İLK ÇAĞ ANADOLU DEVLETLERİNDE ORDU

Halpa’(Halep)dır. Oysa Murşili ve orduları için bu girişim yalnızca iyi bir ön hazırlık
niteliğindeydi. Önce doğuya Fırat’a doğru 800 km. yol aldılar. Sonra o dönemlerde
meydan okunması çılgınlık sayılan bir düşmana saldırmak için ırmak boyunca güneye
yöneldiler: hedef dünya metropolü sayılan Babil’di. Kaynaklar şöyle anlatır bu hamleyi
; “ Daha sonra Babil’e yürüdü ve Babili yok etti. Huri ordularıyla da savaştı Babilden
Hattuşa’ya tutsak ve hazineler getirdi.” ( Brandau v.d. 1982: 53) Böylece I.Murşili
döneminde Güney doğu ticaret yolu Orta Fırat’a kadar Hitit denetimine girmişti. Bu,
yolu denetim altına almak neredeyse başa geçen Hitit krallarının il uğraşı olmuştu. Bu
rotanın yanında Babil’in fethi Hitit kralı için gözü pek bir serüvenden öte anlam
taşımıyordu. Hedefi tüm ticaret yolunun fiziksel denetimi değildi. Zira o günün
koşullarında bunu sağlayacak askeri ve teknik donanıma sahip değildi. Murşili’den
sonra Hitit askeri hamlelerinin ilgilendiği bir başka ekonomik alan daha ortaya çıkıyor o
da bakır madenlerinin bulunduğu bölgelerdir. Yukarıda bahsettiğimiz üzere; tunç
yapımı için gerekli madenlerden birisi de bakırdır. Fakat bakır, kalay gibi Anadolu’ya
dışarıdan gelmez. Anadolu’da bolca bakır madeni bulunur. İşte Hitit kralları bir yandan
kalayı Anadolu’ya getiren ticaret yolları üzerinde denetim kurmaya çalışırken, diğer
yandan da bakır madenlerini ele geçirmeye çalışır. Bunun elle tutulurcasına açık
örneklerinden birisi; Tuthaliya dönemindeki hem Azzi hem de Hayaşa olarak bilinen
kuzey doğu ülkesine karşı düzenlenen seferdir. Kralın bu sefer sırasında Elazığ
yakınında ve Fırat kıyısında bulunan İşuva’yla da başa çıkması gerekmişti. Bu seferle
ilgili az şey biliniyor. İşuva sınırları içersinde yakın doğunun en önemli bakır
madenlerinin (Ergani) bulunduğu belirtilmelidir. Bu madenlerin Hatti-Mitanni arsındaki
sınır bölgesinde yer alması bu devletlerin düşmanlık nedenlerine de ışık tutmaktadır. 52
Yakındoğu’nun Charlemagne’ı olarak adlandırılan I.Suppiluliuma, krallığı sırasında çok
güçlü Mitanni’ye karşı savaş açtı, Fırat’ı geçip Hurilerin başkentini aldı ve yağmaladı.
Suriye’yi fethetti. Halep ve Karkamış krallıklarını tabiri uygunsa sınır boyundaki bu
çıbanbaşlarını yıktı. Oğullarını bu ülkelere kral yaptı. I.Suppiluliuma, Karkamış’ı
kuşatmış ve sekizinci gün cesurca bir saldırıyla burasını ele geçirmiştir. Savaş ganimeti
çok büyüktür. Buradan çok miktarda altın ve sayısız tunç eşya 3300 esir elde etmiştir. 53
Görülüyor ki, Hititler tekrar Fırat yolunu denetimleri altına almışlardı. Suriye’deki
52 Macqueen, 2001: 49.
53 Ceram, 2002: 108–110.
28