bilecik ili ağız incelemesi

adı altında topladığımız bu araştırma “ses bilgisi”, “şekil bilgisi”, “metinler” ve
“sözlük” bölümlerini içermektedir. Rumeli göçmenlerinin ve Çerkezlerin yerleşme
alanları bu çalışmanın dışında tutulmuştur.
Bu yörede çalışmak isteyişimizin en önemli sebebi, bir cihan imparatorluğunun
doğuşuna beşiklik eden bu bölgenin kültürel malzemesinin ve ağız özelliklerinin
derlenmesinin Türk kültürüne yapılacak en büyük katkı olacağı kanısını taşımamızdır.
Araştırmamız sırasında yaklaşık 80 saatlik bir ses kaydı yaptık. Bu ses
kayıtlarının ayıklanması ve yazıya geçirilmesi de tarafımızdan titizlikle yapılmıştır.
Kayıt yapılan bazı kişilerin fiziksel özellikleri, kayıt yapılan mekanlardaki ses
problemleri gibi bazı olumsuzluklar, bazı metinlerin tasnif ve araştırma dışında
kalmasına neden olmuştur. Metinlerimizin ve malzemenin sağlam olması için
konuşmacılar titizlikle seçilmiş, bilhassa yaşlılar ve kadınlar tercih edilmiştir. Çünkü bu
bölgedeki kadınların iletişimle ilgili malzemeden daha uzak olması, kent kültürüne ve
konuşmasına aşina olmaması, onların ağız yapılarındaki orijinalliği korumuştur. Erkek
konuşmacılar seçilirken eğitimsiz veya bölgeden pek dışarıya çıkmayan kişiler tercih
edilmiştir. Böylece çalışmamızda ağızla ilgili özellikler bütün yönleriyle ortaya
konulmaya çalışılmıştır.
Derlenen metinleri yazıya aktarırken ağız çalışmalarında genel olarak kullanılan
Z. Korkmaz’ın GBAA. ‘nda kullandığı çeviri yazı sistemini esas aldık. Bazı sesleri
yazılış zorluğundan dolayı farklı işaretlerle gösterdik.
Araştırmamızın bazı bölümlerinde, benzerlik taşıyan bölge ağızlarıyla, Bilecik
Đli ağzını karşılaştırmaya çalıştık. Bilhassa Prof. Dr. Tuncer Gülensoy’un “Kütahya
Yöresi ve Ağızları” isimli eseri bölge ağzına yakınlığından dolayı, sistem olarak örnek
alınmıştır.
Bu araştırmanın içine 2000 yılında tarafımızdan yüksek lisans tezi olarak yapılan
“Söğüt Đlçesi ve Köyleri Ağız Araştırması” nda topladığımız masal metinlerinden on
tanesi de metinler bölümüne ilave edilmiştir. Bu masal metinlerinin Bilecik ili ve
ilçeleriyle ilgili olarak yapılan böyle bir ağız çalışması içinde bulunmasının çalışmanın
zenginliğini arttıracağı kanısındayız.
iv