T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ...

Stres kavramının doğduğu dönemden itibaren aldığı anlamlarda büyük
değişimler olmuştur. Günümüzde stres kavramının sayısının bile hatırlanamayacağı
kadar tanımının yapıldığı bilinmektedir. Şayet stres kavramının tanımındaki bu
değişime şartların, insanların yaşadığı ortamların ve stres kaynaklarının sebep
olduğu bilinmektedir. Stresin tanımlaması yapılırken ayrıca kişi ile çevresi hakkında
iletişim kurduğu ve etkileşim içinde olduğu bütün sistemlerin dikkate alındığı
görülmektedir(Gökdeniz, 2006: 3).
Cüceloğlu'na göre stres, "bireyin fiziksel ve sosyal çevredeki uyumsuz koşullar
nedeniyle, bedensel ve psikolojik sınırlarının ötesinde harcadığı gayrettir" (Cüceloğlu,
1994: 321).
Stres, birey üzerinde özel fiziksel veya psikolojik talepler yaratan herhangi bir
dış faaliyet, durum veya olay sonucu olan, bireysel farklılıklar ve psikolojik süreçlerle
ortaya konan bir uyum belirtisidir(Arpacı, 2005: 3). Tehdit ve zorlanmalar karşısında,
canlı; kendini korumaya yönelik bir tepki zincirini harekete geçirme özelliğine sahiptir.
Bu durum özellikle tehlike ile karşılaşınca "savaş" ve "kaç" diye adlandırılan cevabın
ortaya çıkmasıdır(Baltaş ve Baltaş, 1999: 23).
Stres, insan vücudunun ve zihninin aşırı isteklere karşı gösterdiği tepki olarak
da ifade edilebilmektedir. Ayrıca stres, değişiklik gerektiren, iç dünyamızda heyecanlı
çatışmalar yaratan veya bir tehdit ortaya koyan olaylar ya da durumlardır.
Diğer taraftan bireylerin ve toplumların gelişmesi için stres gerekmektedir.
Önemli olan bireyin kendisini motive edecek, ancak rahatsız etmeyecek stres
düzeyini belirleyebilmesi ve bu düzeyde kalabilmesidir(Arpacı, 2005: 4). Aslında
arpacının izah ettiği stres düzeyine işletme ve iktisat ilminde kullanılan optimal stres
düzeyiyle de ifade edilebilir.
Bireyin davranışları ve anlayış kabiliyetlerine bağlı olarak; "kendi içinde stres"
ne iyi ne de kötüdür. Stres; kişinin bir dizi birbiriyle ilgili olaylara veya belirli durumlara
gösterdiği duyarlı davranışları olarak tanımlanmaktadır ve stres bir kişi için mücadele
unsuru olarak görülebilmektedir(Tural, 1994: 3).
5