tc balıkesir üniversitesi fen bilimleri enstitüsü biyoloji eğitimi ...

EK S’nin devamı
C- GELİŞTİRME BÖLÜMÜ:
Etkinlikler
Bitkilerde boşaltım; stoma, lentisel, hidatot, depo kofulları ve kökler aracılığı ile
gerçekleştirilir. Bu yapılar sayesinde bitkilerden CO2, Su, Tuzlar, Oksalat kristalleri,
Organik ve İnorganik Tuzlar uzaklaştırılır.
- Su bitkilerindeki boşaltım, doğrudan çevredeki suya difüzyonla verilir.
- Kara bitkilerinde suyun fazlası buharlaşma şeklinde, stomalar ile dışarı atılır. Buna
“Terleme” denir. Ayrıca gaz değişimini de Stoma yada Lentiseller aracılığı ile
gerçekleştirilir.
Asetat 3: Bitki yaprağındaki stomaların yapısı gösteren asetat üzerinde açıklamalar
yapılacak.
Bazı bitkilerde terleme ile stomalardan atılamayan fazla su “Damlama (=
Gutasyon)” denen olayla yapraklardaki özel yapılarla “Hidatod” dışarı atılır. Damlama,
havanın sıcak ve neme doymuş olduğu zamanlarda görülür. Damlama ile bir kısım tuzlarda
bitki dışına atılmış olur.
Asetat 4: Bitki yaprağındaki hidatodlar asetat üzerinde açıklamalar yapılacak.
Bazı bitkilerde metabolizma sonucu meydana gelen zehirli artık maddeleri inorganik
tuzlarla birleşerek, çözünmeyen kristaller halinde zararsız duruma getirilerek, depo
kofullarda biriktirilir. Bu kristaller, yaprakların dökülmesi ile bitkiden uzaklaştırılır.
Bazı bitkiler, organik ve inorganik tuzları, kökleri ile toprağa vererek bitkiden
uzaklaştırırlar.
ARA ÖZET:
Bitkilerde özelleşmiş bir boşaltım sistemi yoktur. Bitkilerde boşaltım stoma, lentisel,
hidatod, depo kofulları ve kökler sayesinde gerçekleştirilir.
ARA GEÇİŞ:
Şimdi de bir hücreli canlılarda boşaltımın nasıl gerçekleştiğini göreceğiz.
Tatlı sularda yaşayan Paramecium, Öğlena, Amip gibi tek hücrelilerde boşaltım
kontraktil kofulla yapılır. Kontraktil kofulla su ve amonyak dışarı atılır.
Asetat 5: Paramecium’da Kontraktil Kofulların Çalışması asetat üzerinde açıklamalar
yapılacak.
D- SONUÇ BÖLÜMÜ:
Son Özet: Buraya kadar bitkilerde ve bir hücreli canlılarda boşaltım yapılarını
inceledik. Canlılarda gelişmişlik düzeyi arttıkça boşaltım organları da gelişmektedir.
Son Güdüleme: Canlıların sağlıklı bir şekilde yaşamını devam ettirebilmesi için
vücuttan boşaltım maddelerinin uzaklaştırılması önemlidir.
Kapanış: Bu kısımda öğrencilerin konuyu tam olarak kavrayıp-kavramadığını
belirlemek için sorular yönlendirilecek.
219