Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
aşlamıştır. Batı Anadolu'da kolonizasyona girişen ilk İyonlar, Samos’lulardır. İyonların<br />
kolonicilik hareketine başlamalarının temel etkeni ise, Yunan-Anadolu-Önasya ticaret<br />
bağlantısının, İyon sitelerinin hinterlandında güçlenen ve gücünü Akdeniz kıyılarına<br />
taşımak isteyen Lidya krallığının güçlenmesi ile açıklamak daha gerçekçi bir yaklaşım<br />
olacaktır. 102 İyonya kolonizasyonunun en etkili kenti Miletos idi. Miletoslular, M.Ö. 7.<br />
yüzyılın sonlarından önce Karadeniz'e açılarak Kuzey Anadolu kıyılarında ticaret ve<br />
balıkçılık merkezi olmaya elverişli Sinope (Sinop), Amisos (Samsun), Kerasos<br />
(Giresun) ve Trapezos (Trabzon) gibi liman kentlerine ulaştılar. Buradan Karadeniz'in<br />
doğu, kuzey ve batı kıyılarına ulaşarak, bazı antik yazarların bildirdikleri üzere, bazıları<br />
yalnızca pazaryeri olmak üzere 90 kadar koloniye sahip oldular. Miletoslular kuzeydeki<br />
kolonileri yanında Doğu Akdeniz'de de ticareti amaçlayan koloniler kurdular.<br />
Bunlardan en ünlüsü M.Ö. 7. yüzyılın ortalarında, Nil kollarının en batıda bulunanı<br />
üzerinde, Mısır kralı Psammetik'in izniyle kurulan Naukratis idi. 103 Lidya krallığının<br />
güçlenmesi yalnızca İyon kentlerini koloniciliğe değil, tiranlık denilen diktatöryal bir<br />
idare sistemine de itti. Zira kentler, Lidya tehdidi karşısında esenliği hükümetin ve<br />
ordunun denetimini tek kişinin eline vermekte görmüşlerdir. Bunlardan örnekleme<br />
yapılabilecek olan, İyonya tiranlarının sonuncusu ve en büyüklerinden biri de Samoslu<br />
Polikrates’di. M.Ö. 6. yüzyılın ilk yarısında Anadolu'daki Yunan kentlerinin Pers<br />
baskısı altında olduğu bir zamanda Samos Adası'nda yönetime el koymuş olan<br />
Polikartes, zorba ve zalim, fakat son derece enerjik ve girişken bir kişiydi. İçeride<br />
karşılaştığı tüm engelleri ustaca ortadan kaldırdıktan sonra yaklaşık 100 gemilik<br />
donanmasıyla Persler'in başka yerlerde olmalarından da yararlanarak, adaların bir<br />
çoğunu, hatta tüm Ege Denizi'ni egemenliği altına aldı. Dost ya da düşman sularında<br />
ticaret hatta korsanlık yapmakla Samos'u o çağın en büyük ticaret merkezlerinden biri<br />
haline getirdi ve adada büyük bir bayındırlık etkinliği gösterdi. 104 Başka bir tiran olan<br />
Miletos’lu Aristagoras ise Perslere karşı İyonya İhtilali diye bildiğimiz ayaklanmayı<br />
başlatmış, hatta Sardes’i alarak Persleri bir hayli güç duruma düşürmüştür. 105 Yukarıda<br />
açıklandığı gibi, İyon sitelerini yayılmacı bir harekete iten ve savaşa sürükleyen iktisadi<br />
unsurların yanı sıra, dışarıda gelişen politik olaylar ve içerideki sosyo-politik yapı da,<br />
102 Mansel, 2004: 158.<br />
103 Sevin, 1982: 220.<br />
104 Mansel, 2004: 180.<br />
105 Mansel, 2004: 266.<br />
49
Change language