tc balıkesir üniversitesi fen bilimleri enstitüsü biyoloji eğitimi ...

EK S’nin devamı
“Nefron”, böbreklerin süzülme birimidir. Her böbrekte yaklaşık 1.200.000
kadar nefron bulunur. Nefronlardan yaklaşık günde 180 litre sıvı süzülerek, 1.5 litre idrar
(artık madde) çıkarılır.
Bir nefron 4 kısımda incelenebilir:
a) Glomerulus:
Bowman kapsülünün içini, kılcal damarlardan oluşmuş bir damar yumağı olan
Glomerulus doldurur. Bowman kapsülüne giren ( Afferent = Getirici Arter ), glomerulus
damar yumağını yapmak için birçok kılcallara ayrılır. Daha sonra bu kılcallar birleşerek yine
atardamar olarak ( Efferent = Götürücü Arter ) kapsülden çıkar.
NOT: Glomerulus kılcal damarları vücuttaki diğer kılcal kan damarlarından farklı
özelliklere sahiptir.
Asetat 16: Glomerulus kılcalları ile Vücut kılcalları Arasındaki Farklar asetat
üzerinde açıklanacak.
b) Bowman Kapsülü:
Nefronun ucu, bowman kapsülü olarak bilinir. Kapsül yassı epitel hücreleri ile
döşenmiş, içi boş, yarı küre şeklinde bir yapıdır.
Asetat 17: Malpigi cisimciğinin yapısı asetat üzerinde açıklanacak.
c) Malpigi Cisimcigi ve Nefron Kanalları:
Glomerulusla bowman kapsülünün oluşturduğu yapıya Malpigi Cisimciği denir.
Nefronun, bowman kapsülünden sonra gelen kısımlarını kübik epitelden yapılmış borular
oluşturur. Bu borular “ Proksimal Tüp”, “Henle Kulpu” ve “Distal Tüp” denilen üç
bölgeden meydana gelmiştir. Tüplerin malpigi cisimciginden çıkan kısmı “ Proksimal Tüp”
oluşturur. Proksimal tüpün hücreleri, tüp içine doğru mikrovillusları uzanan tek sıralı
hücrelerden yapılmıştır. Proksimal tüpten sonra “Henle Kulpu” gelir. Henle kulpu böbreğin
merkezine (medulla) doğru uzanır. Daha sonra “Distal Tüp” gelir.
d) Böbrek Damarları:
Aorttan ayrılarak böbreğe giren Böbrek Atardamarı; oksijence zengin, artık
maddeler bakımından kirlidir. Böbrekten çıkan Böbrek Toplardamarı; karbondioksitce
zengin (kirli), artık madde bakımından temizdir.
D- SONUÇ BÖLÜMÜ:
Son Özet: Bu dersimizde insanda boşaltım sistemini oluşturan yapılar ve bu
yapıların özelliklerini inceledik. Bütün canlılarda olduğu gibi insanlarında yaşamlarını
dengeli bir şekilde sürdürebilmeleri için vücutlarında oluşan boşaltım artıklarını
uzaklaştırmaları gerekmektedir. Bu olayı sağlayan sistem insanlarda çok iyi gelişmiştir.
Son Güdüleme: ÖSS’ de son yıllarda boşaltım sistemi ile ilgili soruların hep bu
kısımla ilgili olduğunu görüyoruz.
Kapanış: Gelecek dersimizde bir memeli böbreğinin yapısını inceleyeceğiz.
E- DEĞERLENDİRME BÖLÜMÜ
Bu kısımda öğrencilerin konuyu tam olarak kavrayıp-kavramadığını belirlemek için
sorular sorulacak.
228