bilecik ili ağız incelemesi

Doğu mitolojisinde geçen “Kaknüs” adlı bir kuş vardır. Öleceği vakit çalı çırpı
toplayıp, kanat çırpışlarıyla onları tutuşturarak kendini yakan sonra külleri arasında
meydana gelen yumurtayla yeniden doğan kuş. Efsanede bu kuşun ömrü bin yıldır.
Tıpkı Anadolu’nun bin yıllık Türk yurdu oluşu gibi, tıpkı Selçukludan Osmanlı’ya
Osmanlı’dan modern Türkiye Cumhuriyetine uzanan Türk tarihi gibi.
Bilecik de işte böyle bir yeniden doğuşlar şehridir. Tıpkı çağlar ötesinden
haykıran Yunus Emre’nin “Her dem yeniden doğarız, bizden kim usanası” dediği gibi
bir kuruluşlar ve dirilişler şehridir Bilecik.
Buram buram tarih kokan bu bölgenin ağzıyla ilgili bir çalışmanın bu güne kadar
yapılmaması da ayrıca bu alanla ilgilenen çalışmacılar açısından düşündürücüdür. Bu
yüzden çalışmamızın Türk Kültürü için önemli bir kazanım olduğu düşüncesindeyiz.
Her ağız çalışmasındaki metotlardan hareketle ilk önce bölgenin hem tarihi hem
de coğrafi olarak genel özellikleri hakkında bilgi sahibi olduktan sonra saha çalışması
için hazırlıklara başladık.
Bölgenin yerel yöneticilerine ulaşmak ve onlardan bölgeyle ilgili bilgiler almak
çalışmamızın birinci basamağını oluşturmuştur. Daha sonra bu bilgilendirmelerden
hareketle ağız özellikleri bakımından özellikler gösteren köylerin arasından en
orijinallerini tespit ettik. Böylece çalışmamızda tekrara düşme olumsuzluğunu ortadan
kaldırmış olduk.
Bilecik Merkez Đlçe, Söğüt, Bozüyük, Osmaneli, Gölpazarı, Yenipazar, Đnhisar,
Pazaryeri ilçelerinde 92 köyde ses kaydı yaptık. Bu kayıtların genelinde belirlediğimiz
ve önceden hazırladığımız soruları, derleme yaptığımız kişilere yönelttik. Çerçeve
olarak folklorik malzemeyi de ağızla ilgili çalışmanın içine sokarak aslında işimizi biraz
daha zorlaştırmış olduk.
Derlediğimiz konulara gelince sırasıyla:
1) Günlük işler (ekmek, yufka, salça… vs. yapımı)
2) Masal
3) Ninni
ii