Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
karşılanmalıdır. Oltu çayında iki adet altın madeninin var oluşu ve buraya Urartu<br />
krallığınca verilen önem ve Urartu madenciliği üzerinde büyük etkileri olduğu<br />
düşünülen ve Karmir Blur'un güneyinde yer alan Metsomar'a ilk kez I. Argişti<br />
tarafından askeri hamle yapılması da yine bu politikayı işaret etmektedir. Urartu<br />
ordusunun iktisadi bir unsur olarak kullanıldığı bir diğer alan ise tarımdır. Zira Urartu<br />
kralları yazıtlarında bağ, bahçe ve tarlalar kurduklarından söz ederek tarıma vermiş<br />
oldukları önemi vurgulamışlardır. Yine tarım konusunda tarım üretiminin gereği olan su<br />
sorununu ise kanallar inşa edilerek çözümlemeye çalışmışlardır. Böylece kralların hem<br />
Urartu bölgesinde hem de Kafkas ötesinde yaygınlaşan sulama sistemlerini sağlayarak<br />
tarım için gerekli şartları oluşturabildikleri görülmektedir. Böylece hızla artan Urartu<br />
halkı nüfusunun gereksinimlerini karşılayacak, tarımsal üretime olanak tanıyan verimli<br />
topraklara zamanla gerek duyulmaya başlanmıştır. Bunun yanında Doğu Anadolu<br />
bölgesinde uzun geçen kış mevsimi de ziraatı engellediğinden yılda ancak iki kez ürün<br />
alınabilmiştir. Tüm bu gelişmeler, ziraata daha az elverişli olan bölgelerde nüfusunun<br />
beslenme sorunuyla karşı karşıya gelmesine neden olmaktaydı. Ayıca Urartu<br />
Krallığı'nın silâh altında tutmak zorunda olduğu ordusunun da beslenmesi<br />
gerekmekteydi. İşte bu sorunun üstesinden gelmek için Urartu ordusu önemli bir işleve<br />
sahipti. Bu yargıya uygun olarak Urartu ordusu, kendisinde olmayan veya yetersiz<br />
bulunan tarım ürünlerini elde etmek amacıyla yine kral I. Menua döneminden başlamak<br />
üzere kuzey ve kuzeydoğusundaki topraklara zaman zaman seferler düzenlemiştir. Tabii<br />
bu seferlerde yalnızca tarım ürünü değil, başta at olmak üzere hayvan ve yine Hititlerde<br />
gördüğümüz gibi insanlar da ganimet olarak ordunun sefer sonucu ülkeye taşıdığı<br />
iktisadi meta olarak bahsedilebilir. Örneğin Argişti I ve Sarduri II döneminde işgal<br />
edilen çeşitli kabilelerden ve bölgelerden toplam olarak 25.000–30.000 adet at Urartu<br />
ülkesine getirilmiştir. 64 Yine Argişti I, Diauehi ülkesine karşı gerçekleştirdiği<br />
seferlerinin sonucunda yaklaşık 5.626 adet küçükbaş hayvan, 10.878 adet ele<br />
geçirmiştir. Kafkas ötesine yapılan seferlerde de bu amacın güdüldüğü gerçektir. Yine<br />
Argisti, Pilteira, Marmua, Qaani ülkesine ilerlediğini, kentleri yaktığını, 2.539 delikanlı,<br />
8.698 erkek, 18.047 kadın olmak üzere 29,284 kişi tutarında tutsağı ganimet olarak<br />
getirdiğinden bahsediyor. Bunun yanında 17.962 büyükbaş hayvan ile sayısı belirsiz at<br />
ve küçükbaş hayvandan da söz edilmiştir. 65 Örneğin Sarduri II 'nin yıllığından<br />
64 Mirjo Salvini, (2006) : Urartu Tarihi ve Kültürü, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Yayınları, İstanbul: s.<br />
65 Salvini, (2006) : s.158<br />
33
Change language