Evre W
Evre W
Evre W
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Temel EEG-Grafo Elemanlar<br />
Doç. Dr. Turan ATAY<br />
Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman<br />
Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi<br />
UYEPAM Uyku Laboratuarı<br />
11. Ulusal Uyku Tıbbı Kongresi, 2010 Antalya
Uyku <strong>Evre</strong>leri (AASM 2007)<br />
• <strong>Evre</strong> W (uyanıklık)<br />
• <strong>Evre</strong> N1 (NREM I)<br />
• <strong>Evre</strong> N2 (NREM II)<br />
• <strong>Evre</strong> N3 (NREM III)<br />
• <strong>Evre</strong> R (REM)
Alfa Aktivitesi<br />
• Alfa EEG: 8-13 cps.<br />
• Alfa: oksipital bölge<br />
• Alfa: crescendo-decrescendo<br />
görünümü<br />
• Yaşlanmayla birlikte frekansta<br />
azalma
Uyanıklık <strong>Evre</strong>si (W)<br />
• EOG - Göz kırpmaları VEYA istemli REM<br />
(konjuge, düzensiz, 0.5-2 Hz, sivri uçlu hareketler)<br />
• EEG - >½ epokta Alfa aktivitesi<br />
• Submental EMG - göreceli olarak tonus
Uyanık<br />
Gözler Kapalı ve Açık<br />
Göz<br />
açma
Uyanıklık <strong>Evre</strong>si<br />
• Epoğun > %50’si Alfa aktivitesinden oluşur.<br />
• EOG kanallarında yavaş (yuvarlanıcı) göz hareketleri veya<br />
göz kırpmaları izlenir.<br />
• Göreceli olarak yüksek submental EMG kas tonusu vardır.
<strong>Evre</strong> W<br />
• Görülebilir ve ayırt edilebilir alfa ritmi yoksa ama<br />
aşağıdakilerden biri varsa evre W olarak skorlanır:<br />
– 0.5-2 Hz frekansında göz kırpmaları<br />
– Okuma göz hareketleri: Okurken olduğu gibi, gözlerde yavaş<br />
hareketi takiben karşı tarafa hızlı hareketin olduğu konjuge göz<br />
hareketleri<br />
– Çene kas tonusunun normal veya yüksek olmasıyla birlikte düzensiz<br />
konjuge hızlı göz hareketleri
• Frekans: 4-7 cps<br />
Teta Aktivitesi<br />
• Santral verteks bölgesi<br />
• Teta için amplitüd kriteri yok<br />
• Uykuda en sık görülen dalga<br />
tipi
N1 <strong>Evre</strong>si<br />
• Alfanın yerini alıp epoğun >15 saniyesini Teta<br />
kaplarsa N1 olarak skorlanır<br />
• Alfa yok ise; evre W’deki zemin aktivitesinde en<br />
az 1 Hz’lik yavaşlama, verteks keskin dalgaları,<br />
yavaş (yuvarlanır) göz hareketleri<br />
• Uykuya geçişle ilişkili ve yüzeyel uyku olarak da<br />
kabul edilen evredir<br />
• Süresi çok kısadır<br />
• “Church Sleep” veya “Car Driving Sleep”
<strong>Evre</strong> 1 (N1) Uykusu<br />
• Sayfanın (epoğun) > %50’si Teta aktivitesinden (3-7<br />
cps) oluşur. Sayfanın
LOC<br />
ROC<br />
EOG<br />
Uykuya dalarken ve N1 fazı<br />
sırasında gözler yavaşça sağasola<br />
(yuvarlanır tarzda hareket<br />
eder (SEM’s). Teta bandındaki<br />
beyin aktivitesi EOG trasesine<br />
artefakt olarak yansır.
<strong>Evre</strong> I. Uyanıklıktan uykuya (N1 evresine) geçişin ilk göstergeleri: 1) Alfa aktivitesinin kayboluşu<br />
2) Frontal kayıtlara yansıyan yavaş (yuvarlanıcı) göz hareketleri.
<strong>Evre</strong> I. Uykunun N1 fazındaki yavaş, yuvarlanıcı (lateral) göz hareketleri. Daha hızlı hareketlerde olduğu<br />
gibi, korneaya ait pozitif defleksiyonun izlendiği bağlantı göz hareketinin yönünü belirtir.
<strong>Evre</strong> I. Bu transvers montajda, N1’e ait tipik vertex sharp’ları görülüyor. K-komplekslerinin aksine,<br />
bunlar daha dar (
<strong>Evre</strong> I. Verteks dalgaları, transvers montajlarda ve tipik olarak orta hat boyunca en iyi izlenen fokal sharp<br />
geçişleri olup, (Fz-Cz-Pz) kanallarını içermeyen longitudinal bipolar montajlarda kolaylıkla atlanabilir.
<strong>Evre</strong> I. POSTS (Positive Occipital Sharp Transients of Sleep) tipik karakteristik özelliklerini adında taşır ve<br />
her iki oksipital bölgede ortaya çıkarlar. Burada görüldüğü gibi genellikle birkaç saniye süreli diziler halinde<br />
olup, şekilleri ters “onay” işaretine benzer.
Uyku İğcikleri (Spindles)<br />
• 12-14 cps (11-16 cps)<br />
• Santral verteks bölgesi<br />
• >0.5 - 2-3 saniye süreli<br />
• <strong>Evre</strong> II (N2)’nin elemanı
K-Kompleksler<br />
• Önce nisbeten dar ve keskin bir negatif,<br />
ardından daha geniş ve pozitif bir<br />
komponenti olan trifazik yavaş dalga<br />
• Genellikle yüksek amplitüdlü, ancak belli<br />
bir amplitüd kriteri yok<br />
• Dalga genişliği (süresi) en az 0.5 saniye
K-Kompleksler (devam)<br />
• Ağırlıklı olarak santral-verteks kaynaklı<br />
• N2 evresinin elemanı<br />
• Spontan olarak veya iç-dış uyaranlarla<br />
ortaya çıkabilirler<br />
• İzole veya iğcikle bitişik olarak
<strong>Evre</strong> 2 (N2) Uykusu<br />
• Zemin aktivitesi esas olarak Teta (4-7 cps.)<br />
• Epizodik olarak K-Kompleksler ve iğcikler ortaya çıkar<br />
• EEG ve K-Kompleksler, EOG kayıtlarına yansır<br />
• Submental EMG tonusu uyanıklık ve N1’e göre
<strong>Evre</strong> N2<br />
• Aşırı miktarda uyku iğciklerinin varlığı, bazı ilaçların<br />
(benzodiazepinler) kullanımına bağlı olabilir.<br />
• Skorlama açısından normal varyantı temsil eder.
<strong>Evre</strong> N2 (Tipik Görünüm)<br />
• K kompleks miktarında azalma ve yüksek amplitüdlü<br />
uyku iğcikleri<br />
• Normal varyant
Delta Aktivitesi<br />
• Uykudaki Delta aktivitesi<br />
0.5-2 cps<br />
• Klinik EEG - Delta frekansı<br />
> 0.5-4 cps<br />
• En belirgin olarak frontal<br />
bölgede görülür<br />
• Delta aktivitesi - amplitüd<br />
> 75µv
<strong>Evre</strong> 3 (N3) Uykusu<br />
• Epoğun %20 veya daha fazlasında Delta aktivitesi görülür<br />
• EOG kanalları sadece EEG aktivitesini kaydeder<br />
• EMG tonusu, evre ikiye göre biraz daha azalır
<strong>Evre</strong> N3<br />
• Araya karışmış >2cps. frekanslı dalgalar değerlendirme<br />
dışı bırakılmalı !<br />
• K-kompleksler Delta olarak sayılmamalı !<br />
• N3 evresinde uyku iğcikleri ve K kompleksler görülebilir
<strong>Evre</strong> 3 (N3) Uykusu<br />
• EEG kanallarında sayfanın >%20’si Delta aktivitesinden<br />
oluşur<br />
• EOG sadece frontal EEG aktivitesini kaydeder<br />
• EMG değişkenlik göstermekle birlikte genellikle düşük
REM Uykusu (<strong>Evre</strong> R)<br />
• Düşük amplitüdlü karışık frekanslı EEG. Alfa görülebilir; ancak<br />
genellikle frekansı uyanıklıktakine göre 1-2 cps daha düşüktür.<br />
• EOG kanallarında hızlı göz hareketleri (REM) izlenir (
<strong>Evre</strong> R: Phasic Twitching (Seğirmeler)<br />
Oklar, fazik seğirmeleri gösteriyor<br />
• <strong>Evre</strong> R sırasında<br />
normal olarak ortaya<br />
çıkan çok kısa süreli<br />
(
Testere Dişi Paterni<br />
• Esas olarak REM<br />
uykusuna ait olan<br />
bu patern,<br />
genellikle ve en iyi<br />
biçimde verteks<br />
bölgesinde izlenir<br />
• Keskin dişler<br />
biçiminde, düzgün<br />
ve yaklaşık aynı<br />
boyda dalgalardır
Skorlamada Hareket Tanımı<br />
• Amplifikatörün (kaydın) bloke olması<br />
veya aşırı artmış EMG (artefaktı)<br />
• Trasenin anlaşılmaz (skorlanamaz) hale<br />
gelecek biçimde bu artefaktla kaplanması<br />
• Olayın önünde ve arkasında uykuya ait<br />
görünüm<br />
• > 15 saniye < bir dakika
Majör Vücut Hareketi (MVH)<br />
• Amplifikatör bloğu, aşırı kas aktivitesi ve EEG’nin örtülmesi<br />
(değerlendirilemez hale gelmesi) skorlamada hareketin<br />
kriterlerini oluşturur.
Majör Vücut Hareketleri (AASM 2007)<br />
• Hareket süresi (movement time) kavramı tamamen<br />
terkedildi<br />
• Majör vücut hareketi (MVH): Hareket ve kas artefaktının,<br />
EEG’yi sayfanın %50’sinden fazlasında uyku fazı<br />
belirlenemeyecek şekilde örtmesi<br />
MVH bulunan sayfayı skorlama esasları:<br />
1. Sayfanın herhangi bir bölümünde (15 saniyeden kısa bile<br />
sürse) alfa ritmi varsa → <strong>Evre</strong> W olarak<br />
2. Alfa ritmi görülemese bile, eğer MVH’nin öncesinde veya<br />
sonrasında <strong>Evre</strong> W olarak skorlanmış bir epok varsa →<br />
<strong>Evre</strong> W olarak<br />
3. Aksi takdirde, takip eden epok hangi evreyse o şekilde<br />
skorlanır.
Change language