İLK ÇAĞ ANADOLU DEVLETLERİNDE ORDU

kemerdir. Urartu kemerlerinden birisi palto kuşanmak için bele sarılan tipte iken, diğeri
sol omuzdan sağ kalçaya doğru çapraz biçimde uzanan omuzdan kullanılan bir kemerdi.
Kemerler tunçtan yapılmıştı ve figürler içermekteydi. 185
Asker kıyafeti ile ilgili olarak Frig kaynakları ve resimleri hemen hemen aynı
şeyleri söylemektedirler. Bu konuya en sağlam örnek, kaynaklarda Kimmerli bir elçinin
betimlemeleri ile Afyon-Tatarlı tümülüsündeki Frig askeri resminin uyumudur. Şöyle
der Kimmerli elçi : “Bir kısım Frig askeri de, gövdelerini örten yuvarlak kalkanlar ve
kısa kargılar taşıyorlar, başlarında yanaklıklı ve sorguçlu miğferler var. Bazen de
tüylü, deriden ya da keçeden ucu öne eğik Frig başlıkları takıyorlardı.”(Cabbar vd,
2006 :15) Yalnız Afyon-Tatarlı’daki resimlerde Frig piyadesinin elinde savaş aracı
olarak orak biçimli bir araç daha bulunmaktadır. Buna göre Frig piyadesi bukleli saçları,
kısa sakalları ve Lidya tipinde yuvarlak küpesiyle Ege özelliği taşır. Buradaki piyadenin
uzun giysileri, köşeleri püsküllü renkli yatay bantlarla bezelidir. Uzun çizmeleri vardır.
Herodot, Frig piyade askerlerinin, giyim ve donanım bakımından, Paflagonialılar'a
benzediğini bildirir. Frig piyadeleri çoğu defa dizlere kadar çıkan uzun çorap, uçları
işlemeli kısa etek, bunun altına ise dize kadar inen dar bir pantolon giyerler. Başlarına
bazen tüylü deriden, uç kesimi öne eğik Thrak serpuşları, bazen de sorguçlu ve
yanaklıklı madenî miğfer takarlar, kısa mızrak, hançer ve yuvarlak kalkan taşırlardı. 186
Lidya piyadesi irdelendiğinde, Uşak yöresinde bulunan gümüş alabastron
üzerindeki savaşçıları betimleyen resim askerlerin donanımlarının detayları bakımından
bir hayli doyurucu bilgi vermektedir. Burada Lidya piyadelerinin, Frig tarzında olduğu
gibi sorguçlu ve yalnızca gözleri açıkta bırakan bir miğfer taktığını, mızrak ve yuvarlak
kalkan taşıdığını, alt kısımda kısa bir giysi ile birlikte üst kısmı örtücü bir zırh
görmekteyiz. Lidya askerinin kıyafeti ile ilgili betimlemelerin elde edilebildiği Uşak
yöresine ait gümüş alabastron üzerindeki savaşçı resimleri ile İsinda aslanlı Likya gömü
anıtındaki Likya savaşçılarını betimleyen kabartmalarda; Likya ve Lidya piyadelerinin
giyim formlarını neredeyse aynı olduğunu söylemek uygun bir değerlendirmedir.
Buradan hareketle, Lidya savaşçı kıyafetlerinin, Atinalı ve Spartalı savaşçılarla
örtüştüğüne bakarak Helen-Ege tarzında şekillendiği ifade edilebilir.
185 Yermukhamedova, 2005: 132.
186 Uçankuş, 2002: 15–16.
80