Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
karşılamak amacıyla sulama kanalları inşa ettirerek krallığın uzağındaki elverişli<br />
sahalarda iktisadi, siyasî ve idarî merkezler oluşturup devletin otoritesini ve egemen<br />
olduğu toprakların alanını genişlettikleri görülür. Krallığın yüzyıllar boyunca izlemiş<br />
olduğu bu bilinçli ve düzenli politikalar, içinde bir takım amaçlar barındırmaktadır.<br />
Kısacası Urartu krallarını yayılmaya iten bazı kımıldatıcı nedenler vardır. Bu nedenlerin<br />
başında, ekonomik çıkarlar gelir. Çünkü Urartular için, ülke ekonomisi bakımından<br />
gerekli olan hammaddelerin ve tüketim mallarının sağlanması gereği yadsınamaz bir<br />
gerçekliktir. Bu sebeple kralların M.Ö.9. yüzyıldan başlayarak, hemen hemen kesintisiz<br />
olarak kuzey ve kuzeydoğuya gerçekleştirdikleri seferlerin en önemli amaçlarından<br />
birisinin ekonomik ihtiyaçların karşılanması zorunluluğunun olduğu söylenebilir. 60<br />
Urartuların esas etkinlik alanları olan madencilik konusunda ileri bir düzeye erişmiş<br />
oldukları da bilinmektedir. Urartulu ustalar, madenleri işleyerek kullanılabilir hale<br />
getirecek teknik düzeyi yakalamışlardır. Bunun en somut kanıtı, maden ergitme<br />
fırınlarıdır. 61 Bu madenlerden de bakır, gümüş ve altının elde ediliyordu ama bunların<br />
içinde en başta geleni ise kuşkusuz demirdi. Madenciliğin sürmesinde hammadde<br />
sorunu ilk başlarda doğal olarak akarsuların sürüklediği alüvyonlardan doğal yollarla<br />
elde edildiği düşünülen demir cevherleri iken zamanla hammadde sıkıntısı ile yüz yüze<br />
kalındı. İşte bu noktada Urartu ordusu bir iktisadi unsur olarak devreye girmiştir.<br />
Yapılan seferler, yakınlardaki maden yataklarına yönelme durumu ortaya çıkmıştır. Kral<br />
Menua'nın gün geçtikçe artan ülke ekonomisinin ihtiyacını karşılamak için Diauehi<br />
ülkesi üzerine seferler düzenlediği görülür. Daha sonra da kral I. Argişti dönemi sonuna<br />
değin kuzeydeki Diauehi krallığı ve bu bölgeye çıkan yollara karşı girişimlerin devam<br />
ettiği bilmektedir. Örneğin Argişti I 'in M.Ö. 785 senesinde Diauehi Krallığı üzerine<br />
yapmış olduğu seferin kayıtlarında haraç olarak 41 mina 62 saf altın, 37 mina gümüş,<br />
10.000 mina bakır aldığını belirtmesi, ayrıca her yıl altın, 10.000 mina bakır vergi<br />
olarak aldığını bildirmesi kralın bölgedeki madenlere göz diktiğini kanıtlamaktadır. 63<br />
Diauhei ülkesine bakıldığında, Doğu Anadolu'nun ikinci zengin demir yatağı olduğu<br />
saptanan Divriği-Erzurum-Erzincan bölgelerini kapsadığı anlaşılmaktadır. Burada konu<br />
edilen demir yataklarının 400 milyon tonluk rezerve ve potansiyele sahip olduğu<br />
dikkate alınırsa o dönemde madenleriyle ünlü olan bu bölgeyi Urartu'nun tanıması doğal<br />
60 Oya SAN, ( 1994) : Urartu Krallığının Kuzey ve Kuzeydoğuya Yayılımı,(Yayınlanmamış Yüksek<br />
Lisans Tezi), İzmir: Ege Ünv. Sosyal Bilimler Enst.Arkeoloji ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı, s.61–62<br />
61 Sevin, 2003: 206.<br />
62 1 mina = 336 gram<br />
63 San, 1994: 61.<br />
32
Change language