GİRİŞ VE AMAÇ

GİRİŞ VE AMAÇ 

Prostat kanseri erkeklerde ensık görülen tümördür ve malignite nedeniyle 

meydana gelen ölümlerde ikinci sırada yer almaktadır (13-16). 

Prostat kanseri histolojik olarak heterojen bir neoplazmdır. Histolojik grade; 

Gleason tarafından tanımlanan grade’leme sistemine dayanılarak yapılmaktadır (17). 

Geniş hasta serilerinde histolojik grade’in prognoza etkileri araştırılmıştır ve Gleason 

grade’ine yardımcı olabilecek ek morfolojik belirleyicilere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu 

moleküler faktörlerden biri intersellüler adezyon molekülü olan E-cadherin diğeri ise 

monomerik integral membran metalloendopeptidaz olan CD10 dur (29-32,65,70). 

Bu çalışmanın amacı; prostat karsinomunun histolojik derecelendirilmesinde Ecadherin 

ve CD10 un yararlı bir yöntem olup olmayacağını belirlemektir. 

1

PROSTAT ANATOMİSİ 

GENEL BİLGİLER 

Prostat; erkeklerde üretranın başlangıç kısmını çevreleyen glandüler ve 

fibromüsküler dokulardan oluşan sıkı kıvamlı bir organdır (1). Büyüklüğü kişiye göre 

değişiklik göstermekle birlikte orta boyda bir kestane büyüklüğü ve şeklindedir (2). 

Ağırlığı yaklaşık 20 gramdır (3). Yüksekliği 2,5-3 cm, genişliği “sağ-sol” 4 cm, kalınlığı 

“ön-arka” 2,5 cm kadardır (2). Yaklaşık 1 mm kalınlığında bir kapsülle çevrilidir (4). 

Prostat; Diafragma Ürogenitalis’in üstünde, Vesika Ürinaria’nın arka alt yüzü 

altında, Symphysis Pubika’nın arkasında, Rectum’un önünde ve Ürethra’nın Pars 

Prostatica’sının çevresinde bulunur. Prostatın yukarıda bulunan tabanına Basis Prostate, 

aşağıda bulunan tepesine Apex Prostate, ön yüzüne Facies Anterior, arka yüzüne Facies 

Posterior, sağ ve sol yan yüzlerine Facies İnferolateralis adı verilir (2). 

Prostatın Arterleri, Arteria İliaca İnterna’nın yan dallarından olan Arteria 

Vesicalis İnferior ve Arteria Rectalis İnferior’dan gelir. Prostatın Venleri, Pleksus 

Venosus Vesicalis ve Pleksus Venosus Prostaticus yolu ile Vena İliaca İnterna’ya 

dökülür. Prostatın Lenfatikleri; Prostat çevresinde bir ağ yapan lenfatik damarları Nodi 

Lymphatici İliaci Eksterni ve İnterni ile Nodi Lymphatici Sacrales’e dökülürler. 

2

Prostatın Sinirleri, Otonom sinir sisteminin Pleksus Hypogastricus adı verilen 

sinir ağından çıkan sinir iplikleri prostatın çevresinde Pleksus Prostaticus’u meydana 

getirirler ve bu sinir ağından çıkan sinir iplikleri de prostatın içine girerek dağılırlar 

(2,4). 

PROSTAT EMBRİYOLOJİSİ 

Wolf kanalının kloakaya açıldığı yer hizasında Primer Üretra’nın arka 

duvarında oluşan bir divertikulumdan gelişir. Bir süre sonra Primer Üretra’nın yan ve 

ventral duvarlarında da taslaklar belirir. Pubertaya kadar prostatın gelişimi azdır, ondan 

sonra son şeklini alır (5). 

Prostatta Yaşlara Göre Değişim 

Doğumda, prostat bezin çoğunu teşkil eden stroma içinde gömülü olan kanal 

sisteminden oluşur. Foliküller, kanallardaki küçük tomurcuklarla sembolize olmuştur. 

Büyük bir olasılıkla fötal kanda dolaşan östrojenin etkisiyle prostatik utrikül, kollikulus 

seminalis ve kanal epitelinde skuamöz metaplazi ve hipertrofi vardır. 6-7. haftada bu 

değişim durur ve 9. yaşa kadar prostatta çok küçük yapısal değişimler görülür. Bu yaşta 

kanal epitelinde hiperplazi ve yan tomurcuk gelişimi sonucu kanallar oluşur. Bu yaştan 

puberteye kadar bez hacminde progresif bir artış görülür. Pubertede 6 ay- 1 yıl gibi kısa 

bir zamanda hızla değişiklikler olur. Bunlar içinde en göze çarpan değişim, bezin bu süre 

içinde iki misli hacim artışıdır. Bu hacmi sağlayan; folikül artımı, kanallardaki uç 

tomurcuk artımı, kanalların dallanması ve değişimidir. Bunların yanı sıra stromada 

sıkılaşma ve rölatif olarak stromanın glandüler yapıya göre azalması meydana gelir. Bu 

değişiklikler muhtemelen testiküler testesterona bağlıdır. Üçüncü on yıl süresince 

glandüler epitel artar ve foliküller içinde epitelyal katlantılar meydana gelir. Bundan 

sonra genellikle 45-50 yaşa kadar büyüklüğü sabit kalır. Foliküllerdeki epitelyal 

katlantılar kaybolur, foliküller belirginleşir ve amyloid cisimlerin sayısı artar. Bunlar 

prostatik involusyonunun başlangıcını gösterir. 45-50 yaşından sonra prostatta ya benign 

hiperplazi gelişerek ölüme dek hacmi giderek büyür ya da progresif olarak atrofi 

meydana gelir (1). 

3

PROSTAT HİSTOLOJİSİ 

Prostat esas olarak fibromüsküler stroma ve bunlarla iç içe geçmiş glandüler 

epitelyal hücrelerden oluşmaktadır (6-8). 

Epitelyal Hücreler 

Epitel esas olarak tek katlı prizmatik ise de yer yer çok sıralı görünüş kazanır. 

Bez içinde çoğu yerde epitelden lümene doğru villöz veya papiller uzantılar bulunur. 

Glandüler yapıların belirgin bazal membranları vardır ve birbirinden fibromüsküler 

stroma ile ayrılmışlardır (7). Epitelyal glandüler yapılar yaklaşık 25 adet ekskretuar 

kanalla veru montanum ve mesane boynu arasındaki bölgede prostatik üretra tabanına 

açılırlar. Periferal zona ait glandüler yapılar veru montanumun distaline, santral zona ait 

olanlar ise veru montanumun proksimaline drene olurlar. Bu genel histolojik özelliklere 

sahip glandüler yapının içinde 4 temel hücre grubu bulunmaktadır (9). 

Kolumnar Sekretuvar Hücreler: Epitelyal hücrelerin en önemli bölümünü 

oluştururlar. Prostatik asit fosfataz (PAF) ve prostat spesifik antijenin sentezlendiği 

hücrelerdir ve androjen reseptörleri içerirler. Yalnızca prostat asinuslarında değil 

prostatik kanallar ve prostatik üretrada da bulunurlar. Sekretuar hücreler, granüler veya 

homojen sitoplazmadan zengin, sınırları belirsiz, uzun kolumnar hücrelerdir (9). 

Bazal Hücreler: Bazal membranda bulunan hücrelerdir. Bunlar sitoplazmadan 

fakir, iyi sınırlı küboidal veya kısa kolumnar hücrelerdir. Sekretuvar hücrelerden farklı 

olarak PAF ve PSA için boyanma göstermezler, keratin tip 4,5 ve 6 içerirler. Bu 

hücrelerin androjen reseptörleri de yoktur. Lokal regülatör maddelerin salgılanmasından 

sorumlu oldukları düşünülmektedir. Bazal hücrelerin sekretuvar hücreler ve ayrıca 

skuamöz, transizyonel ve müsinöz epitelyuma transforme olma yetenekleri vardır (9). 

Transizyonel Epitel: Ekstretuvar kanallarda ve üretrada bulunur (9). 

Endokrin-parakrin Hücreler: Normal prostatta az sayıdadırlar. Çok sayıda 

peptidin yapılmasından sorumlu hücrelerdir. Bu peptitlerden en iyi bilinen serotonindir. 

Diğerleri arasında kalsitonin ve somatostatin sayılabilir (9). 

4

Stroma 

Stroma, fibröz ve müsküler dokudan yapılmıştır (7). Tüm prostat dokusunun 

%30-70 ini oluşturur. En belirgin olduğu yer anterior kısmıdır. Kapsül, glanda sıkı sıkıya 

yapışmıştır ve kollikulus seminalis düzeyinin altında, krista üretralis içinde lateral 

kitleleri birbirinden ayıran median bir septum ile devam eder. Müsküler doku esas olarak 

düz kastan yapılmıştır. Üretranın ventralinde bir düz miyosit tabakası fibromüsküler 

septum içindeki esas kas kitlesiyle birleşmek üzere kıvrım yapmaktadır. Buna ek olarak, 

bu yapının anteriorunda hilal şeklinde bir çizgili kas transvers olarak, derin perineal 

poşta inferiora doğru üretral sfinkter ile devam etmektedir. Buradan çıkan lifler, kollajen 

liflerle lateralde kapsüle yapışır. Diğer kollajen lifler ise posteromediale doğru geçerek 

prostatik fibromüsküler septumlar ve krista üretralisin septumuyla birleşmektedir (9). 

PROSTAT KANSERLERİ 

Genel Özellikler 

Prostat kanseri ABD’de erkeklerde en sık görülen malignensi olup ,bu 

populasyonda ki ölümlerin %10’undan sorumludur (10-13). Gelişmiş ülkelerin verilerine 

göre, prostat kanseri ikinci en sık tanı konulan ve dördüncü en sık ölüme yol açan 

malignite olduğu için dünya çapında önemli bir sağlık sorunudur (14-16). Elli yaşın 

üzerindeki erkeklerde prostat kanseri görülme sıklığı otopsi çalışmalarıyla %30 oranında 

bulunmuştur. Hastaların %75’i 75 yaş ve üzerindedir (12). Prostat kanseri erkeklerdeki 

kanserlerin başında gelip, bunu ikinci olarak akciğer kanseri izlemektedir (17). Ölüm 

oranlarıda bununla aynıdır. Siyah erkeklerde beyaz erkeklere göre 1,5 kat daha fazladır 

(11,12). Çoğu ülkede yaşla beraber insidenste artma vardır. Prostatik karsinomda 

hormonal faktörler de rol oynar. Hastalık puberteden önce hadım edilenlerde görülmez 

(10,18). 

Karaciğer sirozu nedeniyle hiperöstrojenizm izlenen olgularda ise görülme 

sıklığı düşüktür (12). %5-10 prostatik karsinom vakalarında genetik geçiş olduğu 

düşünülmüştür (12,14,19). Eğer bir erkeğin kardeşinde veya babasında prostatik 

karsinom varsa, bu kişide, normal populasyona göre kanser riski 2-3 kat daha fazladır 

(11,12). Diyet, veneryal hastalık, seksüel alışkanlık ve sigara içimiyle ilgili korelasyon 

izlenmemiştir (10,14). 

5

Nodüler hiperplazi izlenen hastalarda veya bu yüzden transüretral rezeksiyon 

geçirenlerde prostatik karsinom gelişme riski ispatlanamamıştır ancak bu iki durum 

sıklıkla beraber izlenmektedir (10). 

Sıklıkla prostatik kanser teşhisi alan hastaların %75’i 65 yaş üzeridir fakat 

tümör genç erişkinlerde hatta çocuk ve adolesanlarda bile izlenebilir. Sıklığı yaşla 

beraber artar. Rastlantısal karsinom sıklığı %15 ile %70 arasında değişmekte ve buda 

direkt olarak hasta yaşı ve örnekleme ile ilgili olarak bulunmaktadır (10). 

Klinik Özellikler 

Prostat karsinomunda rektal muayene hem pratik hem de güvenilir metoddur 

(12,14). Ancak patolojik tanımlama önemlidir (12,20,21). Çünkü erken karsinomların 

fokal nodüler hiperplazi, granülomatöz prostatit, tüberküloz, infarkt veya lithiazis ile 

ayırıcı tanısının yapılması gerekir (10). Transrektal USG 5mm’den küçük karsinomların 

bile (hipoekoik lezyon olarak ortaya çıkar) gösterilmesinde yararlıdır ancak %30 vakada 

atlanabilir. Bunlar izoekoik olarak görülen grup olup şu anda bunları ortaya koyacak 

herhangi bir alet yoktur (14). 

Prostatik spesifik antijen (PSA): Wang tarafından 1979 da tanımlanan 

glikoproteindir. Prostat asinüs epitelinden salgılanır. Kan düzeyleri günlük değişir. PSA 

0-4 ng/ml ise normal, 4-10 ng/ml şüpheli, 10-20 ng/ml biyopsi endikasyonu, 20 ng/ml 

üzerinde ise de tümör kabul edilmektedir. PSA hastanın yaşıyla ve benign prostat 

hiperplazisinin volümü ile koşutluk göstermektedir. Yaş ilerledikçe artar (17,21,22). 

PSA duktus epiteli kaynaklı tümörlerde %100 artar. İyi diferansiye karsinomlar, az ve 

indiferansiyelerden daha çok PSA yapar (12,14,22). Yüksek sensitivite ve spesifiteye 

sahip olduğu kadar, hızlı, ucuz ve minimal invaziv bir testtir (11,12,14). 

PSA’nın hafif yüksekliği nodüler hiperplazide de izlenmektedir, ancak seri 

takiplerde yükseklik devam etmekte ise biyopsi ile doğrulanmalıdır (3,10). Prostat 

karsinomlu hastaların hemen hemen yarısında PSA değerleri 10 mg/ml’nin üzerindedir. 

PSA yüksekliği prostatitlerde, prostatik infarktlarda, prostatın majör travmasında, (iğne 

biyopsisi veya TUR gibi) izlenebilir ancak bu yükseklik geçicidir ve tedavi sonrası 

normal değerlere iner. Rektal muayene, transrektal USG ve serum PSA ölçümü üçlüsü 

erken prostatik karsinom açısından kuvvetli tanısal değer taşımaktadır (12,22). 

6

Patolojik Özellikler 

Prostat karsinomu iki büyük grupta incelenebilir. Periferal duktus ve asinilerin 

adenokarsinomu (sekonder) ve Büyük duktusların karsinomu (primer). Bu morfolojik 

ayrım her iki tümörün de farklı orijinden köken aldığı inanışına göre yapılmaktadır. 

Ancak (daha önce memede olduğu gibi) bu histolojik yaklaşım, her iki paternin sıklıkla 

bir arada görülmesi özelliğine ters düşmektedir. Diğer bir alternatif yaklaşım ise, 

tümörün yapısını belirleyenin tümörün orjini değil de büyüme bölgesinin etkili 

olduğudur. Tümörlerin büyük kısmı ilk kategoriye aittir ve birçok çalışma, bu kategoriyi 

referans alarak tümörlerde grade’leme, stage’leme, prognoz ve tedavi protokolleri 

ortaya koyarak yapılmıştır. Bu iki majör tümör tip aynı anda prostatta görülmektedir, 

bunlar aynı neoplazmlarda kombine özellikler taşıyan nadir tümörlerdir (10). 

Periferal duktus ve asinilerin adenokarsinomu: Prostatik karsinomların genelde 

posterior lobda görüldüğü sıklıkla vurgulanmaktadır. Bu lobun sınırlarının değişik 

olmasından dolayı, bu yaklaşım esas olarak doğrudur. Bundan daha önemli bir gerçek 

ise prostatik karsinomların esas olarak periferal zondan posterior, lateral veya anterior 

olarak hastalığın geç dönemleri hariç periüretral bölümleri kapsayacak şekilde 

çıkmasıdır (14). 

Gros olarak tümörün görülmesi zor olabilir, ancak genellikle gri veya sarımsı 

renkte, düzensiz sınırlı, sert kitle şeklindedir (11). Mikroskopik olarak, prostatik 

adenokarsinom geniş bir spektruma sahip olup anaplastik tümörden, normal prostatik 

glanddan zor ayrımı yapılabilen iyi diferansiye neoplazmlara kadar uzanabilir. 4 majör 

yapısal patern vardır. Bunlar; orta büyüklükte glandlar, küçük glandlar, diffüz tek hücre 

şeklinde infiltrasyon ve kribriform paterndir (10). 

Orta büyüklükte glandlardan oluşan karsinom, bu glandların birbirinden ayrık 

bir araya toplanmaları, düzensiz sınırlı olmaları, stromanın belirsiz olmasından dolayı 

küçük büyütmede izlenebilir (11). 

Küçük glandlardan oluşan tümör küçük büyütmede ekspansif nodül şeklinde 

görülür, glandlar tek tek, düzgün, yuvarlak sınırlı ve küçük boyuttadır. Bu iki yapısal 

paternde, nükleer boyutta artma, irregülarite, hiperkromazi ve en önemlisi nükleol 

belirginliği gibi sitolojik anormallikler ek olarak izlenmektedir. Nükleol genelde kenara 

itilmiş ve sıklıkla multipl’dır. Mitoz belirgindir ancak orta büyüklükte glandlardan 

oluşan iyi diferansiye tümörlerde nadir görülür (10,11). 

7

Diffüz hücre infiltrasyonu şeklindeki tümör memenin invaziv lobüler 

karsinomunu andırır, kribriform patern ise memedeki karsinomun homoloğudur. 

Bunlara ek olarak son yıllarda ortaya konulan bir başka tip ise glomeruloid paterndir ve 

tümör hücrelerinde intralüminal yumak benzeri toplulukların olmasıyla karakterizedir. 

Atrofik prostatı taklit eden veya benign hiperplastik glandlara benzeyen iki zıt 

tümör tipi tehlikeli değişik kanser varyasyonlarıdır. İlki, atrofik değişikliklere sahip 

prostatik adenokarsinom olarak tanımlanır. Bu tümör, belirgin sitoplazmalı ve iri 

nükleollü hücrelerden oluşmaktadır. Bu hücreler maligndir, çünkü infiltratif büyüme 

paterni, nükleer genişleme, makronükleol göstermektedir. Çevrede sıradan karsinom 

izlenmektedir. İkinci varyant, psödohiperplastik prostatik adenokarsinom olarak 

adlandırılmıştır. Glandlar, benign glandları taklit eder, papiller yapı içerip dallanmalar 

gösterirler, corpora amylacea içerirler (10,21). Nükleer genişleme, makronükleol, mitoz, 

intraluminal kristaloid mevcudiyeti ve bazen çevrede PIN varlığı lezyonun 

tanımlanmasını sağlar. Bu paternler sıklıkla kombinasyon şeklinde görülürler. Bilinmesi 

gereken, ister tek bir patern isterse de kombinasyon şeklinde paterne sahip tümörde 

Gleason skorlama sisteminin uygulanmasıdır (10). 

Radikal prostatektomi vakalarının %75 ile %85’inde multipl tümör odakları 

mevcuttur. Bunlar genellikle gerçek multisentrisite olup, intraglandüler tümör yayılımı 

değildir (14). Santral yerleşimli tümörlerde, multisentrisite daha az görülen bir özelliktir. 

Bu tümörlerde perinöral alanlarda prostatik glandların bulunması sıktır. Bu bulgu 

malignensiyi destekleyen en önemli göstergedir ancak patognomik değildir.Neoplastik 

glandları çevreleyen stroma hipersellülerdir ve bazofilik zemin içerir. Prostatik 

karsinomda intraluminal ve stromal kalsifikasyon görülebilir, bunlar benign prostatta 

daha az izlenen durumlardır. Özellikle orta büyüklükte gland paterni gösteren prostatik 

karsinomlarda daha sık olmakla birlikte, %10 ile %23 prostatik kanserde, glandüler 

lümenlerde morfolojik ve immünositokimyasal açıdan Bence Jones kritaloidlerine 

benzeyen protein kristaloidleri mevcuttur. Bu yapıların varlığı malignensiyi destekler 

ancak patognomik değildir. Benignlerde görülmesi ise, kanser açısından risk faktörü 

taşıdığını göstermez. Elektron prob x-ray mikroanalitik çalışmalar bunların inorganik 

sülfürden meydana geldiğini göstermektedir. Bu kristaloidler aynı zamanda metastatik 

odaklarda izlenmektedir. Glandüler lümende corpora amylacea bulunması benign lehine 

düşünmeyi ispatlamaz, bu birikim malign glandlarda da izlenebilir. Karsinom 

hücelerindeki sitoplazma genellikle granüler görünümde olup zaman zaman da berrak 

veya masif lipid birikiminden dolayı köpüklü olabilir. Eğer bu özellik geniş bir alanda 

8

izleniyorsa, tümör makroskopik olarak sarı renkte izlenir, yumuşak olduğundan dolayı 

rektal muayenede tanımlanmasında zorluk yaratabilir. Özellikle metastatik odaklarda, 

mikroskopik olarakta tanımlanması zordur. Bu tümörün davranışı, zararsız mikroskopik 

özelliklerinin tersine agresif seyirlidir (10). 

Minimal adenokarsinom ve atipik küçük asiner proliferasyon (ASAP): Prostat 

iğne biyopsilerinde en sık karşılaşılan ve can sıkıcı problem, küçük atipik glandların 

görülmesidir. Bu glandüler yapılar şüphe uyandırıcıdır ancak karsinom için tanısal 

değildir. %4 ile %6 oranındaki prostatik biyopsiler ne benign ne de malign kategorisine 

sokulamamaktadır. Bu durumlarda yapılacak tek şey ise ikinci bir biyopsidir (14). 

Büyük duktusların karsinomu (primer): Normalde periüretral lokalizasyonda 

bulunan büyük duktuslardan köken alan prostatik karsinom grubudur. Sistoskopik olarak 

polipoid villöz veya infiltratif üretral komponentlerdir. Mikroskopik olarak, aşağıda 

görülen tipleri tanımlanmıştır (10). 

1-Büyük (prostatik) duktus adenokarsinomu: Bu tümör, büyük dilate 

duktuslardaki malign değişime eşlik eden papiller odaklar ve sıklıkla berrak hücre 

değişiklikleriyle (mezonefroid) karakterizedir. Bazen, prostatik üretraya doğru pagetoid 

yayılım da tümöre eşlik eder. Daha önceleri böyle vakalar, bu bölgenin Paget hastalığı 

ve Bowen hastalığı olarak rapor edilmekteydi. Bu tümörlerin stageleri periferal duktal 

asiner karsinomlara göre daha ileri olmakla beraber kısa dönem survival hızları da daha 

yüksektir (21). Endometrial tip adenokarsinom da, prostatik artıklardan köken alan, 

büyük duktus adenokarsinomunun bir alt tipidir. Mikroskopik olarak yüksek 

psödostratifiye kolumnar epitelle döşeli glandlar ve papiller yapılar izlenmektedir. 

Mikroskopik ve immunohistokimyasal çalışmalar bu tümörün tamamen prostatik 

kökenli olduğunu desteklemektedir (10). 

2-Primer transisyonel hücreli (üretelial) karsinom: Bu tümör tipi, üretradaki 

prostatik periüretral duktusların transisyonel hücrelerle döşeli olmasıyla 

açıklanmaktadır. Tüm prostat karsinomlarının %2’sinden azını oluşturur (14,21). 

Mikroskopik olarak mesane tümörünün homoloğudur. İğne biyopsisi veya TUR ile tanısı 

konulabilir. Ayırıcı tanıda mesane tümörünün prostata invazyonu akla gelmelidir 

(14,17). 

3-Mikst adenokarsinom-transisyonel hücreli karsinom: Bu tümör 1 veya 2 nolu 

tümörlerin kombinasyonodur. Bazen tümöre daha önce sıralanan tiplerin yanında sıradan 

prostat adenokarsinomu da eşlik edebilir veya mesanenin transisyonel hücreli karsinomu 

9

da eklenebilir. Periüretral glandlardaki atipik hiperplazi ve karsinoma in situ büyük 

duktus karsinomunun prekürsörleridir (10). 

Diğer mikroskopik tipler: Prostatik karsinomun birçok morfolojik tipi 

mevcuttur, bunlar sıklıkla periferal duktus ve asini adenokarsinom varyantlarıdır. 

a-Nöroendokrin özellikler gösteren karsinom: Argentaffin argyrofil özelliklere 

sahip endokrin hücreler, seratonin, kalsitonin, bombesin ve/veya somatostatin 

immünoreaktivitesi gösteren hücreler ve sekretuar granüller %80 oranında normal veya 

hiperplastik prostat dokusunda izlenebilir (3,21). Bazı vakalarda, nöroendokrin hücreler, 

granüllerinin geniş ve eozinofilik olmasından dolayı morfolojik olarak Paneth 

hücrelerini taklit edebilir (17). Prostatik karsinomda ki nöroendokrin diferansiasyon kötü 

prognozla ilişkilidir (17,21,23). Bazı prostat karsinomları tipik veya atipik karsinoid 

tümörleri andırabilir. Bu tümörler PAP ve PSA ile kuvvetli pozitiftir, bu da tümörün 

gerçekte prostat bezlerinden kaynaklandığının bir göstergesidir (3,21). 

Diğer bir histolojik neoplazm ise küçük hücreli karsinomdur ki, akciğerdekinin 

aynısıdır. Bu tip, tek başına bulunabildiği gibi, sıradan adenokarsinomla da beraber 

izlenebilir (3,21). Bu tümörlerin sonucunda Cushing sendromu veya antidiüretik hormon 

sekresyonu izlenebilir. Endokrin diferansiasyon immunohistokimyasal veya yapısal 

özellikleri bakımından bazı vakalarda tanınabilir. Bu tümörün özelliği, çok sayıda 

apopitotik hücreler içermesi ve agresif özellik göstermesidir. Aynı neoplazmda 

morfolojik olarak değişik formlardaki nöroendokrin diferansiasyon izlenebilir (Paneth 

cell-like ve küçük hücreli gibi) (10). 

b-Müsinöz (müsin sekrete eden) adenokarsinom: Bu tümör, çok miktarda 

intraselüler ve ekstraselüler müsin içermesiyle tanımlanabilir. Tümörün %25 veya daha 

fazlasında müsin içeriği izlenmelidir (3, 11,21). Kemik metastazları, hormona yanıtsızlık 

ve radyasyon terapisine duyarlılığının az olması bakımından sıradan 

adenokarsinomlardan ayrılmalıdır (14,21). Mikroskopik olarak memenin müsinöz 

karsinomuna benzer. Mikroglandüler, kribriform, ”comedo”, solid, hipernefroid 

paternler görülebilir. PAP ve PSA genelde pozitiftir (3,10). 

c-Taşlı yüzük hücreli karsinom: İntrasellüler müsin içeren bu tümör, solid, 

asiner veya ardı ardına sıralanmış tek hücre şeklinde invazyon yapmakta olup, taşlı 

yüzük hücrelerinden oluşur. Çok maligndir (11,17). Yapısal olarak hücrelerin 

intrastoplazmik lümenleri mikrovilliler ile döşelidir. TUR materyellerinde stromada 

lenfosit infiltrasyonu vardır (23). 

10

d-Adenoskuamöz karsinom: Bu vakaların bazıları kendiliğinden, bazıları da 

radyasyon terapisi veya hormonal terapi sonrası ortaya çıkan sıradan 

adenokarsinomlardır (17). 

e-Skuamöz hücreli karsinom: Skuamöz hücreli karsinomun sade formu 

prostatta nadir görülür (22). Kendiliğinden veya hormon terapisi sonrası ortaya çıkabilir. 

Prostatik transisyonel hatta, iyi sınırlı nodül şeklinde görülür. Adenoskuamöz 

karsinomla ilişkilidir (21). 

f-Adenoid bazal hücreli tümör: Bu tümör tükrük bezinin adenoid kistik 

karsinomunu andırır ve bunun analoğu olduğu düşünülmektedir. Ancak prostatta 

görülen bu tümörden hiçbiri progresif hal almamıştır. Mikroskopik olarak itme tarzında 

büyüme paterni, multinodülarite, çevrede fibromiksoid stroma, fokal bazal hücre 

hiperplazisi şeklinde izlenir (21). 

g-Bazaloid karsinom: Çok agresiftir. Nadir görülür. Anal kanalın, üst solunumsindirim 

yolu bazaloid karsinomu ile aynı özelliklere sahiptir. Adenoid bazal hücreli 

tümörden ayrımı yapılmalıdır (17). Bu sıklıkla ayırt edilememekte olup, kafa 

karışıklığına sebep olmaktadır. Bcl-2 ekspresyonunun artması ve yüksek Ki67 indeksi 

bu iki antiteyi ayırmada yardımcıdır (10,21). 

h-Lenfoepitelyoma benzeri karsinom: Nazofarengeal lenfoepitelyomanın 

analoğudur (17). 

ı-Tubulokistik berrak hücreli karsinom: Kadın genital sisteminde görülen 

müllerian tip berrak hücreli adenokarsinom, prostatta da rapor edilmiştir. Bir başka vaka 

da, böbreğin berrak hücreli tümörüne benzer tümörün prostatta bulunmasıdır (10). 

j-Sarkomatoid karsinom: Kötü prognozludur (17). Bu tümör değişik 

komponentler içerir. Bunlar sarkomatoid yapılar olup, nonspesifik iğsi hücreler, veya 

dev hücreler, kartilaj, kemik veya kas lehine değişimlerdir. Epitelyal komponent sıklıkla 

adenokarsinom tipinde olup skuamöz özellikler de içerebilir (11,14,17). 

Histokimyasal ve immünohistokimyasal bulgular: Genelde inanılan görüş 

prostat adenokarsinomlarının müsin sekret etmediğidir.Bu görüş Mayer’in müsinkarmin 

boyasının prostata müsin sekreti olmadığına dayandırılmıştır. Ancak diğer bir tarafta 

yaklaşık 2/3 prostat karsinomunda asit mucosubstance ile müsin varlığı gösterilmiştir. 

Rutin kesitlerde gland lümenindeki sekresyon bazofilik boyanmışsa, bu 

sekresyon kuşku uyandırmalıdır. Ve Alcian blue veya colloidal demir boyasıyla bu 

sekresyonun varlığı kolayca desteklenebilir. Bu sekresyon paterni normal prostat 

11

dokusunda izlenmediğinden dolayı ayırıcı tanıda değerlidir. Malignensi açısından 

patognomik olmakla beraber, radyasyon terapisi sonrası ve adenosislerde de izlenebilir. 

Prostat epitelinde rutin olarak 2 tane demonstratif belirleyici vardır, bunlardan 

biri PAP diğeri PSA’dır (11,22,24). Poliklonal veya monoklonaldırlar. Benign ve malign 

lezyonları ayırmada yararlı değildir ancak metastatik tümörlerde tümörün prostat orijinli 

olduğunu gösterir (14). Aynı zamanda indiferansiye vakalarda da pozitiftir. Ayrıca 

hormon terapisi alan vakaların takibinde de önemlidir (3). Bu belirleyiciler, kötü 

diferansiye prostatik karsinom ve transisyonel hücreli karsinomun ayırıcı tanısında 

34βE12, Leu7, CK7 ve p53 ile beraber kullanıldıklarında yararlıdır (10,25). 

Diğer bir prostat ile ilişkili belirleyici ise prostat spesifik membran antijendir 

(PSMA). Bu membran bağlayıcı glikoprotein tüm prostat adenokarsinom tiplerinden 

eksprese edilir. Bu ekspresyon benign epitelden itibaren artmaya başlayıp high grade 

PIN ve adenokarsinoma kadar artış devam eder (10,14). 

Prostatik karsinomlar için yüksek sensitivite ve spesivite değerine sahip bir 

başka belirleyici ise P504S’dir, sitoplazmik proteindir. Tümör diferansiasyonuyla 

ilgilidir, her zaman karsinomda bulunmaz, atipik adenomatöz hiperplazi ve PIN’larda da 

izlenebilir. İğne biyopsilerindeki küçük karsinom odaklarının belirlenmesinde, 

psödohiperplastik ve köpüklü hücreli gland tümörleri gibi zor tümör tiplerinin 

tanımlanmasında önem taşır (10). 

Prostatik karsinom hücreleri genelde androjen ve progesteron reseptörleri ile 

pozitif boyanırken daha az oranda östrojen reseptörü pozitiftir. Her-2-neu proteini 

androjene bağlı prostat kanserlerinde, meme karsinomlarındakine benzer şekilde 

salgılanmaktadır (14). 

Prostat kanseri hücreleri low-moleküler weight keratin ile pozitif reaktivite 

verir. Ürotelial karsinomların tersine CK7 ve CK20 ile daha nadir pozitif reaksiyon 

verir. Leu7, EMA, catepsin D, glikoprotein A-80, PTH-related protein, gastrik asit 

proteinase, gasricsin ile de pozitif boyanır (10). 34βE12, high moleküler keratin olarak 

bilinir, prostat bezlerinin bazal hücrelerinde boyanır, tanıda yardımcıdır (3,14). Benign 

glandlarda mevcuttur adenokarsinomlarda yoktur (25,26). 

Prostat adenokarsinomları, normal prostat dokusu ile karşılaştırıldığında Ecadherin 

ve diğer hücre adezyon proteinleri catenin/E-cadherin kompleksleri prostat 

karsinomlarında normal prostat dokusuna göre azalmış miktarda salgılanmaktadır 

(10,27-36). Karsinomlarda, immünoreaktivitenin derecesi, Gleason grade ile belirlenen 

diferansiasyon derecesi ile ilişkilidir (10,14). 

12

İntraepitelyal Proliferatif Lezyonlar 

Prostat, memede olduğu gibi intraepitelyal atipik proliferatif değişiklik 

gösterebilir. Günümüzde hala, özellikleri, terminolojisi ve önemi açısından belirsizlikler 

vardır. 2 majör kategoriye ayrılmıştır. Birincisi, yapısal olarak normal olan yapılardaki 

sitolojik sapmalar, diğeri ise yapısal açıdan bozuk olan dokulardaki glandüler 

yapılardaki sitolojik özelliklerdir (10). 

Prostatik intraepitelyal neoplazi (PIN): PIN günümüzde prostatik duktus ve 

asinilerdeki değişiklikleri tanımlayan, bir terim olup intraduktal veya duktal asiner 

displazi terimleriyle de bilinmekteydi (14). Sıklıkla multisentriktir. 3 grade’e ayrılmıştır 

(3,10). Bu ayrılma şu kurallara göre yapılmaktadır; hücresel gruplaşma, stratifikasyon, 

nükleer genişleme, pleomorfizm, kromatin paterni ve nükleol belirginliği. Bu 3 grade (I, 

II ve III) günümüzde iki kategoriye ayrılmaktadır (14,21,37). Düşük grade PIN; grade I 

ve II’yi içerir, yüksek grade PIN, grade III’ü içerir. Yüksek grade PIN’ı düşük 

grade’den ayırmada ki anahtar nokta nükleer özellikler ve yapısal özelliklerdir 

(11,14,17,21,38). PIN’ın morfolojik varyantları, yapısal olarak, mikropapiller, 

kribriform, flat/atrofik özellikte olup, sitolojik olarak ise inverted (hobnail) veya 

köpüklü hücreli tiptedir (11,17). Radikal prostatektomilerin %58 ile %100 ünde PIN 

mevcuttur. Yüksek grade PIN ile adenokarsinom arasındaki ilişkiden dolayı, patolojik 

raporlarda PIN’ın belirtilmesi önem taşır (38). 

Atipik adenomatöz hiperplazi: Adenozis olarak da bilinir. Küçük büyütmede, 

kompleks ve dağınık gruplar halindeki gland yapılarından dolayı iyi diferansiye 

(Gleason grade 1-2) adenokarsinoma benzer, ancak nükleol belirginliği ve nükleer 

anormallik yoktur (11,17,39). Sıklıkla mikroskopik bulgudur ancak kitle şeklinde de 

izlenebilir (17). Gerçekte genetik ve moleküler özellikler her iki grupta birbirine çok az 

benzer. Eğer iki durumu ayırt etmede şüpheye düşülürse konservatif yaklaşım 

uygulanmalıdır (40). 

Histolojik İnceleme 

Prostatik dokuları incelemek için bir çok değişik iğne ve punch biyopsi 

yöntemleri kullanılmaktadır. Genellikle 14 çaplı iğne en sık kullanılan olmakla beraber 

son yıllarda 18 çaplı iğne ile yapılan biyopsiler popüler olmuştur. Bunlar ya perineal 

13

yada transrektal olarak uygulanır. Genelde 6 spesmen incelenir. Eğer atipik özellikler 

bulunmuşsa, aynı bölgeden atlanarak 3 biyopsi alınmalıdır. İğne biyopsisi sonrası tümör 

implantasyon riski çok düşüktür (10,14). TUR spesmenleri, periferal bölgedeki 

glandların veya santral bölge yerleşimli nadir görülen tümörlerin gösterilmesi açısından 

yararlıdır (14). TUR spesmenlerinde karsinomun saptanması, örneğin miktarıyla da 

ilgilidir. 5 blok veya 12 gram miktarında seçilen materyalin tümörü %90 oranında tespit 

ettiği görüşü benimsenmiştir. 8 blok halinde inceleme yapılır ise bu oran %98’e kadar 

çıkmaktadır.Frozenda prostatik karsinomun değerlendirilmesi tam sonuç verir. 

Kullanılan ana kriterler; yapısal bozukluk ve perinöral invazyondur. Frozen kesitler ve 

imprintler lenf nodu metastazı yönünden de güvenilir sonuç verir ancak %10’dan %15’e 

kadar yanlış negatif sonuç izlenebilir (10). Radikal prostatektomi materyali, ya tamamı 

takibe alınarak yada standart ölçülerde haritalama yapılarak takibe alınır (15,41). 

Stage’leme ve Grade’leme 

Prostat karsinomu genel olarak klinik, latent ve occült tiptedir. Klinik tümör 

lokal semptom ve işaretler verir, latent (insidental) olan, klinik olarak saptanmaz, 

otopsilerde ve hiperplazi için yapılan prostatektomi materyallerinde görülür, occult 

olanlarda ise, klinik olarak primer tümör saptanamaz, ancak uzak metastazları ile ortaya 

çıkar. 

Stage A tümör, daha önceki klasifikasyondaki, gizli tümöre tekabül eder. 

Stage B tümör, klinik olarak teşhis edilen ancak kapsül ile sınırlı tümördür. 

Stage C tümör, kapsül dışına çıkmıştır. 

Stage D tümör, uzak metastazlar gösterir. 

Bunların alt gruplara ayrımı ise tümör miktarına, yayılımına, MR ve USG’ye 

göre yapılır. Bu ayrım klinik ayrımdır ve patolojik stage’lemeden ayrı tutulmalıdır. (10). 

Mikroskopik grade’leme sistemi Gleason’a göre yapılmaktadır. Bu sistem 

Vaterans Admınıstration Cooperative Urology Research Group tarafından bulunmuş 

olup yıllardır kullanılmaktadır. Küçük büyütmede, glandüler diferansiasyon ve büyüme 

paterni ile tümörün stroma ile ilişkisine göre yapılmaktadır (14,42). 

Predominant tümör paterni 1 ile 5 arasında grade’lenir. Sekonder tümör paterni 

de benzerdir ve iki skorun toplanması ile Gleason skor elde edilir. Eğer tümör aynı 

paterne sahipse (sadece primer tümör varsa) iki numara son skoru bulmak için 2 ile 

çarpılır (14,17). Toplam skor 2’den başlar (42). 

14

Biyopsiler ile prostatektomi spesmenleri arasında tümör grade’’i açısından iyi 

bir korelasyon vardır ancak %30 ile %45 vakada grade’de yükselme varken %5 vakada 

düşme vardır (10,43). 

Prostatik adenokarsinom mikroskopik olarak, PAP ve PSA seviyeleri ile, klinik 

ve patolojik stage’leme ile, apopitotik cisimlerin sıklığı ile, p53 ekspresyonu, survival 

hızı, ve terapiye yanıt ile korelasyon göstermektedir. Gleason grade’leme sistemi ile 

mortalite hızı birbirini etkilemektedir. 

Gleason skor 2-4; düşük grade, 5-7; orta grade, 8-10 ise yüksek grade 

tümördür. Skore 2 den 4’e kadar olanlarda agresif hastalık neredeyse hiç görülmezken, 

skore 8 ile 10 arasında sıktır (12,17). 

Gleason Mikroskopik Grade’leme Sistemi 

Gleason derecelendirme sisteminde 5 ana patern vardır. Gleason 3 paterni 3 alt 

gruba , 4 ve 5 paternleri ise 2 alt gruba daha ayrılmaktadır (42). Buna göre; 

1: Tek, ayrı, uniform glandlar sıkıca bir araya gelerek kitle yapmış, genelde 

yuvarlak, tümör sınırları belirgin. 

2: Tek, ayrı, daha az uniform glandlar, stromayla hafifçe ayrılmış, tümör 

sınırları daha az belirgin. 

3a: Tek, ayrı, değişik çaplarda glandlar, genellikle irregüler olarak birbirinden 

ayrılmış, düzensiz sınırlı tümör. 

3b: 3a’ya benzer, daha küçük glandlar veya küçük hücre grupları halindeler. 

3c: Papiller veya dağınık kribriform tümör, keskin sınırlı yuvarlak kitle 

(papiller intraduktal tümör). 

4a: Düzensiz sınırlı, düzensiz infiltrasyon gösteren glandüler tümör (14). 

4b: 4a gibi, büyük soluk (hipernefroid) hücreler (44). 

5a: Keskin sınırlı, yuvarlak, neredeyse tamamen solid kribriform tümör 

kitleleri, genelde santral nekroz mevcut (komedokarsinom). 

5b: Adenokarsinomu tanıtacak kadar gland formasyonu veya vakuoller içeren 

düzensiz sınırlı anaplastik karsinom (3,10,14). 

15

Çalışmamızda Kullanılan İmmunohistokimyasal Belirleyiciler 

E-cadherin: Cadherinler, kalsiyum bağımlı interselüler adezyondan sorumlu 

olan bir transmembranöz glikoprotein ailesidir (29,31,32,45-53). İlk olarak, fare 

teratokarsinomunun bu hücreler arasındaki interselüler adezyonu bloke edebilen bir 

hücre zarı fraksiyonundan hazırlanan antikorlarla tanımlanmışlardır. Cadherinleri 

kodlayan komplementer DNA’ların (cDNA) nükleotid dizilerinden elde edilen amino 

asit dizilerinin analizi, bütüncül zar proteinleri olduklarını ve uzunlukları boyunca ortak 

dizileri paylaştıklarını göstermiştir, aralarındaki dizilerde ortalama homoloji %50 ile 

%60 aralığındadır. Çeşitli cadherinlerin cDNA klonlaması bildirilmiştir ve cadherinler 

integrin ve immünoglobulin üst ailesininkinden tamamen farklı bir gen ailesini temsil 

ederler (51,54). Cadherinler, E-cadherinler de dahil, immünolojik olarak immünolojik 

özellikler ve doku dağılımı açısından birbirinden farklı olan 10’dan fazla alt sınıfa 

ayrılırlar (45,52). Hücre agregasyonu (kümelenme) deneyleri, bu moleküllerin hücrehücre 

bağlanmasında alt sınıf özelliklerine sahip olduğunu ve selektif hücre 

adezyonlarına dahil olduklarını ortaya koymaktadır (51,55) Cadherin hakkında yapılan 

araştırmalar esasen, deney hayvanlarının kullanıldığı gelişimsel biyoloji alanında 

yürütülmüştür ve embriyodaki birçok morfogenetik olay ile cadherin ekspresyonunun 

eşsiz yer-zaman modeli arasında bir korelasyon olduğunu göstermiştir (56). Cadherinler 

Ca2+ varlığında homofilik etkileşim yoluyla hücreleri sıkı bir şekilde bağlarlar ve 

başka adezyon sistemlerinin inaktivasyonunun, cadherinler fonksiyon gösterirken 

hücre-hücre adezyonu üzerinde küçük bir etkisi vardır (29,31,32,45-52). 

Kanser hücrelerinin interselüler adezyonu ve metastaz: Kanserin yayılması ve 

metastaz süreci, spesifik tümör hücreleri ve konakçı özellikleri olan enzimatik 

proteolizis, hücre motilitesi ve hücre adezyonunu içeren kompleks bir ardışık aşamalar 

dizisinden oluşur. Hücre bölünmesi ve hücre motilitesinin elde edilmesi metastatik 

prosesin ilk adımlarını etkileyebileceği için, kanser hücrelerinin karşılıklı hücre 

adezyonunun olası etkisini araştırmak önemlidir. E-cadherinin kanser hücrelerinin 

interselüler fiziksel adezyonunda önemli bir rol oynadığı kabul edildiği için, E-cadherin 

ekspresyonunun veya işlevinin bastırılması kanser hücrelerinin primer lezyondan 

serbest bırakılmasını tetikleyebilir (51). 

Kanser hücrelerinde e-kadherin ekspresyonu: Hitoshi Shiozaki ve ark.nın (51) 

yaptığı ilk araştırmalarda, kanser dokularının E-cadherin proteini ekspresyonu, 

immünohistokimyasal açıdan incelenmiştir. Standart bir avidin-biyotin-peroksidaz 

16

kompeksi yöntemi kullanarak, E-cadherin ekspresyonunun özofagus, mide ve meme 

kanserleri dahil çeşitli organ kanserlerinin %45,5’inde azaldığını bildirmiştir (57). 

Başka araştırmacılar in vitro hücre hatlarında ve in situ karsinomlarda çeşitli 

ekspresyon modelleri bildirmişlerdir. Ancak kanserli olmayan epitelyal hücreler 

enflamasyonlu dokularda veya kansere bitişik bir alanda bile hücre-hücre sınırlarında 

stabil ekspresyon gösterirler. Bu gözlemler, E-cadherinin bozulmuş ekspresyonunun, 

malign transformasyonlu hücrelerin bir karakteristiği olduğunu ortaya koymaktadır. Ecadherin 

ekspresyonundaki bu azalma artık, cadherin peptidlerinin proteaz bölünmesi 

ve E-cadherin yapısal genindeki mutasyonlar veya E-cadherin geninin transkriptlerinde 

bir bozulma veya bastırılma olarak kabul edilmektedir. E-cadherin geninin bulunduğu 

16q alelik kaybı ve translasyonel bozukluk da insan kanserlerinde anormal E-cadherin 

ekspresyonunun olası mekanizmaları olarak bildirilmiştir (58). İlginç olan şu ki, 

patolojik incelemeler tümörlerin çoğunluğunun, heterojenöz bir şekilde, azalmış Ecadherin 

ekspresyonuna sahip olduğunu göstermiştir. Çok metastatik hücrelerin, hücre 

kültürü koşullarına bağlı olarak kolayca çeşitlilik gösteren stabil olmayan bir Ecadherin 

ekspresyonuna sahip olduğu bildirilmiştir. Mareel ve ark.’ları (59), çıplak 

farelerde MDCK (Madin-Darby canine kidney ) hücrelerinin E-cadherininin in vivo 

ortamda tersine çevrilebilir bir şekilde aşağı yönde düzenlendiğini göstermiştir. 

Dolayısıyla, heterojenöz E-cadherin ekspresyonu, yalnızca tümör heterojenliğinden 

değil aynı zamanda in vivo ortamda bir klonda stabil olmayan ekspresyondan da 

kaynaklanabilir (51). 

E-cadherin ve tümör diferansiyasyonu: İmmünohistokimyasal araştırmalarda, 

diferansiye tipte tümörler olarak sınıflandırılan, epitelyal morfolojiye sahip tümörlerde 

yüksek miktarda cadherin ekspresyonu görülürken, diferansiye olmayan tipte tümörler 

olarak sınıflandırılan, yayılan morfolojiye sahip tümörlerde bu moleküllerin 

ekspresyonu daha az görülür. E-cadherin ekspresyonunun az olması ile tümör 

diferansiyasyonu kaybı arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir korelasyon vardır. Diğer 

bir deyişle, E-cadherin ekspresyonu veya fonksiyonu bozulduğunda artık epitelyal 

yapılar oluşmaz. Bu gözlemler cadherinlerin, doku morfolojisinin önemli belirleyicileri 

olduklarını öne süren in vitro deneylerle tutarlıdır. Mc Neil ve ark.’ları (60) ise Ecadherinin, 

hücre polaritelerinin oluşmasında önemli bir faktör olan Na+, K+- 

ATPase’in polarize dağılımına sebep olduğunu bildirmiştir (51,60). 

E-cadherin ve kanserin yayılması: E-cadherin ekspresyonunda bozukluk 

sıklıkla, morfolojik derecede, yayılma özelliği ve lenf düğümü tutulumu ile tanımlanan 

17

agresif histopatolojik özelliklere sahip tümörlerde gözlemlenir. Azalan E-cadherin 

ekspresyonunun sıklığı, genişleyerek büyüyen tümörlere kıyasla infiltratif (komşu 

dokuya yayılan) büyüme görülen tümörlerde daha yüksektir. Bu gözlemler, E-cadherin 

fonksiyonunun hücre davranışı üzerindeki etkisinin değerlendirebildiği in vitro 

araştırmalarla desteklenmektedir. Bu testler, kolajen jel, embriyonik civciv kalbi 

dokusu ve organotipik kesit kültürü kullanılan in vitro yayılma testini içerir. Söz 

konusu araştırmalar arasında, Behrens ve ark.’ları (61) Madin-Darby köpeği böbrek 

epitelyal hücrelerinin, E-cadherinlerinin antikorlarla inaktive edilmesi halinde kolajen 

jele yayılabildiğini göstermiştir (51,61). Frixen ve ark.’ları (58) da birçok insan 

karsinom hücresinin yayılma özelliğinin, fare E-cadherin cDNA transfeksiyonu ile 

bastırıldığını bildirmiştir. İn vivo hayvan modelleri de bu histopatolojik gözlemi 

desteklemektedir (51,59). 

E-cadherin ve kanser metastazı: Hitoshi Shiozaki ve ark.nın (57) yaptığı 

çalışmalarda gastrik ve kolorektal kanserler dahil bazı kanserlerde, E-cadherin 

ekspresyonu ile uzak metastaz arasında belirgin bir korelasyon gözlenmemiştir. Dahası, 

primer tümörlerin çoğunluğunda ve gastrik kanserin karaciğer metastatik bölgelerindeki 

bütün tümörlerde E-cadherin proteini ekspresyonunun mevcut olduğunu 

göstermişlerdir. Bu gözlemleri kanser hücrelerinin ayrılması açısından izah etmek zor 

görünebilir. Genel olarak, hematojenöz karaciğer metastazın sıklığı, lenf düğümü 

metastazlarınınkinden daha düşüktür ve iyi diferansiye karsinomların karaciğer 

metastazı ile ilişkili olması, lenf düğümü metastazıyla ilişkili olmasına kıyasla aslında 

daha sık görülen bir durumdur. Peki o zaman, E-cadherin tutulan protein ekspresyonu 

görülen iyi diferansiye karsinom, karaciğerde neden metastaz yapar? Tutulan Ecadherin 

ekspresyonuna sahip bu tümör hücrelerinin nasıl metastaz yaptığını açıklamak 

için aşağıdaki hipotezler geliştirilmiştir. E-cadherin ekspresyonu, daha önce belirtildiği 

gibi, bazı tümörlerde stabil olmayabilir ve ekspresyon, embriyoda olduğu gibi, 

metastazlarını başlatmak için kümeler halindeki belirli popülasyonların ayrılmasını 

tetikleyerek, lokal olarak veya geçici olarak ortadan kalkabilir (51,56). İmplantasyon 

bölgelerinde, aynı hücrelerde yine E-cadherin ekspresyonu görülebillir veya yalnızca 

cadherin pozitif hücreler nihayetinde implante olabilir. Stabil olmayan E-cadherin 

azalmasının kan damarı invazyonu sürecinde primer lezyondan serbest bırakılma ve 

ayrılma üzerinde bir rol oynadığı iddia edilmektedir ancak fiili metastazın oluşumu söz 

konusu olduğunda tam tersi söz konusudur yani E-cadherin ekspresyonu, metastatik 

odak olarak bağlanma ve büyüme açısından daha lehte gibi görünmektedir. Metastatik 

18

hücrelerin, ekstravasasyon (damarlardan çıkma) sonrası parenkimal hücrelere 

bağlanmak için hücre adezyon sistemlerini kullandığı açık olduğu için, metastatik 

hücrelerin, organ parenkimal hücreleri ile adhesif etkileşimleri daha önce 

düşünüldüğünden daha önemli olabilir. Tümör-parenkimal hücre adezyonunun, spesifik 

organlara metastazın öncelikli olmasındaki rolünü incelemek için, hücre adezyon 

araştırmaları yapılmaktadır. Bu araştırmalar çoğu tümör sisteminde yüksek düzeyde 

metastatik olan hücrelerin, hedef organ parenkimal hücrelerine, hedef olmayan organ 

parenkimal hücrelerine kıyasla daha yüksek oranda veya daha geniş ölçüde adhezyon 

sağladığını ortaya koymaktadır. Karaciğer metastazı durumunda, yeterli miktarda Ecadherin 

ekspresyonunun olduğu hepatositlere bağlanmak E-cadherin pozitif hücreler 

için lehte olacaktır, bu, yeni mikro ortamlarında varlıklarını sürdürmelerini 

sağlayacaktır. Bu iddiaları doğrulamak için başka araştırmaların yapılması 

gerekmektedir (51). Önceki raporlar, tümör hücrelerinin normal olarak fonksiyon 

göstermeyen immünoreaktif E-cadherini eksprese ettiğine ilişkin başka bir olasılığı 

ortaya koymuşlardır (62). 

E-cadherinle ilişkili sitoplazmik alt birim proteinleri: Hem Hitoshi Shiozaki ve 

ark.nın (57) hem de Shimoyama ve ark.’larının (63) yaptığı araştırmalarda, bazı 

karsinom alt setlerinde E-cadherin ekspresyonunun mevcut olduğu ancak kapalı 

kontaklar oluşturamadıkları ve seyrek olarak invaziv oldukları tespit edilmiştir. Gastrik 

karsinomlarda, önemli miktarda E-cadherin eksprese eden ancak asla multisellüler 

kümeler oluşturmayan ve yoğun bir şekilde yayılan bir karakteristik tümör grubu 

(örneğin, taşlı yüzük hücreli karsinomu) vardır. Bu fenomen belirli karsinomlarda, 

hücrelerin E-cadherin fonksiyonunu bastıran bazı mekanizmalara sahip olabileceğini ve 

cadherin varlığında bile, interselüler adezyonu bozabileceğini akla getirmektedir 

(51,63). Yakın zamanda yapılan araştırmalar, cadherin fonksiyonundan ve cadherin 

peptidazlarının proteaz bölünmesinden sorumlu sitoplazmik mekanizmanın imha 

edilmesi dahil, çeşitli mekanizmaların varlığına işaret etmiştir.Transmembranöz 

cadherinler ile sitoiskeletin aktin lifi arasındaki zincir güçlü hücre-hücre adezyonu 

oluşturmak için gereklidir. Bu zincir, hücre-hücre adherens kavşağında bulunur ve bu 

zincire, kateninler, vinkulin ve aktin dahil kavşağın birçok ilişkili alt birim proteinleri 

aracılık eder. Kateninler, iyonik olmayan deterjan tarafından cadherin ile aynı anda 

immünopresipitasyon uygulanan ve moleküler ağırlıklarına göre α-(102kDa), β- 

(88kDa) ve γ-(80kDa) katenin olarak sınıflandırılan, kadherinle ilişkili bir sitoplazmik 

proteinler dizisidir. E-cadherinin sitoplazmik alanı, hepsi adhezif fonksiyon için 

19

esansiyel olan α-katenin, β-katenin ve γ-katenin/plakoglobin ile kompleksler oluşturur. 

Dahası, kateninler, cadherini Na+/K+-ATPase gibi başka bütüncül membran 

proteinlerine veya fodrin veya ankirin gibi sitoplazmik yapılara bağlar. Bu, cadherinin 

sitokortikal bir ağın parçası olduğunu ve cadherin fonksiyonlarının, ilgili moleküller 

dikkate alınmadan tam olarak değerlendirilemeyeceğini göstermektedir 

(28,32,46,48,51,52,64). 

CD10: Nötral endopeptidaz (NEP) 24,11 (neprilisin, enkefalinaz, CD10, EC 

3.4.24.11), prostat, böbrek, bağırsak, endometriyum, böbreküstü bezleri ve akciğer 

dahil çok sayıda doku tarafından normal olarak eksprese edilen bir Mr 90000-110000 

hücre yüzeyi metalopeptidazıdır (65-70). CD10 geni kromozom 3q21-q27 üzerindedir, 

80kb dan uzun ve 24 eksondan oluşmaktadır (71). CD10’nun molekül ağırlığı 100kD 

civarındadır (69-73). Bu enzim, hidrofobik amino asitlerin amino tarafındaki peptid 

bağlarını böler ve atriyal natriüretik faktör, madde P, bradikinin, oksitosin, löenkefalin 

ve metenkefalin, nörotensin, bombesin, endotelin-1 ve bombesin benzeri peptidler dahil 

fizyolojik olarak aktif olan çeşitli peptidleri inaktive eder. Nötral endopeptidaz, reseptör 

bağlama ve sinyal transdüksiyonu için elverişli olan peptidin lokal konsantrasyonunu 

azaltır. Nötral endopeptidazın biyolojik işlevinin organ-spesifik olduğu 

düşünülmektedir. Santral sinir sisteminde NEP, enkefalinin aracılık ettiği analjeziyi 

düzenler. Böbrek ve vasküler epitelyumda, dolaşan atriyal natriüretik faktörün 

seviyelerinin düzenlenmesine katkıda bulunur ve akciğerde, madde P gibi 

enflamasyona aracılık eden taçikininleri modüle eder. Endometriyumda NEP, 

ovulasyon döngüsünün belirli aşamalarında endometriyal arteriyollerin 

vasokonstriksiyonuna sebep olan endotelin-1’i düzenler. Ayrıca NEP, fibroblastlar ve 

bronşiyal epitelyal hücreler için kuvvetli mitojenler olan bombesin benzeri peptidleri 

hidrolize ederek, selüler proliferasyonun kontrol edilmesiyle de ilişkilidir (65-66). 

Azalan NEP, hücre yüzeyinde daha yüksek peptid konsantrasyonlarının oluşmasına izin 

vererek, peptidin aracılık ettiği proliferasyonu teşvik edebilir ve neoplazinin gelişmesini 

veya ilerlemesini kolaylaştırabilir (65). Prostat kanserlerinde, androjene hassas prostat 

kanseri hücrelerinde NEP proteini ekspresyonu görülür ancak androjenden bağımsız 

prostat kanseri hücrelerinde görülmez. Dahası, NEP ekspresyonu prostat kanseri 

hücrelerinde androjenle transkripsiyonel olarak aktive edilir ve androjenin çekilmesiyle 

azalır (65,74-76). Prostatik malignansta nöroendokrin farklılaşması, zayıf bir prognoz, 

tümör ilerlemesi ve tümörün androjen bağımsızlığı ile ilişkilendirilmektedir. 

20

Nöropeptidler olan bombesin ve kalsitoninin, prostat karsinom hücrelerinin büyümesini 

stimule edebileceği gösterilmiştir (75,77). Mercedes Salido ve ark.’ları (75) yakın 

zamanda, bombesin ve kalsitoninin prostat karsinom hücrelerinde etoposid-endüklü 

apoptozu inhibe ettiğini ve bu nöropeptidlerin böylelikle, tümörde hücre ölümü ile 

hücre büyümesi arasındaki dengeyi bozabileceğini göstermiştir (75). 

İnsan prostatik doku ve hücrelerinde nötral endopeptidaz ekspresyonu: Jian 

Song ve ark.’ları (66) NEP geninin ekspresyonunu tayin etmek amacıyla, NEP için 

spesifik oligonükleotid primerlerinin kullanıldığı RT-PCR deneyleri yapmıştır. Prostat 

kanseri hücreleri, yüksek bir NEP geni transkripsiyon oranı göstermiştir; bu oran 

stromal hücrelerinde daha düşüktür. İn situ RT-PCR kullanılarak NEP mRNA; prostat 

kanseri, BPH (Benign prostat hiperplazisi) ve normal prostatın çok sayıdaki yaygın 

epitelyal hücresinde ve yanı sıra, prostat kanseri hücrelerinde teşhis edilmiştir. 

İmmünohistokimyasal bulguların aksine, orta dereceli bir sinyal, örneklerin vasküler 

endotelyal hücrelerinde ve düz kas hücrelerinde ve ayrıca stromal hücrelerde de teşhis 

edilmiştir. NEP mRNA eksprese eden hücreler, yalnızca hücrelerin sitoplazmasına 

hapsedilen bir mor-siyah formazan boyayla karakterize edilmiştir. Çekirdeklerde 

boyanma gözlemlenmemiştir (76). 

CD10, bombesin, endotelin-1 ve nörotensin dahil HRPK için büyüme 

faktörleri olarak hizmet eden biyoaktif nöropeptidleri bölen ve inaktive eden bir lüminal 

hücre belirleyicisidir. CD10 ekspresyonu, androjenlerin kontrolü altındadır; şöyle ki, 

androjen yoksunluğu, CD10’un aşağı düzenlenmesine sebep olur. Bir büyüme faktörü 

inaktivatörünün androjen-bağımsız hücreler tarafından aşağı düzenlenmesi, androjenik 

stimulayon yokluğunda önemli hale gelen alternatif büyüme yollarının gelişmesi için 

bir mekanizma olabilir. CD10 ekspresyonunun hormon-refraktör hücrelerde yeniden 

başlaması, belirgin büyüme inhibisyonuna sebep olduğu için, CD10 prostat kanserinin 

ilerlemesiyle ilişkilidir. Ancak CD10 kaybının prostat kanserinin ilerlemesinde erken 

mi yoksa geç mi meydana gelen bir olay olduğu konusunda çok az inceleme 

yapılmıştır. Stephen J. Freedland ve ark.nın (76) yürüttüğü çalışmada CD10 

ekspresyonu, radikal prostatektomi geçiren, hormondan yoksun 219 hasta arasında 

incelendiğinde, tümör numunelerinin %68’inde, eşleştirilmiş, morfolojik olarak normal 

prostatik dokunun %25’lik diliminin altında CD10 ekspresyonu görülmüştür. Prostat 

kanserlerinin %86’sı, normal prostat dokusu ekspresyonu orta değerinin altındadır ve 

tümörlerin %34’ü CD10 ekspresyonu göstermemiştir. Dolayısıyla, CD10 ekspresyonu 

kaybı insan prostat kanserinde hem sık hem de erken görülen bir olaydır. Prostat 

21

kanseri hastaları arasında, CD10 ekspresyonu ile radikal prostatektomi sonrası 

biyokimyasal nüksetme, patolojik derece veya aşama arasında bir korelasyon yoktur. 

Bu nedenle, CD10 ekspresyonu kaybı ve azalması radikal prostatektomi geçiren 

hastalar arasında daha kötü bir prognozu tetiklemez. CD10 kaybının tümör 

agresifliğiyle değil de androjen yoksunluğuna dirençle ilişkili olduğu düşünüldüğünde 

bu şaşırtıcı değildir. CD10 ekspresyonunun olmaması illa ki tümör agresifliğinin arttığı 

anlamına gelmez. Ancak Stephen J. Freedland ve ark.nın (76) yürüttüğü sınırlı hücre 

numunesi alma prosesinde, hormon-refraktör fenotip ile azalan CD10 ekspresyonu 

arasında bir korelasyon olmadığı düşünüldüğünde, klinik bir tümör numunesinde CD10 

ekspresyonunun olmaması, azalan androjen hassasiyetinin ve hormonal yoksunluk 

tedavisine daha kötü bir cevabın işareti olabilir. Bu, CD10 ekspresyonunun yeniden 

başlamasının, hormonal yoksunluk tedavisi ile birlikte, yalnızca geç aşamadaki HRPK 

için değil, aynı zamanda erken safhadaki prostat kanseri için de terapötik olabileceği 

ihtimalini doğurmaktadır. Stephen J. Freedland ve ark.nın (76) çalışmasında iyi 

karakterize edilmiş bir prostat kanseri hücre panelinde hormon hassasiyeti ile en farklı 

eksprese edilen yüzey göstergelerinden biri olan CD10’un ekspresyonu arasında 

muhtemelen bir korelasyon olduğu düşünülmektedir. CD10 ekspresyonu ile tümörün 

derecesi, aşaması ve biyokimyasal nüksetmesi arasında bir korelasyon yoktu. Bu 

araştırma, CD10 ekspresyonu kaybı veya azalmasını, insan prostat kanserinin 

ilerlemesinde erken ve sık görülen bir olay olarak ortaya koymakta ve CD10’un 

başlangıç safhasındaki hastalıklar için yararlı bir terapötik hedef olabileceğini ileri 

sürmektedir (76 ). 

22

GEREÇ VE YÖNTEMLER 

Bu çalışmada 1983-2005 yılları arasında Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi 

Patoloji Anabilim Dalı laboratuarına histopatolojik tetkik amacıyla gönderilmiş 15 adet 

radikal prostatektomi materyali, 9 adet prostatektomi materyali, 29 adet TUR-P 

materyali, 118 adet prostat ince iğne biyopsi materyali kullanılmıştır. 171 vakanın 8’i 

düşük derece (Gleason skor 2-4), 84’ü orta derece (Gleason skor 5-7), 79’u yüksek 

derecedir (Gleason skor 8-10). Materyaller rutin olarak takip edilip parafin bloklar 

şeklinde hazırlandı. Bu dokulardan hazırlanan, hematoksilen + eosin ile boyanan, 4 

mikron kalınlıktaki arşiv kesitleri yeniden incelenerek 1993/WHO Gleason Grade’leme 

Sistemine göre yeniden değerlendirildi. Her vakadan tümörü en iyi gösterdiğine 

inanılan bir kesit immünohistokimyasal çalışma için kullanıldı. Seçilen kesitte mümkün 

olduğunca normal prostat dokusu içermesine dikkat edildi. Böylece yapılacak olan 

immünohistokimyasal çalışmada kullanılan belirleyiciler için pozitif kontrol sağlanmış 

oldu. 

Olguların tamamı CD10 ve E-cadherin ile boyandı. 

İMMÜNOHİSTOKİMYASAL YÖNTEM 

İmmünohistokimya; immünolojik ilkelere dayanarak, varlığı araştırılan 

antijenlere karşı geliştirilmiş, poliklonal veya monoklonal antikorlar aracılığıyla 

dokudaki antijeni göstermek amacıyla kullanılan bir yöntemdir (78). 

23

BOYANIN UYGULANIŞI 

E-cadherin 

1. Tümör ve çevre prostat dokusunu en iyi örnekleyen kesite ait parafin bloklardan 4µm 

kalınlığında kesitler yapıldı. Kesitler 1/10’luk Poly-L-Lysine solüsyonu ile muamele 

edilmiş lamlara alındı. 

2. Bir gece 37° C etüvde veya 1 saat boyunca 60° C etüvde bekletilerek 

deparafinizasyon işlemi uygulandı. 

3. Boyamanın yapılacağı gün deparafinizasyona ksilen ile devam edildi. Bu işlem 10’ar 

dakikadan 60° C etüvde 3 kez bekletme ve her 10’ar dakikanın ardından 5 dakika 

dışarıda soğumaya bırakma şeklinde uygulandı. 

4. Ksilenin giderilmesi için %96 lık alkol muamelesine geçildi. Kesitler 60 ° C etüvde 

10’ar dakikadan 4 kez tutuldu. 

5. Lamlar 3 kez distile sudan geçirildi. 

6. Antijen kazanımı için “Cell lab. Citrate buffer pH 6.0 antigen anmasker” (kod No. 

CL. I. BC060c) solüsyonu kullanıldı. 90 ml distile suya 10 ml sitrat buffer 

solüsyonu ilave edilerek dilüe edildi. 

7. Lamlar, hazırlanan sitrat buffer solüsyonu içinde 750 wattlık mikrodalga fırında 

toplam 15 dakika olacak şekilde 5’er dakika süreyle kaynatıldı. Her 5 dakika sonunda 

sitrat buffer solüsyonunun azalıp azalmadığı kontrol edildi. Azalmış olanların üzerine 

distile su eklendi. 10 dakika daha inkübe edildi. 

8. 10 dakika mikrodalga içinde ve 10 dakika dışarıda oda sıcaklığına gelinceye kadar 

bekletildi. 

9. Üç kez distile sudan geçirilen lamlar %1’lik tripsin solüsyonunda 37 derecelik etüvde 

15 dakika bekletilerek tripsinizasyon işleminden geçirildi. 

10. Tekrar 3 kez distile suda yıkanan lamlara, dokularda bulunan endojen peroksiti bloke 

etmek için 10 dakika 37° C etüvde Methanolde hazırlanmış %3’lük H2O2 uygulaması 

yapıldı. 

11. Distile sudan geçirilen lamlar pH 7.4 olarak hazırlanmış PBS solüsyonunda 10 dakika 

bekletildi. 

12. Reaktiflerin kesit dışına taşmasını engellemek için lamlardaki kesitlerin etrafı 

“DAKO-Pen” (kod No. S 2002) ile çizildi. 

24

13. Her bir vaka için ayrı ayrı numaralandırılmış lamlara, oda sıcaklığında, nemli 

ortamda E-cadherin antikoru (Mouse anti-E-cadherin (Clone HECD-1 ), Kat No: 13- 

1700, Lot: 50192417) damlatıldı ve 20 dakika bekletildi. 

14. Lamlar üzerindeki primer antikorlar distile su ile uzaklaştırılıp, PBS solüsyonuna 

alınarak 5 dakika bekletildiler. 

15. Lab Corporation=Universal cit linkin yerine (sarı renkte) Biotinylated Goat Antipolyvalent 

(Ref: TP-125-BN LOT:PBN41116) solüsyonu damlatıldı ve 20 dakika 

bekletildi. 

16. PBS solüsyonu ile 5 dakika yıkanan lamlara, 2 nolu biotine bağlanacak olan 

işaretleyici Lab Vision Corporation, Large volume Streptavidin Peroksidase (Ref: TS- 

125-HR LOT: SHR 41025 damlatıldı ve 20 dakika daha bekletildi. 


işaretleyici Lab Vision Corporation,Dap Kromogen Ultravision Detection System 

(Ref: TA-125-HD) damlatıldı ve 20 dakika daha bekletildi. 

18. Distile su ile yıkanan lamlar PBS solüsyonunda 5 dakika bekletildi. 

19. DAKO’ya ait “DAB+Liquid” (kod No. K 3468) kitinden karıştırılarak hazırlanan 

renklendirici solüsyon lamlar üzerine damlatıldı, 10 dakika bekletildi. 

20. Distile su ile yıkanan lamlar Mayer Hematoksilen solüsyonunda 40 saniye tutularak 

zıt boyama yapıldı. 

21. Musluk suyunda yıkandı. 

22. Lamlar %5’lik amonyak solüsyonuna bir kez batırılarak morartma işlemine tabii 

tutuldu. 

23. %96’lık alkolle 2 kez 1’er dakika bekletildi.. 

24. Asetonla 2 kez 1’er dakika bekletildi. 

25. Ksilende 2kez 1’er dakika bekletildi. 

26. Gliserol jel ile kapatıldı. 

CD10 

1. Tümör ve çevre prostat dokusunu en iyi örnekleyen kesite ait parafin bloklardan 4µm 

kalınlığında kesitler yapıldı. Kesitler 1/10’luk Poly-L-Lysine solüsyonu ile muamele 

edilmiş lamlara alındı. 

2. Bir gece 37° C etüvde veya 1 saat boyunca 60° C etüvde bekletilerek 

deparafinizasyon işlemi uygulandı. 

25

3. Boyamanın yapılacağı gün deparafinizasyona ksilen ile devam edildi. Bu işlem 

toplam 45 dakika olacak şekilde 10’ar dakikadan 60° C etüvde 3 kez bekletme ve her 

10’ar dakikanın ardından 5 dakika dışarıda soğumaya bırakma şeklinde uygulandı. 

4. Ksilenin giderilmesi için %96 lık alkol muamelesine geçildi. Kesitler 60 ° C etüvde 

10’ar dakikadan 3 kez tutuldu. Her arada 5 dakika dışarıda soğumaya bırakıldı. 

5. Lamlar 3 kez distile sudan geçirildi. 

6. Dokularda bulunan endojen peroksiti bloke etmek için 7 dakika oda sıcaklığında 

Methanolde hazırlanmış %3’lük H2O2 uygulaması yapıldı. 

7. Distile sudan geçirilen lamlar pH 7.4 olarak hazırlanmış PBS solüsyonunda 10 

dakika bekletildi. 

8. Antijen kazanımı için “Cell lab. Citrate buffer pH 6.0 antigen anmasker” (kod No. 

CL. I. BC060c) solüsyonu kullanıldı. 90 ml distile suya 10 ml sitrat buffer 

solüsyonu ilave edilerek dilüe edildi. 

9. Lamlar, hazırlanan sitrat buffer solüsyonu içinde 750 wattlık mikrodalga fırında 

toplam 15 dakika olacak şekilde 5’er dakika süreyle kaynatıldı. Her 5 dakika sonunda 

sitrat buffer solüsyonunun azalıp azalmadığı kontrol edildi. Azalmış olanların üzerine 

distile su eklendi. 10 dakika daha inkübe edildi. 

10. Mikrodalgadan çıkarılan lamlar solüsyon içinde oda sıcaklığında 20 dakika soğumaya 

bırakıldı. 

11. 10 dakika distile suda bekletildi. 

12. 5 dakika pH 7.4 olarak hazırlanmış PBS solüsyonunda bekletildi. 

13. Reaktiflerin kesit dışına taşmasını engellemek için lamlardaki kesitlerin etrafı 

“DAKO-Pen” (kod No. S 2002) ile çizildi. 

14. Her bir vaka için ayrı ayrı numaralandırılmış lamlara, oda sıcaklığında, nemli 

ortamda CD10 antikoru (CD10/CALLA (Neutral Endopeptidase) Ab-2 (Clone 56C6), 

Neo Markers, Fremant CA USA) damlatıldı ve 40dakika bekletildi. 

15. Lamlar üzerindeki primer antikorlar distile su ile uzaklaştırılıp, PBS solüsyonuna 

alınarak 5 dakika bekletildiler.Lab Corporation=Universal cit (sarı renkte) 

Biotinylated Goat Anti-polyvalent (Ref: TP-125-BN LOT:PBN41116) solüsyonu 

damlatıldı ve 20 dakika bekletildi. 




26




18. PBS solüsyonu ile 5 dakika yıkanan lamlara, Lab Vision Corporation,Dap Kromogen 

Ultravision Detection System (Ref: TA-125-HD) damlatıldı ve 20 dakika daha 

bekletildi. 

19. Distile su ile yıkanan lamlar PBS solüsyonunda 5 dakika bekletildi. 

20. DAKO’ya ait “DAB+Liquid” (kod No. K 3468) kitinden karıştırılarak hazırlanan 

renklendirici solüsyon lamlar üzerine damlatıldı, 20 dakika bekletildi. 

21. Distile su ile yıkanan lamlar Mayer Hematoksilen solüsyonunda 40 saniye tutularak 

zıt boyama yapıldı. 

22. Musluk suyunda yıkandı. 

23. Lamlar %5’lik amonyak solüsyonuna bir kez batırılarak morartma işlemine tabii 

tutuldu. 

24. %96’lık alkolle 2 kez 1’er dakika bekletildi.. 

25. Asetonla 2 kez 1’er dakika bekletildi. 

26. Ksilende 2kez 1’er dakika bekletildi. 

27. Gliserol jel ile kapatıldı. 

İmmunohistokimyasal Değerlendirilme 

Çalışmaya alınan vakalar CD10 ve E-cadherin ile oluşan boyanma paternleri 

yönünden değerlendirildi. CD10 için sitoplazmik ve apikal boyanma pozitif kabul edildi. Ecadherin 

ile sitoplazmik boyanma 0 ile 3 puan arasında numaralandırılarak 

değerlendirilmiştir. 

İstatistiksel Değerlendirme 

Vakalara ait çeşitli parametreler ve tablolar kıyaslama yapılarak istatistiksel analize 

tabi tutulmuşlardır. Veriler bilgisayara girilmiş, istatistiksel analizler Trakya Üniversitesi Tıp 

Fakültesi Dekanlığı Bilgi İşlem Merkezinde bulunan 50064 Minitab Release 13 (Lisans No: 

wcp 1331.00197) programı ile yapılmıştır. Kesikli değişkenler için Ki kare testi kullanılmıştır. 

Elde edilen p değerinin 0.05 (.05) ve altında olduğu değerler anlamlı olarak kabul edilmiştir. 

27

Vakaların yaş ortalaması ve biyopsi şekillerine göre dağılımı deskriptif analizler ile 

yapılmıştır. 

28

BULGULAR 

1986-2005 Yılları arasında Anabilim Dalımıza gönderilen 171 prostat biyopsi materyali 

incelemeye alındı. Çalışma grubuna alınan 171 vakanın 118’ i prostat ince iğne biyopsi, 29’ 

u TUR-P, 9’u prostatektomi, 15’ i radikal prostatektomi materyalidir (Tablo 1). 

Tablo 1. Araştırma kapsamına alınan olguların biyopsi şekline göre dağılımı 

(n=171). 

Biyopsi şekli Olgu sayısı 

Prostat ince iğne biyopsi 118 (%69) 

TUR-P 29 (%17) 

Prostatektomi 9 (%5,2) 

Radikal prostatektomi 15 (%8,8) 

Toplam 171 (%100) 

Tablo 2. Araştırma kapsamına alınan olguların yaşlara göre dağılımı (n=171). 

En düşük yaş 42 

En yüksek yaş 91 

Ortalama yaş 69,8 

Standart sapma 8 

Toplam olgu sayısı 171 

29

İncelenen 171 prostat adenokarsinomu olgusunun yaş dağılımı 42 ile 91 arasında 

değişiyordu. Yaş ortalamaları 69,8±8 idi (median 70 yaş) (Tablo 2). 

Tablo 3. Araştırma kapsamına alınan olguların grade’lere göre dağılımı 

Grade-Gleason skor Olgu sayısı Olgu sayısının yüzdesi 

Düşük grade(2-4) 8 4,7 

Orta grade(5-7) 84 49,1 

Yüksek grade (8-10) 79 46,1 

Tablo 4.Araştırma kapsamına alınan olguların Gleason skorlarına göre dağılımı 

Gleason skor Olgu sayısı Olgu sayısının yüzdesi 

2 2 1,2 

3 2 1,2 

4 4 2,3 

5 13 7,6 

6 24 14 

7 47 27,5 

8 24 14 

9 45 26,3 

10 10 5,8 

Toplam 171 100 

Tüm vakalar 1993/ WHO Gleason Grade’leme Sistemine göre yeniden 

değerlendirilmiştir. Buna göre 171 prostat adenokarsinomu olgusunun 6’sı (%4,7) Gleason 

skor 2-4 (düşük grade), 84’ü (%49,1) Gleason skor 5-7 ( orta grade), 79’u (%46,1) Gleason 

skor 8-10 (yüksek grade)’ dur (Tablo 3). 

Toplam 171 prostat adenokarsinomu vakasının 2’si Gleason skor 2, 2’si Gleason skor 

3, 4’ü Gleason skor 4, 13’ü Gleason skor 5, 24’ü Gleason skor 6, 47’si Gleason skor 7, 24’ü 

Gleason skor 8, 45’i Gleason skor 9 ve 10’u Gleason skor 10’dur (Tablo 4). 

30

E-cadherin İle İmmünohistokimyasal Boyanma Özellikleri 

Toplam 171 prostat adenokarsinomu olgusunun tamamına çalışılan E-cadherinin hem 

Gleason skorunun her parametresinde hem de toplam Gleason skor üzerinde boyanma 

özelliği değerlendirildi. Değerlendirme; boyanma yoğunluğuna göre 0 ile 3 puan üzerinden 

yapıldı. Normal prostat glandındaki boyanma paterni; 3 puan, hiç boyanma olmaması 0 puan, 

hafif sitoplazmik boyanma 1 puan iken 1 ile 3 arasındaki boyanma paterni 2 puandır. 

Tablo 5 . Araştırma kapsamına alınan Gleason skora göre düşük, orta ve yüksek grade 

olan olguların E-cadherin immünoreaktivitesi 

E-cadherin immünreaktivitesi 

Gleason skor 0 1 2 3 

31 

Toplam 

2-4 0(%0) 2(%6,1) 2(%3,2) 4(%6,7) 8(%4,7) 

5-7 7(%43,8) 16(48,5) 33(%53,2) 28(%46,7) 84(49,1) 

8-10 9(%56,3) 15(%45,5) 27(%43,5) 28(%46,7) 79(%46,2) 

Toplam 16(%100) 33(%100) 62(%100) 60(%100) 171(%100) 

Araştırma kapsamına alınan Gleason skora göre düşük, orta ve yüksek grade olan 

olguların E-cadherin immünoreaktivitesi; Gleason skor 2-4 (düşük grade) olan 8 (%4,7) 

vakadan 2’si (%6,1) derece 1, 2’si (%3,2) derece 2, 4’ü (%6,7) derece 3 şeklinde boyanma 

gösterdi. Gleason skor 5-7 (orta grade) olan 84 (%49,1) vakadan 7’si (%43,8) derece 0, 16’sı 

(48,5) derece 1, 33’ü (%53,2) derece 2, 28’i (%46,7) derece 3 şeklinde boyandı. Gleason skor 

8-10 (yüksek grade) olan 79 (%46,2) vakadan 9’u (%56,3) derece 0, 15’i (%45,5) derece 1, 

27’si (%43,5) derece 2, 28’i (%46,7) derece 3 şeklinde boyanma gösterdi (Tablo 5) (Resim 

1,2,3).

Resim 1. Gleason skor 4+4=8 olan prostat adenokarsinomu olgusunda derece 3 E- 

cadherin ekspresyonu (İmmünperoksidaz, x100) 



32



Araştırma kapsamına alınan olguların Gleason skorlarına göre dağılımı yapıldığında 

E-cadherin immünoreaktivitesi; toplam Gleason skor 2 olan 2 olgudan ikisinde de derece 3 

boyanma oldu. Gleason skor 3 olan 2 olgudan birinde derece 1 diğerinde derece 3 boyanma 

görüldü. Gleason skor 4 olan 4 olgudan birinde derece 1, birinde derece 3, 2’sinde ise derece 

2 boyanma izlendi. Gleason skor 5 olan 13 olgudan birinde derece 1, birinde derece 2, 6’sında 

derece 2, 5’inde derece 3 boyanma saptandı. Gleason skor 6 olan toplam 24 vakadan 3’ünde 

derece 0, birinde derece 1, 13’ünde derece 2, 7’sinde derece 3 boyanma görüldü. Gleason skor 

7 olan toplam 47 vakadan 3’ünde derece 0, 14’ünde derece 1, 14’ünde derece 2, 16’sında 

derece 3 boyanma izlendi. Gleason skor 8 olan 24 olgudan birinde derece 0, 5’inde derece 1, 

6’sında derece 2, 12’sinde derece 3, Gleason skor 9 olan toplam 45 olgudan 7’sinde derece 0, 

9’unda derece 2, 18’inde derece 2, 11’inde derece 3, Gleason skor 10 olan toplam 10 olgudan 

birinde derece 0, birinde derece 1, 3’ünde derece 2, 5’inde derece 3 boyanma olmuştur (Tablo 

6). 

33

Tablo 6 . Araştırma kapsamına alınan olguların Gleason skorlarına göre dağılımı 

yapılan E-cadherin immünoreaktivitesi 

Gleason skor 

toplam 

E-cadherin immünreaktivitesi Toplam 

0 1 2 3 

2 0(%0) 0(%0) 0(%0) 2 (%3,3) 2 (%1,2) 

3 0(%0) 1 (%3,0) 0(%0) 1 (%1,7) 2 (%1,2) 

4 0(%0) 1 (%3,0) 2 (%3,2) 1 (%1,7) 4 (%2,3) 

5 1 (%6,3) 1 (%3,0) 6 (%9,7) 5 (%8,3) 13 (%7,6) 

6 3 (%18,8) 1 (%3,0) 13 (%21,0) 7 (%11,7) 24 (%14,0) 

7 3 (%18,8) 14 (%42,4) 14(%22,6) 16 (%26,7) 47 (%27,5) 

8 1 (%6,3) 5 (%15,2) 6 (%9,7) 12 (%20,0) 24 (%14,0) 

9 7 (%43,8) 9 (%27,3) 18 (%29,0) 11 (%18,3) 45 (%26,3) 

10 1 (%6,3) 1 (%3,0) 3 (%4,8) 5 (%8,3) 10 (%5,8) 

Toplam 16 33 62 60 171 

E-cadherin ile yapılan çalışmalarda prostat adenokarsinpmlarında Gleason skor ile Ecadherin 

ekspresyonu arasında istatistiksel açıdan anlamlı sonuç alınamamıştır. 

CD10 İle İmmünohistokimyasal Boyanma Özellikleri 

Toplam 171 prostat adenokarsinomu olgusunun tamamına çalışılan CD10’un hem 

Gleason skorunun her iki paterninde hem de toplam Gleason skor üzerinde boyanma özelliği 

değerlendirildi. Değerlendirme tümör hücrelerindeki sitoplazmik boyanmaya göre; reaksiyon 

var/yok şeklinde yapıldı. Guruplar CD10’un boyanma özelliğine göre sınıflandırıldı. Buna 

göre prostat adenokarsinomunda glandüler paternin korunduğu Gleason skor 1,2,3 bir gurup, 

4 ikinci gurup, 5 ise üçüncü gurup şeklinde sınıflandırıldı. CD10 ile Gleason skor 

paternlerinden glandüler paternin bozulduğu tümörlerde özellikle Gleason skorun 4 olan 

paterninde hem negatif hem de pozitif boyanma izlendiğinden her bir gurup iki kere 

değerlendirilmeye alındı (Tablo 7- 8 ). 

34

Tablo 7 . Gleason skorun ilk paternine göre yapılan CD10 immünoreaktivitesi 

Gleason skorun CD10 immünoreaktivitesi 

ilk değeri pozitif negatif 

35 

Toplam 

Gleason skor 1-2-3 67 (%50,4) 1 (%2,6) 68 (%39,8) 

Gleason skor 4 59 (%44,4) 13 (%34,2) 72 (%42,1) 

Gleason skor 5 7 (%5,3) 24 (%63,2) 31 (%18,1) 

Toplam 133 38 171 

X 2 =72,311 p=0,000 

Tablo 8 . Gleason skorun ikinci paternine göre yapılan CD10 immünoreaktivitesi 

Gleason skorun 

CD10 immünreaktivitesi 

ikinci değeri pozitif negatif 

Toplam 

Gleason skor 1-2-3 61 (%50,4) 7 (%14,0) 68 (%39,8) 

Gleason skor 4 44 (%36,4) 28 (%56,0) 72 (%42,1) 

Gleason skor 5 16(%13,2) 15 (%30,0) 31 (%18,1) 

Toplam 121 50 171 

X 2 =20,530 p=0,000 

Yapılan çalışmalarda glandüler paternin korunduğu Gleason skor parametrelerinden 

1,2,3 prostat adenokarsinomunda CD10 ile boyanma olmamıştır (Resim4,5). Gleason skor 

parmetrelerinden glandüler paternin kaybolduğu 5 te boyanma olmuştur (Resim 6). Gleason 

skor parametrelerinden 4 te ise glandüler paternin bozulduğu alanlarda pozitif boyanırken 

glandüler paternin korunduğu alanlarda boyanma olmamıştır (Resim 7,8).

Resim 4. Gleason skor 3+3=6 olan prostat adenokarsinomu olgusunda CD10 

ekspresyonu (İmmünperoksidaz, x100) 



36





37




olan olguların ilk paterne göre CD10 immünoreaktivitesi 

Gleason skor 

CD10 immünoreaktivitesi 

negatif pozitif 

38 

Toplam 

2-4 8(%4,7) 0(%0) 8(%4,7) 

5-7 80(60,2) 4(10,5) 84(%49,1) 

8-10 45(%33,8) 34(%89,5) 79(%46,2) 

Toplam 133(%100) 38(%100) 171(%100) 

X 2 =36,906 p=0,000


olan olguların ikinci paterne göre CD10 immünoreaktivitesi 

Gleason skor 

CD10 immünreaktivitesi 

negatif pozitif 

39 

Toplam 

2-4 8(%6,6) 0(%0) 8(%4,7) 

5-7 80(66,1) 4(%8) 84(%49,1) 

8-10 33(%27,3) 46(%92) 79(%46,2) 

Toplam 121(%100) 50(%100) 171(%100) 

X 2 =59,716 p=0,000 

Ayrıca CD10’un immünoreaktivitesi prostat adenokarsinomunun iyi, orta ve yüksek 

grade’ine göre değerlendirilmiştir (Tablo 9-10). Bu değerlendirme her skor için ayrı ayrı 

yapılmıştır. Gleason skor 2-4; düşük grade, 5-7; orta grade, 8-10 ; yüksek grade’dir. 


yapılan olguların ilk paterne göre CD10 immünoreaktivitesi 

Toplam Gleason 

CD10 immünoreaktivitesi 

skor negatif pozitif 

Toplam 

2 2(%1,5) 0(%0) 2(%1,2) 

3 2(%1,5) 0(%0) 2(%1,2) 

4 4(%3) 0(%0) 4(%2,3) 

5 13(%9,8) 0(%0) 13(%7,6) 

6 23(%17,3) 1(%2,6) 24(%14) 

7 44(%33,1) 3(%7,9) 47(%27,5) 

8 20(%15) 4(%10,5) 24(%14) 

9 23(%17,3) 22(%57,9) 45(%26,3) 

10 2(%1,5) 8(%21,1) 10(%5,8) 

Toplam 133(%100) 38(%100) 171(%100) 

X 2 =55,606 p=0,000 

Gleson skorun her değeri için birinci paterne göre CD10 ile boyanması şöyle 

olmuştur; Gleson skor 2 olan toplam 2 vakanın her ikisinde de boyanma olmamıştır. Gleson 

skor 3 olan toplam 2 vakanın her ikisinde de boyanma olmamıştır. Gleson skor 4 olan 4

vakanın ve Gleson skor 5 olan 13 vakanın hiçbirinde boyanma olmamıştır. Gleson skor 6 olan 

24 vakanın 23’ünde boyanma olmazken 1’inde boyanma olmuştur. Gleson skor 7 olan 47 

vakanın 44’ünde boyanma olmazken 3’ünde boyanma olmuştur. Gleson skor 8 olan 24 

vakanın 20’sinde boyanma olmazken 4’ünde boyanma olmuştur. Gleson skor 9 olan 45 

vakanın 23’ünde boyanma olmazken 22’sinde boyanma olmuştur. Gleson skor 10 olan toplam 

10 vakanın 2’sinde boyanma olmazken 8’inde boyanma olmuştur. 


yapılan olguların ikinci paterne göre CD10 immünoreaktivitesi 

Toplam Gleason CD10 immünoreaktivitesi 

skor negatif pozitif 

40 

Toplam 

2 2(%1,7) 0(%0) 2(%1,2) 

3 2(%1,7) 0(%0) 2(%1,2) 

4 4(%3,3) 0(%0) 4(%2,3) 

5 13(%10,7) 0(%0) 13(%7,6) 

6 23(%19) 1(%2) 24(%14) 

7 44(%36,4) 3(%6) 47(%27,5) 

8 12(%9,9) 12(%24) 24(%14) 

9 19(%15,7) 26(%52) 45(%26,3) 

10 2(%1,7) 8(%16) 10(%5,8) 

Toplam 121(%100) 50(%100) 171(%100) 

X 2 =63,003 p=0,000 

Gleason skorun her değeri için ikinci paterne göre CD10 ile boyanması ise şöyle 

olmuştur; Gleason skor 2 olan 2 vakanın, Gleason skor 3 olan 2 vakanın, Gleason skor 4 

olan 4 vakanın ve Gleason skor 5 olan 13 vakanın hiçbirinde boyanma olmamıştır. Gleason 

skor 6 olan 24 vakanın 23’ünde boyanma olmazken 1’inde boyanma olmuştur. Gleason skor 

7 olan 47 vakanın 44’ünde boyanma olmamıştır, 3’ünde boyanma olmuştur. Gleason skor 8 

olan 24 vakanın 12’sinde boyanma olmazken 12’sinde boyanma olmuştur. Gleason skor 9 

olan 45 vakanın 19’unda boyanma olmamıştır, 26’sında boyanma olmuştur. Gleason skor 10 

olan 10 vakanın 2’sinde boyanma olmazken 8’inde boyanma olmuştur. 

Toplam 171 olgunun biyopsi numaraları ve tanıları , CD10 ve E-cadherin ile boyanma 

paterni verilmiştir.

Tablo 13. Araştırma kapsamına alınan olgular 

Biyopsi 

no 

Ad 

Soyad 

Yaş Biyopsi şekli 

CD10 1. 

Gleason skor 1. Patern 

Patern 

2. Patern 

CD10 2. 

Patern 

Toplam 

skor 

Ecadherin 

3200/86 M.A. 75 P.İ.İ.B. GLS 3+4=7 3 - 4 - 7 3 

177/89 A.E. 65 P.İ.İ.B. GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 3 

1900/90 S.K. 68 P.İ.İ.B. GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 2 

3163/93 Y.K. 50 P.İ.İ.B. GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 2 

697/94 H.K. 75 PROSTATEKTOMİ GLS 3+4=7 3 - 4 - 7 2 

3582/94 A.F. 64 P.İ.İ.B. GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 3 

4678/94 H.O. 84 P.İ.İ.B. GLS 3+4=7 3 - 4 - 7 1 

2962/95 İ.Ç. 70 PROSTATEKTOMİ GLS 4+4=8 4 + 4 + 8 1 

3073/95 M.A. 55 P.İ.İ.B GLS 4+4=8 4 - 4 + 8 3 

680/96 H.Y. 72 RADİKAL PROST. GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 2 

691/96 S.T. 70 PROSTATEKTOMİ GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 1 

1343/96 H.T. 70 TUR-P GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 1 

1344/96 T.Z. 68 TUR-P GLS 4+5=9 4 - 5 - 9 0 

1497/96 H.K. 79 TUR-P GLS 5+4=9 5 - 4 - 9 1 

1704/96 Y.E. 67 PROSTATEKTOMİ GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 0 

2426/96 H.Ç. 70 P.İ.İ.B. GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 3 

3268/96 S.T. 63 P.İ.İ.B. GLS 2+3=5 2 - 3 - 5 1 

3775/96 H.K. 63 P.İ.İ.B. GLS 3+2=5 3 - 2 - 5 3 

4878/96 K.Y. 64 P.İ.İ.B. GLS 3+4=7 3 - 4 - 7 3 

5517/96 A.K. 80 P.İ.İ.B. GLS 4+4=8 4 - 4 - 8 1 

5525/96 H.Ç. 63 BİYOPSİ GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 2 

5584/96 A.K. 80 TUR-P GLS 4+4=8 4 - 4 + 8 0 

2523/97 H.Y. 78 P.İ.İ.B GLS 4+4=8 4 - 4 - 8 1 

4631/97 A.T. 82 P.İ.İ.B GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 1 

4882/97 H.K. 70 P.İ.İ.B GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 2 

5388/97 M.G. 73 P.İ.İ.B GLS 4+4=8 4 - 4 + 8 2 

6188/97 N.Ş. 70 RADİKAL PROST. GLS 4+3=7 4 + 3 - 7 2 

6358/97 K.K. 65 P.İ.İ.B GLS 4+4=8 4 - 4 - 8 3 

1152/98 Y.E. 60 BİYOPSİ GLS 5+5=10 5 + 5 + 10 3 

2139/98 M.K. 75 AÇIK PROST. GLS 4+3=7 4 + 3 - 7 3 

3204/98 S.Ö. 76 AÇIK PROST. GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 2 

41

Tablo 13’ün devamı 

Biyopsi 

no 

Ad 

Soyad 


CD10 1. 


Patern 

2. Patern 

CD10 2. 

Patern 

Toplam 

skor 

Ecadherin 

3670/98 A.G. 65 P.İ.İ.B. GLS 1+3=4 1 + 3 - 4 2 

5368/98 M.E. 70 P.İ.İ.B. GLS 5+4=9 5 + 5 + 10 2 

6413/98 H.Y. 69 P.İ.İ.B. GLS 4+4=8 4 - 4 + 8 2 

6448/98 E.Ö. 67 P.İ.İ.B. GLS 5+4=9 5 - 4 + 9 1 

1215/99 T.Ç. 64 BİYOPSİ GLS 4+3=7 4 + 3 - 7 3 

3497/99 S.E. 80 P.İ.İ.B GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 2 

3500/99 M.E. 71 TUR-P GLS 5+5=10 5 + 5 + 10 3 

3734/99 R.G. 68 P.İ.İ.B GLS 1+2=3 1 - 2 - 3 1 

5324/99 İ.S. 72 P.İ.İ.B GLS 5+4=9 5 - 4 + 9 3 

5459/99 A.S. 70 P.İ.İ.B GLS 4+4=8 4 - 4 - 8 3 

6132/99 M.Ş.A. 74 P.İ.İ.B. GLS 4+2=6 4 + 2 - 6 2 

6341/99 M.Ç. 66 AÇIK PROST. GLS 1+1=2 1 - 1 - 2 3 

6485/99 H.S. 73 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 2 

252/00 S.E. 71 TUR-P GLS 4+3=7 4 + 3 - 7 1 

738/00 T.A. 70 P.İ.İ.B. GLS 3+4=7 3 - 4 - 7 1 

908/00 G.G. 63 TUR-P GLS 5+4=9 5 - 4 - 9 1 

1065/00 T.İ. 69 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 2 

1199/00 M.Y. 70 RADİKAL PROST. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 2 

1683/00 A.S.Y. 72 P.İ.İ.B. GLS 3+2=5 3 - 2 - 5 2 

2049/00 S.T. 69 P.İ.İ.B. GLS 3+4 =7 3 - 4 - 7 2 

2127/00 S.Ö. 73 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 3 

2541/00 K.A. 68 TUR-P GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 3 

2552/00 S.Ö. 73 TUR-P GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 1 

2642/00 R.K. 76 P.İ.İ.B. GLS 2+3=5 2 - 3 - 5 3 

2766/00 M.K. 91 P.İ.İ.B. GLS 2+2=4 2 - 2 - 4 3 

4210/00 Ş.B. 65 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 1 

4610/00 İ.A. 62 P.İ.İ.B. GLS 3+4=7 3 + 4 - 7 3 

4995/00 Ş.B. 65 RADİKAL PROST. GLS 3+4=7 3 + 4 - 7 1 

5011/00 İ.A. 62 RADİKAL PROST. GLS 4+4=8 4 - 4 - 8 3 

5237/00 F.T. 70 P.İ.İ.B. GLS 5+4=9 5 + 4 + 9 0 

5359/00 Y.Z.Y. 55 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 + 3 - 7 2 

42


Biyopsi 

no 

Ad 

Soyad 


CD10 1. 


Patern 

2. Patern 

CD10 2. 

Patern 

Toplam 

skor 

Ecadherin 

5994/00 R.G. 73 P.İ.İ.B. GLS 3+5=8 3 - 5 + 8 3 

6155/00 M.C. 73 P.İ.İ.B. GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 2 

6165/00 V.D. 80 AÇIK PROST. GLS 1+3=4 1 - 3 - 4 1 

6664/00 H.C. 75 P.İ.İ.B. GLS 3+4=7 3 - 4 - 7 2 

6732/00 H.S. 68 P.İ.İ.B. GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 2 

7310/00 M.M. 65 P.İ.İ.B. GLS 3+4=7 3 - 4 + 7 2 

7503/00 H.C. 75 TUR-P GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 2 

7635/00 M.K. 66 P.İ.İ.B. GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 3 

7663/00 R.G. 72 TUR-P GLS 5+4=9 5 - 4 - 9 2 

269/01 M.E. 70 P.İ.İ.B. GLS 1+2=3 1 - 2 - 3 3 

402/01 K.Y. 69 AÇIK PROST. GLS 3+2=5 3 - 2 - 5 2 

468/01 M.Ö. 70 TUR-P GLS 4+5=9 4 - 5 - 9 2 

573/01 R.M. 58 RADİKAL PROST. GLS 3+3=6 3 + 3 - 6 3 

595/01 M.M. 65 RADİKAL PROST. GLS 4+5=9 4 - 5 - 9 2 

663/01 H.E. 64 P.İ.İ.B. GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 3 

872/01 M.İ. 73 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 3 

1534/01 S.Ö. 78 TUR-P GLS 5+4=9 5 - 4 - 9 2 

1617/01 İ.S. 68 P.İ.İ.B. GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 2 

1925/01 O.A. 60 P.İ.İ.B. GLS 3+4=7 3 - 4 - 7 0 

2358/01 M.A. 68 TUR-P GLS 1+1=2 1 + 1 - 2 3 

3736/01 İ.K. 80 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 3 

4394/01 M.A.U. 61 P.İ.İ.B. GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 3 

4526/01 M.U. 87 P.İ.İ.B. GLS 2+2=4 2 + 2 - 4 2 

5064/01 N.C. 72 P.İ.İ.B. GLS 5+4=9 5 - 4 + 9 2 

5157/01 M.B. 66 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 + 3 - 7 1 

6202/01 H.Y. 63 P.İ.İ.B. GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 0 

6535/01 B.Ö. 61 P.İ.İ.B. GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 3 

7009/01 A.Y. 68 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 1 

7027/01 A.F. 75 P.İ.İ.B. GLS 5+4=9 5 - 4 + 9 0 

7233/01 İ.E. 83 P.İ.İ.B. GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 1 

7257/01 A.K. 77 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 3 

43


Biyopsi 

no 

Ad 

Soyad 


CD10 1. 


Patern 

2. Patern 

CD10 2. 

Patern 

Toplam 

skor 

Ecadherin 

7354/01 İ.E. 83 TUR-P GLS 4+5=9 4 - 5 - 9 2 

7380/01 E.E. 66 P.İ.İ.B. GLS 5+5=10 5 + 5 + 10 2 

7847/01 E.E. 66 TUR-P GLS 5+4=9 5 + 4 + 9 3 

7943/01 H.Y. 63 RADİKAL PROST. GLS 3+4=7 3 - 4 - 7 2 

8329/01 H.G. 71 TUR-P GLS 5+5=10 5 - 5 - 10 2 

236/02 H.G. 75 P.İ.İ.B. GLS 3+5=8 3 - 5 + 8 1 

412/02 H.G. 75 TUR-P GLS 3+5=8 3 - 5 + 8 2 

459/02 Ö.B. 67 P.İ.İ.B. GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 0 

933/02 N.B. 67 P.İ.İ.B. GLS 5+4=9 5 - 4 - 9 2 

1294/02 Z.K. 63 P.İ.İ.B. GLS 3+2=5 3 - 2 - 5 3 

1395/02 K.Ş. 50 P.İ.İ.B. GLS 4+4=8 4 - 4 - 8 3 

1457/02 M.T. 77 P.İ.İ.B. GLS 4+4=8 4 - 4 + 8 3 

2180/02 M.Ç. 69 P.İ.İ.B. GLS 5+4=9 5 + 4 - 9 0 

3376/02 M.Ç. 69 TUR-P GLS 5+4=9 5 + 4 - 9 2 

4929/02 H.B. 80 TUR-P GLS 2+3=5 2 - 3 - 5 2 

5421/02 H.K. 71 P.İ.İ.B. GLS 5+4=9 5 + 4 - 9 0 

5558/02 S.Ç. 57 P.İ.İ.B. GLS 4+5=9 4 + 5 + 9 3 

5836/02 B.G. 91 P.İ.İ.B. GLS 4+4=8 4 - 4 - 8 1 

7481/02 M.A. 68 P.İ.İ.B. GLS 5+5=10 5 + 5 + 10 3 

7607/02 D.Y. 86 P.İ.İ.B. GLS 5+4=9 5 + 4 - 9 1 

8125/02 R.D. 74 P.İ.İ.B. GLS 3+4=7 3 - 4 - 7 3 

8465/02 İ.K. 78 P.İ.İ.B. GLS 4+5=9 4 - 5 - 9 3 

169/03 M.A. 82 P.İ.İ.B. GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 3 

213/03 M.A. 65 TUR-P GLS 5+5=10 5 + 5 + 10 3 

243/03 C.D. 65 P.İ.İ.B. GLS 4+5=9 4 - 5 + 9 2 

489/03 Y.Y.İ. 67 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 3 

648/03 A.S. 77 TUR-P GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 1 

1034/03 A.Ö. 63 P.İ.İ.B. GLS 2+3=5 2 - 3 - 5 2 

1099/03 H.Ç. 78 BİYOPSİ GLS 4+5=9 4 + 5 + 9 3 

1297/03 H.T. 75 RADİKAL PROST. GLS 3+4=7 3 - 4 - 7 1 

1446/03 M.D. 58 TUR-P GLS 5+4=9 5 + 4 - 9 1 

44


Biyopsi 

no 

Ad 

Soyad 


CD10 1. 


Patern 

2. Patern 

CD10 2. 

Patern 

Toplam 

skor 

Ecadherin 

2711/03 H.Ç. 77 TUR-P GLS 5+4=9 5 + 4 + 9 0 

2748/03 A.Ö. 63 RADİKAL PROST. GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 1 

3257/03 H.T. 78 P.İ.İ.B. GLS 2+3=5 2 - 3 - 5 2 

3522/03 C.Ö. 77 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 1 

4433/03 R.Ş. 75 P.İ.İ.B. GLS 4+5=9 4 + 5 + 9 1 

4894/03 İ.V.B. 78 P.İ.İ.B. GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 0 

5158/03 A.H.K. 78 P.İ.İ.B. GLS 5+5=10 5 + 5 + 10 1 

5388/03 M.E.B. 76 P.İ.İ.B. GLS 2+3=5 2 - 3 - 5 3 

5472/03 M.Ü. 85 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 1 

5559/03 A.Ö. 58 P.İ.İ.B. GLS 5+5=10 5 + 5 + 10 0 

6063/03 İ.D. 79 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 2 

6320/03 H.G. 74 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 0 

6368/03 M.Y. 67 P.İ.İ.B. GLS 3+2=5 3 - 2 - 5 0 

6725/03 A.A. 58 P.İ.İ.B. GLS 3+4=7 3 - 4 - 7 1 

7801/03 M.Y. 67 RADİKAL PROST. GLS 3+2=5 3 - 2 - 5 2 

7836/03 N.U. 64 RADİKAL PROST. GLS 3+3=6 3 - 3 - 6 2 

518/04 H.Y. 73 P.İ.İ.B. GLS 3+2=5 3 - 2 - 5 3 

908/04 M.D. 85 P.İ.İ.B. GLS 5+4=9 5 - 4 - 9 2 

1011/04 H.Y. 67 TUR-P GLS 5+4=9 5 - 4 - 9 3 

1174/04 N.E. 68 P.İ.İ.B. GLS 3+3=6 3 + 3 + 6 2 

1222/04 R.D. 75 TUR-P GLS 4+4=8 4 - 4 - 8 2 

1615/04 M.D. 61 TUR-P GLS 4+5=9 4 + 5 + 9 2 

2163/04 N.E. 68 RADİKAL PROST. GLS 4+4=8 4 - 4 - 8 2 

3047/04 İ.G. 51 TUR-P GLS 5+4=9 5 + 4 - 9 2 

3086/04 F.Ö. 63 P.İ.İ.B. GLS 4+3=7 4 - 3 - 7 0 

3311/04 M.K. 70 P.İ.İ.B. GLS 5+4=9 5 + 4 - 9 3 

3795/04 R.Y. 42 RADİKAL PROST. GLS 3+4=7 3 - 4 + 7 3 

4293/04 H.V. 77 P.İ.İ.B. GLS 3+4=7 3 - 4 - 7 3 

4583/04 A.O.C. 52 P.İ.İ.B. GLS 4+4=8 4 - 4 - 8 2 

4986/04 B.Y. 68 P.İ.İ.B. GLS 4+4=8 4 - 4 - 8 3 

45

TARTIŞMA 

Prostat kanseri ABD’de erkeklerde en sık görülen malignensi olup, bu populasyondaki 

ölümlerin %10’undan sorumludur (10-12). Gelişmiş ülkelerin verilerine göre, prostat kanseri 

ikinci en sık tanı konulan ve dördüncü en sık ölüme yol açan malignite olduğu için dünya 

çapında önemli bir sağlık sorunudur (14). Çoğu ülkede yaşla beraber görülme sıklığında 

artma vardır. Sıklıkla prostatik kanser teşhisi alan hastaların %75’i 65 yaş üzeridir fakat tümör 

genç erişkinlerde hatta çocuk ve adolesanlarda bile izlenebilir (10). 

Çalışmamıza alınan olguların yaşları 42-91 arası değişmekte olup, yaş ortalamaları 

69,8 ± 8’dir (median 70 yaş). Raing Umbas ve ark. (27) çalışmasında olguların yaş ortalaması 

70, Angelo M. De Marzo ve ark. (28) çalışmasında 58, Mark A. Rubin ve ark. (31) 

çalışmasında 59’dur. Bizim çalışmamızda olguların yaş ortalaması Raing Umbas ve ark.nın 

(27) çalışmalarındaki olguların yaş ortalamasıyla uyumludur. 

Çalışmamıza 1986-2005 Yılları arasında Anabilim Dalımıza gönderilen 171 prostat 

biyopsi materyali incelemeye alındı. Çalışma grubuna alınan 171 vakanın %69’u prostat ince 

iğne biyopsi, %17’si TUR-P, %5’i prostatektomi, %9’u radikal prostatektomi materyalidir. 

Sherif Tawfic ve ark. (67) çalışmasında olguların %64’ü prostat ince iğne biyopsi, %36’sı 

prostatektomi materyalidir. Angelo M. De Marzo ve ark. (28), Mark A. Rubin ve ark. (31), 

Bhaskor V.S. ve ark. (32) çalışmalarında %100’ü radikal prostatektomi materyalidir. 

Çalışmamıza aldığımız biyopsi materyali şekli literatür ile uyumlu olmamakla birlikte Sherif 

Tawfic ve ark. (67) çalışmasında kullanılan ince iğne biyopsi yüzdesine yakındır. Ancak 

çalışmamızda kullanılan toplam vaka sayısı literatürdekiler ile kıyaslandığında anlamlı 

oranda fazladır. 

46

İğne biyopsilerinde materyalin küçük olması, yeni yöntemlerle giderek daha çok 

sayıda iyi diferansiye kansere rastlanılması patoloğun tanı güçlüğünü arttırmaktadır. 

Çalışmamızda iğne biyopsi materyalleri yüksekliği ek immünohistokimyasal yöntemlerin 

gerekliliğini desteklemektedir. 

Prostat adenokarsinomunda mikroskopik grade’leme sistemi Gleason’a göre 

yapılmaktadır (10,17). Çalışmamızdaki olguların %4,7’si Gleason skor 2-4 (düşük grade), 

%49,1’i Gleason skor 5-7(orta grade), %46,1’i Gleason skor 8-10 (yüksek grade)’ dur. 

Olgularımızın histolojik grade’e göre dağılımı Raing Umbas ve ark. (27), Sherif Tawfic ve 

ark. (67) ve S.Loric ve ark. (29) çalışması ile uyumludur. Her üç çalışmada ve bizim 

çalışmamızda olguların çoğunluğunu orta ve yüksek grade tümörler oluşturmaktadır. Angelo 

M. De Marzo ve ark. (28) ve Bhaskor V.S. ve ark. (32) nın çalışmalarında olguların çoğunu 

düşük grade tümörler oluşturduğundan bizim çalışmamızdaki olguların histolojik grade’e 

göre dağılımı bu iki çalışma ile uyumlu değildir. 

Çalışmamızda kullanılan immünohistokimyasal belirleyicilerden biri hücre adhezyon 

molekülü olan E-cadherindir (29-32). Araştırma kapsamına alınan Gleason skora göre düşük, 

orta ve yükse grade olan olguların E-cadherin immünoreaktivitesi; Gleason skor 2-4 (düşük 

grade) olan olguların %25’i derece 1, %25’i derece 2, %50’si derece 3 şeklinde boyanma 

gösterdi. Gleason skor 5-7 (orta grade) olan olguların %8,3’ü derece 0, %19,1’i derece 1, 

%39,3’ü derece 2, %33,3’ü derece 3 şeklinde boyanma gösterdi. Gleason skor 8-10 (yüksek 

grade) olan olguların %11,4’ü derece 0, %19’u derece 1, %34,1’i derece 2, %35,5’i derece 3 

şeklinde boyanma gösterdi. Bu bulgular ışığında çalışmaya alınan Gleason skor 2-4 (düşük 

grade) olan olguların %50’si normal boyanırken %50’sinde E-cadherin ekspresyonunda 

azalma olmuştur. Gleason skor 5-7 (orta grade) olan olguların %33,3’ü normal boyanmıştır. 

%58,3’ünde E-cadherin ekspresyonunda azalma izlenmiştir. %8,3’ünde ise hiç boyanma 

olmamıştır. Gleason skor 8-10 (yüksek grade) olan olguların %35,5’i normal boyanmıştır. 

%53,1’inde E-cadherin ekspresyonunda azalma izlenmiştir. %11,4’ünde ise hiç boyanma 

olmamıştır. 

Raing Umbas ve ark. (27), Angelo M. De Marzo ve ark. (28) ve Mark A. Rubin ve 

ark. (31) çalışmalarında tümör grade’i arttıkça E-cadherin ekspresyonunda istatistiksel olarak 

anlamlı azalma tespit ettiklerinden çalışmamızla uyumlu değildir. Bizim çalışmamızda da 

tümör grade’i arttıkça E-cadherin ekspresyonunda kayıplar olmuştur ancak bu değerler 

istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. 

Çalışmamızda kullanılan immünohistokimyasal belirleyicilerden bir diğeri ise 

membran metalloendopeptidazı olan CD10’dur (29-32,65,70). 

47

Gleason skorunun ilk parametresine göre Gleason skor 1, 2 ve 3 olan olguların 

%98,5’inde CD10 ile boyanma olmamıştır. %1,5’inde ise boyanma olmuştur. Gleason skor 4 

olan olguların %82’sinde boyanma olmazken %18’inde boyanma olmuştur. Gleason skor 5 

olan olguların %22,6’sında boyanma olmazken %77,4’ünde boyanma olmuştur. Gleason 

skorunun ikinci paremetresine göre ise Gleason skor 1, 2 ve 3 olan olguların %89,7’sinde 

CD10 ile boyanma olmamıştır. %10,3’ünde boyanma olmuştur. Gleason skor 4 olan olguların 

%61,1’inde boyanma olmazken %38,9’unda boyanma olmuştur. Gleason skor 5 olan 

olguların %51,6’sında boyanma olmazken %48,4’ünde boyanma olmuştur. 

Her iki parametrede de CD10 Gleason skor 1,2 ve 3 olan olgularda tümörü seçerek 

boyamamıştır. CD10 ile Gleason 4 olan paternde glandüler yapıların korunduğu alanlarda 

boyanma olmazken glandüler yapıların kaybolduğu alanlar boyanmıştır. Tek hücre 

infitrasyonu ve solid adalar halinde izlenen Gleason patern 5’te de boyanma olmuştur. 

Sonuçlar istatistiksel olarak oldukça anlamlı bulunmuştur. 

Çalışmamızdaki CD10 ekspresyonu literatürdeki tek çalışma olan Sherif Tawfic ve 

ark.’larının (67) yaptığı çalışma ile boyanma paternleri aynı şekilde tanımlandığından 

uyumludur. 

Sonuç olarak çalışmamızda glandüler paternin korunduğu prostat 

adenokarsinomlarında CD10 ile boyanma olmazken glandüler paternin kaybolduğu prostat 

adenokarsinomlarında pozitif stoplazmik ve membranöz boyanma izlenmiştir. Ancak neden 

glandüler paternin korunduğu tümörlerde boyanma olmazken glandüler paternin bozulduğu 

tümörlerde boyanma olduğunu açıklayamadık. 

48

SONUÇLAR 

1. Bölgemizdeki prostat kanseri, ortalama 70 yaş civarında ortaya çıkmaktadır. 

2. Bölgemizde izlenen prostat kanserlerinin çoğu intermediate grade prostat 

adenokarsinomu olup bunu yüksek grade prostat adenokarsinomu takip etmektedir. 

3. Prostat adenokarsinomlarının glandüler paternin korunduğu alanlarda CD10 ile 

boyanma olmamıştır. Solid alanlar ve tek hücre infiltrasyonu şeklindeki alanlarda 

CD10 ile boyanma olmuştur. CD10 immünreaktivitesi prostat adenokarsinomda 

gleason skorunun tayininde destekleyici bir bulgu olarak kullanılabilir. 

4. E-cadherin immünreaktivitesinin prostat adenokarsinomunda tanısal amaçla 

kullanılamayacağı düşünülmüştür. 

49

ÖZET 

Prostat kanseri erkeklerde en sık görülen malignensi olup elli yaşın üzerinde 

görülme sıklığı artar. 

Prostat kanseri teşhisinde kullanılan iğne biyopsilerinde materyalin küçük 

olması ve yeni yöntemlerle giderek daha çok sayıda iyi diferansiye kansere 

rastlanılması patoloğun tanı güçlüğünü arttırmaktadır. Rutin yöntemlere ek olarak 

immünohistokimya gibi bazı yardımcı yöntemlere ihtiyaç duyulmaktadır. 

Çalışmamızda kullanılan antikorlardan biri E-cadherin, diğeri ise CD10’dur. 

Çalışmamıza 1986-2005 Yılları arasında Anabilim Dalımıza gönderilen 171 

prostat biyopsi materyali incelemeye alındı.Çalışmamızda prostat 

adenokarsinomlarında Gleason gradelemesi olguların histolojik grade tayininde 

kullanıldı ve tümörlerin gleason skorları hesaplandı. Vakalar CD10 ve E-cadherin 

antikorları ile boyandı. 

CD10 ile yapılan çalışmalarda gleason skorun her bir parametresine göre; 

Gleason skor 2-4 (düşük grade) olan vakaların hiçbirinde boyanma olmadı. Gleason 

skor 5-7 (orta grade) olan vakaların %8-10.5inde boyanma oldu. Gleason skor 8- 

10(yüksek grade) olan vakaların % 89.5-92’sinde boyanma oldu. CD10 ile yapılan 

çalışmalarda prostatın glandüler paternin korunduğu tümörlerinde CD10 ile boyanma 

olmadı. Solid ve tek hücre infiltrasyonu şeklinde izlenen tümörlerinde boyanma oldu. 

Bu bulgulara göre CD10 immünoreaktivitesinin tümörün gleason skorunun 

belirlenmesinde yardımcı olacağı sonucuna varıldı. E-cadherin ile yapılan 

immünohistokimyasal çalışmalarda; Gleason skor 2-4 (düşük grade) olan 8 vakadan 

2’si derece 1, 2’si derece 2, 4’ü derece 3 şeklinde boyanma gösterdi.Gleason skor 5-7 

50

(orta grade) olan 84 vakadan 7’si derece 0, 16’sı derece 1, 33’ü derece 2, 28’i derece 3 

şeklinde boyanma gösterdi.Gleason skor 8-10 (yüksek grade) olan 79 vakadan 9’u 

derece 0, 15’i derece 1, 27’si derece 2, 28’i derece 3 şeklinde boyanma gösterdi. Bu 

bulgular ışığında E-cadherin immünreaktivitesinin prostat adenokarsinomunda tanısal 

amaçla kullanılamayacağı düşünülmüştür. 

Anahtar kelimeler: Prostat adenokarsinomu, CD10, E-cadherin. 

51

EXPRESSION OF E-CADHERIN AND CD10 IN PROSTATIC 

ADENOCARCINOMAS 

SUMMARY 

Prostate cancer is the most common malignancy among men, with a higher 

incidence over the age of 50. 

The small size of material in needle biopsies used for diagnosis of the prostate 

cancer coupled with the detectability of increasingly higher number of welldifferentiated 

cancers by the help of new methods make it more difficult for a 

pathologist to establish a diagnosis of prostate cancer. In addition to routine methods, 

some supportive methods such as immunohistochemistry are required. The antibodies 

used in our study are E-cadherin and CD10. 

In our study, we examined 171 prostate biopsy materials sent to our Division 

between 1986 and 2005. 

Gleason grading was performed to determine the histological grade of the 

prostate adenocarcinomas, and Gleason scores of tumours were determined. The cases 

were stained with the antibodies, CD10 and E-cadherin. The studies with CD10, on the 

basis of each parameter of Gleason score, demonstrated no staining in the cases with 

Gleason score 2-4 (low grade). Staining was seen in the 8-10.5 % of the cases with 

Gleason score 5-7 (intermediate grade) and in the 89.5 - 92 % of the cases with 

Gleason score 8-10 (high score). 

In the studies with CD10, CD10 staining was not seen in prostate tumours with 

glandular pattern. However, it was seen in the solid prostate tumours and the prostate 

52

tumours showing single cell infiltration. On the basis of these findings, it was 

concluded that immunoreactivity of CD10 will help in determining the Gleason score 

of a tumour. 

In the immunohistochemical studies with E-cadherin, two of the 8 cases with 

Gleason score 2-4 (low grade) showed grade 1 staining, whereas two cases showed 

grade 2 staining and the remaining four showed grade 3 staining. 

Of the 84 cases with Gleason score 5-7 (intermediate grade), seven showed 

grade 0 staining; 16, grade 1 staining; 33, grade 2 staining and 28 showed grade 3 

staining. 

Of the 79 cases with Gleason score 8-10 (high grade), nine showed grade 0 

staining; 15, grade 1 staining; 27, grade 2 staining and 28 showed grade 3 staining. 

In the light of these findings, it was concluded that the immunoreactivity of Ecadherin 

can not be used in prostate adenocarcinoma for diagnostic purposes. 

Key words: Prostate adenocarcinoma, CD10, E-cadherin. 

53

KAYNAKLAR 

1. Sezer K. Prostat ve hastalıkları. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 1980: 1-17 

2. Kuran O. Sistematik anatomi. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1983: 521-4. 

3. Sternberg S. S., Antonioli D. A., Carter D., Mills S. E., Oberman H. A.. Diagnostic 

surgical pathology. Philadelphia: W.B.Saunders Company, 1999: 1899-934. 

4. Howard M, Pollack M.D. Clinical urography an atlas and textbook of urological 

imaging.Vol 2. Philadelphia: W.B. Saunders Company, 1990: 1381-4. 

5. Petorak İ. Medikal embriyoloji. 2. Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 

1986: 238. 

6. Kayalı H. Özel histoloji. İstanbul: İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fak., 1989: 235-40. 

7. Clara M., Yaramancı E. T. Histoloji atlası. 3. Baskı. İstanbul: Sanal Matbaacılık, 

1984: 218-9. 

8. Yıldırım M. Temel insan anatomisi. 1. Baskı. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım 

A.Ş., 1990: 367-8. 

9. Önal B. Benign prostat hiperplazisi, yüksek grade’li prostatik intraepitelyal neoplazi 

ve prostat adenokarsinomunda doku büyüme faktör ve reseptörleri (Tez). İstanbul: İ.Ü. 

Cerrahpaşa Tıp Fak; 2001. 

10. Rosai J. Rosai and ackerman’s surgical pathology. Volume One. 9.ed. Newyork: 

Mosby; 2004: 1361-412. 

11. Michael R. Pins M.D. Differantial diagnosis ın surgical pathology. Philadelphia: W.B. 

Saunders Company, 2002: 54 0-6. 

54

12. Tanagho E. A., McAninch J.W. Smith’s general urology. 4.ed. San Francisco: A. 

Simon & Schuster Company, 1995: 410-27. 

13. Drago J.R., Goldman L. B.,Gershwin M.E. Evaluation of nonhormonal cytotxic 

chemotherapy in the nb rat prostate adenocarcinoma. Cancer 1980; 46: 273-8. 

14. Walsh P.C. Campbell’s urology. Vol.4. Philadelphia: Saunders, 2002: 3003-82. 

15. Çal Ç, Cüreklibatır İ. Prostat kanserinde tedavi. 1. Baskı. İzmir: Deomed Medikal 

Yayıncılık, 2003: 1-210. 

16. Grossfeld G. D., Hayward S. W., Tısty T. D., Cunha G.R. The role of stroma in 

prostatic carcinogenesis. Endocrine-Related Cancer 1998; 5: 253-70. 

17. Korkud G., Karabay K. Üroloji. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Basımevi, 1993:584 - 

92. 

18. Kumar V., Cotran R. S.,Robbins S. L. Basc payhology. 6.Ed. İstanbul: Nobel, 2000: 

586-8. 

19. Bowsher W. Challenges in prostate cancer. 1.Pub. London: Blackwell Science Ltd 

Editorial Offices, 2000:19-49. 

20. Epstein J.I. Diagnostic criteria of limited adenocarcinoma of the prostate on needle 

biopsy. Human Pathology 1995; 26 (2): 223-9. 

21. Eble J. N., Sauter G., Epstein J.I., Sesterhenn Pathology and genetics of tumours of the 

urynary system and male genital organs. Lyon: World Health Organization 

Classification of Tumours, 2004: 159-214. 

22. İnci O. Ürogenital tümörler. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 1995: 106-34. 

23. Leong F. J. W. M., Leong A.S.Y. and Swift. J. Signet-ring carcinoma of the prostate. 

Path Res Pract 1996; 192 (12): 1232-8. 

24. Fink D.J., Galen R. S. Immunologic dedection of prostatic acid phosphatase. Human 

Pathology 1978; 9 (6): 621-3. 

25. Wojno K. J., Epstein J. I.. The utility of basal cell-specific anti-cytokeratin antibody 

(34Βe12) in the diagnosis of prostate cancer. Am J Surg Pathol 1995;19 (3): 251-60. 

26. Tolunay Ö. Prostat kanseri tanısında immünohistokimya.Ege Patoloji Derneği, 

XIV.Ulusal Patoloji Kongresi; 1999 Nisan 11-17; Antalya, Türkiye. İzmir; 1999. 

27. Umbas R., Isaacs W. B, Bringuier P. P., Schaafsma H. E., Karthaus H. F. M., 

Oosterhof G.O.N. et al. Decreased e-cadherin expression is associated with poor 

prognosis in patients with prostate cancer. Cancer Research. 1994; 54: 3929-33. 

55

28. De Marzo M.A.,Knudsen B.,Chan-Tack K.,Epstein J.I. E-cadherin expression as a 

marker of tumor aggressiveness in routinely processed radical prostatectomy 

specimens. Urology. 1999; 53(4): 707-13. 

29. Loric S., Paradis V., Gala J.L. , Berteau P., Bedossa P., Benoit G.,Eschwege G.. 

Abnormal e-cadherin expression and prostate cell blood dissemination as markers of 

biological recurrence in cancer. European Journal of Cancer. 2001; 37: 1475-81. 

30. Murant S.J.,Handley J., Stower M., Reid N., Cussenot O., Maitland N.J.. Co-ordinated 

changes in expression of cell adhesion molecules in prostate cancer. Europen Journal 

of Cancer. 1997; 33-2: 263-71. 

31. Rubin M.A.,Mucci N.R., Figurski J.,Fecco A., Pienta K.J., Day M.L. E-cadherin 

expression in prostate cancer: A broad survey using high-density tissue microarray 

technology. Hum Pathol 2001; Volume 32:Number 7. 

32. Kallakury B.V.S., Sheehan C.E., Ross J.S.. Co-Downregulation of cell adhesion 

proteins α- and β-cadhenin, p120CTN, e-cadherin and CD44 in prostatic 

adenocarcinomas. Hum Pathol 2001; Volume 32: No 8. 

33. Köksal İ.T., Özcan F., Kılıçaslan I, Tefekli A. Expression of e-cadherin in prostate 

cancer in formalin-fixed, parafin-embedded tissues: correlation with pathological 

features. Pathology 2002; 34: 233-8. 

34. Otto T., Rembrink K., Meyer-Schwickerath M., Rübben H.. E-cadherin: a marker for 

differentiation and invasiveness in prostatic carcinoma. Urol Res 1993; 21: 359-62. 

35. Richmond P.J.M., Karayiannakis A.J., Nagafuchi A., Kaisary A.V., Pignatelli M. 

Aberrant e-cadherin and α-catenin expression in prostate cancer: corralation with 

patient survival. Cancer Research 1997; 57: 3189-93. 

36. Soler AP, Harner GD, Knudsen KA, McBrearty FX, Grujic E, Salazar H, Han AC, 

Keshgegian AA. Expression of p-cadherin identifies prostate-specific-antigen-negative 

cells in epithelial tissues of male sexual accessory organs and in prostatic carcinomas. 

Implications for prostate cancer biology. Am J Pathol 1997 Aug; 151(2): 471-8. 

37. Algaba F., Epstein J.I., Fabus G, Helpap B., Nagle R.B. and Polito M. Working 

standards in prostatic ıntraepithelial neoplasia and atypical adenomatous 

hyperplasia.Path Res Pract 1995; 191(9): 836-7. 

38. Epstein J.I., Grignon D.J., Humphrey P.A., McNeal J.E., Sesterhenn I.A., Troncoso P., 

Wheeler T.M.. Interobserver reproducibility in the diagnosis of prostatic ınraepithelial 

neoplasia. Am J Surg Pathol 1995; 19 (8): 873-86. 

56

39. Gaudin P.B., Epstein J.I.. Adenosis of the prostate. Am J Surg Pathol 1995; 19 (7): 

737-47. 

40. Bostwick D.G., Qian J. Atypical adenomatous hyperplasia of the prostate. Am J Surg 

Pathol 1995; 19 (5): 506-18. 

41. Hall G.S., Kramer C.E., Epstein J.I. Evaluation of radical prostatectomy spesimens . 

Am J Surg Pathol 1992; 16 (4): 315-24. 

42. Yörükoğlu K. Prostat kanserlerinde derecelendirme.Ege Patoloji Derneği, XIV.Ulusal 

Patoloji Kongresi; 1999 Nisan 11-17; Antalya, Türkiye. İzmir; 1999. 

43. Bostwick D.G. Gleason grading of Prostatic needle biopsies. Am J Surg Pathol 1994; 

18 (8): 796-803. 

44. Ostrowski M.L., Wheeler T.M.. Paraganglia of the prostate location, frequency and 

differantiation from prostatic adenocarcinoma. Am J Surg Pathol 1994; 18 (4): 412- 

20. 

45. Atabekoğlu C.S., Engin Y.,Üstün Y.,Aytaç R.. Üreme fizyolojisi ve adhezyon 

molekülleri. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2002; Cilt 55: Sayı 1. 

46. Hellberg C.B., Burden-Gulley S.M., Pietz G.E.,Brady-Kalnay S.M.. Expression of the 

receptor protein-tyrosine phosphatase, PTPµ, restores e-cadherin-dependent adhesion 

in human prostate carcinoma Cells. J Biol Chem March 29, 2002 ; Vol 277, İssue 13: 

11165-73. 

47. İkonen T.,Matikainen M., Mononen N., Hyytinen E.R., Helin H.J., Tommola S. et al. 

Association of e-cadherin germ-line alterations with prostate cancer. Clinical Cancer 

Research November 2001; Vol 7: 3465-71. 

48. Luo J., Lubaroff D.M., Hendrix M.J.C.. Supression of prostate cancer ınvasive 

potential and matrix metalloproteinase activity by e-cadherin transfection. Cancer 

Research, August 1 1999; 59: 3552-56. 

49. Karayi M.K., Markham A.F. Molecular biology of prostate cancer. Prostate Cancer 

and Prostatic Diseases 2004; 7: 6-20. 

50. Takeichi M. Cadherin cell adhesion receptors as a morphogenetic regulator. Science 

1991; 251: 1451-55. 

51. Shiozaki H., Oka H., Inoue M., Tamura S., Monden M. E-cadherin mediated adhesion 

system in cancer cells. Cancer 1996; 77: 1605-13. 

52. Wijnhoven B.P.L., Dinjens W.N.M., Pignatelli M. E-Cadherin-catenin cell-cell 

adhesion complex and human cancer. British Journal of Surgery 2000; 87: 992-1005. 

57

53. Takeichi M. Cadherin cell adhesion receptors as a morphogenetic regulator. Science 

1991 Mar 22; 251(5000): 1451-5. 

54. Hatta K, Nose A, Nagafuchi A, Takeichi M. Cloning and expression of cDNA 

encoding a neural calcium-dependent cell adhesion molecule: its identity in the 

cadherin gene family. J Cell Biol 1988 Mar; 106(3): 873-81. 

55. Gallin W.J., Sorkin B.C., Edelman G.M., and Cunningham B.A.. Sequence analysis of 

a cDNA clone encoding the liver cell adhesion molecule, L-CAM. Proc Natl Acad Sci 

U S A 1987 May; 84(9): 2808–12. 

56. Nose A., Takeichi M. A novel cadherin cell adhesion molecule: its expression patterns 

associated with implantation and organogenesis of mouse embryos. J Cell Biol 1986 

Dec; 103(6 Pt 2): 2649-58. 

57. Shiozaki H., Tahara H., Oka H., Miyata M., Kobayashi K., Tamura S., Iihara K., Doki 

Y., Hirano S., Takeichi M., et al. Expression of immunoreactive e-cadherin adhesion 

molecules in human cancers. Am J Pathol 1991 Jul; 139(1): 17-23. 

58. Frixen U.H., Behrens J., Sachs M., Eberle G., Voss B., Warda A., Lochner D., 

Birchmeier W. E-cadherin-mediated cell-cell adhesion prevents invasiveness of 

human carcinoma cells. J Cell Biol 1991 Apr; 113(1): 173-85. 

59. Mareel M.M., Behrens J., Birchmeier W., De Bruyne G.K., Vleminckx K., Hoogewijs 

A., Fiers W.C., Van Roy F.M. Down-regulation of e-cadherin expression in madin 

darby canine kidney (MDCK) cells inside tumors of nude mice. Int J Cancer 1991 Apr 

1; 47(6): 922-8. 

60. McNeill H., Ozawa M., Kemler R., Nelson W.J. 

Novel function of the cell adhesion molecule uvomorulin as an inducer of cell surface 

polarity. Cell 1990 Jul 27; 62(2): 309-16. 

61. Behrens J., Mareel M.M., Van Roy F.M., Birchmeier W. dissecting tumor cell 

invasion: epithelial cells acquire ınvasive properties after the loss of uvomorulinmediated 

cell-cell adhesion. J Cell Biol 1989 Jun; 108(6): 2435-47. 

62. Oka H., Shiozaki H., Kobayashi K., Tahara H., Tamura S., Miyata M., Doki Y., Iihara 

K., Matsuyoshi N., Hirano S., et al. Immunohistochemical evaluation of e-cadherin 

adhesion molecule expression in human gastric cancer. Virchows Arch A Pathol Anat 

Histopathol 1992; 421(2): 149-56. 

63. Shimoyama Y., Hirohashi S. Expression of e- and p-cadherin in gastric carcinomas. 

Cancer Res 1991 Apr 15;51(8):2185-92. 

58

64. Miura H., Nishimura K., Tsujimura A., Matsumiya K., Matsumoto K., Nakamura T. et 

al. Effects of hepatocyte growth factor on e-cadherin-mediated cell-cell adhesion in 

DU145 prostate cancer cells. Urology 2002; 58: 1064-9. 

65. Dai J., Shen R., Sumitomo M., Goldberg J.S., Geng Y., Navarro D. Tumorsuppressive 

effects of neutral endopeptidase in androgen-independent prostate cancer 

cells. Clinical Cancer Research May 2001; Vol 7: 1370-7. 

66. Song J, Aumuller G, Xiao F, Wilhelm B, Albrecht M.Cell specific expression of 

CD10/neutral endopeptidase 24.11 gene in human prostatic tissue and cells. Prostate 

2004 Mar 1; 58(4): 394-405. 

67. Tawfic S, Niehans G.A., Manivel J.C. The pattern of CD10 expression in selected 

pathologic entities of the prostate gland. Hum Pathol 2003; 34: 450-6. 

68. Iwaya K., Ogawa H., Izumi M., Kuroda M., Mukai K. Stromal expression of CD10 in 

invasive breast carcinoma: a new predictor of clinical outcome. Virchows Archiv 

2002; http://springerlink.metapress.com. 

69. Amant F., Steenkiste E., Schurmans K., Verbist L., Abeler V.M., Tulunay G. et al. 

Immunohistochemical expression of CD10 antigen in uterina adenosarcoma. 

International Journal of Gynecological Cancer 2004; Volume 14, Page 6; 

http://www.blackwell-synergy.com. 

70. Koufmann O., Flath B., Spath-Schwalbe E., Possinger K., Dietel M. 

Immunohistochemical detection of CD10 with monoclonal antibody 56C6 on parafin 

section. Am J Clin Pathol 1999 Jun; 111(1): 117-122. 

71. Comman acute lymphocytic leukemia antigen (CALLA). 2004. www.scimedweb.com. 

72. CD10/CALLA (neutral endopeptidase) ab-2. 2004. www.labvision.com. 

73. Shipp M.A., Look T.A. Hematopoietic Differentiation antigens that are membraneassociated 

enzymes: cutting is the key!. Blood 15 August 1993; Vol 82,No 4: 1052-70. 

74. Nagakawa O., Ogasawara M., Murata J., Fusee H., Saiki I. Effect of prostatic 

neuropeptides on migration of prostate cancer cell lines. İnternational Journal of 

Urology 2001; 8: 65-70. 

75. Salido M., Vilches J., Lopez A., Romans G.M. Neuropeptides bombesin and 

calcitonin ınhibit apoptosis-related elemental changes in prostate carcinoma cell lines. 

Cancer January 15 2002; Volume 94: Number 2. 

76. Freedland S.J., Seligson D.B., Liu A.Y., Pantuck A.J., Paik S.H., Horvaths W.J. A. 

Loss of CD10 (neutral endopeptidase) ıs a frequent and early event in human prostate 

cancer. Prostate 2003 Apr 1; 55(1): 71-80. 

59

77. Sun B., Halmos G., Schally A.V., Wang X., Martinez M. Presence of receptors for 

bombesin/gastrin-releasing peptide and mRNA for three receptor subtypes in human 

prostate cancers. The Prostate 2000; 42: 295-303. 

78. Hsu S, Raine L, Fanger H. The use of antiavidine antibody and avidin-biotinperoxidase 

complex in ımmünoperoxidase tecnics. Am J of Clin Pathol 1981; 75: 

816-21. 

60

GİRİŞ VE AMAÇ

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?