Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
oldu, süvariler oldu, piyadeler oldu.” ifadesidir. Kakkadanu, şiirsel bir anlatımla Urartu<br />
ordusundaki savaş arabalarının varlığıyla ilgili şu ifadeleri kullanıyor; “ Üç kişilik<br />
arabalılar iki kişilik arabalılardan daha güçlü oldu. Atların ağzına tunç, demir ya da<br />
kemikten gem vuruldu.” (Cabbar vd, 2006: 6) Urartularda savaş arabasının ordudaki<br />
konumuna baktığımızda bir örnek olarak Urumiye seferine yaklaşık yüz altı savaş<br />
arabasının yollandığı söylenirse bu konuda bir fikir edinilebilir 167 Savaş arabalarının<br />
savaş alanındaki bu konumundan sonra ordudaki yerine baktığımızda, yalnızca manevra<br />
yeteneği bakımından değil, konumsal olarak ta seçkin bir birlik olduğunu görmekteyiz.<br />
Her şeyden önce atların sadece savaş için hız, güç ve dayanıklılık kazanmaları için<br />
değil, yüzlerce kilometrelik çetin bir yolculuktan sonra, nihayet savaş başladığında, yine<br />
azami kapasitede performans gösterecek dirence sahip olmaları için de eğitilmeleri<br />
gerekliydi. Orijinal Hitit arabasında iki kişilik mürettebat – bir sürücü, bir de ok ve yay<br />
taşıyan savaşçı- vardı. 1274 teki Kadeş Savaşıyla bu sayı, Mısır savaş sahnesi<br />
kabartmalarında resmedildiği gibi üçe çıktı. Arabadaki üçüncü kişi, üçüncü kişiyi<br />
koruyan bir kalkan taşıyordu. İki tekerlekli savaş arabalarının etkili kullanımı, hem<br />
adamlar hem de atlar için sıkı bir eğitim programı gerektirirdi. Hitit ethosundan<br />
profesyonel bir birlik yaratıldı. Atların ithali, yetiştirilmesi ve eğitilmesi, maliyetli ve<br />
zaman isteyen bir uygulamaydı. 168 Hititlerde soyluların çoğu aynı zamanda büyük<br />
toprak sahibiydi, bu topraklar onlara genellikle kral tarafından armağan edilir ya da<br />
tımar olarak verilirdi. Böylelikle kral onların desteğini sağlama almış oluyordu. Yine bu<br />
soylular orduya savaş arabası temin ediyorlardı çünkü böyle pahalı şeyleri ancak<br />
zenginler sağlayabilirdi. 169 Savaş arabası birlikleri eğitimliydi ve genelde soylulardan<br />
oluşurdu. Bu, Orta Çağ Avrupa’sındaki feodal şövalye birliklerine benzetilirse teknik<br />
açıdan yanlış olmaz. Soyluların savaş arabalı birliklerinin içinde de bir ayrışıma söz<br />
konusudur. Arabalı birliklerin daha elit bir vurucu gücünü oluşturan ve bunların<br />
varlığına kanıt olabilecek bir belge, III. Hattuşili dönemine ait bir Hitit kaydıdır. Bu<br />
kayıtta şöyle denilmektedir : “araba savaşçılarını ve altın (seçme) savaş arabası<br />
savaşçılarını hepsini ben yönettim” (Alp, 2001: 137) Burada vurgulanan “Altın Savaş<br />
Arabası” tabiri Hitit ordusundaki seçkin birliği anlatmaktadır. Urartu, Frig ve Lidya<br />
için aynı kesinlikte kanıtlar bulunmasa da, hem savaş arabalarının temin yöntemi hem<br />
167 Yermukhamedova, 2005: 144.<br />
168 Bryce, 2003: 127.<br />
169 Brandau v.d, 2004: 89.<br />
73
Change language