bilecik ili ağız incelemesi

2.8.13. YANSIZLAŞMA
163
Anadolu ağızlarında iç seste ses tellerinin titreşimine dayalı bir ünsüz
benzeşmesinden kaçma temayülünün oldukça baskın olduğu görülmektedir.
Anadolu ağızlarındaki bu farklılaşmayı seslerin mahreçlerindeki
(boğumlanmalarındaki) belirsizlik ile izah etmek mümkündür. Bu duruma dil
biliminde yansızlaşma (neutralisation) denilmektedir. Buradaki durumu da bir
yansızlaşma temayülü olarak adlandırmak uygun görülmektedir. 57
-çt- > -çd :
içdi < içti (33/81)
āçdan < ağaçtan (45/27)
açdı9dan < açtıktan (53/23)
biçdik < biçtik (55/7)
seçdiler < seçtiler (67/15)
-çt- > -şd- ~ -şT- :
aşdı < açtı (1/63)
āaşdı < kaçtı (87/105)
kerpişdi < kerpiçti (12/19)
geşdikden < geçtikten (12/43)
57 Hayati Develi, (1996): “Türkiye Türkçesinde Đç seste ünsüz Benzeşmesi ve Yansızlaşma”, 3.
Uluslar arası Türk Dil Kurultayı Bildirileri, s.298-302