bilecik ili ağız incelemesi

1.5.3. Osmaneli Đlçesi
Eski bir yerleşim merkezi olan Osmaneli’nin adı 1913 tarihine kadar
Melagina, Leukae, Lefke ve Pefka olarak geçmektedir. Lefke ve Pefka adlarının
Rumcada “Kavaklık güzel yer.”, “Kavaklık ve çamlık güzel yer.” ve “Bağlık,
bahçelik ve kavaklık güzel yer.” Anlamlarını taşıdığını belirten 3 farklı ifade vardır.
Đlçeden geçen Sakarya Nehri’nin kenarlarında bulunan kavaklıklar, çam ağaçlarının
oluşturduğu ormanların bulunması ve üzüm bağlarının olması bu tanımları
desteklemektedir. 1913 yılında ilçenin adı Osman Gazi’ye izafeten Osmaneli olarak
değiştirilmiştir. Nüfusu 21070’dir.
Đlçe sınırları içerisindeki höyükler ve bazı kalıntılardan, ilk yerleşiminin M.Ö.
2000’lerde yapıldığı anlaşılmaktadır. M.Ö. 1200’lerde Frig’lerin Pers’lerin daha
sonra da Romalı’ların egemenliğine girmiş; 1308 yılında Osman Gazi tarafından
Akhisar ve Mekece ile beraber Osmanlı topraklarına katılmıştır. Ertuğrul Livası’nın
kurulmasıyla merkez kazasına bağlı bir nahiye olarak Livaya bağlanmıştır.
Osmaneli, Đstanbul-Bağdat ve Mekke yolu üzerinde olduğundan önemini
yitirmedi. Padişah tarafından bölgeye Cebecioğlu isminde bir yeniçeri gönderilmiştir.
Halk uzun süre Cebecioğlu ailesinin oturduğu büyük konaktan idare edilmiştir.
Konak daha sonradan kasten yakılmış ve böylece Osmaneli’nin tarihini teşkil edecek
olan ferman ve vesikalar yanmıştır.
Đlçe dahilinde Romalılar ve Bizanslılara ait tarihi eserler vardır. Đlçeye bağlı
Soğucakpınar, Kaşıkçı, Kazancı ve Büyükyenice Köylerinde bulunan Tümülüsler ve
Medetli yolu taşları Romalılara aittir. Bereket ve çiftlik köylerinde Bizanslılara ait
lahitler görülmektedir. Kızılöz Köyü sınırları içinde Osmanlı Đmparatorluğu’na ait
Kale Harabeleri Boyunkaya ve Düz Meşe Köyleri civarında su kemerleri
bulunmaktadır. Osmaneli ilçesi 1874 yılında büyük bir yangın yaşamıştır. Sığırlık
mahallesi olarak bilinen eski yerleşim bölgesinde bulunan yaklaşık 1200 evden 1000
kadarı yanmıştır. Büyük maddi ve manevi zarara uğrayan ilçe halkı, çok zor şartlar
altında, uzun süre cadırlar altında yaşamak zorunda kalmıştır.
27