Bruksizm
Bruksizm
Bruksizm
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Prof. Dr. Serhan Sevim<br />
Mersin Ün. Tıp Fakültesi<br />
Nöroloji A. D.<br />
<strong>Bruksizm</strong><br />
Prof. Dr Şevket Akpınar Paneli, 11. UUTK, 2010, Antalya
Giriş<br />
Tanım: ‘diş gıcırdatma ya da çene sıkma’<br />
Sonuçlar:<br />
diş yapısının bozulması<br />
başağrısı<br />
orofasiyal ağrılar<br />
çene ekleminde hasarlanma<br />
Oldukça sık:Erişkinlerin en az %8’inde süreklilik<br />
gösteren diş gıcırdatmaları
<strong>Bruksizm</strong><br />
ICSD 1997: Parasomniler başlığı altında<br />
ICSD 2005: Uyku ile ilişkili hareket bozuklukları başlığı<br />
altında<br />
‘Uyku sırasında ortaya çıkan stereotipik diş gıcırdatma ya<br />
da sıkma şeklindeki hareket bozukluğu’<br />
Gündüz uyanıkken dişleri birbirine sürtme, vurma,<br />
gıcırdatma gibi durumlardan etiyolojik olarak tamamen<br />
farklı
Hekime neden başvurur?<br />
Yatak eşi tarafından bildirilen diş gıcırdatma sesi!<br />
Dolgu ya da köprülerde bozulma<br />
Orofasiyal ağrılar<br />
Temporal başağrıları<br />
Dişlerde soğuk, sıvı ya da yemeklere aşırı duyarlılık
Primer (idiyopatik)<br />
Etyolojik sınıflama<br />
periferik dental oklüzyon?, kişilik özellikleri?, yaşamındaki<br />
sıkıntılar? nörokimyasal ve homeostatik yapı? otonomik ve<br />
motor sistemlerle ilişki arousal mekanizmaları?<br />
Sekonder (iyatrojenik)<br />
Altta yatan medikal bir neden var<br />
Sıklıkla tardif diskineziye ve diş sıkmaya yol açan nöroleptiklere<br />
bağlı<br />
Sıklıkla çiğneme otomotizmleri, sırıtma benzeri hareketler,<br />
normal sıklık ve genliği aşan dudak ve dil hareketleri eşlik eder
Epidemiyoloji ve Risk Faktörleri<br />
Biyolojik kayıtlara dayanılarak prevalans hesaplanmış bir izlem<br />
çalışması yok<br />
11 yaş altı çocuklarda insidans %14-20<br />
Erişkinlerde 18-29 yaş arasında %13, 60 yaş üzerinde %3<br />
(Toplamda %8)<br />
Cinsiyet farkı yok<br />
Kanıtlanmış risk faktörleri<br />
Sigara, alkol ve aşırı kafein<br />
Orofasiyal ağrılar ve çene hareketlerinde kısıtlılık normal kişilere<br />
göre 3-4 kat daha fazla
İlişkili hastalıklar<br />
Hareket Bozuklukları<br />
Oral tardiv diskinezi, Oromandibuler distoni (Meige Send),<br />
Parkinson Hastalığı, Tikler, Hemifasyal spazm<br />
Uykuyla İlişkili Bozukluklar<br />
HBS ve UPHB, Uyku miyoklonileri (oromandibular, fasiyal ve<br />
lingual), Apne ve horlama, RBD, Uyku terörü ve konfüzyonel<br />
uyanmalar<br />
Nörolojik ve Psikiyatrik Hastalıklar<br />
SVH, Olivopontoserebellar atrofi, Koma, Demans, Depresyon ve<br />
mental retardasyon
<strong>Bruksizm</strong>le ilişkili madde ve ilaçlar<br />
Kimyasal Maddeler<br />
Alkol, Sigara, Kafein, Kokain, MDMA (3-4-metilendioksiamfetamin-<br />
Ectasy)<br />
İlaçlar<br />
Amfetaminler; Antidopaminerjikler (Haloperidol), Antipiskotikler<br />
(Haloperidol, lityum, klorpromazin), Antidepresanlar (SSRI-<br />
fluoksetin, sertralin, sitalopram), Kardiyak ilaçlar (Ca kanal<br />
blokerleri-flunarizin, sinnarizin; antiaritmik-flecainide)
Patofizyoloji<br />
Karmaşık biyolojik ve psikososyal değişikliklerin sonucu<br />
Uykuda Normal Ritmik Mastikatuar Kas Aktivite (RMMA)<br />
Ritmik, en az 3 saniye süreli, 0,5-2 saniye aralıklarla<br />
tekrarlayan EMG ‘’burst’’leri<br />
Uyku lab’da yatanların % 60’ında<br />
Prevalans yaşla azalır<br />
Fonksiyon: Uykuda ağızdaki nemi sağlamak
Fazik Tonik Mikst<br />
RMMA(Rapid Masticatory Muscle Activity)<br />
<strong>Bruksizm</strong>: > 4 episod/saat<br />
-Fazik > tonik<br />
-Geceden geceye değişkenlik gösterir.
<strong>Bruksizm</strong>de uyku ve episod özellikleri<br />
Makroorganizasyon normallerden farksız<br />
Apne gibi en çok sırtüstü pozisyonda (%74)<br />
Episodların %80’i N1 ve N2 fazlarında<br />
Episodlarının %60-88 kadarında ya episodun hemen öncesinde<br />
ya da episodla birlikte CAP<br />
Episod öncesinde EEG’de alfa aktivitesi hâkimiyeti ve taşikardi
<strong>Bruksizm</strong>de uyku ve episod özellikleri<br />
Episod öncesi 1 dk içinde:<br />
otonomik kardiyak dengenin sempatik yönde hafifçe değişir<br />
4sn öncesinde EEG alfa ve delta aktivitelerinde artış<br />
Tam kas aktivitesinden 1sn önce taşikardi<br />
Olasılıkla normal geçici motor ve otonomik sinir sistemi<br />
aktivasyonunun aşırı ve ve mikroarousallarla ilişkili
Nörokimya ve genetik<br />
Nöroleptiklerle aktive oluyor, L-dopa?<br />
Bromokriptin etkisiz<br />
Nigrostriatal dopamin miktar ve dağılımı normal<br />
Beta-blokerlerden propranolol etkisiz<br />
Genetik işaretleyici yok, ama hastaların 1. derece<br />
akrabalarında çocukluk dönemlerinde %21-50 arası<br />
oranlarda diş gıcırdatma öyküsü<br />
Monozgotlarda dizigotlara göre belirgin şekilde daha yüksek<br />
prevalans değerleri
Eşlik eden ya da tetikleyen hastalıklar<br />
İlişki yok<br />
Dental oklüzyon<br />
Psişik stres<br />
Apne<br />
Aşırı yutkunma
Tanı Kriterleri(AASM 2005)<br />
A. Uyku sırasında diş gıcırdatma sesleri<br />
B. Aşağıdakilerden bir veya daha fazlası:<br />
i. Dişlerin anormal görünümü<br />
ii. Çene kasında rahatsızlık, yorgunluk veya ağrı ve uyanırken<br />
çenenin kilitlenmesi<br />
iii. Çene istemli olarak kuvvetlice sıkıldığında maseter kasında<br />
hipertrofi
Uykuda Normal Ritmik<br />
Mastikatuar Kas Aktivite (RMMA)<br />
Ritmik, en az 3 saniye süreli, 0,5-2 saniye aralıklarla<br />
tekrarlayan EMG ‘’burst’’leri<br />
Uyku lab’da yatanların % 60’ında<br />
Prevalans yaşla azalır<br />
Fonksiyon: Uykuda ağızdaki nemi sağlamak
Şart olmasa da oldukça yararlı<br />
Çok güvenilir<br />
Apne ve insomniyi dışlar<br />
Miyokloni, öksürük ve yutkunmayı ayırt eder<br />
İlişkili mikroarousal, taşikardi ve faz değişikliklerini gösterir<br />
Ses kaydı gerekir<br />
Polisomnografi<br />
Bazen bir geceden fazla kayıt gerekir
Çene EMG’de fazik ya da tonik hareket (bazal genliğin iki katı)<br />
Fazik: 0,25ms-2sn süreli ardısıra üç hareket (ritmik mastikatör kas<br />
aktivitesi)<br />
Skorlama<br />
Tonik: 2 sn’den uzun kası (uzamış elevasyon)<br />
Öncesinde en az 3sn süreli bir bazal EMG genliği olmalı<br />
Alternatif: diş gıcırdatma seslerinin PSG sırasında kaydı<br />
<strong>Bruksizm</strong> şüphesinde maseter kaslarına da elektrod yerleştirilebilir
Klonazepam?<br />
Tedavi<br />
Dopaminerjik ilaçlar?<br />
Ağız içi aparey?<br />
Botulinium toksini!
Botulinum Toksini<br />
İlk kez 1990’da uygulandı<br />
Az sayıda çalışma var, ama hepsinde etkin<br />
Her bir maseter kasına botulinum toksini Tip A için doz 75-150<br />
Ü(Dysport) ve 20-50 Ü(Botox)<br />
Temporal kaslara uygulama bu dozun yarısı uygulanır.
Change language