılında Roma‘da yaptığı toplantıda, Grubun 

çalıĢmalarına yön verebilmek için en azından ortak kriterlerin belirlendiği bir FIU 

tanımı kabul edilmiĢtir. 2004 yılında ise bu tanım, terörün finansmanını da 

kapsayacak Ģekilde yeniden düzenlenmiĢtir. 

Buna göre; mali istihbarat birimi: ―suçtan elde edildiğinden Ģüphe duyulan 

gelirlere ve potansiyel terörün finansmanına veya karapara aklama ve terörün 

finansmanı ile mücadele amacıyla ulusal mevzuat ve düzenlemelerin gerektirdiği 

mali bilgilere iliĢkin bildirimleri toplamak, analiz etmek ve ilgili makamlara sevk 

etmekle sorumlu merkezi ulusal birimdir.‖ 

FIU tanımı yapılmasıyla güdülen amaç, karapara aklama ve terörün 

finansmanıyla ilgili FATF ve diğer uluslararası organizasyonlardan farklı olarak 

Egmont Grubuna ait ve onun faaliyetlerinde esas alacağı tanıtıcı ve ayırt edici ortak 

bir kavram geliĢtirmektir. FIU tanımı yapılırken bir yandan, FIU‘ların diğer idari 

birimlerden farkı vurgulanmaya çalıĢılırken, diğer yandan da bu birimlerin içerisinde 

yer aldıkları teĢkilatların yapılarına göre idari, adli ya da polis kapsamında 

olmalarına değinilmemiĢtir. 

Egmont Grubunca kabul edilen tanımdan da anlaĢılacağı üzere, FIU‘ların 

temel fonksiyonu karapara aklama ve terörün finansmanı ile ilgili olarak mali 

bilgileri toplamak, analiz etmek ve ilgili birimlere sevk etmektir. Ancak bu birimlerin 

ortak özelliği bu olmasına rağmen yetki ve görev alanlarının sadece bunlarla sınırlı 

kalması konusunda bir kural yoktur. Bazı mali istihbarat birimlerinin aynı zamanda 

kendilerinin de inceleme ve karapara soruĢturması yapma yetkileri bulunmaktadır. 

FIU‘lar arası bilgi değiĢimini daha kapsamlı ve sistematik hale getirmek için 

Egmont Grubu‘nun çalıĢmaları kapsamında iki önemli geliĢme sağlanmıĢtır. 

Bunlardan ilki; ―Egmont Güvenlik Ağı‖ (Egmont Secure Web-ESW) olarak 

adlandırılan, FIU‘lar arası bilgi değiĢimi dâhil, doğrudan ve hızlı bir iletiĢimi

123 

sağlayan bir bilgisayar ağı sistemi; diğeri ise sistematik olarak bilgi değiĢimini 

amaçlayan ―Memorandum of Understanding-MOU‖ dur. 

Egmont Grubu‘nun ESW projesi 1997 yılında faaliyete geçirilmiĢtir. ESW, 

kamuya açık olmayıp, sadece ağa dahil olan FIU‘larca kullanılabilmektedir. Bir 

FIU‘nun ağa dahil olabilmesi için bu FIU‘nun Egmont Grubu‘nca aranan kriterlere 

sahip olması ve bu gruba dâhil olması gerekmektedir. ESW‘nin asıl amacı, FIU‘lara 

finans kuruluĢları tarafından gönderilen mali bilgilerin suiistimal edilme tehlikesine 

karĢı korumak, ortak bir havuzda toplayarak, kiĢisel verileri gizliliği ilkesini ihlal 

etmeden paylaĢmaktır. Ayrıca ESW, FIU‘lar arası güvenli bir e-mali haberleĢmesi ve 

diğer FIU‘lar tarafından siteye konan bilgi ve dokümanlara(mevzuat, tipoloji v.b.) 

ulaĢılabilmesi imkanını vermektedir. 

Egmont‘a Ģu anda 101 ülke üye 49 olup, ülkemiz üyelik için ġubat 1998‘de 

müracaat etmiĢ ve Haziran 1998‘de üyeliğe kabul edilmiĢtir. FIU olarak MASAK, 

4208 sayılı Kanunun 3/2'nci maddesi ile karapara ile ilgili olarak ulusal ve 

uluslararası kurum ve kuruluĢlarla görüĢ ve bilgi alıĢveriĢinde bulunmak, inceleme 

ve araĢtırma yapmakla görev ve yetkili kılınmıĢtır. MASAK, Mayıs 2001 tarihinde 

de ESW‘ye dâhil olarak ve güvenli ağın bilgi paylaĢımı ve haberleĢme 

fonksiyonlarından yararlanmaktadır. 

2.6. BAZI ÜLKELERDE KARAPARA İLE MÜCADELEDE YAPILAN 

DÜZENLEMELER 

2.6.1. ABD 

ABD‘de karapara aklama suçu ile ilgili olarak bütün suç kaynaklı gelirler 

değil sadece öncül suçlardan elde edilen değerler karapara suçu kapsamına alınmıĢtır. 

Bu öncül suçlara örnek olarak ağır mali suçlar, yasadıĢı kumar, silah satıĢları, 

terörizm, uyuĢturucu madde kaçakçılığı gasp ve göç suçları olarak verebiliriz. Ancak 

bu öncül suçlar iĢlendiği zaman karapara aklama suçu oluĢur. 

ABD‘deki karapara aklama olaylarının %60-80‘inin uyuĢturucu madde 

kaçakçılığından elde edilen gelirlere dayandığı tahmin edilmektedir. Yine çoğunlukla 

yasadıĢı yollardan elde edilen gelirlere dayandığı tahmin edilmektedir. 50 

49 www.egmontgroup.org 

50 Çelik, Kuntay/Koçağra, S.IĢıl/Güler, Kadir, Karapara Aklama, MASAK Yayınları, s.115-116

124 

ABD‘nin karaparanın aklanmasıyla mücadelenin esasını ‗nakit iĢlem 

bildirimi‘ uygulaması oluĢturmakta, uluslararası alanda ise ABD karapara aklamayla 

mücadele çabalarına diğer ülkelerin katılımının sağlaması, iĢbirliğine yönelik ikili 

anlaĢmaların yapılması ve tüm dünyada karapara aklamayla mücadeleye yönelik 

eğitim programlarının yürütülmesini üstlenmiĢ bulunmaktadır. 51 

ABD‘nin karapara aklamayla mücadelede bazı avantajları bulunmaktadır. Bu 

avantajlardan birisi kolay ve hızlı eriĢebilir, çok zengin veri tabanlarının 

bulunmasıdır. Mali, ticari, idari veri tabanları sayesinde emlak ve Ģirket kayıtları, 

iflas bilgileri, mahkeme kararları, gemi ve uçak sicilleri ile trafik sicili kayıtları gibi 

gerekli olan tüm bilgiler kısa bir zaman zarfında soruĢturmacının elinde olabilmekte 

ve bu sayede de karapara aklamayla daha etkin bir mücadele mümkün 

olabilmektedir. 52 

FAFT‘ın tavsiyelerine paralel olarak düzenlemeler yapan ve uygulayan 

ABD‘de belli yasadıĢı faaliyetlerden elde edilen gelirlerin aklanmasına yönelik çok 

sayıda fiili kapsayan aklama suçlarında öngörülen yaptırım 20 yıla kadar hapis cezası 

ve 500.000 dolar veya iĢlem tutarının iki katı para cezasıdır. Mali kuruluĢların 10.000 

dolar ve üzerinde, suç gelirleri ile ilgili iĢlemlerle iliĢkileri bulunmaları ayrı bir suç 

olarak düzenlenmiĢ olup, bu suçlar için öngörülen cezalar ise 10 yıla kadar hapis ve 

öngörülen para cezasından ibarettir. 53 

2.6.2. Almanya 

Almanya‘da uyuĢturucu ve örgütlü suç kazançlarının yanı sıra bir yıldan fazla 

hapis cezasını gerektiren suçlardan elde edilen gelirlerin aklanması da suç teĢkil 

etmektedir. Bunların dıĢındaki diğer öncül suçlar neticesinde elde edilen gelirlerin 

kasten veya ihmalle aklanmasını kapsamaktadır. 54 

1993‘te yürürlüğe giren Para Aklama Kanuni ile banka ve diğer mali 

kuruluĢlara kimlik tespiti, Ģüpheli iĢlemlerin bildirimi ve bazı meslekler için para 

aklama saikıyla kullanılmalarının önlenmesi için tedbir alma, yükümlülüğü getirilmiĢ 

olan bankaların denetimi; maliye bakanlığının bünyesinde bulunan bağımsız bir 

otoriten izin alınması gerekmektedir. Bu otorite bankaların tüm bankacılık 

51 Mavral, a.g.e, s.153 

52 Ergül, Karapara Endüstrisi ve Aklama Suçu, s.136-137 

53 Mavral, a.g.e, s.154 

54 A.g.e, s.154

125 

iĢlemlerinin yanı sıra bankacılık sisteminin ekonomiyi etkileyebilecek Ģekilde 

kötüye kullanılmasının önlenmesi amacıyla her türlü denetimi yapabilmekte ve 

bankaların ağır suç faaliyetlerine karıĢtığının tespiti halinde savcılığa suç 

bildiriminde bulunmasının yanı sıra bankaların çalıĢma iznini de iptal 

edebilmektedir. 55 

Ayrıca vergi kaçırılmasını önlemek amacıyla, kredi kurumlarının isimsiz 

hesap, mevduat sertifikası hesabı, yanlıĢ ve hayali olduğu bariz bir Ģekilde belli olan 

bir isim altında hesap açmaları yasaklanmıĢ ve bu kurumlara müĢterilerinin 

kimliklerinin doğruluğunu tespit yükümlülüğü getirilmiĢtir. 56 

Alman hukukunda; karapara aklama suçuna yardım ve iĢtirak da suçtur. Suç 

gelirlerini bilerek aklama suçu için öngörülen yaptırım suçun ağırlığına göre 5 ile 10 

yıl arasında hapis cezası, ihmalle iĢlenen aklama suçunun cezası ise 2 yıla kadar 

hapis veya para cezasıdır. 57 

2.6.3. Avustralya 

Avustralya‘da karaparanın aklanması ile ilgili olarak; 100.000 Ģilini geçmek 

Ģartıyla tüm suçlar sonucunda elde edilen gelirlerin(baĢkasının suçundan oluĢmuĢ 

olsa bile) kaynağını gizlemek, değiĢtirmek, özellikle resmi makamlara malvarlığının 

kaynağı, menĢei, sahibi, malvarlığına ait haklar ve malvarlığı ile ilgili iĢlemler 

hakkında yanlıĢ bilgi vermek kanunlarca suç sayılmıĢ olup, bu varlıkları veya parayı 

bilerek kabul etmek, muhafaza etmek, yönetmek, iĢletmek, transfer etmek ve 

yatırımda kullanmak da bu suçu oluĢturmaktadır. Karapara aklama suçunda 

yaptırım, iki yıla kadar hapis cezasıdır. ġayet ciddi bir suç söz konusu ise(500.000 

ATS-40.000 dolar ve yukarısı) veya sanık karapara aklayan bir organizasyon 

mensubu ise 6 ay ile 5 yıl arasında hapis cezası öngörülmüĢtür. 58 

2.6.4. Belçika 

1990 tarihinde ceza kanununda karapara aklama suçu; 1991 Avrupa Konseyi 

Direktifine uygun olarak hazırlanan cezayı gerektiren herhangi bir suçtan elde edilen 

55 

Ergül, Karaparanın Aklanması ve Suçları, s.74 

56 

A.e.g, s.74 

57 

Çelik, Koçağra, Güler, a.g.e, s.51 

58 

A.e.g, s.51-52

126 

gelirin tamamının karapara olduğu belirtilmiĢtir. Ġlgilinin cezalandırılması için bu 

gelirin yasadıĢı olduğunu bilmesi ya da bilebilecek durumda olması gerekmektedir. 

Ayrıca müsadereye iliĢkin hükümlere yer verilerek, ispat yükünün tersine çevrilmesi 

söz konusudur. Yani ilgililer bu gelirin yasal olduğunu ispatlamakla yükümlüdür. 59 

Belçika‘da genel bir suç olarak kabul edilen karapara aklama suçu için öngörülen 

yaptırım 5 yıla kadar hapis cezası ve 100.000 Belçika Frangına kadar para 

cezasıdır. 60 

2.6.5. Fransa 

Fransa‘da karapara aklama suçu 31 Aralık 1987 tarihli kanun ile 

oluĢturulmuĢtur. Fakat bu kanun sadece uyuĢturucu kaçakçılığından elde edilen 

gelirlerin aklanmasını cezalandırmaktaydı. 1988 yılında ise yurtdıĢı ile bağlantılı 

mali iĢlemler için Gümrük Kanunda değiĢiklik yapıldı. 61 

13 Mayıs 1996 tarihinde karapara aklama ile ilgili düzenlemeler yapılmıĢ 

olup, karapara aklama suçu ceza yasasına eklenerek oluĢturulmuĢtur. Buna göre 

‗cürüm iĢleyerek doğrudan veya dolaylı yoldan kazanç sağlayan faile ait 

malvarlığının veya paranın kaynağının herhangi bir Ģekilde saptırılarak farklı 

gösterilmesi‘ karapara olarak tanımlanmıĢtır. Ayrıca cürümden elde edilen 

kazançların parasal sisteme yerleĢtirilmesi, dönüĢtürülmesi veya gizlenmesi olduğu 

gibi bu fiillere yardım etmek de karapara aklama suçu kapsamına alınmıĢtır. 

Karapara aklama suçunun profesyonel olarak iĢlenmesi ya da organize suç örgütleri 

tarafından iĢlenmesi ağırlaĢtırıcı sebep sayılmıĢtır. 62 

Basit karapara aklama suçunda yaptırım 5 yıla kadar hapis ve 2.500.000 

Frank ağır para cezası olarak belirlenmiĢ olup, karapara aklama suçunun itiyat haline 

getirilmesi, bir mesleki faaliyetin icrasının sağladığı kolaylıkların kullanılması ya da 

teĢekkül halinde iĢlenmesi ağırlaĢtırılmıĢ karapara aklama suçu sayılmıĢ ve cezaların 

ikiye katlanması öngörülmüĢtür. 63 

59 Ergül, Karaparanın Aklanması ve Suçları, s75 

60 Çelik, Koçağra, Güler, a.g.e, s.52 

61 Ergül, Karapara Endüstrisi ve Aklama Suçu, s.142 

62 Çelik, Koçağra, Güler, a.g.e, s.53-54 

63 Ergül, Karapara Endüstrisi ve Aklama Suçu, s.142-143

2.6.6.İngiltere 

127 

Ġngiltere‘de örgütlü suçlar bakımından terörizm, uyuĢturucu madde ticareti, 

organize dolandırıcılık, sahtecilik, sanat eseri ve antika hırsızlığı, silah kaçalçılığı, 

pornografi ve karapara aklama suçları dikkat çekmektedir. UyuĢturucu madde 

üretimi ve nakli az, uyuĢturucu madde tüketimi ise fazla olan Ġngiltere‘de uyuĢturucu 

maddeler karapara aklayıcıları için hala baĢlıca yasadıĢı gelir kaynağı olmasına 

rağmen, mali dolandırıcılık, içkilerden alınan dolaylı vergiye tabi maddelerin 

kaçakçılığı gibi diğer suçların kazancının gün geçtikçe önem kazandığı 

görülmektedir. 64 

Ġngiltere‘de baĢlangıçta sadece uyuĢturucu ve terör suçlarından elde edilen 

gelirlerin aklanması suç iken; günümüzde bütün ciddi suçlar sonucunda elde edilen 

kazançlar karapara aklama suçu kapsamına alınmıĢtır. Karapara aklama suçunda 

öngörülen yaptırım 14 yıl hapis ve para cezasıdır. Para cezasının üst sınırı ise 

belirlenmiĢ değildir. 65 

Ayrıca Ġngiltere‘de uyuĢturucu madde kaçakçılığı suçları kanunu 1986‘dan 

beri fonların yasal kaynağının ispatı yükünün ters çevrilmesini öngörmüĢ buna göre; 

bir Ģahıs uyuĢturucu madde kaçakçılığı suçlusu olarak kabul edildiği zaman 

mahkeme mahkûmiyetinden itibaren hangi tarihte olursa olsun ya da kovuĢturmadan 

önceki 6 yıl içinde kendisine verilen, onun tarafından tediye ya da mükâfat olarak 

alınan elindeki tüm malların isnat edilen kaçakçılıktan elde edilmiĢ olduğu 

değerlendirilebilir. 66 

2.6.7. İtalya 

Ġtalya‘da 1978 yılında çıkarılan bir yasa ile karapara aklama suç olarak kabul 

edilmiĢtir. Ancak bu yasada karapara aklama suçu yalnızca uyuĢturucu kaçakçılığı, 

gasp, fidye istemek amacıyla adam kaçırma suçlarından elde edilen gelirleri 

kapsamaktaydı. 1993 yılında yürürlüğe giren yasa ile karapara aklama suçunu 

düzenleyen maddeler yeniden ihdas edilerek, karaparanın kapsamı tüm suçlardan 

elde edilen gelirleri kapsayacak biçimde yeniden düzenlenmiĢtir. Yani günümüzde 

64 Ergül, Karaparanın Aklanması ve Suçları, s.44-45 


66 Ergül, Karapara Endüstrisi ve Aklama Suçu, s.142-143

128 

Ġtalya‘da tüm suçlardan elde edilen gelirlerin aklanması karapara aklama suçunu 

oluĢturmaktadır. 67 

Karapara aklama suçunun yaptırımı 4 ile 12 yıl arasında değiĢiklik 

göstermektedir. Para cezası ise 30 milyon lirete kadardır(yaklaĢık 18.000 dolar). Eğer 

karapara aklama suçu profesyonelce iĢlenirse ceza 1/3 oranında arttırılır. 68 

2.6.8.İsviçre 

Ġsviçre‘de ilk olarak, 1990 tarihli bir yasa ile en az 1 yıl hapis cezasını 

gerektiren suçlardan kaynaklanan gelirler karapara olarak tanımlanmıĢ, bu tür 

suçlardan elde edilen gelirlerin saklanması, gizlenmesi, sair aklama iĢlemleri cezai 

müeyyideye bağlanmıĢtır. 69 

Ancak 1999 yılında Ceza Yasasında yapılan bir düzenleme ile karapara 

aklama suçu tüm ciddi suçlar sonucunda elde edilen gelirlerin aklanması olarak 

tanımlanmıĢtır. Bu kapsama Ġsviçre kanunlarında düzenlenen 80 kadar suç girmekte 

olup, söz konusu suçlardan elde edilen para, döviz, kıymetli evrak, kıymetli maden 

ve taĢlar ve ekonomik değere sahip her türlü varlık karapara kapsamına dahil 

edilmiĢtir. 

Tüm ciddi suçlar kapsamında 1 yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlar 

bulunmaktadır. Ġsviçre‘de karapara aklama suçu için öngörülen yaptırım, suçun 

ağırlığına göre 5 yıla kadar hapis cezasıdır. 70 

2.6.9. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 

KKTC‘de 8 Kasım 1999 tarihinde yürürlüğe giren Karaparanın Aklanmasının 

Önlenmesi Yasasına göre; 

Karapara; yasadıĢı yollardan uyuĢturucu ve psikotrop maddelerin kaçakçılığı 

veya ticaretinden, yasadıĢı yollardan ateĢli silahlar, bu silahların parçaları ve 

cephaneleri, çalıntı sanat eseri, antika veya ülkenin kültür mirasına ait tarihi eser 

parçalarının tasarrufundan veya saklanmasından veya kaçakçılığından veya 

ticaretinden, organ ve doku naklinden, adam öldürme suçundan, reĢit olmayan veya 


68 Çelik, Koçağra, Güler, a.g.e, s58 

69 Ergül,Karaparanın Aklanması ve Suçları, s.78 

70 Mavral, a.g.e, s.158

129 

akli dengesi yerinde olmayan veya herhangi bir kiĢiyi kendi iradesi olmaksızın 

yasadıĢı iĢlerde kullanmaktan, bir kiĢiden Ģantajla veya kaba kuvvet kullanmak 

suretiyle uluslararası teröre menfaat sağlamaktan, casusluk ve sanayi veya teknoloji 

casusluğundan, rüĢvet ve zimmet yoluyla elde edilen para veya para yerine geçen her 

türlü kıymetli evrak, mal ve gelir ile yukarıda sayılan eylem ve davranıĢlara 

teĢebbüsten elde edilen her türlü maddi menfaat ve değerdir. 71 

Karapara aklanması ise yukarıda sayılan fiillerin iĢlenmesi suretiyle elde 

edilen karaparanın, elde edenlerce yasalara uygunluk kazandırılması amacıyla 

değerlendirilmesi, bu yolla elde edildiği bilinen karaparanın baĢkalarınca edinilmesi, 

bulundurulması, elde edenlerce veya baĢkaları tarafından kullanılması el 

değiĢtirmesi, gizlenmesi, ülke sınırları dıĢına çıkarılması, yukarıda belirtilen suçların 

hukuki sonuçlarından failin kaçmasına yardım etmek amacıyla kaynağının veya 

yerinin değiĢtirilmesi veya karaparanın tespitini engellemeye yönelik fiiller ile bu 

fiillere teĢebbüs edilmesi olarak ifade edilmektedir. Nakit para fevkinde Ģüpheli 

iĢlem yaptığı tespit edilen ve/veya yapmaya teĢebbüs eden ve/veya karaparaları yurt 

dıĢına çıkarmaya teĢebbüs eden kiĢi veya kiĢiler bir suç iĢlemiĢ olurlar ve 

mahkûmiyetleri halinde 10.000.000.000TL‘ye kadar para cezasına veya 10 yıla kadar 

hapis cezasına ya da her iki cezaya birden çarptırılabilir. 72 

71 Güner, a.g.e, s307 

72 Güner, a.g.e, s.307-308

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 

KARAPARANIN ORGANİZE SUÇ VE TERÖRİZMİN FİNANSMANI 

SUÇLARIYLA İLİŞKİSİ 

3.1. KARAPARA İLE ORGANİZE SUÇ ARASINDAKİ İLİŞKİ 

3.1.1 Organize Suç Tanımı 

Avrupa Organize Suçla Mücadele Çalışma Grubu‟nun 1996‟da Almanya‟nın 

Leipzig kentinde düzenlediği toplantıda bir teşekkülün organize suç kabul 

edilebilmesi için aşağıdaki yedi özellikten en az beşini taşıması gerekir: 

• Haksız kazanç sağlamak üzere bir araya gelmiş ve aralarında iş bölümü 

ilişkisi bulunan hiyerarşik bir yapının varlığı, 

• Suçtan elde edilen bir kazancın varlığı, 

• Suç aktivitesi konusunda bir sürekliliğin olması, 

• Bir yaptırım sisteminin olması, 

• Şiddet, tehdit gibi yöntemlerin kullanılması, 

• Kamuya ve özel sektöre nüfuz edilmesi, 

• Elde edilen karaparanın aklanması, 

Sınırı aşan organize suçlar konusunda hazırlanan AB raporlarında kullanılan 

ve organize suçu 11 karakteristik özellikle açıklayan aşağıdaki tanım, organize suçun 

uluslararası anlaşmasına da atıfta bulunması bakımından önemlidir: 

göstermeleri, 

1) İkiden fazla kişi arasında işbirliği, 

2) Görev dağılımı, 

3)Uzun ve belirli olmayan bir zaman için faaliyet gösterilmesi, 

4) Belli bir disiplin ve kontrol altında faaliyet, 

5)Önemli suçların şüphelileri olmaları, 

6) Uluslararası seviyede faaliyet göstermeleri, 

7) Şiddet ve sindirmenin diğer yollarına başvurmaları, 

8) Ticari yapıları kullanmaları, 

9) Karapara aklamaları, 

10)Etkilerini siyaset, medya, kamu yönetimi ya da ekonomik alanlarda

131 

11) Kazanç ve güç elde etme çalışmaları. Bu tanıma göre, 1, 5 ve 11 inci 

maddelerle birlikte eğer bir suç grubu yukarıda sayılan özelliklerden en az altısına 

sahipse organize suça karışmış kabul edilmektedir. 

1982 yılında bir BKA (Alman Federal Polisi) çalışma grubu bülteninde ise 

organize suç şu şekilde tanımlanmaktadır: “Belirli bir grup insanın bilinçli olarak 

belirli bir süre yasadışı eylemlerde işbirliği yapmak üzere karar vermeleri, görevleri 

kendi aralarında bölerek ve çoğunlukla modern altyapı sistemlerini kullanarak 

mümkün olduğu kadar çabuk, büyük karlar elde etme amacını güden suç biçimidir.” 

2000 tarihli Birleşmiş Milletler Sınır aşan Suçlarla Mücadele Sözleşmesi de 

“sınır aşan organize suç grubu” tanımına yer vermektedir. Uluslararası alanda 

faaliyet gösteren suç grupları hedef alan Sözleşme‟ye göre, sınır aşan organize suç 

grubu “doğrudan veya dolaylı olarak mali veya diğer bir maddi çıkar elde etmek 

amacıyla belli bir süreden beri var olan ve Birleşmiş Milletler Sınıraşan Suçlarla 

Mücadele Sözleşmesi‟nde (SASMUS) belirtilen bir veya daha fazla ağır suç veya 

yasadışı eylemi gerçekleştirmek amacıyla birlikte hareket eden, üç veya daha fazla 

kişiden oluşan yapılanmış bir gruptur.” Sözleşmeye göre, yapılanmış grup, belirli bir 

suçu derhal işlemek için tesadüfî olarak oluşturulmamış ve üyelerinin rollerinin 

şeklen belirlenmesi şartı olmayan, üyeliğinin devamlılığı veya gelişmiş bir yapısı 

olması gerekmeyen bir grup anlamına gelmektedir. 

Organize suçluluk hakkında araştırmalarda bulunan yazarlardan Jansen‟e 

göre, sistemli olarak toplum için ağır sonuçlara neden olan suçlar işleyen, üyelerinin 

özellikle fiziksel şiddet veya rüşvet ile kişileri etkisiz hale getirmek suretiyle 

faaliyetlerini örtbas edebildikleri, asıl amacı yasadışı kazanç elde etmek olan gruplar, 

organize suç gruplarıdır. Erdem ise, organize suçlululuğu, faillerin amaçlarına 

ulaşmak için şiddete başvurdukları veya dışarıya karşı güçlü bir koruma 

mekanizması meydana getirdikleri, komploya dayalı olarak faaliyet gösterdikleri ve 

kapalı bir topluluk oluşturdukları suçluluk olarak tanımlamaktadır. Merkezinde 

maddi çıkar bulunan organize suçun, ekonomik yönden analizleri de yapılmakta ve 

bu eksende çeşitli tanımlamalar getirilmektedir. Bu tanımlara göre organize suç, 

kısaca nihai tüketicilere belli bir yasadışı mal ve hizmetin arzıdır. Örgüt, aynı bir 

yasal ticari müessese gibi düşünerek, karlı olacak suç alanlarında yatırım 

yapmaktadır. 

Aralarında çeşitli farklılıklar bulunan bu tanımlar, organize suçluluğa hangi 

akademik disiplinle yaklaşıldığına bağlı olarak arttırılabilmektedir. Uluslararası

132 

organize suç gruplarının faaliyet gösterdiği belli başlı alanlar ise şunlardır; 

Uyuşturucu madde üretimi ve kaçakçılığı, nükleer madde ve silah kaçakçılığı, fidye 

için adam kaçırma, sigara kaçakçılığı, kültürel eser kaçakçılığı, yok olma 

tehlikesinde olan türlerin kaçakçılığı, insan ticareti ve göçmen kaçakçılığı, doku ve 

organ kaçakçılığı, araç kaçakçılığı, bilişim suçları, yolsuzluk ve karapara aklama. 

Organize suçlar, sadece bir suç alanı ile ilgilenmemekte, imkân ve güçleri ölçüsünde, 

kendilerine kazanç sağlama olanağı veren tüm suçluluk alanlarına girmektedirler. Bu 

bir gerçektir ki, suç grupları, insan ticareti ve göçmen kaçakçılığı gibi yeni suç 

alanlarında ise, çoğunlukla, eski faaliyetleri sonucu elde ettikleri tecrübe ve 

yeteneklere dayanmaktadır. Örneğin, uyuşturucu kaçakçılığı gibi klasik suç 

faaliyetleri ile işe başlamış olan Avrupa‟daki birçok suç örgütü, yeni bir alan olan 

göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti konusunda daha önceden test edilmiş olan 

rotaları kullanmaktadır. 

Bizimle ilgili olan boyutu ise organize suçların nihai hedeflerinden biri 

paradır. Suç isleyerek elde edilmek istenen paranın kirliliği temizlenmeye çalışılır. 

Var olan para aklanarak sisteme dâhil edilmek istenir. Karapara aklama olarak 

karşımıza çıkan bu durum, organize suç örgütlerinde daha karmaşık bir yapıya 

bürünebilir. 

3.1.2. Karapara İle Organize Suç Arasındaki İlişki 

Devlet otoritesine bir başkaldırı olarak ortaya çıkan suç örgütleri globalleşen 

dünyada kolay yoldan para kazanılmasını amaçlamış günümüzün en büyük 

problemlerinden biri olarak ortaya çıkmıştır. Bu tür örgütler, isleyecekleri suçun 

yapısına göre örgütlenip kendilerine yapısal bir görünüm sağlayacaklardır. Birlikten 

kuvvet doğar anlayışı ile örgütlenip hedefine kilitlenecektir. 

Bir yapı içerisinde bir araya gelen bir insan grubu tarafından belirsiz suçlar 

işlemek suretiyle kar ve yarar sağlamak amacıyla oluşturulan örgütlere, „organize suç 

örgütü‟ olduğunu daha önce belirtmiştik. Organize suçluluk geniş bir faaliyet 

alanında, birçok suç turunu bünyesinde barındırmakta, yurt içi ve yurt dışı açılımı da 

söz konusu olmaktadır. Organize suçlar profesyonel suçluların bir organizasyonudur.

133 

Yasal ve yasa dışı faaliyetlerin de bulunan bu örgütlerin temel motivasyonları 

para ve güçtür. 1 

Gizlilik, şiddet, yolsuzluk, devamlılık, çeşitlilik, süratle değişime ayak 

uydurabilme ve uluslararası bağlantı kurabilme gibi kabiliyetlere sahip olan organize 

suç örgütleri haksiz gelir elde etme amacı doğrultusunda kurulmuş bir suç şirketi gibi 

hareket etmektedir. Mafya tipi örgüt olarak da adlandırılan suç örgütü, cebir, şiddet, 

tehdit ve baskı uygulamak suretiyle yıldırma, korkutma veya sindirme gücünü 

kullanarak suç isleyen bu örgütleri paranın, rantın, karapara aklamanın ve 

yatırımların olduğu her yerde görmek mümkündür. Maddi değerlere duyulan iştahın 

orantısız ölçüde arttığı, gayrimeşru servet edinmek için fırsatların çoğaldığı ve 

özellikle siyasi ve idari yozlaşmanın arttığı toplumlarda daha süratli bir şekilde 

gelişmektedir. Her ülkedeki hukuki, sosyal, ekonomik ve teknolojik değişimler bu 

örgütlerin dikkatini çeker. Yeni oluşan şartların doğurduğu boşluklardan, bir başka 

ifade ile kontrolsüz alanlardan bu örgütler istifade etmeye çalışmaktadır. Şiddet ve 

yolsuzluk bu tür suç örgütlerin varlıklarını koruma ve sürdürebilmeleri için gerekli 

olan faktörlerdir. 2 

Organize suç örgütleri yasal ve yasadışı faaliyetlerini sıkı bir biçimde 

bağlantılaşmaktadırlar. Böyle meşru ekonomik piyasalarda da ikinci bir ayak 

oluşturarak, hukuka aykırı fiillerin örtülmesi, gizlenmesi amacıyla kazançların yasal 

hale getirilmesi için karapara aklama operasyonları gerçekleştirilmektedir. Karapara 

aklama sonucunda elde edilen paralar ise yasal yatırımlarda kullanılmaktadır. 3 

Başka bir anlatımla suç örgütleri, suç isleyerek yüksek miktarlı haksiz kazanç 

elde etmek amacıyla kurulmaktadırlar. Suç işlenilerek elde edilen bu gelirler ise 

karapara olarak ifade edilmekte yani; suç örgütleri karapara elde etmek amacıyla suç 

işlemektedirler. Suç örgütlerinin tüm faaliyetleri suç teşkil etmeyebilir. Diğer yasal 

girişimciler gibi suç örgütleri de farklı alanlarda yasal faaliyetlerde bulunabilir, bu 

faaliyetlerinden yasal kazançlar elde edebilirler. 4 

Organize suç örgütlerinin büyük bir bölümü karaparayla faaliyetlerini 

sürdürmektedir. Bu örgütler, uyuşturucu, silah kaçakçılığı ve diğer suçlar sonucu 

1 

Ulker Mavral, „Karapara, Karaparanin Gelisimi, Aklanmasi ve Kayitdisi Ekonomi‟, Vergi Raporu 

Dergisi, Sayi 37, Ekim-Kasim 1998, s.200 

2 

T.C. Icisleri Bakanligi, EGM Kacakcilik ve Organize Suclar Dairesi Baskanligi, 2002 Raporu, 

EGM-KOMDB Yayinlari, Sayi 2003, s.91 

3 

Ergul, Karaparanin Aklanmasi ve Suclari, s.29 

4 

Mustafa Taskin, Turk Hukukunda Mafya (Cikar Amacli Suc Orgutleri) ve Kararparayla Mucadele, 

Ankara, 2004, s.294

134 

elde ettikleri gelirleri, örgütün devamlılığı ve büyümesi için kullanmaktadır. Bir 

bakıma bu örgütlerde amaç; işlenen suçlar sonucunda büyük miktarda gelir elde 

etmektir. Terör amaçlı olan örgütler özellikle uyuşturucu kaçakçılığı ve diğer suçları 

işlemek suretiyle elde ettikleri para ve malları terör eylemleri için kullanmaktadır. 5 

Örneğin; MED-TV‟nin bir işlevinin de karapara aklamak olduğu ve iddialara göre 

televizyonculuğun, PKK terör örgütü için çok iyi bir karapara aklama yöntemi 

olduğu belirtilmektedir. 

Yasadışı faaliyetlerden elde edilen karaparanın, Avrupa gibi yasal 

düzenlemelerin çok sıkı bir şekilde uygulanmakta olduğu bir yerde kullanıma 

geçirilebilmesi normal koşullarda oldukça güçtür. Bu noktada MED-TV devreye 

girmiş ve televizyonculuk gibi yüklü paralar isteyen bir sektörde yüksek meblağlı 

karaparaların aklanması mümkün hale getirilmiştir. 6 

Organize suç örgütleri, farklı ülkelerle irtibatlı ya da ülkeler arasında 

kolaylıkla geçiş yapabilen küresel bir yapıya sahiptir. Alanlarında çok iyi çalışırlar 

ve konularını çok iyi bilirler. Para ve mal hareketinden ustaca yararlanarak, 

işledikleri suçlar vasıtasıyla elde ettikleri gelirleri ticari usul ve metotlarla aklama 

işlemlerini çok hızlı gerçekleştirmektedirler. Suç örgütleri gelişen teknolojiyi yoğun 

olarak kullanmakta ve yasadışı faaliyetlerden kaynaklanan gelirlerini bu teknoloji 

sayesinde yasal mali sisteme dâhil etmektedirler. Böylelikle bu suçla mücadele 

edenleri ve siyasi otoriteyi yozlaştırarak, güçsüz bıraktıkları sistemin sahip olduğu 

servetleri soyarlar. 7 

Organize suç örgütlerinin faaliyetleri; bir toplumda kişiler arasındaki 

geleneksel ilişkilerin yok olmasına, bunun akabinde sosyal çözülmelere, merkezi 

veya yerel kamu yönetiminin zayıflamasına ve sonunda da siyasi otoriteye ihtiyaç 

duyulan güvene zarar vererek halkın birbirinden uzaklaşmasına, demokratik ve 

parlamenter sisteme inancın kaybolmasına neden olur. 8 

Suç işleyen organize grupların finans kaynakları kurutulmadıkça, 

faaliyetlerine devam edecekleri aşikârdır. Bu nedenle suçlarla mücadelenin önemli 

hedeflerinden birisi de suç örgütlerinin parasal kaynağının kesilmesi olmalıdır. 9 

5 Kuban, a.g.e, s.89 

6 Sedat Laciner, „MED-TV‟nin Etki ve Islevleri‟, Stratejik Analiz Dergisi, sayi 27, 2002, s.129 

7 Guner, a.g.e, s.51 

8 T.C Icislei Bakanligi, a.g.e, s.91 

9 A.g.e, s.86

3.2. KARAPARA İLE TERÖRİZMİN FİNANSMANI ARASINDAKİ İLİŞKİ 

135 

Terörizm, bir siyasal sistemi değiştirmeye çalışan ancak bunun için meşruiyet 

temeli olmayan ve silahlı güç bakımdan yeterli olmayan gruplar için vazgeçilmez bir 

olgu olmuştur. Temeli çok eskilere kadar gidebilen “terörizm” terimi ilk defa 

1700‟lerin sonlarında Fransız İhtilali ve ardından yaşanan Jakoben iktidarı sırasında 

kullanılmıştır. 1793‟ün ilk aylarından itibaren, Fransız devrimini ve başarısını rejim 

düşmanlarına karşı savunmak için terör rejimi (régime de la terreur) devlet doktrini 

olarak kabul edilen terör, politik ve ekonomik problemlerin çözümü için devlet 

yetkililerce alınan olağanüstü tedbirleri meşrulaştıran ve devrim değerlerini yücelten 

bir anlam taşımaktaydı. 1800 yıllarda, terörizm kavramı temel bir değişime 

uğrayarak hükümet dışı gruplarla irtibatlaşmıştır. Zamanımızda ise o bu kavrama 

yüklenen anlam, terörizm, soykırım, işkence ya da insanlığa karşı diğer suçlarla aynı 

kategoride yer almaktadır. 

Terörizm değişik kaynaklara göre tanımı, politik ve operasyonel konular ile 

suçluların geri iade sorunu açısından zamanımızda tartışmalı bir kavramdır. 

Terörizmin gerçek bir tanımının olmadığı yönünde yaygın bir görüş olmasına 

rağmen, çeşitli makale ve kitaplarda, bazı yazarlar tarafından terörizmi tanımlamaya 

yönelik birçok teşebbüse rastlanmaktadır. En basit şekliyle “siyasal sonuçlar elde 

etmek amacıyla şiddet kullanılmasıdır” şeklinde tanımlanmış olan terörizme 

genellikle, bir şiddet ya da şiddetin özel bir biçimi olarak yaklaşılmaktadır. Bazı 

yaklaşım ve tanımlamalarda terörizmin siyasal niteliği; bazılarında terörizmin belli 

bir amaca yönelik sistematik karakteri, bazılarında ise tahmin edilemezliği ile 

simgesel yönleri ön plana çıkartılmaktadır.” 

ABD Dışişleri Bakanlığı‟nın her yıl yayınladığı dünya çapında terörizm 

değerlendirmesi raporunda kullanılan tanım, belki de en çok bilinen tanımlardan 

birisidir. Bu tanıma göre terörizm, “genellikle bir halkı etkilemek için gizli 

yapılanmalar tarafından muharip olmayanlara karşı siyasi motivasyonla 

gerçekleştirilen şiddettir.” 

Araştırmacılar Schmid ve Jorgman eserlerinde 1988‟den itibaren yapılan 109 

ayrı terör tanımını konu almışlardır. Bu tanımları inceleyen bazı yazarlar, tanımlarda 

bulunma sıklığına göre, 8 önemli kelime kategorisini tespit etmişlerdir. Bunlar 

sırasıyla; Şiddet/güç, siyasi içerik, endişe/korku, tehdit, psikolojik etkiler, tahmin

136 

edilen reaksiyonlar, mağdur/hedef farklılaşması, planlı ve sistematik hareketler. 

Tanımlarda daha az sıklıkla kullanılan kavramlar ise, grup olarak teşkilatlanması, 

mağdurların masumiyeti, şiddetin anidenliği ve hesap edilemezliğidir. Uluslararası 

sistemin ve toplumun değişen yapısına bağlı olarak geçerli bir terörizm tanımı için şu 

5 karakteristik unsurun bulunması gerektiği uzmanlarca söylenmektedir: 

1- Terörizm örgütlü bir grup tarafından gerçekleştirilen şiddet tehdidi ya da 

şiddet hareketleridir. Sonuç olarak tek bir kişinin kendi başına yaptığı bir hareket 

terörizm sayılmamaktadır. 

2-Terörizm tanımlanmış bir düşman nezdinde ya da toplumun belli bir kesimi 

içinde korku yaratmayı hedefler. Korku terörizmin bir yan ürünü değil, istenen 

amacıdır. Bu açıdan terörizm sindirme ve/veya baskının bir aracıdır. 

3-Normalde politik davranışı değiştirmeye dönük bir girişim olan terörizm 

önceden belirlenmiş bir politik amacı gerçekleştirmek için kullanılır. 

4-Terörizmin politik bir doğası olduğundan genellikle isteğe bağlıdır. Bu 

yüzden teröristler hedeflerini, çoğunlukla, vermek istedikleri mesaja göre dikkatli bir 

şekilde seçmektedir. 

5- Terörizmin nihai hedefi rakiplerini yok etmek olsa da, çoğu biçimi için 

terör, düşmanlarının dirençlerini kırmak ve bazı taleplerini kabul ettirmeye 

zorlamaktır. 

Terörizmin uluslararası hukuki tanımı ne yazık ki, ülkeler arasında etkin bir 

uzlaşmaya varıldığı söylenemez. Zira bir ülkenin teröristi diğer bir ülke tarafından 

özgürlük savaşçısı olarak görülebilmekte, dolayısıyla bir ülkenin terör tanımı, diğer 

bir ülkenin algılayışıyla uyuşmayabilmektedir. Örneğin, PKK/KADEK terör örgütü, 

uzun yıllar boyunca bir kısım Avrupa ülkesince terör örgütü olarak görülmemiştir. 

Bu alanda, Birleşmiş Milletler çatısı altında terörizmle mücadele alanında 

ihdas edilen toplam 12 uluslararası sözleşme ve protokol bulunmaktadır. Bu hukuki 

enstrümanlarda, terörist saldırılar, hava ve deniz ulaşım vasıtaları, nükleer tesis ve 

diplomatik kişiler gibi çok özel hedeflere, rehinelere ya da sivil nüfusa karşı 

patlayıcıların, kimyasal ya da biyolojik silahların kullanılması olarak sayılmıştır. 

1977 tarihli Avrupa Konseyi Terörizmin Önlenmesi Sözleşmesi de, terörist 

faaliyetleri, tek tek sayarak tanımlama gayreti içindedir. Tüm bu enstrümanlar ayrıca 

terörist faaliyetleri, uluslararası bir suç olarak tanımlamamakta, bunu her ülkenin 

kendi iç mevzuatında kendisinin yapmasını öngörmektedir. Dolayısıyla 

Sözleşmelerin bir olaya doğrudan uygulanması mümkün değildir. Sonuçta,

137 

geleneksel olarak, terör suçlarının ya da ayrıca tanımlanmamışsa terör 

bağlamındaki suçlar ülkelerin iç hukukunda düzenlenerek müeyyide altına 

alınmaktadır. Bu noktada hukuki sorumluluk ve son çözüm de devlete düşmektedir. 

BM ya da Avrupa Konseyi gibi çok geniş katılımlı uluslararası platformlarda 

terörle ilgili ceza hukuku hükümlerinin genel yapısı ve kriterlerinin belirlenmesi 

yakın gelecekte sağlanması düşüncesi şu an için iyi niyetten öteye gidememektedir. 

Derli toplu olan Avrupa Birliği ise, 11 Eylül 2001‟den önce ve sonra olmak 

üzere iki ayrı belgede terörist hareketin tanımı yapılmıştır. Avrupa Parlementosu, 

1997‟de AB‟de terörizmle mücadele amacına yönelik bir tavsiye kararında ilk defa 

AB bünyesinde terörizmin tanımı yapılmıştır. Birlik nezdinde bağlayıcılığı olmayan 

bu karardaki terörizm tanımı 5 Eylül 2001‟de tanımlanmıştır. Bu haline göre, bir 

hareketin terörist eylem olarak kabul edilmesi için üç şartın oluşması gerekmektedir: 

1) Maddi unsur; bir ülkeye, onun kurumlarına, halkına ya da halkın unsuru 

olan belirli kişi ya da gruplara karşı şiddet kullanılması. 

2) Güç kullanmak için, ayrılıkçı düşünceleri, aşırı ideolojik inançları, dinsel 

fanatizmi ya da kazanç sağlama isteğini içerebilen spesifik bir motivasyon. 

3) İkinci subjektif unsur olan; belirli gruplar ya da şahıslar arasında terör 

ortamının yaratılması niyeti. 

11 Eylül‟den sonra Avrupa Konseyi, genel bir terörizmin tanımını, 13 

Haziran 2002‟de aldığı terörizmle mücadele çerçeve kararının içine taşımıştır. Bu 

kararda terörist hareketler için; kişinin canına ve fiziksel bütünlüğüne yönelik 

saldırılar, adam kaçırma ve rehin alma; kamu binalarına, altyapı ya da toplu ulaşım 

tesislerine insan hayatını tehlikeye atacak ya da büyük çaplı maddi hasara yol açacak 

saldırılar; uçak, gemi gibi ulaşım araçlarının işgali; silah, patlayıcı madde, nükleer, 

biyolojik ya da kimyasal silahların üretimi, bulundurulması sağlanması ya da 

kullanılması; İnsan hayatını tehlikeye sokacak şekilde yangın, patlama ya da sele 

sebep tehlikeli maddelerin kullanılması; enerji, su ve diğer temel doğal kaynakların 

yok edilmesine yönelik ve insan hayatını tehlikeye sokan fiiller; bu sayılan tüm 

fiilleri işleyeceğine dair tehdit; bir terör grubunu yönetme; bilinçli olarak terörist 

gruba bilgi, malzeme ya da finans sağlayarak katılma fiilleri sayılmıştır. Ancak bu 

hareketlerin terörist bir eylem olabilmesi için, bir devletin ya da uluslararası bir 

kuruluşun temel prensiplerini ciddi bir şekilde değiştirme ya da zarar verme ve 

toplumu yıldırmaya dair özel bir amacın varlığı gereklidir.

138 

Madalyonun diğer yüzü ise terörizm ile gerçekten bir hak mücadelesi 

yapan gruplar arasındaki ayırım konusunda uluslararası hukuk bağlamında birtakım 

sıkıntılar yaşanmaktadır. Bu konunun ne kadar sıkıntılı olduğu şu örnekte de 

görülmektedir: 1947‟de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu‟nun Uluslararası Hukuk 

Komisyonu‟na insanlık ve insanlığın güvenliğine ve barışa karşı suçlar hakkında bir 

yasa tasarısı hazırlama görevi vermiş, Komisyon 1947‟de aldığı bu görevi ancak 40 

yıl sonra 1987‟de tamamlayabilmiştir. Söz konusu tasarı halen Genel Kurul‟da kabul 

edilmek üzere beklemektedir. Bu noktada, uluslararası toplumun aktörleri olan 

devletlere atıf yapmak gerekir. Zira terör kavramı, büyük oranda devletleri 

ilgilendirmekte ve farklı nedenlerden dolayı devletler bu konuda ortak bir tavır 

belirlemeden uzak bir görüntü çizmektedir. 

Uzmanlar iki tip terörizmin olduğundan bahs ederler; ulusal terörizm ve 

uluslararası terörizm. Ulusal (yerel) terörizm, terörist hareketlerin sadece bir ülke 

topraklarında gerçekleştirilmesini ifade eder ki, bu durumda dış desteği olmayan 

yerel kişi ve gruplar söz konusu olmaktadır. Buna, Timothy McVeigh ve suç 

ortakları tarafından Oklahoma‟daki bir federal binanın bombalanması olayı örnek 

olarak gösterilebilir. Yine, 1995‟te Aum Shinri Kyo‟nun cemaati mensuplarının 

metro istasyonunda aynı anda 5 trene birden sarin gazı saldırısı yapması da, yerel 

terörizme diğer bir örnek teşkil etmektedir. Önemli bir noktada ihmal edilmemelidir 

ki, terörist hareketin yerel olması, beraberinde dış desteğin olmayacağı şartını 

söylememizi engelleyemez. 

Uluslararası terörizm kavramı ise, birden fazla ülkede terörist faaliyetlerin 

yürütülmesi anlamına gelmektedir. Örgütlerin varlığını sürdürebilmesi ve özellikle 

uzmanlık gerektiren konularda eğitim, teşkilatlanma, finans ve silahlı eğitim gibi 

faaliyetlerde bulunabilmesi, çoğunlukla başka ülke ve gruplardan sağlayacağı 

desteğe bağlıdır. Bu özellik, terörün uluslar arasılaşması ile yakından alakalıdır. 

Uluslararası terörizmi, doğrudan doğruya devlet veya devlet grupları tarafından 

uygulanan ve onların desteklediği terör ile uluslararası grup ve örgütlerce girişilen 

bağımsız terör hareketleri olarak ikiye ayırmamız mümkündür. Bu tür terör 

faaliyetlerine verilebilecek en önemli örnek, 11 Eylül 2001‟de ABD‟ye 

gerçekleştirilen terör saldırılarıdır. Bunun yanında, PKK/KADEK terör örgütü 

tarafından yapılan terör saldırıları da uluslararası terörizm kategorisine girmektedir. 

Ülkeler arasında dolaylı çatışma aracı olarak kullanılabilen uluslararası terörizm bu 

yönüyle politik açıdan endişe vericidir. Zira masum sivillere ayrım gözetmeksizin

139 

uygulanan saldırılarla uluslararası standartlar aşındırılmakta, istikrarsız bölgeler 

oluşturulmaktadır. Lokal terörizmi destekleyen uluslararası terörizm ile daha geniş 

politik, ideolojik ve dini çatışmalarla beslenen uluslararası terörizm, ulusal terörizme 

göre çok daha problemlidir. Burada ideolojik bağlantılar doğal olarak açığa çıkar 

özellikte olmasına karşın, terörist hücre ve yapıların çökertilmesi daha zordur. Çünkü 

bağlantıları devlet-destekli olanlara göre daha karmaşık ve esnektir. Terörist grup bu 

terör faaliyetlerini gerçekleştiren gruplara verilen isim ve terörist ise, genellikle, terör 

eylemlerinde bulunan grubun mensuplarını ifade eder. Bu noktada bir hususu da 

kısaca açıklamakta fayda vardır. Terörist kendini gerilla olarak tanımlamaya çalışır 

ancak gerçekte değillerdir. Zira ilk defa 1810‟larda kullanılan gerilla kavramında, 

sadece muharip birliklerine karşı güç kullanma durumu vardır. Teröristler ise, 

saldırılarında sivil-asker ayırımı gözetmezler. Yine ayrıldığı noktalara baktığımızda, 

gerillanın ulusal ve uluslararası normlara aykırı olarak yapılan bir işgalin bitirilmesi 

amacı varken, terörist ise, yasal egemen gücü, zorla bir şey yapmaya ya da 

yapmamaya zorlamakta ve bunun için şiddete başvurmaktadır. 

Terör örgütlerinin amaç ve stratejileri farklılık gösterse de genel olarak 

faaliyetlerini geniş bir alana yaydıkları ve faaliyetlerinin finansmanı için de 

organizasyonun büyüklüğü ve faaliyet alanının genişliği ile doğru orantılı olarak 

çeşitli girişimlerde bulundukları bilinmektedir. 

Terörün finansmanında kullanılan fonların gerçek sahiplerinin kimliğinin 

gizlenmesi ve resmi makamların dikkatini çekmemek için, yasadışı yollardan elde 

edilen gelirleri yasal takipten korumak için başvurulanlara benzer teknikler 

kullanılmaktadır. Fakat terörizmin finansmanı için gerçekleştirilen mali işlemlerin 

çoğunlukla küçük tutarlarda olması ve bunun yanı sıra toplanan fonların yasal 

yollardan elde edilmiş olma ihtimali, bu fonların takip ve tespitini, aklama suçunun 

takip ve tespitinden çok daha zor hale getirmektedir. 

3.2.1.Terörizmin Finansmanı Hakkında Ulusal Mevzuat 

18.07.2006 tarih ve 26232 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe 

giren 29.06.2006 tarih ve 5532 sayılı “Terörle Mücadele Kanununun Bazı 

Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”la, terör suçları ile terör amacıyla 

işlenen suçların kapsamı genişletilmiş ve terör suçundan ayrı olarak terörün 

finansmanı suçu düzenlenmiştir.

140 

3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun terörün finansmanı suçu ve 

nitelikli hali ile tüzel kişilerin sorumluluğuna ilişkin madde hükümleri aşağıdaki 

gibidir. 

Terörün Finansmanı 

Madde 8 – Her kim tümüyle veya kısmen terör örgütü faaliyetlerinde 

kullanılacağını bilerek ve isteyerek fon sağlar veya toplarsa terör örgütü üyesi gibi 

cezalandırılır. Fon, kullanılmamış olsa dahi fail aynı şekilde cezalandırılır. 

Bu maddenin birinci fıkrasında geçen fon; para veya değeri para ile temsil 

edilebilen her türlü mal, hak, alacak, gelir ve menfaat ile bunların birbirine 

dönüştürülmesinden hâsıl olan menfaat ve değeri ifade eder.” 

Nitelikli hal 

Madde 8/A – Bu Kanun kapsamına giren suçların kamu görevinin sağladığı 

nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında 

artırılır. 

Tüzel kişilerin sorumluluğu 

Madde 8/B – Bu Kanun kapsamına giren suçların bir tüzel kişinin faaliyeti 

çerçevesinde işlenmesi halinde, Türk Ceza Kanununun 60 inci maddesine göre 

bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. 

3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun yine 5532 sayılı Kanunla 

değiştirilen 7 enci maddesinde; örgüte üye olanların Türk Ceza Kanununun 314 üncü 

maddesine göre cezalandırılacağı hüküm altına alınmıştır. Türk Ceza Kanununun 

314 üncü maddesinde ise; örgüte üye olanlara beş yıldan on yıla kadar hapis cezası 

verileceği belirtilmiştir. 

3.2.2. Terörün Finansmanıyla İlgili Uluslararası Girişimler 

Terörle mücadelenin en önemli parçasının, finans kaynaklarını tespit etmek 

ve kurutmak olduğu bilinmektedir. Bu çerçevede, son birkaç yıldır uluslararası 

alanda pek çok girişimde bulunulmuş ve ülkelerin olabilecek en yüksek düzeyde 

işbirliğinde bulunmaları yönünde tavsiyeler geliştirilmiştir.

3.2.2.1.Birleşmiş Milletler Nezdinde Yapılan Düzenlemeler 

3.2.2.1.1.Sözleşmeler 

141 

Ülkelerin refahı ile ekonomik ve siyasi istikrarını korumak ve dünya barışını 

sağlamak üzere kurulan ve bu çerçevede misyonunu ve vizyonunu belirleyen 

Birleşmiş Milletler, 1960‟lı yıllardan bu yana insanların can ve mal güvenliğini 

tehdit eden ve gün geçtikçe global bir niteliğe bürünen terörle de mücadele etmek 

üzere çeşitli çalışmalarda bulunmuş ve terör faaliyetlerinin önlenmesi ve uluslararası 

işbirliğinin artırılmasına yönelik sözleşmeler hazırlayarak ülkelerin imzasına 

sunmuştur. 

Son yıllarda terörle mücadelenin başarılı sonuçlar vermesi ve tekrarının 

engellenmesi için finans kaynaklarının kurutulması gerektiği anlaşılmış ve bu görüş 

doğrultusunda Birleşmiş Milletler 1999 yılında “Terörizmin Finansmanının 

Önlenmesine Dair Sözleşme”yi hazırlayarak 2000 yılı başında ülkelerin imzasına 

sunmuştur. Böylelikle yıllardır terörle mücadele eden ve bu konuda pek çok 

girişimde bulunan ülkeler Sözleşmenin onaylanması ile birlikte terörün finans 

kaynaklarının tespiti ve önlenmesine yönelik olarak da iç hukuklarında gerekli 

düzenlemeleri yapma yolunda ciddi adımlar atmışlardır. 

Türkiye‟nin 27 Eylül 2001 tarihinde imzalayıp, 10.01.2002 tarihinde 4738 

sayılı Kanunla onaylamış olduğu Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair BM 

Sözleşmesinde ilk kez, o güne dek terörle mücadele amacıyla hazırlanan sözleşme ve 

protokollerden farklı olarak terörün yanı sıra bir de terörün finansmanı suçu 

öngörülmüş ve taraf ülkelerin iç hukuklarında terörün finansmanını cezalandırılabilir 

bir suç olarak düzenlemeleri gerektiği belirtilmiştir. 

Sözleşmede terörizmin finansmanı suçu; terör suçlarının 

gerçekleştirilmesinde kullanılması niyetiyle veya kullanılacağını bilerek, her ne 

suretle olursa olsun, tümüyle veya kısmen, herhangi bir kişi tarafından doğrudan 

veya dolaylı olarak yasa dışı bir şekilde ve kasten fon sağlanması veya toplanması 

olarak tanımlanmıştır. Sözleşmede ayrıca uluslararası yardımlaşma, zarar gören 

şahısların tazmini ve suçluların iadesi gibi hususlarda çeşitli hükümlere de yer 

verilmiştir.

3.2.3.1.2.Güvenlik Konseyi Kararları 

142 

Birleşmiş Milletler Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası 

Sözleşme‟nin yanı sıra Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi de terörizmin 

finansmanının önlenmesine yönelik olarak tüm üye ülkeleri bağlayıcı nitelikte 

kararlar almıştır. Bu kararlardan 1373 sayılı karar somut yaptırımların yanı sıra genel 

nitelikte bir takım düzenlemeler de getirmiştir. Bu nedenle bu karara kısaca 

değinmekte fayda görülmektedir. 

1373 sayılı Karar ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi bütün devletlerin; 

a) Terörist eylemlerin finansmanını önlemesine ve cezalandırmasına, 

b) Uyrukları tarafından veya toprakları üzerinde, terörist eylemleri işlemek 

için veya bunların terörist eylemleri işlemek için kullanılacağını bilerek, hangi 

şekilde olursa olsun, doğrudan ya da dolaylı olarak, kasten malî kaynak temini ve 

toplanmasını suç haline getirmesine, 

c)Terörist eylemlerde bulunmak suçunu işleyenlerin ya da işlemeye 

kalkışanların, bu nev‟i eylemlere katılanların ya da kolaylaştıranların; bu şahıslara ait 

veya bu şahıslar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak kontrol edilen kuruluşların; 

anılan şahıs ya da kuruluşlar adına veya bunların talimatları doğrultusunda hareket 

eden şahıs ya da kuruluşların, (bu şahıslar ve kuruluşların sahip oldukları veya bunlar 

tarafından doğrudan ya da dolaylı olarak kontrol edilen malvarlıklarından hâsıl olan 

fonlar da dâhil olmak üzere) fonlarını, diğer malî varlıklarını ve ekonomik 

kaynaklarını vakit geçirmeksizin dondurmasına, 

d) Toprakları üzerinde bulunan bütün kişi ve kuruluşların, doğrudan veya 

dolaylı olarak, terörist eylemlerde bulunmak suçunu işleyenlere ya da işlemeye 

kalkışanlara, bu nev‟i eylemleri kolaylaştıran ya da onlara katılanlara, bu şahıslara ait 

ya da doğrudan veya dolaylı olarak bunlar tarafından kontrol edilen kuruluşlara ve bu 

şahısların adına ya da talimatları doğrultusunda hareket eden şahıs ya da kuruluşlara 

anapara katmalarını, malî katkıda veya ekonomik kaynak veya malî ya da buna bağlı 

diğer hizmetlerde bulunma ve sağlamalarını yasaklamasına ilişkin hükümler 

getirilmiştir. 

Yine 1373 sayılı karar ile devletlerin, 

Suç soruşturmaları ve diğer usulî muamelelere ilişkin karşılıklı 

yardımlaşmada bulunmalarına, sınırlarda etkili denetimler icra ederek teröristlerin ve 

terörist grupların hareketlerinin takibine, söz konusu kişi ve gruplara kimlik

143 

cüzdanları ve seyahat belgeleri verilirken gerekli denetimlerin yapılmasına ve söz 

konusu belgelerin taklit edilmesini ya da hileli kullanımını engellenmesine yönelik 

düzenlemeler yapmalarına, ilişkin hükümler getirilmiştir. 

Ayrıca anılan karar ile uluslararası ve ulusal hukuka uygun olarak bilgi 

değişiminin sağlanması ve idarî ve adlî temelde terörist eylemlerin önlenmesi 

amacıyla işbirliğine gidilmesi öngörülmüştür. 

3.2.3.2.Fatf Nezdinde Yapılan Düzenlemeler 

Suç gelirlerinin aklanması ile mücadele konusunda ulusal hukuk sistemlerinin 

geliştirilmesi, mevzuatların uyumlaştırılması, mali sistemin rolünün güçlendirilmesi 

ve üye ülkeler arasında sürekli bir işbirliğinin tesis edilmesi amacıyla kurulan ve bu 

amaçla tavsiyeler geliştiren FATF, 11 Eylül 2001 tarihinde ABD‟de gerçekleştirilen 

terör saldırılarının ardından sadece aklama ile mücadeleye yönelik tedbirler 

geliştirmek şeklinde belirlenen misyonunu terörün finansmanıyla mücadeleyi de 

kapsayacak şekilde genişletmiştir. 

FATF, Ekim 2001 tarihinde tamamen terörün finansmanına yönelik olarak 

düzenlemiş olduğu Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı neticesinde; aklanmanın 

önlenmesine ilişkin tedbirler öngören 40 tavsiyesine, tüm ülkelerin kabul edip 

uygulamalarını istediği terörün finansmanı ile mücadeleye yönelik 8 özel tavsiyeyi 

ilave etmiş, daha sonra 22 Ekim 2004 tarihli FATF Genel Kurulu 9 uncu özel 

tavsiyeyi kabul etmiştir. Söz konusu özel tavsiyeler kısaca aşağıdaki gibidir: 

Birleşmiş Milletler Belgelerinin Onaylanması ve Yürürlüğe Konması: 

Her ülke Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Birleşmiş Milletler 

Sözleşmesi‟ni onaylamak ve tam olarak uygulamak için acil önlemler almalıdır. 

Ülkeler, terörist eylemlerin finansmanının önlenmesi ve durdurulmasına ilişkin 

Birleşmiş Milletler Kararlarını, özellikle 1373 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik 

Konseyi Kararını derhal yürürlüğe koymalıdır. 

Terörizmin, Terörist Eylemlerin ve Terör Örgütlerinin Finansmanının 

Suç Haline Getirilmesi: Her ülke, terörizmin, terörist eylemlerin ve terörist 

örgütlerin finansmanını suç haline getirmelidir. Ülkeler, bu suçların aklamanın öncül 

suçları olarak düzenlenmesini temin etmelidirler. 

Terörist Malvarlıklarının Dondurulması ve Müsaderesi: Her ülke 

terörizmin ve terörist örgütlerin finanse edilmesinde kullanılan paraların veya diğer

144 

malvarlıklarının gecikmeksizin dondurulması için gerekli önlemleri 

uygulamalıdır, bu malvarlıklarına el konulması ve müsaderesi için yetkili otoritelere 

imkân sağlayan yasal önlemleri de içeren önlemler benimsemeli ve yürürlüğe 

koymalıdır. 

Terörizmle İlgili Şüpheli İşlemlerin Bildirimi: Aklama suçunun 

önlenmesine dair yükümlülüklere tabi olan mali kurumlar veya diğer işletmeler veya 

varlıklar, fonların terörizm, terörist eylemler veya terörist örgütlerle bağlantılı veya 

ilgili olduğundan ya da bunun için kullanıldığından şüphelenirlerse ya da 

şüphelenmek için makul nedenleri olursa, şüphelerini yetkili otoritelere derhal 

bildirmelidirler. 

Uluslararası İşbirliği: Her ülke bir diğer ülkeye, terörizmin, terörist 

eylemlerin ve terörist örgütlerin finansmanına ilişkin davalar, idari araştırma ve 

soruşturmalar ile cezai ve medeni uygulamalarda mümkün olan maksimum yardımı 

sağlamalıdır. 

Alternatif Havale Yöntemleri: Her ülke, gayri resmi bir para veya değer 

transfer sistemi veya ağı aracılığıyla transfer de dâhil olmak üzere, para veya değer 

transferi hizmeti sağlayan şahıs veya tüzel kişiliklerin lisanslı veya kayıtlı olmaları 

ve bankalara ve banka dışı mali kurumlara uygulanan tüm FATF Tavsiyelerine tabi 

tutulmalarının sağlanabilmesi için gerekli önlemleri almalıdır. 

Elektronik Transfer: Ülkeler, para havale edenler de dâhil olmak üzere mali 

kurumların fon transferlerinde ve ilgili mesajlarda havaleyi yapan kişiye ilişkin tam 

ve makul bilgileri (isim, adres, hesap numarası) temin etmelerini gerekli kılmak için 

önlemler almalıdır ve söz konusu bilgi transfer veya ödemeler zincirindeki 

mesajlarda yer almalıdır. Ülkeler, mali kurumların, bu bilgileri içermeyen şüpheli fon 

transferi faaliyetlerini sıkı bir şekilde incelemelerini ve izlemelerini sağlamak için 

önlemler almalıdır. 

Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlar: Ülkeler, terörizmin finansmanı amacıyla 

kötüye kullanılabilen varlıklarla ilgili kanun ve yönetmeliklerin yeterliliğini yeniden 

gözden geçirmelidir. Kar amacı gütmeyen kuruluşlar özellikle istismara açıktır ve 

ülkeler bunların; terörist örgütler tarafından yasal kuruluş görüntüsü verilerek, 

varlıkların dondurulması önlemlerinden kaçmak amacı da dâhil olmak üzere, 

terörizmin finansmanının sağlanması amacıyla kendi çıkarları doğrultusunda 

kullanılarak, yasal amaçlı fonların el altından terörist örgütlere aktarılmasını 

gizleyerek veya saklayarak, kötüye kullanılmasını engelleyecek tedbirleri almalıdır.

145 

Kuryeler Aracılığıyla Para Nakli: Ülkeler, nakit para ve para yerine 

geçen kıymetli evrakların fiziksel sınır ötesi naklini tespit etmek için bir bildirim 

sistemi ya da diğer beyan yükümlülüklerini de içeren önlemler almalıdır. 

3.2.4.Terörizmin Finans Kaynakları 

Her ne kadar teröristlerin ve terör örgütlerinin temel amacı gelir elde etmek 

olmasa da faaliyetlerini finanse edebilmeleri için mali desteğe sahip olmaları 

gerekmektedir. Bu nedenle; terör örgütleri mali kaynak bulma ve terör faaliyetlerini 

gerçekleştirmek amacıyla bu fonları ihtiyaç duyan kişilere gönderme çabası 

içerisindedirler. 

Terör faaliyetlerinin finansmanı yasadışı yollardan gerçekleştirilebileceği gibi 

yasal kaynaklardan da sağlanabilmektedir. Terörün yasal ve yasadışı finans 

kaynakları ile kullanım alanları aşağıda sıralanmıştır; 

3.2.4.1.Yasal Kaynaklar 

Gönüllü olarak veya herhangi bir baskı, cebir veya şiddet söz konusu 

olmadığı halde tamamen duyulan korku nedeniyle terör örgütlerine maddi yardımda 

bulunulabilmektedir. Bu bağış veya yardımlar doğrudan nakit olarak yapılabileceği 

gibi yiyecek, ilaç, araç-gereç sağlamak gibi yollardan da yapılabilmektedir. 

Hayır kuruluşları aracılığıyla toplanan bağışlarla da terör örgütlerine mali 

kaynak sağlanabilmekte, bağışta bulunan kişiler çoğu zaman verdikleri paraların 

terör örgütlerine aktarılacağını bilmemekte, hayır kuruluşunun beyan ettiği yasal 

amacı çerçevesinde kullanılacağı düşüncesiyle paralarını söz konusu kuruluşa 

aktarmaktadır. Kimi zaman bu hayır kuruluşları, toplanan paraların bir kısmını 

gerçekten yasal faaliyetler için harcamakta ve böylelikle yasal ve yasa dışı fonların 

birbirinden ayrılması daha da zorlaşmaktadır. 

Terör örgütü üyesi iken ayrılmış kişilerce veya terörün finansmanı ile 

görünüşte bağlantısı olmayan kişilerce işletilen kuruluşların oluşturulması ve yasal 

ticari kazançların aktarılması ile de terör örgütlerine destek verilebilmektedir. 

Terörün finanse edilmesinde en çok kullanılan yöntemlerden biri de yayın 

organlarının işletilmesidir. Yayın organları (kitap, dergi, gazete, takvim, video-teyp,

146 

televizyon, radyo, vb) vasıtasıyla terör örgütleri hem propagandalarını yapmakta 

hem de yasal görüntü altında para toplayabilmektedir. 

Yine düzenlenen konser, şölen, sergi ve gösteri gibi sosyal etkinlikler yoluyla 

da yüksek tutarlı paralar toplanabilmektedir. 

3.2.4.2.Yasadışı Kaynaklar 

Uyuşturucu madde kaçakçılığı yasa dışı finans kaynaklarının başında 

gelmekte olup son yıllarda, “Narco Terörizm” kavramı, terör örgütleri ve uyuşturucu 

kaçakçıları arasındaki sıkı bağlantının tanımlanmasında kullanılmaya başlanılmıştır. 

Aynı şekilde silah kaçakçılığı ile terörizm arasında da doğrudan bir ilişki 

bulunmaktadır. Terör örgütleri tıpkı uyuşturucu kaçakçılığından olduğu gibi silah 

kaçakçılığından elde ettiği gelirleri de faaliyetlerinin finansmanında 

kullanmaktadırlar. 

Terörle doğrudan veya dolaylı olarak bağlantılı kişilerce baskı ve tehdit 

uygulayarak, haraç şeklinde para toplanması da yasa dışı bir finansman yöntemidir. 

Terör örgütleri ayrıca bulundukları ülke dışındaki ülkelerde faaliyet gösteren 

insan kaçakçılığı şebekeleriyle anılan ülkelerdeki mensupları vasıtasıyla işbirliği 

yapmakta ve insan kaçakçılığını meslek edinmiş suç şebekelerinin gelirlerinden pay 

almaktadır. 

Gasp ve soygun, küçük örgütlerin kullandığı ya da faaliyetlere başlangıç için 

gerekli paranın bulunması amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Fidye amaçlı adam 

kaçırma faaliyetleri ise örgütlerin yaygın olarak kullandığı bir finansman yöntemidir. 

Örgüt bu faaliyetlerde başarısını kanıtladığında adam kaçırmasına gerek kalmayıp 

korkutma ya da tehdit yoluyla gelir temin etmeye devam etmektedir. 

İhalelere katılan firma ve şahıslardan zor kullanma yoluyla alınan fonların da 

terör örgütlerinin başvurdukları finansman yöntemleri arasında olduğu ifade 

edilmektedir. 

3.2.4.3.Finans Kaynaklarını Harcama Yerleri 

Yasal veya yasadışı yollardan elde edilen gelirler; örgütsel amaçlı eylem ve 

faaliyetlerde kullanılmak üzere silah, mühimmat, bomba ve bomba yapımında 

kullanılan malzemelerin alınmasında; örgütün siyasi, ideolojik amaçlarla

147 

gerçekleştirdikleri faaliyetlerin maliyetinin karşılanmasında; örgüte ait hücre 

evlerinin her türlü ihtiyaçlarının karşılanmasında; örgütsel propaganda faaliyetlerinde 

bulunulması (kitap, dergi, bildiri, videoteyp kaseti gibi yayın araçlarının 

yayınlanması ve çoğaltılması) ve bu amaçla telefon, faks, daktilo, fotokopi makinesi, 

bilgisayar, yazıcı, tarayıcı gibi malzemelerin alınmasında kullanılabilmektedir. 

Elde edilen fonlar, örgüt mensuplarının akrabaları veya yakınları ya da örgüt 

mensubu olmayıp örgütçe tanınan ve örgütü destekleyen şahıslar adına menkul ve 

gayrimenkul alımlarında, örgüt tarafından kendisine sorumluluk verilen kişilerin her 

türlü masraflarının karşılanmasında veya cezaevinde bulunan örgüt mensupları ile 

ailelerinin ihtiyaçlarının karşılanmasında da kullanılabilmektedir. 

3.2.5.Terörün Finansmanı İle Aklama Süreci Arasındaki Benzerlik Ve 

Farklılıklar 

Terör örgütlerinin yasadışı yollardan gelir elde etme yöntemleri geleneksel 

suç örgütleri tarafından kullanılan yöntemlerden çok az farklılık göstermektedir. 

Terör örgütlerini diğer suç örgütlerinden ayıran temel özellik, güttükleri amaçta 

kendini göstermektedir. Terör örgütlerinin asıl amacı geleneksel suç örgütlerinden 

farklı olarak gelir elde etmek değil, elde ettikleri gelirle ideolojilerini gerçekleştirmek 

ve faaliyetlerinin devamını sağlamaktır. Bu bağlamda, terör örgütleri yasal yollardan 

gelir elde etme yoluna da başvurabilmektedirler. 

Fonlar yasal yollardan elde edildiği için aklanması gerekli görülmemekle 

birlikte, terör örgütleri yine de yasal finans kaynaklarını ve bağlantılarını gizleme 

ihtiyacı duymaktadırlar. Bu ihtiyaç, terör örgütlerinin fonları yetkili birimlerin 

dikkatini çekmeden toplamak ve kullanmak için “aklama”ya benzer yöntemler 

bulmaları ve kullanmalarını gerektirmektedir. 

Yapılan araştırmalar, terör örgütlerinin yasal yollardan elde ettikleri gelirleri 

de “aklama sürecinde kullanılan yöntemleri” kullanmak suretiyle gizlediklerini 

ortaya çıkarmaktadır. Terör örgütleri, nakit kuryelerle yüklü nakit taşımacılığı 

yapmak, banka hesapları üzerinden çeşitli işlemler gerçekleştirmek, banka ve seyahat 

çekleri gibi çeşitli parasal araçları satın almak, kredi kartı kullanmak ve elektronik 

transferlerde bulunmak suretiyle, fonların kaynağı ve kullanım yerleri arasındaki 

ilişkiyi gizlemeye çalışmaktadırlar. Ayrıca yeraltı, internet ve telefon bankacılığı

148 

yöntemleri de terör örgütleri tarafından sıklıkla kullanılan yöntemler arasında yer 

almaktadır. 

Yetkili otoriteler açısından yasal ve yasadışı yollardan elde edilen gelirler 

arasındaki en önemli fark; aklamayla mücadeleye yönelik tedbirlerin yasal yollardan 

elde edilen gelirlere karşı uygulanamamasında kendini göstermektedir. Zira aklama, 

yasadışı yollardan elde edilen gelirlerin suçla bağlantısını gizlemeyi amaçlayan 

faaliyet olarak tanımlanmaktadır. 

Aklama suçunda işleme konu fonun kaynağının tespiti, terörün 

finansmanında ise daha çok fonun kullanım yeri önem arz etmektedir. Zira yasal bir 

fonun terörün finansmanında kullanılması, bu fonu bir anlamda yasadışı bir niteliğe 

dönüştürmektedir. 

Yasadışı yollardan elde edilen gelirlerin teröre aktarılmasına karşı, mali 

kuruluşlar aklamayla mücadele çerçevesinde geliştirilen yöntemleri kullanabilmekte, 

ancak yasal yollardan elde edilen gelirlerin teröre aktarılmasına karşı bu yöntemler 

yetersiz kalabilmektedir. Bu zorluğun yanı sıra mali kuruluşların karşılaşacağı diğer 

bir zorluk da, gerçekleştirilen işlemlerin boyutu ve niteliği ile ilgilidir. Örneğin, terör 

faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için gerekli fon, sıklıkla çok küçük tutarlarda 

paraların bir araya getirilmesi suretiyle ve kar amacı gütmeyen kuruluşlarca 

toplanabilmekte ve terörist örgütlerin bulunduğu ülkelere transfer edilebilmektedir. 

3.2.6.Terörizmin Finansmanının Önlenmesinde Mali Kuruluşların Rolü 

İster yasal yollardan isterse yasadışı yollardan elde edilmiş olsun, terörizmle 

bağlantılı kişi ve kuruluşlarla iş ilişkisine girilmesi yükümlüler açısından ciddi 

operasyonel ve yasal risk doğurarak, özellikle mali kuruluşların itibarını 

zedelemektedir. Bu risk, teröristlerin ve bunlarla bağlantılı kişi ve kuruluşların, 

yükümlülerin denetim ve izleme prosedürünün eksikliklerinden ve açık 

noktalarından faydalanmak suretiyle teröre mali kaynak aktarmaları durumunda mali 

kuruluşu daha da ciddi bir şekilde etkilemektedir. 

Yükümlülerin terörizmin finansmanında suiistimal edilmeleri durumunda 

karşı karşıya kalacakları risklerden kurtulabilmeleri için, aklama suçunun 

önlenmesine yönelik tedbirlerin yanı sıra özellikle terörizmin finansmanında 

kullanılan fonların tespitinde kullanılmak üzere farklı uygulama yöntemleri 

geliştirmeleri gereği ortaya çıkmaktadır. Daha belirgin olarak, yükümlülerin;

Terörizm konusunda riskli bilinen ülkelerle yapılan mali işlemler, 

Bu ülkelerle bağlantılı müşteri hesapları, 

Kar amacı gütmeyen veya yardım faaliyetlerinde bulunan kuruluşlar, 

Elektronik transferler, 

Konusunda daha dikkatli olmaları gerekmektedir. 

149 

Son olarak, aklama için de geçerli olan müşterinin tanınması, kayıtların 

saklanması, şüpheli işlem bildirimi gibi ilkelerin terörün finansmanıyla mücadele 

açısından da uygulanmasının gerekli olduğunu belirtmek faydalı olacaktır. 

Yükümlülerden, fonların kaynağını ya da terörün finansmanı amacıyla 

kullanılıp kullanılmayacağını tespit etmeleri değil, terörün finansmanı ile bağlantılı 

olduğuna dair bir şüphe uyandırabilecek herhangi bir anormal davranışı bildirmeleri 

beklenmektedir. Mali kuruluşun terörün finansmanını diğer yasadışı kullanımlardan 

ayırabilmesi ancak bilinen teröristler veya terör örgütleri ile karşılaşmaları ve 

bunların mali kuruluşlar nezdinde işlem yapmaları durumunda söz konusu olacaktır. 

Bu nedenle mali kuruluş nezdinde gerçekleştirilen bir veya bir dizi işlemin 

şüpheli olduğu değerlendirildiğinde bu durumun şüpheli işlem bildirimi ile yetkili 

birimlere iletilmesi gerekli ve yeterlidir. Alınan bildirimler sonrasında başlatılacak 

süreçte, aklama suçu işlenip işlenmediğini veya terörizmin finanse edilip 

edilmediğini tespit etmek yetkili birimlerin görev ve yetki alanına girmektedir. 

Bu noktada, gerçekleştirilen işlemlerin terörle bağlantılı olabileceği yönünde 

bir takım göstergelerin belirlenmesi önem arz etmektedir. 

3.2.7.Terörizmin Finansmanıyla Bağlantılı Şüpheli İşlem Göstergeleri 

Terörün finansmanı açısından önem arz eden aşağıdaki göstergeler aynı 

zamanda genel olarak şüpheli işlemlerin tespitinde de kullanılabilecektir. 

3.2.7.1.Hesaplara İlişkin Göstergeler 

Normalde hareketsizken dönemsel olarak para yatırılan hesaplar, 

Çok düşük bir bakiyeye sahip olan bir hesaba ansızın yüklü tutarlarda para 

yatırılması ve bunu müteakiben bakiye sıfırlanıncaya kadar bu paraların geri 

çekilmesi,

150 

Aralarında görünürde hiçbir ilişki olmamasına karşın, birçok kişinin imza 

yetkisine sahip olduğu hesaplar, 

Aynı adrese sahip farklı yasal şirket veya organizasyonlar tarafından açılan, 

imza yetkisinin aynı kişi veya kişilere verildiği hesaplar, 

Aynı kişi tarafından çok sayıda hesap açtırılması ve bu hesaplara yatırılan 

küçük tutarlı mevduatların toplamda o müşterinin beklenen geliriyle uyumsuz 

boyutlara ulaşması, 

açılması, 

Bir terör örgütü ile bağlantılı olduğu bilinen gerçek / tüzel kişiler adına hesap 

Normalde nakit işlemlerin gerçekleştirilmediği ticari bir hesaptan yüksek 

tutarlı nakit çekilmesi, 

Bir kişi veya kuruluşun görünürdeki ticari faaliyeti ile orantılı olmayan 

tutarlarda mevduatın kişi veya kuruluşun hesabına yatırılması, 

Bir hesap üzerinde gerçekleştirilen işlemlerde, hesabın normal kullanımıyla 

uyumsuz bir şekilde, nakit ve parasal araçların birbirine karıştırılması, 

Aynı finansal kuruluşun farklı şubeleri vasıtasıyla veya aynı şubeye aynı anda 

giren bir grup kişi tarafından mevduatın parça parça yatırılması veya çekilmesi, 

Borsada sık işlem görmeyen hisse senedi, tahvil ve türev araçların toplu 

olarak veya yakın tarihlerde parça parça alınıp satılması, 

Müşterinin sürekli ATM‟lerden işlem yapması, banka şubesinin bulunduğu 

bir mahalde birbirini takip eden tarihlerde sık sık ATM‟lerden nakit yatırması veya 

sürekli günlük işlem limiti kadar nakit çekmesi, 

Ticari işletmelerin normal ticari işlemleri dışında gerçekleşen, şirket 

hesaplarına değişik nakit ve nakit benzeri araçlarla sık sık üçüncü şahıslarca para 

yatırılması veya üçüncü şahıslara ödeme yapılması, normalde kişi ya da kurum adına 

çek veya diğer ödeme araçlarıyla kolaylıkla yapılabilecek ticari işlemin, kişi ya da 

kurum hesabına yüksek tutarda nakit yatımıyla yapılmasıdır. 

3.2.7.2.Elektronik Transferlere İlişkin Göstergeler 

Kimlik tespitine ilişkin yasal yükümlülüklerden kaçınmak amacıyla düşük 

tutarlı transferler için talimat verilmesi, 

Elektronik transferi gerçekleştiren veya adına işlem gerçekleştirilen kişinin 

kimlik bilgilerinin verilmemesi,

151 

Fonların toplanmasının hemen ardından veya kısa bir zaman sonra bu 

fonların yabancı kişilere gönderilmesi için kar amacı gütmeyen kuruluşların 

hesaplarının veya ticari/bireysel hesapların kullanılması, 

Üçüncü bir kişi tarafından müşteri adına elektronik transferler yoluyla döviz 

üzerinden işlem yapılması ve işlemlerin hiçbir ticari bağlantısı olmayan kişi veya 

ülkelerle gerçekleştirilmesi, 

Aynı finansal kuruluşun aynı şubesinde aynı gün fakat farklı kişiler 

kullanılarak çok sayıda transfer işlemi gerçekleştirilmesidir. 

3.2.7.3.Müşteri Veya Müşteri Faaliyetlerinin Özelliklerine İlişkin Göstergeler 

Nakit işlemlerde bulunan kişilerin aynı adres bilgilerini vermesi, özellikle de 

adres bilgilerinin aynı zamanda iş adresi olarak belirtilmesi ve/veya belirtilen 

mesleği ile uyuşmaması 

İşlemi yapan kişinin beyan ettiği mesleğinin, işlemin türü veya hacmi ile 

orantılı ve uyumlu olmaması, 

Müşterinin ticari faaliyetinin bilinmemesi veya faaliyetin kiralık kasa 

kullanımını gerektirmemesine rağmen ticari kuruluş adına kiralık kasa kullanılması, 

Müşterinin kimliğinin tespiti veya doğrulanmasına ilişkin süreç sırasında 

açıklanamayan tutarsızlıklarla karşılaşılması (örneğin daha önce ya da halen 

yaşanılan ülke, pasaportun ait olduğu ülke, pasaporta göre ziyaret edilen ülkeler ile 

ad, adres ve doğum tarihini teyit etmeye yarayan dokümanlarla ilgili olarak) 

değişmesi, 

Kişilerin sabit bir adreslerinin olmaması ve adres bilgilerinin sürekli 

Müşterinin yaptığı faaliyet böyle bir hesabın kullanılması gerektirmeksizin, 

bir ticari tüzel kişilik adına mevduat hesabı açılmasıdır. 

3.2.7.4.Terörist Organizasyonlarla Bağlantısından Şüphelenilen Bölgelerle 

Gerçekleştirilen İşlemlere İlişkin Göstergeler 

Şüpheli bölgelerde açılan ticari bir hesaba hiçbir ticari açıklaması ve 

ekonomik amacı olmayan tutarlarda paranın elektronik olarak havale edilmesi 

ve/veya bu paraların hesaptan çekilmesi,

152 

Şüpheli bölgelere ve/veya bu bölgelerden uluslararası işlemlerle fonların 

gönderilmesi ya da alınması, bu bölgelerde bulunan mali kurumlarda hesap açılması 

veya bu bölgelerdeki bankaların çıkardığı kredi kartlarının kullanılması, 

Üçüncü kişilerce döviz değişimi yapılarak, terörizm ve kaçakçılığın yoğun 

olarak görüldüğü veya vergi cenneti olarak bilinen ve müşteriyle açık iş bağlantısı 

olmayan ülkelere müşteri adına fon transfer edilmesi, 

Ulusal veya uluslararası otoritelerce terörizme destek verdiği belirtilen 

ülkeler ile FATF tarafından “İşbirliği Yapmayan Ülke ve Bölgeler-NCCT” olarak 

ilan edilen ülkelerden ya da onlar üzerinden yapılan transfer işlemleri neticesinde 

kısa süre içerisinde oluşan mevduatların üçüncü şahıslara aktarılması, 

Özellikle riskli bölgelerden veya bu bölgelere, bireysel ve ticari çok sayıda 

hesap kullanılarak fonların toplanması ve bu fonların az sayıda lehdara 

yönlendirilmesi, 

Riskli bölgelerden ya da riskli bölgelere yapılan fon transferlerinde, işlemi 

makul kılacak ticari bir amaç olmaksızın, ticari nitelikli finansal işlemlerin 

kullanılmasıdır. 

3.2.7.5.Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlara İlişkin Göstergeler 

Kar amacı gütmeyen kuruluşların (vakıflar, dernekler, hayır kurumları, vb) 

beyan edilen amacı, faaliyetleri ve görünen kaynakları ile mali işlemlerin niteliği, 

büyüklüğü ve toplanan ya da aktarılan fon tutarları arasındaki uyumsuzluklar. 

Örneğin, kültürel faaliyet gösteren bir derneğin düzenlediği müzik festivalinden 

sonra, banka hesabına bu faaliyetle orantısız ölçüde büyük miktarlarda para 

yatırması, 

Kar amacı gütmeyen bir kuruluşun, banka hesabı ile ilgili mali işlemlerin 

sıklığı ve miktarlarında ortaya çıkan ani artışlar ya da tersi olarak kuruluşun 

hesabında fonları çok uzun süre bekletmesi, 

Kar amacı gütmeyen kuruluşun, yerleşik bulunduğu ülke içerisinde yaşayan 

bağışçılardan yardım alınmaması, 

Yabancı yöneticilerin mevcudiyeti; özellikle söz konusu yöneticilerin kendi 

ülkeleriyle yapılan büyük miktardaki işlemlerin varlığı ve paranın gönderildiği yerin 

de yüksek riskli bir ülke olması,

153 

Çok sayıdaki kar amacı gütmeyen kuruluşun açıklanmamış bağlantılarının 

mevcut olması; örneğin birkaç kuruluşun birbirlerine para transferi yapması ya da 

aynı adresi, aynı idareciyi veya personeli paylaşması, 

Yeterli personeli, uygun bir ofisi ya da telefon numaraları bulunmayan 

kuruluşların mali işlem hacimlerinin yüksek olması, 

Çok sayıda bireysel ve ticari hesap ya da kar amacı gütmeyen kuruluşların 

hesapları kullanılarak fonların alınması ve bu fonların kısa sürede yabancı lehtarlara 

transfer edilmesidir.

SONUÇ 

154 

Ülkemizde karapara ile mücadele, daha yeni bir kavram olarak, 4208 sayılı 

kanun bağlamında yürütülmektedir. Bu kanunu takiben 1 Haziran 2005 tarihinde 

yürürlüğe giren 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 11.10.2006 tarihinde Suç 

Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi hakkında çıkarılan kanunla getirilen yeni 

düzenleme de karapara aklama suçuyla mücadele için atılan diğer en önemli adımdır. 

Ancak bu kanun değişiklikleri veya yeni kanunların ihdası karaparanın önlenmesi ve 

aklanmasının engellenmesi açısından önemli bir gelişme olsa da yeterli bir adım 

değildir. Kanunların yapılmasından sonra bunun uygulama noktasında neler 

yapılması gerektiği sorusu gündeme gelmelidir. Bu amaç doğrultusunda 

uygulamadaki aksaklıkları gidermeye yönelik ya da karapara aklamanın yolunu açan 

faaliyetleri kontrol altına almaya yarayan esaslar bakımından aşağıda belirtilen 

düzenlemelerin yapılması, karapara ile mücadelede etkinliğin artması yönünde 

önemli katkılar sağlayacaktır: 

1. Her gün sivrisinek öldürmek yerine bataklığı kurutma mantığı 

doğrultusunda karaparayı oluşturan nedenleri bertaraf etmeye yönelik 

çalışmalara ağırlık verilmeli, bu amaçla ekonominin hamiline yazılı 

olmaktan çıkarılıp, yapılan işlemlerde nakit kullanımı yerine banka ve 

diğer finans kurumlarının kullanılması için gerekli olan düzenlemeler 

yapılmalı ve uygulamaya bir an önce geçilmelidir. 

2. Belirli bir miktarın üzerinde nakitle işlem yapılması yasaklanmalı, mali 

sistemde faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlarca gerçekleştirilen büyük 

meblağlı ve şüpheli işlemlerin denetlenmesi için MASAK‟a gereken 

bildirimler yapılmalı ve uygulamadaki aksaklıklar bir an önce 

giderilmelidir. 

3. Türk vergi sistemindeki servet ve mal beyanı sıkı denetim altına 

alınmalıdır. Servet artışlarının kaynağı konusunda araştırma yapılmasını 

sağlayacak yasal düzenlemelerin getirilmesiyle yasadışı faaliyetlerden 

elde edilen karaparanın varlığı bir nebzede olsa engellenmiş ve ekonomi 

kayıt altına alınmış olacaktır.

155 

4. Karapara aklama suçunun ortaya çıktığı ve çıkabileceği faaliyet 

alanlarının belirlenip, bu alanlarda izin ve denetim mekanizmalarının 

daha işlevsel bir hale getirilmesi, keza yasalara aykırılığın tespiti halinde 

verilecek olan cezaların caydırıcılık fonksiyonun hissedilebilir derecede 

arttırılması, söz konusu suçla mücadelede etkin bir yöntem olacaktır. 

Karapara aklama suçuyla organize ve terörizmin finansmanı suçu arasında 

ilişkinin olduğu kesindir. Bu suçlarda paranın kaynağı mümkün olduğu kadar 

örtülmeye çalışıldığı yapılan araştırmalardan anlaşılmaktadır. Aklama suçu ile 

mücadele ederken organize yapılanmayla ilgili ilişkiler çok iyi saptanmalıdır. 

Organize suçluluk hakkında araştırmalarda bulunan yazarlardan Jansen‟e göre, 

sistemli olarak toplum için ağır sonuçlara neden olan suçlar işleyen, üyelerinin 

özellikle fiziksel şiddet veya rüşvet ile kişileri etkisiz hale getirmek suretiyle 

faaliyetlerini örtbas edebildikleri, asıl amacı yasadışı kazanç elde etmek olan gruplar, 

organize suç gruplarıdır. Bu grupların nihai hedeflerinden bir para olduğu ve bu 

paranın kaynağının da gizlenmesi için aklama suçunun ortaya çıktığı kesin bir 

olgudur. İnsanların kolay kazanmak duygusu var oldukça suçta her zaman var 

olacaktır. Bu kazanma duygusuna ulaşmak için de insanlar mutlaka sistematik bir 

yapı içinde hareket edeceklerdir. 

Karapara aklama da kolay kazanmanın vermiş olduğu saikle işlenen bir suç 

türüdür. Kumarhanecilerden tefecilere, vakıf fonlarından ihale tezgâhçılarına, 

uyuşturucu ve silah kaçakçılarından değerli maden, tarihi eser ve teknoloji 

kaçakçılarına kadar pek çok faaliyet alanını kapsayan karaparanın, soyutluğunu en 

iyi kullanabilen gayrimeşru ekonomik faaliyet olduğu vasfı da göz önünde 

bulundurulsa, karapara aklama ile mücadelenin o kadar da kolay olduğunu 

söylememiz mümkün değildir. Ancak karapara suçu toplumun bütününe yönelik 

olumsuz etki ve yansımaları olan yani sınırları oldukça geniş bir suçtur. Bu organize 

boyutuna rağmen karapara aklama ile mücadelede çok duyarlı ve gerçekçi politikalar 

benimsenip kararlı girişimlerde bulunmanın gerekliliği kaçınılamaz. Çünkü, karapara 

aklama suçunun, bu suçla etkin mücadele yolları sayesinde önüne geçilmesi halinde 

bu suçun kaynağı olan asıl suçların da büyük oranda önüne geçilmiş olacak ve 

böylece belki de temiz toplum kavramı soyut bir kavram olmaktan çıkıp somut ve 

yaşanmakta olan bir husus olacaktır.

156 

Organize suç ile terörizmin finansmanı suçu arasındaki karapara ve 

karaparanın aklanması arasındaki bu ilişkinin bilinmesi, bu suçlarla mücadelede 

başarılı olunmasına katkıda bulunacaktır. Alınacak önlemler gerek yasama gerekse 

yürütme bakımından daha isabetli olacak, bu sistemle mücadeledeki sistem daha 

işlev olacaktır. Bu suçlar arasındaki ilişkinin tespit edilmesi demek terör ve organize 

suçlarının arka planında aynı kişilerin olduğunu ortaya çıkarabilecektir.

KAYNAKÇA 

Akgün, Alper İnönü, “Karaparanın Makro Ekonomik Etkileri”, 

http://www.masak.gov.tr/yayin/makale.htm 

Akar, Yıldırım, Karapara’nın Aklaması, Sermaye Piyasası Kurulu Yayını, Yayın 

No:90 

Altuğ, Osman. (1999), Kayıtdışı Ekonomi, Türkmen Kitabevi, İstanbul. 

Aytaç, Önder - İhsan Bal, “Türkiye'de Organize Suçlarla Mücadelede Yöntem 

Arayışları” http://www.dicle.edu.tr/dictur/suryayin/khuka/mgos.htm, Erişim tarihi: 

03.04.2007. 

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, (1998), Türkçe Sözlük, c.2, 

Ankara. 

Auer, Paul, Rhoda Ullmann, (09.15.2000), “Understanding the Wash Cyle”, 

Economic Commentary 

Başaran, Funda, Bankaların Bilgi Verme Yükümlülüğünün Sınırları ve Bilgi 

Vermekten Çekinmeye Bağlı Özel Usulsüzlük Suçu, Vergi Sorunları, S.143 

Başak, Ramazan, (1998), 50 Soruda Karapara ve Karaparanın Aklanmasının 

Önlenmesi, Türkiye Bankalar Birliği Yayın No: 206, Ankara 

Başak, Ramazan, “Karapara ile Mücadele Gereği Türkiye Gerçeği ve uluslararasi 

İşbirliği”http://bsy.marmara.edu.tr/TR/sempozyum_bildirileri/RAMAZAN%20BAS 

AK_156-169_.pdf Erişim Tarihi: 20.11.2007 

Bowet, D.W. (1982), The Law of International Instutions, 4 th Edition, London, 

Commission of The Europaen Communities: Proposal For A Council Directive On 

Prevention Of Use Of The Financial System For The Purpose Of Money Laundering 

And Explantory Memorandum, 23 March 1990. 

Carrington, Ian, Countering Abuse of the Banking System 

157

Çelebican, Gürgan, (1993), “Karaparanın Mali Sistem Aracılığıyla Aklanmasının 

Önlenmesi”, Bankacılar Dergisi, , Yıl 4, Sayı.12. 

Çevik, H.Hüseyin, Turkut Göksu, (2002), Türkiye’de Devlet, Toplum ve Polis, 

Seçkin Yayınevi, Ankara. 

Çelik, Kuntay, Selen Işıl Koçağra, Kadir Güler, (2000), Karapara Aklama 

Tanımı, Aşamaları, Yöntemleri ve İlgili Uluslararası Çalışmalar, Masak Yayın No:1, 

Ankara. 

Çoşkun, A. Nejat, (2000), “Açılış Konuşması”, İngiltere’de Karapara Aklama 

Semineri, Masak Yayınları, Ankara. 

Çulcu, Murat, (1998), Mafia Üzerine Notlar, Kastaş, Yayınları, Istanbul. 

Dilek Örnek İle İlgili Değerlendirme, 

http://www.geocities.com/superarsiv/dedilek.htm 

Ergil, Ergün, (2001), Karapara Endüstrisi ve Aklama Suçu, Yargı Yayınevi, 

Ankara. 

Ergil, Ergün, (1999), “Karaparanın Aklanmasının Hukuki ve Cezai Boyutları”, 

Karapara Aklama Faaliyetleri ve Önlemler Paneli, TCMB Yayınları, Ankara. 

Ergil, Ergün, (1998), Karaparanın Aklanması ve Suçları, Adalet Yayınevi, Ankara. 

FATF, Annual Report, 1999-2008 

Gilmore, William C., (1989), “International Responses to Money Laundering: 

General Overwiev”, The Money Laundering Conference Notes, Strasbourg . 

Gilmore, William C., Dirty Money Strasburg, 1995 

Gilmore, William C., (1992), International Efforts To Combat Money Laundering, 

Cambridge international document series, Cambridge, Grotius Publikations Limited. 

158

Gümüşkaya, Hayrettin, (1998), Karapara’nın Ulusal ve Uluslararası Finans 

Düzenine Etkileri, Marmara Üniversitesi İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 

İstanbul. 

Gümüşkaya, Hayrettin, (1998), “Karaparanın Ekonomi ve Piyasalar Üzerinde 

Oluşturduğu Sorunlar”, Yaklaşım Dergisi, Yıl:6, Sayı:70. 

Hürriyet Gazetesi, (19 Haziran 1997), “Hahamların Karapara Şebekesi”. 

Hoover, John Edgar, (1998), “Uluslararası İşbirliği”, Uluslararası Kriminal Polis 

Dergisi, Federal Soruşturma Bürosu (FBI), ABD Adalet Bakanlığı. 

İpek, Halim, (2000), Önemli Bir Sorun; Karapara ve Karaparanın Aklanması, Beta 

Yayınları, İstanbul. 

Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine, 2313 Sayılı Uyuşturucu Maddelerin 

Murakebesi Hakkında Kanunda, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununda ve 

178 Sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkinda Kanun 

Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 

http://www.hukuki.net/kanun/4208.15.text.asp 

Karapara Aklanması ile Mücadele Semineri, (1999), Bankacılar Dergisi, Sayı 28. 

Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair 4208 Sayılı Kanunun 

Uygulanmasına İlişkin 

Yönetmelik,http://www.hukukcu.com/bilimsel/genelkanunlar/karapara.html 

Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair 4208 Sayılı Kanunun 

Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik, 

http://www.hukukcu.com/bilimsel/genelkanunlar/karapara.html 

Karaparaya AB kıskacı geliyor, 

http://www.hurriyetim.com.tr/haber/0,,sid~1@nvid~428981,00.asp 

Karaparanın Aklanması: Finansal Hizmetler Endüstrisindeki Riskler ve Başa 

Çıkma Yolları”, http://www.activefinans.com/activeline/sayi5/karapara.html 

159

Karapara Aklama Suçlarında Soruşturma Usulü, 

http://www.turkhukuksitesi.com/faq/karapara.shtml 

Küreselleşmenin Finansal Piyasalar Üzerindeki Etkileri ve Türkiye Finansal 

Krizler-Beklentiler, http://www.ceterisparibus.net/arsiv/m_akdis.htm 

Kocasakal, Ümit, “Karapara demokrasiyi tehdit ediyor”, 

www.milliyet.com.tr/2000/06/06/entel/ent.html 

Kocasakal, Ümit, Karapara Aklama Suçu, 2000 

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı, http://www.masak.gov.tr 

Mavral, Ülker, (2003), “Karapara Kayıt Dışı Ekonomi ve Globalleşme İlişkisi”, 

Vergi Sorunları Dergisi, Eylül. 

Mclure, Gwen, (2000), “Organize Suçlarla Mücadelede İnterpolün Rolü” (çev.) M. 

Sever, Z. Avşar, Polis Dergisi, , Yıl:6, Sayı: 24, ss.107-116. 

Morris-Cotterill, Nigel, Think Again; Money Laundering, 2001, 

http://www.foreignpolcy.com 

Mortman, Scott, E., (1992), “Putting Starch İn European Efforts To Combat Money 

Laundering”, Fordham Law Review, Volume 60, No:6. 

Mavral, Ülker, (2001), Karapara Kayıtdışı Ekonomi İlişkisi ve Türkiye’ye 

Yansımaları, Vergi Denetmenleri Derneği Yayınları, Ankara. 

Özsoylu, Ahmet Fazıl, (1996), Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonomi, Bağlam Yayıncılık, 

İstanbul. 

Özsuça, Hatice Banu, (1993), Avrupa Topluluk Hukukunda Bankaların 

Karaparanın Aklanması İçin Kötüye Kullanılmaktan Korunması, Ankara 

Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Ankara. 

Pendse, D.R., (1989), Black Money And Budgets, Alied Publishers Private Limited, 

New Delhi. 

160

Quirk, Peter James , (1997), “Money Laundering: Muddying the Macroeconomy”, 

Finance & Development, March. 

Raith, Werner, (1994), Das Neue Mafia-Kartell Wie Die Syndikate den Osten 

Erobern, Berlin. (Yeni Mafya Karteli, Uluslararası Mafya Sermayesi Doğu Avrupa 

ve BDT'yi Nasıl Ele Geçirdi), Sarmal Yayınları, İstanbul, 1995. 

Robinson Jeffrey, (2003), Karapara Aklayıcıları, Arion Yayınevi, Çev. Ayşe 

Emengen, İstanbul. 

Republic Of Turkey Ministry Of Finance Financial Crimes İnvestigation Board, 

(2000), Seminar On Anti-Money Laundering System İn The United States Of 

America, Masak Publication No:4, Ankara. 

Saatçi, Banu, (1996), “Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Uluslararası 

Girişimler”, Bankacılar Dergisi, Sayı 19. 

http://www.tbb.org.tr/turkce/karapara/Uluslararasi%20Duzenlemeler.doc 

Şengül, Selami, (1996), “Kayıtdışı Ekonomi Bir Hurafenin Sorgulanması”, Vergi 

Dünyası, Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını Sayı: 78, Ankara. 

Spencer, David, (1990), “Bank Liability Under The on Drug Trafficking 

Convention”, International Law Review, March. 

Taşdelen, Aziz, (2003), Hukuksal Açıdan Türkiye’de Karaparanın Aklanması ve 

Önlenmesi, Turhan Kitabevi, Ankara. 

Taşkın, Mustafa, (2004), Türk Hukukunda Mafya ve Karaparayla Mücadele, Yargı 

Yayınevi, Ankara. 

T.C İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize 

Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı, (2004), 2003 Raporu, Ankara. 

T.C İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize 

Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı, (2002), Kaçakçılık Ve Organize Suç 

Terimleri, Ankara. 

161

T.C. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu, (2000), Mali Eylem Görev 

Grubu Karapara Aklama Tipolojileri, Masak Yayın No:7 Ankara. 

T.C. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu, (2000), İngiltere’de 

Karapara Aklamayla Mücadele, Masak Yayın No:2, Ankara. 

T.C. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu, (2000), İngiltere’de 

Karapara Aklamayla Mücadele-II, Masak Yayın No:6, Ankara. 

T.C. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu, (2000), Hollanda’da 

Karapara Aklamayla Mücadele, Masak Yayın No:3, Ankara. 

T.C. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu, (2000), Türk Hukuk 

Mevzuatında Müsadere ve Tedbirin Kapsamı ve 4208 Sayılı Kanun Açısından 

Değerlendirilmesi, Masak Yayın No:5, Ankara. 

T.C. Merkez Bankası, (1999), Karapara Aklama Faaliyetleri ve Önlemler, İnsan 

Kaynakları Genel Müdürlüğü- Eğitim Birimi, Ankara. 

T.C. Dışişleri Bakanlığı Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire 

Başkanlığı, (1999), “Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Yasal 

Düzenlemeler”, Bankacılar Dergisi, Sayı 30. 

The Economist, (2001):122. 

Türk Dil Kurumu, (2000), İmla Klavuzu, Ankara. 

Ünaydın, Olga, “Çete’ yasayla korunuyor”, 

http://arsiv.hurriyetim.com.tr/hur/turk/98/12/23/dizi/01diz.htm 

Yetim, Sedat, (2000), Karaparanın Aklanması, Boyutları ve Mafyokrasi, Nesil 

Matbaacılık, İstanbul. 

Yetim, Sedat, (1999), Türkiye’de Vergi Kaçakçılığı ve Kayıtdışı Ekonomi, Türkiye 

Bankalar Birliği Yayın No:215, İstanbul. 

Yeşiladalı, D. Derya, (2000), “Karaparanın Aklanması ile Mücadelede T.C. Merkez 

Bankası'nın Rolü”, Bankacılar Dergisi, Sayı 32. 

162

Yolsuzluk Yetmez Karapara Çok Önemlidir, 

http://www.inadina.com/inadeski/sayi1/alevates.htm 

Yolsuzluk, www.baskent.edu.tr/~gurayk/1sali.doc 

Zeldin, Michael F., (1994), "Money Laundering: Legal Issues", Current Legal 

Issues Affecting Central Banks, Vol.2, IMF. 

Zagaris, Bruce, Complying with the Requirements of New International Money 

Laundering Laws 

Ziegler, Jean, (1990), İsviçre Daha Beyaz Yıkar, (Çev. Zafer Üskül ), Afa Yayınları, 

İstanbul. 

163

Tam Metin

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?