İLK ÇAĞ ANADOLU DEVLETLERİNDE ORDU

ya da keser değil balta olduğu açıktır ve birçoğu şüphesiz ki hem savaşta hem barışta
kullanılmıştır. Genelde bu tür baltalarda, bıçağın sapa tutturulan kısmının her iki
yanında çıkıntı ya da kulaklar vardı ve Anadolu'nun pek çok yerinde yaygın olarak
kullanılıyordu, imparatorluk döneminin sonlarına doğru, demir baltalar kullanıma
girmeye başladı. Anadolu orduları ok ve yay da kullanmaktaydı. Bazen Mısır örneğinde
olduğu gibi savaş arabalı askerlerce taşınırdı. Muhtemelen hem Hititlerde hem de
Kaşkalar gibi diğer ülkelerde hafif piyade silahıydı. Yay, dayanıklı ve güçlü bir
tümleşik gövde oluşturmak üzere yapıştırılıp birbirine bağlanan ahşap ve boynuz
bileşiminden oluşuyordu. Bu silah Akad çağında Anadolu'ya Mezopotamya'dan
getirilmiş olabilir; her iki ucu da dışa kıvrık biçimde ya da tabanı yay telinden oluşan bir
üçgen şeklinde, karakteristik biçimiyle yontularda görülebilir. Ok uçları bronzdan
yapılır, ahşap ya da kamış gövdeye bir pırazvanayla çoğu zaman köşelerinden
tutturulurdu. Sadak deri ya da ağaç kabuğundan yapılır ve muhtemelen yirmiyle otuz
arası ok taşırdı. 192
Bunun yanında, Urartuların silahlarından bahsederken, daha önce Urartu
askerlerinin kıyafetlerinin detaylarının izlenebildiği Balavat kapısı rölyeflerine
başvurmak gerekecektir. (Bkz. res. 9-b) Urartu piyadesinin bu rölyefte taşıdığı silahlar
şöyle sıralanabilir; Küçük yuvarlak kalkan, kısa bir kılıç, üçgen ya da eşkenar dörtgen
şeklinde iri uçlu kısa bir cirit mızrağı ve insan boyunun yarısı uzunluğunda bir yay.
Urartu silahlanması ilk olarak Huri-Hitit silahlanmasına benzerken, birkaç asır sonra
Asur silahlanma sistemine dönülmüştür. 193 Urartuların silah donanımı genel anlamda
da, zırh, kılıç, hançer, mızrak, yay, oklar ve sadaktan oluşmaktaydı. Yine bu silahların
yanında Asurlularda görülen; topuz ve kazmanın da bulunması olası görülmektedir. 194
Urartu askerinin temel silahı olan ve Urartuca “sure” denilen kılıç, demir madeninden,
demir dövme tekniği ile yapılmış, kabzaları ise ahşap, tunç ve kemik kaplanmıştır.
Örneğin, kral Rusa’nın kült kenti Musasir’in Asurlularca yağmalanmasından sonra
intihar ettiğini öne süren ifadede kılıcın demir olduğu ayrıntısı atlamadan
vurgulanmıştır : “Kendi demir kılıcıyla kalbini tıpkı bir domuz kalbi gibi deldi ve
hayatına son verdi.”(Salvini, 2006 : 108) Eldeki veriler doğrultusunda kılıçların demir
192 Macqueen, 2001: 66
193 Yermukhamedova, 2005: 126
194 Yermukhamedova, 2005: 128
84